Tiếng Việt tại Việt Nam hiện sử dụng chữ Quốc ngữ (chữ Latinh) là chủ yếu, áp dụng cách viết tắt không nhất định theo một thể duy nhất. Do các chữ Latinh không có độ dài cố định nên không thể đoán trước kích thước của câu từ, viết tắt thường được sử dụng trong trường hợp khi đã viết ra thì không thể xóa, nhằm tránh bị quá chữ hay xuống dòng (như khi viết bằng bút mực, sơn). Show
Thông dụng nhất là dùng chữ cái đầu tiên của mỗi âm tiết. Đối với những ngôn ngữ dùng chữ cái Latinh thì họ thường lấy chữ cái đầu tiên của một từ, nhưng tiếng Việt phụ thuộc nhiều vào âm tiết nên không theo hẳn các ngôn ngữ dùng chữ Latinh khác. Ví dụ như tiếng Anh viết United States Agency for International Development thành USAID, dịch sang tiếng Việt là Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ. Nếu áp dụng quy tắc theo tiếng Anh như trên thì sẽ viết tắt tiếng Việt là "CPQH", nhưng vì tiếng Việt căn cứ theo âm tiết nên sẽ viết là "CQPTQTHK". Phương pháp[sửa | sửa mã nguồn]Dùng chữ cái đầu tiên của mỗi âm tiết[sửa | sửa mã nguồn]Đây là cách phổ biến nhất khi viết tắt tiếng Việt, dùng chữ cái đầu tiên của mỗi âm tiết:
Ngoài ra có một số danh từ khác cũng hay xuất hiện trên sách báo dưới dạng viết tắt như:
Dùng gạch xiên[sửa | sửa mã nguồn]Cách viết tắt dùng gạch xiên cũng có trong các văn bản:
Lượt bỏ nguyên âm, phụ âm[sửa | sửa mã nguồn]Cũng có khi cách viết tắt dùng hai chữ cái của một âm tiết hay giảm bớt một số nguyên âm và phụ âm như:
Những chữ này thường thấy trong thư từ, ít khi thấy trong sách in. Viết tắt chỉ một âm tiết[sửa | sửa mã nguồn]Lối viết tắt trong tiếng Việt cũng có khi rút ngắn 1 trong 2 phần cấu tự mà thôi. Ví dụ như:
Rút ngắn âm tiết[sửa | sửa mã nguồn]Tiếng Việt có một số tên dùng nguyên tắc viết tắt nhưng thay vì rút lại chỉ chữ cái thì rút lại thành một âm tiết đơn giản:
Việc rút ngắn âm tiết như này lại "vô tình" khiến cho các tên tiếng Việt dần bị "tây hóa" và không còn theo đúng chuẩn ngôn ngữ đơn âm tiết của tiếng Việt nữa. Tiêu biểu như ngày nay chính người Việt không còn gọi "Võ Việt Nam" nữa mà thường gọi là "Vovinam". Danh từ ngoại quốc[sửa | sửa mã nguồn]Một số danh từ ngoại quốc cũng du nhập tiếng Việt dưới dạng viết tắt như:
Viết tắt và trò chuyện trực tuyến[sửa | sửa mã nguồn]Với kỹ thuật tin học và sự phát triển của các ngành thông tin mới như điện thoại thông minh, máy tính bảng, cách đánh chữ cũng đã thay đổi và hiện tượng viết tắt càng phổ biến với nhiều cách viết chưa từng thấy trong tiếng Như dưới dạng sách báo. Chẳng hạn, "không" viết tắt thành "ko", "k",...; "được" viết tắt là "dc",... Thậm chí tại Việt Nam, có nhiều học sinh còn dùng ngôn ngữ viết tắt để sử dụng và che giấu đi sự thiếu văn hóa hay che đi những từ thô tục, tục tĩu của mình khi trò chuyện trực tuyến. Đón nhận[sửa | sửa mã nguồn]Bài viết này hiện đang gây tranh cãi về tính trung lập. Xin đừng xóa bảng thông báo này cho đến khi kết thúc hoặc đạt được đồng thuận trong vấn đề này. Ưu điểm[sửa | sửa mã nguồn]Viết tắt giúp giảm ký tự tối ưu hơn, tiết kiệm mực và giấy, giảm bộ nhớ lưu trữ văn bản. Nhược điểm[sửa | sửa mã nguồn]Viết tắt cũng khiến các vấn đề khác nảy sinh như tối nghĩa hay nhầm nghĩa. Đối với tiếng Việt, viết tắt còn khiến cho việc biểu âm của chữ Quốc ngữ bị kém đi. Hầu hết mọi người Việt khi viết tiếng Việt không dấu (hoặc dịch tên sang tiếng nước ngoài) thì thường bỏ hết tất cả dấu thay vì chỉ bỏ dấu thanh (như Nguyễn Văn Toàn thành "Nguyen Van Toan" thay vì "Nguyên Văn Toan", Lê Hồng Thủy Tiên thành "Le Hong Thuy Tien" thay vì "Lê Hông Thuy Tiên"). Việc làm này là một sai lầm lớn khiến việc đoán âm trở nên vô cùng khó khăn vì các dấu phụ của chữ cái mang tính cố hữu không thể bỏ. Nếu muốn bỏ dấu phụ thì chữ cái chứa dấu phụ đó cần phải có thêm chữ bổ sung thay thế cho dấu phụ để phân biệt. Ví dụ: Lương Bích Hữu thành "Luong Bich Hueu" (ue- thay cho ư-), Nguyễn Hồng Sơn thành "Nguyên Hông Seon" (eo- thay cho ơ-) hay Trần Thị Duyên thành "Trân Thi Djuyên" (Dj- thay D- còn D- thay Đ-). Tương tự với các địa danh như Hà Nội thành "Hanôi" thay vì "Hanoi", Đà Nẵng thành "Da Năng", Cần Thơ thành "Cân Thoh" (oh- thay ơ-), v.v.. Ngoài ra, do thường chỉ lấy chữ cái đầu tiên của mỗi âm tiết, những chữ cùng ký tự đầu như C-Ch thành C; G-Gh-Gi thành G; N-Ng-Ngh-Nh thành N; K-Kh thành K; P-Ph thành P; T-Th-Tr thành T, nếu không giải thích thì khó phân biệt. Áo thi đấu của các đội tuyển thể thao (bóng đá, bóng chuyền,...) Việt Nam thường in tên vận động viên bằng cách viết tắt các âm tiết đầu và chỉ để lại đầy đủ phần tên cuối (như Đỗ Hùng Dũng = "D.H.Dung", Hà Đức Chinh = "H.D.Chinh", Trần Thị Thanh Thúy = "T.T.T.Thuy"). Cách in "tiết kiệm hết sức" này có những nhược điểm cố hữu không thể xoá bỏ:
Riêng vấn đề chữ D và Đ thành D, vì quy tắc bỏ dấu luôn được áp dụng nhưng người Việt không linh động dùng chữ Dz, Dj thay D, người nước ngoài khi nhìn chữ "D" thường đọc âm /d/ (đờ) thay vì âm /z/ (dờ), và Hung Dung có thể bị đọc như "Hùng Đũng" (nếu áo in "D. Hung Djung" thì sẽ dễ đọc đúng "Hùng Dũng" hơn). Trước khi có chữ quốc ngữ Việt Nam nói tiếng gì?Từ Chữ Hán đầu tiên cho đến Chữ Quốc ngữ mà người dân Việt nam đang sử dụng ngày nay, Chữ Quốc ngữ (tiếng Việt) được đánh giá là mẫu chữ viết đẹp và hoàn thiện nhất trong tất cả các mẫu chữ mà người Việt đã từng sử dụng, cùng với bề dày lịch sử của sự ra đời hình thành và phát triển lâu dài, trường kỳ của chữ viết của ... Quốc ngữ trong tiếng Anh là gì?Ngôn ngữ quốc gia (tiếng Anh: National language) hay Quốc ngữ là một dạng của sự tồn tại của một ngôn ngữ trong kỷ nguyên tồn tại của một quốc gia, một sự thống nhất hệ thống phức tạp, bao gồm ngôn ngữ văn học, phương ngữ, biệt ngữ và bản địa. Chữ quốc ngữ là chữ gì?Chữ Quốc ngữ (chữ Latinh tiếng Việt) Chữ Quốc ngữ là bộ chữ hiện dùng để ghi tiếng Việt dựa trên các bảng chữ cái Latinh của nhóm ngôn ngữ Rôman (chủ yếu là Tiếng Bồ Đào Nha). Việc chế tác chữ Latinh để biểu âm cho tiếng Việt là một công việc tập thể của nhiều linh mục dòng Tên người Châu Âu. chữ Nôm là gì ví dụ?Chữ Nôm là hệ thống văn tự ngữ tố dùng để viết tiếng Việt, được tạo ra dựa trên cơ sở chữ Hán. Ví dụ, chữ 半 trong chữ Hán có âm Hán Việt là “bán” và có nghĩa là “một nửa”; chữ Nôm (cũng viết như thế) cũng đọc là “bán” nhưng lại hiểu theo nghĩa là bán trong “mua bán”. |