Độ phi nhiều của đất là gì

Lượt xem: 1.493

Độ phì nhiêu của đất có vai trò cực kỳ quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Nó tác động trực tiếp đến năng suất và hiệu quả canh tác của người dân. Vậy độ phì nhiêu của đất là gì? Có mấy loại độ phì nhiêu của đất? Những chia sẻ trong bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn nhé!

Contents

• Độ phì nhiêu của đất là gì?
• Độ phì nhiêu của đất có mấy loại? 
• Độ phì nhiêu của đất có đặc điểm gì?
• Độ phì nhiêu của đất có những thành phần nào?
• Đất có độ phì nhiêu cao có đặc điểm gì? 
• Các tiêu chí để đánh giá độ phì nhiêu của đất
• Nguyên nhân khiến độ phì nhiêu của đất giảm
• Một số cách làm tăng độ phì nhiêu của đất

Độ phì nhiêu của đất (còn gọi là độ màu mỡ của đất) là khả năng cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu của đất để cây trồng được sinh trưởng và phát triển tốt nhất. Độ phì nhiêu là yếu tố quan trọng quyết định trực tiếp đến năng suất cũng như chất lượng cây trồng. 

Các yếu tố góp phần tạo nên độ phì nhiêu của đất gồm có: 

• Cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cây trồng một cách đầy đủ.
• Độ ẩm thích hợp.
• Nhiệt độ thích hợp. 
• Không chứa các ch.ất đ.ộ.c h.ạ.i.
• Đất tơi xốp, đảm bảo cho cây trồng được phát triển tốt nhất. 
• Độ sâu của đất đạt chuẩn để rễ cây phát triển và giữ nước. 
• Hệ thống thoát nước tốt, có khả năng sục khí để rễ cây phát triển tối ưu nhất. 
• Lớp đất ở mặt có đầy đủ các chất hữu cơ. 
• Có sự hiện diện của các loại vi sinh vật có lợi, hỗ trợ cho sự phát triển của cây trồng như giun đất,… 
• Độ pH của đất nằm trong ngưỡng an toàn (thường dao động từ 5.5 – 7.0)

Bài viết tham khảo: Dải ngân hà là gì?Có bao nhiêu dải ngân hà?

Độ phì nhiêu của đất có mấy loại? 

Được chia thành 2 loại là: độ phì nhiêu tự nhiên và độ phì nhiêu nhân tạo. Trong đó, độ phì nhiêu tự nhiên được hình thành do thảm thực vật tự nhiên, không có sự tác động của con người. Ngược lại, độ phì nhiêu nhân tạo được hình thành do sự tác động của con người như: bón phân, canh tác đất,… 

Độ phì nhiêu của đất có đặc điểm gì?

• Tùy từng loại đất khác nhau sẽ có độ phì nhiêu tự nhiên khác nhau. Tuy nhiên quá trình hình thành này rất chậm. 
• Quản lý và công tác đất đai không tốt sẽ nhanh chóng làm giảm độ phì nhiêu của đất.
• Đa phần hiện nay đất canh tác có độ phì nhiêu rất thấp, một số ít thì trung bình. 
• Sử dụng phân bón trên đất có độ phì nhiêu cao thì năng suất cây trồng sẽ đạt hiệu quả cao. 
• Khi độ phì nhiêu được cải thiện thì hiệu quả sử dụng phân bón sẽ tăng. 

Độ phì nhiêu của đất có những thành phần nào?

• Độ sâu tầng đất thực: Quyết định trực tiếp đến khả năng phát triển của rễ cây. Hầu hết đất canh tác có độ sâu tiêu chuẩn cách tầng đất thực 1m, trong đó không có lớp đất nào bị nén chặt. 
• Cấu trúc đất: Quyết định đến độ rỗng của đất, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cấp đất và thoát khí của rễ. 
• Phản ứng của đất: Khả năng điều hòa và cân bằng các chất hóa học trong đất. 
• Hàm lượng chất dinh dưỡng: Ảnh hưởng đến chất lượng cây trồng. 
• Hàm lượng, chất lượng của mùn đất: tính cả thành phần chất hữu cơ dễ khoáng hóa. 
• Mật độ của sinh vật đất: Tham gia vào tiến trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng trong đất. 
• Hàm lượng chất ức chế: bao gồm cả các chất hình thành tự nhiên như nhôm, muối, các chất độc do con người tạo ra,…

Đất có độ phì nhiêu cao có đặc điểm gì? 

Những mẫu đất có độ màu mỡ cao thường có các đặc điểm sau: 

• Các chất dinh dưỡng dễ dàng được giải phóng từ các nguồn dự trữ. 
• Chất dinh dưỡng có trong phân bón được chuyển hóa dễ dàng thành dạng hữu dụng cho cây trồng. 
• Cung cấp các chất dinh dưỡng một cách thích hợp tùy theo nhu cầu của cây trồng. Nguyên nhân là bởi đất có khả năng tự điều chỉnh. 
• Giữ và cung cấp đủ nước cho cây trồng. 
• Không giữ các chất dinh dưỡng trong đất. 
• Có khả năng giữ các chất dinh dưỡng hòa tan dưới dạng hữu dụng. Tránh tình trạng rửa trôi chất dinh dưỡng có trong đất. 

Các tiêu chí để đánh giá độ phì nhiêu của đất

Để kiểm tra độ phì nhiêu của đất, bạn có thể dựa vào các tiêu chí sau: 

• Đất có độ xốp cao: Nếu 50% thể tích của đất là kẽ hở thì mẫu đất đó là tốt. Bởi như vậy mới có khả năng chứa nước và không khí, giúp rễ cây và các vi sinh vật có lợi phát triển. 
• Giàu chất dinh dưỡng, bao gồm các nguyên tố đa lượng + trung lượng và vi lượng.
• Giàu chất hữu cơ: ước tính trên 5% sẽ có khả năng cung cấp đủ thức ăn cho cây trồng và các sinh vật đất. Đồng thời giúp tạo độ xốp, tăng tính đệm và tính hấp thu của đất, tránh tình trạng rửa trôi các chất dinh dưỡng. 
• Khả năng trao đổi ion cao: Nhằm tăng khả năng giữ gìn các chất dinh dưỡng cho cây hấp thụ. 
• Giàu vi sinh vật có lợi, bao gồm vi sinh vật tạo chất dinh dưỡng và vi sinh vật đối kháng (chống lại các vi sinh vật gây bệnh cho cây trồng). 

Trong những tiêu chí thì giàu chất hữu cơ được xem là tiêu chí quan trọng nhất vì có nó thì các tiêu chí khác mới có. 

Nguyên nhân khiến độ phì nhiêu của đất giảm

Trải qua một thời gian dài sử dụng và canh tác, độ phì nhiêu của đất có thể bị suy giảm do các lý do sau: 

• Canh tác nhiều: Cây trồng lấy chất dinh dưỡng từ đất để phát triển nhưng hiếm khi chúng được nhận lại được thứ gì. Bên cạnh đó, những hoạt động tiêu cực của con người như phun thuốc trừ sâu, thải túi nilon,… đã làm ô nhiễm nguồn đất, khiến đất bị giảm độ màu mỡ. 
• Đất bị xói mòn: Các hiện tượng tự nhiên như lũ lụt, mưa bão, thiên tai,… có thể gây ra hiện tượng đất bị xói mòn, rửa trôi; kèm theo đó là một lượng lớn các chất dinh dưỡng. Chính điều này đã làm giảm độ phì nhiêu của đất. 
• Bón quá nhiều phân hóa học: Bón phân hóa học sẽ giúp cho cây trồng phát triển. Tuy nhiên, nếu bón quá nhiều phân hóa học vào đất nhưng cây không hấp thụ hết sẽ dẫn đến tình trạng khó chuyển hóa. Từ đó, làm giảm mật độ thông thoáng của đất và trực tiếp làm giảm độ màu mỡ của đất. 

Một số cách làm tăng độ phì nhiêu của đất

Độ phì nhiêu của đất sẽ tác động trực tiếp đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây trồng. Vì vậy, việc cải tạo độ phì nhiêu cho đất là cực kỳ cần thiết. Dưới đây là một số cách được nhiều người nông dân sử dụng: 

• Bón phân hợp lý: Thay vì bón phân hóa học, người dân nên sử dụng phân hữu cơ hoặc phân hữu cơ vi sinh để cải tạo đất. 
• Trồng luân canh/ xen canh: Cách làm này sẽ giúp hạn chế xói mòn và rửa trôi các chất dinh dưỡng có trong đất. Thông thường, bà con nông dân thường trồng luân canh các loại cây họ đậu để cải thiện đất và cung cấp chất hữu cơ cho cây trồng mùa vụ sau. 
• Cày và xới đất: Trước khi bắt đầu canh tác, đất cần được cày xới thật tơi xốp. Điều này sẽ giúp đất được thông thoáng và các chất dinh dưỡng ở sâu dưới đây chưa được hấp thụ sẽ được sử dụng cho mùa vụ sau. 

• Đảm bảo nguồn nước tưới sạch sẽ, đầy đủ: Đảm bảo nguồn nước tưới cây trồng phải đầy đủ, sạch sẽ, không bị nhiễm các chất thải độc hại. Điều này không chỉ tạo điều kiện giúp cây phát triển tốt mà còn cải tạo đất hiệu quả.

Bài viết tham khảo: Vì sao lá cây có màu xanh lục? Những khám phá thú vị về lá cây

Mong rằng qua bài viết trên sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ độ phì nhiêu của đất là gì và một số cách giúp tăng độ màu mỡ cho đất!