Thân phận tầm gửi'' là gì

Đề thi THPT 2018 học kỳ 1 môn văn đề 5

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (736.96 KB, 6 trang )

ĐỀ THI HỌC KÌ I
MÔN: NGỮ VĂN LỚP: 12
Thời gian làm bài: 120 phút
( Đề này gồm: 2 phần, 3 trang)

Mục tiêu:
_Giúp học sinh ôn lại kiến thức trong học kì I.
_Giúp học sinh rèn kĩ năng làm bài đọc hiểu và kĩ năng viết bài nghị luận xã hội và nghị luận văn học.
_Thông qua đề kiểm tra giữa kì, giúp các em tiếp cận dần với đề thi THPTQG.
PHẦN I: ĐỌC HIỂU
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi:
Khi nói đến ước mơ của mỗi người thì điều đầu tiên cần phải xác định đó không phải là những mong ước viển
vông mà chính là mục đích con người đặt ra và cố gắng phấn đấu để đạt đến trong cuộc đời mình.
Đồng thời một yếu tố cũng hết sức quan trọng là cần phải xác định cách thức để đạt được mục đích đó, bởi
không ai trong cuộc đời này lại không muốn đạt đến một điều gì đó. Sự khác biệt chính là ở phương thức thực
hiện, cách thức đạt đến ước mơ của mỗi người và điều này sẽ quyết định đẳng cấp về nhân cách của mỗi
người.
Có người đi đến ước mơ của mình bằng cách trung thực và trong sáng thông qua những nỗ lực tự thân tột
cùng. Đây là những người có lòng tự trọng cao và biết dựa vào sức của chính mình, tin vào khả năng của chính
mình và sự công bằng của xã hội. Đối với họ, mục tiêu chưa chắc là điều họ quan tâm, cái họ quan tâm hơn
chính là phương thế để đạt đến mục tiêu trong cuộc sống.
Chính vì vậy họ là những người không bao giờ chấp nhận sống trong thân phận tầm gửi, trở thành công cụ
trong tay người khác hay giao phó tương lai của mình cho người khác. Sở dĩ như thế là bởi họ chỉ tự hào với
những gì do chính bản thân họ làm ra và đạt đến, đồng thời cũng là những người xem phương tiện quan trọng
như mục tiêu của cuộc đời mình.
(Lê Minh Tiến, http://tuoitre.vn/tin/nhipsongtre/dangcapvenhancach)
Câu 1: Đoạn trích trên đề cập đến vấn đề gì? Xác định phương thức chính được sử dụng trong đoạn trích trên.
(nhận biết, thông hiểu)
Câu 2: Theo tác giả, ước mơ là gì? Điều gì sẽ quyết định đẳng cấp về nhân cách của mỗi người? (thông hiểu)
Câu 3: Theo anh/chị, vì sao tác giả cho rằng những người không bao giờ chấp nhận sống trong thân phận tầm
gửi chỉ tự hào với những gì do chính bản thân họ làm ra và đạt đến? (thông hiểu)



1

Truy cập http://tuyensinh247.com/ để học Toán Lý Hóa Sinh Anh Văn Sử - Địa GDCD tốt
nhất!


Câu 4: Từ đoạn trích trên, hãy rút ra bài học có ý nghĩa nhất đối với anh/chị? (vận dụng)
II.LÀM VĂN
Câu 1:
Hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở
phần Đọc hiểu : phương thức thực hiện, cách thức đạt đến ước mơ của mỗi người sẽ quyết định đẳng cấp về
nhân cách của mỗi người. (vận dụng cao)
Câu 2:
Anh chị hãy phân tích khát vọng về hạnh phúc bình dị đời thường của nhà thơ Xuân Quỳnh được thể hiện
trong đoạn trích thơ sau:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức

Dẫu xuôi về phương bắc
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh một phương

Ở ngoài kia đại dương
Trăm ngàn con sóng đó

Con nào chẳng tới bờ
Dù muôn vời cách trở
(Trích Sóng Xuân Quỳnh, Ngữ Văn 12, tập 1, NXB Giáo dục, tr.156)
(vận dụng cao)
HƯỚNG DẪN LÀM BÀI

2

Truy cập http://tuyensinh247.com/ để học Toán Lý Hóa Sinh Anh Văn Sử - Địa GDCD tốt
nhất!


THỰC HIỆN: BAN CHUYÊN MÔN TUYENSINH247.COM
I.ĐỌC HIỂU

II.LÀM VĂN

3

Câu 1:
*Phương pháp: _Dựa vào kiến thức đã học về phương thức biểu đạt để xác định, ở
đây là phương thức nghị luận.
_Phân tích để tìm ra vấn đề đoạn trích đề cập đến.
*Cách giải:
_Vấn đề đoạn trích đề cập đến: ước mơ của mỗi người.
_Phương thức biểu đạt chính: nghị luận.
Câu 2:
*Phương pháp: Phân tích.
*Cách giải:
_Theo tác giả, ước mơ là mục đích con người đặt ra và cố gắng phấn đấu để đạt đến

trong cuộc đời mình.
_Điều sẽ quyết định đẳng cấp về nhân cách của mỗi người: phương thức thực hiện,
cách thức đạt đến ước mơ của mỗi người.
Câu 3:
*Phương pháp: Phân tích, tổng hợp.
*Cách giải:
Những người không bao giờ chấp nhận sống trong thân phận tầm gửi chỉ tự hào với
những gì do chính bản thân họ làm ra và đạt đến. Tác giả nói như vậy vì:
_Tầm gửi là lối sống dựa dẫm vào người khác của những người yếu đuối, kém bản
lĩnh, bất tài.
_Những người không bao giờ chấp nhận sống trong thân phận tầm gửi là những
người đó có lòng tự trọng cao, có ý thức về giá trị bản thân. Họ không chấp nhận và
bằng lòng với việc sống dựa dẫm nhờ vả người khác hay làm nên thành tựu nhờ sự
tầm gửi.
_Họ luôn tự lực ước mơ và vươn lên đạt được từ những nỗ lực bản thân và tự hào vì
điều đó.
Câu 4:
*Phương pháp: Phân tích, tổng hợp, bình luận.
*Cách giải:
Thí sinh rút ra được bài học có ý nghĩa nhất từ đoạn trích trên:
_Dám ước mơ.
_Ước mơ thiết thực, không vụn vặt nhỏ bé nhưng cũng không nhảm nhí và quá viển
vông.
_Nỗ lực thực hiện ước mơ bằng chính khát vọng và khả năng bản thân. Có sự tương trợ
của người khác nhưng không ỷ lại, dựa dẫm hay dựa hơi.
_Tự trọng làm nên giá trị nghiêm con người
(Có thể trình bày gạch ý hoặc viết thành một đoạn văn ngắn)
Câu 1:
*Phương pháp: _Phân tích câu chuyện để tìm ra thông điệp, ý nghĩa mà câu chuyện
chuyển tải.

_Sử dụng các thao tác lập luận để tạo lập một đoạn văn nghị luận (bàn

Truy cập http://tuyensinh247.com/ để học Toán Lý Hóa Sinh Anh Văn Sử - Địa GDCD tốt
nhất!


luận, so sánh, tổng hợp,)
*Cách giải:
Yêu cầu về hình thức:
_Viết đúng 01 đoạn văn khoảng 200 từ
_Trình bày mạch lạc, rõ ràng, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu
_Hiểu đúng yêu cầu của đề, có kĩ năng viết đoạn văn nghị luận.
Yêu cầu về nội dung
Giải thích:
_Ước mơ là mong muốn, ước ao một cách thiết tha điều tốt đẹp trong tương lai. Đẳng
cấp nhân cách là thang đo ở cấp độ cao về bản lĩnh, đạo đức lối sống của một người.
_Câu nói khẳng định rằng con đường, cách thức thực hiện ước mơ hiện ước mơ của
mỗi người sẽ cho thấy bản lĩnh, đạo đức, nhân cách và giá trị đích thực của người đó.
Phân tích, bàn luận, mở rộng:
_Ước mơ có vai trò quan trọng trong cuộc sống con người và nhân loại. Nhờ có ước
mơ, con người dần dần chinh phục thế giới tự nhiên, tạo nên những thành tựu về khoa
học và công nghệ, những nền văn minh rực rỡ, hướng tới cuộc sống tốt đẹp cho con
người.
_Ước mơ hiện diện trong tất cả các lĩnh vực cuộc sống, từ học tập, nghiên cứu khoa
học, lao động sản xuất, quản lí xã hội,
_Thực tế cho thấy có nhiều cách thức để chinh phục, thực hiện những mong ước như tự
thân, tương tác trí tuệ tập thể; nhưng cũng có trường hợp dựa dẫm, ỷ lại hoặc dùng các
mối quan hệ, dùng vật chất để đạt đến. Cách thức chính đáng để chinh phục ước mơ
không chỉ làm nên vinh quang và giá trị của ước mơ mà còn thể hiện đẳng cấp nhân
cách, bản lĩnh, trí tuệ con người.

_Phê phán những người không có nổi một ước mơ, không dám ước mơ, sống nhạt nhẽo
hoặc thực hiện ước mơ không bằng những nỗ lực tự thân.
Bài học và liên hệ bản thân:
_Sống có ước mơ và dám mơ ước.
_Tự trọng khi thực hiện ước mơ của mình.
Câu 2:
*Phương pháp: _Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn
chứng)
_Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,) để tạo
lập một văn bản nghị luận văn học.
*Cách giải:
Yêu cầu hình thức:
_Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.
_Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo
đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.
Yêu cầu nội dung:
Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm:
*Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm:
_Xuân Quỳnh là cây bút xuất sắc của nền văn học Việt Nam hiện đại và là một trong số

4

Truy cập http://tuyensinh247.com/ để học Toán Lý Hóa Sinh Anh Văn Sử - Địa GDCD tốt
nhất!


những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ trẻ thời kì chống Mĩ.
_Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên
tươi tắn, vừa chân thành đằm thắm và luôn da diết trong khát vọng về hạnh phúc bình
dị đời thường.

_Sóng (1967) là một trong những thi phẩm đặc sắc của nữ Sĩ, được in trong tập Hoa
dọc chiến hào
_Đoạn thơ trên không chỉ cho ta thấy những cung bậc cảm xúc trong tình yêu qua thế
giới cảm nhận của tác giả mà qua đó người đọc con thấy được khát vọng hạn phúc bình
dị đời thường của một người phụ nữ khi yêu.
Phân tích khát vọng về hạnh phúc bình dị đời thường của Xuân Quỳnh trong
đoạn thơ qua hình tượng sóng.
*Khát vọng được yêu thương chân thành qua nỗi nhớ da diết, cháy bỏng.
- Khổ năm đọng lại một chữ nhớ. Nỗi nhớ gắn với không gian dưới lòng sâu,
trên mặt nước, với bờ; nó bao trùm cả thời gian ngày đêm không ngủ được, và
xâm chiếm tâm hồn con người, ngay cả trong vô thức Lòng em nhớ đến anh/ Cả trong
mơ còn thức. Một tiếng nhớ mà nói được nhiều điều. Em đã hoá thân vào sóng.
Sóng đã hoà nhập vào tâm hồn em để trở nên có linh hồn thao thức.
- Đây là khổ duy nhất trong bài có đến 6 câu thơ, sự phá cách ấy đã góp phần diễn tả sự
trào dâng mãnh liệt của nỗi nhớ trong tình yêu.
*Khát vọng về một tình yêu thủy chung
_ Khổ 6 là tiếng nói thủy chung son sắt trong tình yêu:
Dẫu xuôi về phương Bắc

Hướng về anh một phương
_Các danh từ chỉ hướng Bắc Nam đã gợi ra sự xa cách. Cách nói ngược xuôi Bắc,
ngược Nam dường như đã hàm chứa trong nó những éo le, diễn tả những thường biến
của cuộc đời.
_Đối lập lại với cái thường biến ấy là sự bất biến Nơi nào em cũng nghĩ/ Hướng về
anh một phương. Với cô gái đang yêu, dường như không còn khái niệm phương
hướng địa lý mà chỉ còn một phương duy nhất phương anh.
-> Tiếng lòng thủy chung son sắt, khẳng định tình yêu bất biến, trường tồn với thời
gian.
*Khát vọng, niềm tin vào tình yêu và cuộc đời
_Khổ 7 thể hiện niềm tin của tác giả vào tình yêu và cuộc đời.

_Xuân Quỳnh đã soi chiếu vào sóng để tìm ra sự tương đồng giữa lòng em và sóng.
_Cặp hình ảnh ẩn dụ sóng bờ ở đây được sử dụng rất mới mẻ dù đã được nói đến
nhiều trong ca dao, thơ cũ. Nếu trong ca dao, sóng/ thuyền/đò là ẩn dụ cho người con
trai, bờ/bến ẩn dụ cho người con gái; thì ở đây sóng lại là hình ảnh của người con gái,
bờ là niềm hạnh phúc sum vầy
_Cách nói đối lập Dù và đảo cấu trúc Con nào chẳng tới bờ/ Dù muôn vời cách
trở thay vì Dù muôn vời cách trở/ Con nào chẳng tới bờ khiến câu thơ như một
tiếng dặn lòng: luôn phải vượt lên, đứng trên những khó khăn, trắc trở để gìn giữ hạnh
phúc của mình. Dù đã trải qua nhiều đắng cay, đổ vỡ trong tình yêu nhưng người phụ

5

Truy cập http://tuyensinh247.com/ để học Toán Lý Hóa Sinh Anh Văn Sử - Địa GDCD tốt
nhất!


nữ ấy vẫn hồn nhiên, tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ hi vọng và niềm tin vào hạnh phúc
tương lai.
_Như vậy, trong khổ thơ, ta không chỉ thấy vẻ đẹp của một tình yêu mãnh liệt, thủy
chung mà còn thấy được sự chủ động đầy mạnh mẽ của người con gái khi yêu.
*Nghệ thuật:
_Thể thơ năm chữ với âm điệu nhịp nhàng, dào dạt những đợt sóng biển, sóng lòng bồi
hồi, da diết.
_Hình ảnh thơ mộc mạc, giàu ẩn dụ, nhân hóa tài hoa.
Đánh giá:
_Qua hình tượng Sóng với nhiều trạng thái, tâm trạng phức tạp, những khát vọng cung
bậc tình cảm của người phụ nữ đang yêu được thể hiện sinh động và cụ thể. Đó là khát
vọng hướng đến một tình yêu chân thành, mãnh liệt, đầy nữ tính và nhân văn, có tính
muôn đời.
_Khát vọng hạnh phúc bình dị đời thường con là khát khao được gắn bó và chở che

trong tình yêu; khát khao gắn bó với con người và cõi sống này trên hành trình kiếm
tìm hạnh phúc đích thực.

6

Truy cập http://tuyensinh247.com/ để học Toán Lý Hóa Sinh Anh Văn Sử - Địa GDCD tốt
nhất!