Viêm là phản ứng của cơ thể trước tình trạng bị tổn thương. Xét nghiệm CRP là xét nghiệm định lượng Protein phản ứng C trong máu. Xét nghiệm CRP giúp đánh giá mức độ viêm và theo dõi đáp ứng điều trị của các bệnh lý nhiễm trùng.
1. CRP là xét nghiệm gì?
Protein phản ứng C hay C reactive protein (CRP) là một glycoprotein được sản xuất chủ yếu bởi gan. Bình thường không thấy protein này trong máu. Tình trạng viêm cấp tính, phá hủy mô trong cơ thể sẽ kích thích sản xuất protein phản ứng C và làm tăng nhanh nồng độ protein này trong huyết thanh. Xét nghiệm CRP là xét nghiệm định lượng Protein phản ứng C trong máu.
Chỉ số CRP điển hình sẽ tăng trong vòng 6 giờ kể từ khi có tình trạng viêm. Điều này cho phép bác sĩ có thể xác định tình trạng viêm sớm hơn so với sử dụng xét nghiệm tốc độ lắng hồng cầu. Giá trị của CRP cũng không chịu ảnh hưởng bởi sự thay đổi globulin máu và hematocrit nên có giá trị chẩn đoán khi nồng độ globulin hoặc hematocrit máu thay đổi.
Xét nghiệm định lượng CRP cho kết quả nhanh và chính xác hơn nhiều phương pháp khác
2. Chỉ định thực hiện xét nghiệm CRP
Kiểm tra tình trạng nhiễm trùng hậu phẫu: Nồng độ CRP thường tăng trong khoảng 2 - 6 giờ sau phẫu thuật và sẽ giảm xuống vào ngày thứ 3 sau mổ. Nếu nồng độ CRP tăng kéo dài hơn 3 ngày sau phẫu thuật, tình trạng nhiễm trùng mới có thể đã xuất hiện.
Xác định, phát hiện nhiễm trùng và các bệnh lý gây viêm như ung thư hạch bạch huyết, bệnh của hệ thống miễn dịch (lupus), viêm và xuất huyết ruột, viêm khớp dạng thấp, nhiễm trùng xương (viêm tủy xương).
Đánh giá khả năng đáp ứng điều trị, đặc biệt là điều trị ung thư hay điều trị nhiễm trùng. Nồng độ CRP sẽ tăng lên nhanh và giảm xuống bình thường nhanh nếu bệnh nhân đáp ứng tốt với việc điều trị.
3. Yếu tố ảnh hưởng tới xét nghiệm CRP
Nồng độ CRP cao thường gặp ở bệnh nhân huyết áp cao, chỉ số khối cơ thể (BMI) cao, mắc hội chứng chuyển hóa chất/đái tháo đường, nhiễm trùng mạn tính (viêm phế quản, viêm lợi), viêm mãn tính (như viêm khớp dạng thấp) và nồng độ HDL thấp, triglyceride cao.
Chỉ số CRP thấp hoặc cao có thể do sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau
Nồng độ CRP có thể tăng khi phụ nữ bước sang giai đoạn sau của thai kỳ, sử dụng thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone.
Nồng độ CRP cao ở người béo phì.
Hút thuốc lá có thể làm tăng nồng độ CRP.
Nồng độ CRP thấp có thể do uống bia rượu vừa phải, sụt cân và hoạt động nhiều, tập thể dục lâu dài.
Thuốc bổ sung estrogen và progesterone có thể làm tăng nồng độ CRP.
Thuốc fibrate, niacin và statin có thể làm giảm nồng độ CRP.
4. Quy trình thực hiện kỹ thuật xét nghiệm CRP
Bệnh nhân không cần kiêng ăn, uống trước khi thực hiện xét nghiệm. Đôi khi, một số bệnh nhân cũng có thể được bác sĩ yêu cầu kiêng ăn 4 12 tiếng trước khi tiến hành.
Chuyên viên y tế lấy máu của bệnh nhân.
Sau khi lấy máu, bệnh nhân cần băng, ép lên vùng chọc tĩnh mạch lấy máu để giúp cầm máu.
