Do quá trình công nghiệp hóa ngày càng mạnh mẽ nhưng không tương xứng với an toàn lao động, cùng với chính sự chủ quan của người lao động, đã dẫn tới tỷ lệ bị dị ứng xi măng ngày càng cao. Xi măng là một thuật ngữ chung được sử dụng để mô tả các vật liệu xây dựng giúp kết dính khi trộn với nước. Người làm việc với xi măng có nguy cơ cao phát triển các vấn đề về da, từ nhẹ và ngắn đến nặng và mãn tính. Dị ứng xi măng thường gặp ở những người làm việc với xi măng ướt trong thời gian dài. Tình trạng này được đề cập sớm trên tờ The Hospital số tháng 5/1909. Đây là thời điểm xây dựng tuyến tàu địa ngầm ở London (Anh) và Paris (Pháp). Nó ngày càng phổ biến cùng với quá trình hiện công nghiệp hóa, hiện đại và đô thị hóa đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu. Hình ảnh dị ứng xi măngVề bản chất, đây là một dạng viêm da tiếp xúc do chất gây dị ứng, cụ thể là muối crom có trong xi măng.
Dị ứng xi măng thường xuất hiện ở những vùng da tiếp xúc nhiều với xi măng, như đầu ngón tay, bàn tay, mu bàn chân, bàn chân, lòng bàn chân, đầu gối… Các triệu chứng dị ứng xi măng có thể chia theo nhiều cấp độ:
Bên cạnh các phản ứng trên da, tiếp xúc trực tiếp với xi măng ướt thường xuyên trong thời gian dài mà không được bảo vệ đúng cách có thể làm tăng nguy cơ kích ứng niêm mạc mũi, họng. Điều này gây khó thở, ngạt thở, tăng nguy cơ mắc hen suyễn và một số bệnh đường hô hấp. Crom là kim loại được sử dụng rộng rãi trong một số ngành công nhiệp. Muối crom là một trong những chất gây dị ứng kim loại phổ biến nhất. Muối crom dạng hóa trị 3 (III) và crom hóa trị 6 (VI) là “thủ phạm” thường gặp nhất gây viêm da dị ứng ở nồng độ thấp. Không giống như Cr (III), Cr (VI) có thể xâm nhập vào da và làm nó trở thành một chất nhạy cảm hơn. Cơ chế gây dị ứng trong những trường hợp như vậy được phát triển thông qua sự kích hoạt ion kim loại của hệ thống miễn dịch. Kháng nguyên kim loại được hình thành do sự tương tác giữa các sản phẩm ăn mòn kim loại và các hợp chất cơ thể khác nhau. Chúng lần lượt kích thích các tế bào T, dẫn đến kích hoạt phân tử CD4, CD8 và giải phóng cytokine. Kết quả cuối cùng là một phản ứng quá mẫn chậm và gây ra các triệu chứng phản ứng tiêu cực, như mẩn ngứa, khô da, sừng hóa, thậm chí lở loét trên da. Vì thế, dị ứng xi măng thường xảy ra ở những người có thời gian tiếp xúc với xi măng lâu dài. Thực tế, bất kỳ người nào có da tiếp xúc với xi măng ướt đều có khả năng phát triển các vấn đề về da liên quan đến xi măng. Bởi lẽ, xi măng là một thành phần không thể thiếu trong các vật liệu như bê tông hoặc vữa. Công nhân xây dựng là đối tượng dễ bị dị ứng xi măng nhấtTrong một báo cáo đăng tải năm 2009 của Tiến sĩ người Ấn Độ Nilendu Sarma, những người bị dị ứng xi măng hầu hết đều là công nhân xây dựng. Đây cũng là nhóm ngành nghề tiếp xúc nhiều nhất với xi măng, đặc biệt là nam giới. Tại Việt Nam, có tới gần 54% người hoạt động trong nhóm ngành xây dựng, trong đó, tỷ lệ người gặp các phản ứng dị ứng trên da lên tới hơn 21%. Nhiều báo cáo cho thấy lượng lớn xi măng được sản xuất tại địa phương làm phát triển hiện tượng dị ứng gấp nhiều lần so với các loại xi măng được sản xuất bằng dây chuyền, công nghệ hiện đại. Người lao động có thể phải đối mặt với sự nguy hiểm của các sản phẩm xi măng ướt khi làm thợ nề, thợ mộc, thợ xây, tài xế xe trộn xi măng, thợ hoàn thiện bê tông, thợ trát, thợ lát gạch, nhân viên vệ sinh công trình… Theo Quỹ Bảo hiểm Tai nạn Quốc gia Thụy Sĩ (SNAIF – Swiss National Accident Insurance Fund), viêm da tiếp xúc dị ứng thường xảy ra vào giai đoạn đầu tiên khi bắt đầu lao động. Bởi vậy, dị ứng xi măng chiếm tỷ lệ cao ở những lao động trẻ tuổi, độ tuổi từ 18 – 29 tuổi. Mặt khác, những người tiếp xúc với xi măng nhiều hơn 3 – 12 tháng cũng làm tăng nguy cơ mắc dị ứng xi măng. Điều này có thể giải thích vì sao dị ứng xi măng cũng thường gặp ở người lao động độ tuổi 50 – 59 tuổi. Chẩn đoán dị ứng xi măng nói riêng và dị ứng crom nói chung thường dựa trên lịch sử lâm sàng, sau đó là các xét nghiệm dị ứng đặc biệt. Người bệnh có thể được kiểm tra dị ứng áp da, sử dụng dung dịch kali dicromat 0,5% trong sáp dầu. Bởi dicromat có chứa Cr (VI). Thử nghiệm này có thể được thực hiện khi có hoặc không có natri lauryl sulfate. Tiếp xúc với 5 ppmCr (VI) với 1% natri lauryl sulfate (SLS), hoặc 10 ppm Cr (VI), có thể tạo ra phản ứng viêm da dạng chàm ở bệnh nhân nhạy cảm với crom. Sau khi chẩn đoán, điều trị dị ứng xi măng có thể bao gồm các biện pháp sau: Bác sĩ có thể chỉ định người bị dị ứng xi măng dùng các thuốc: Tiêm thuốc corticoid tổng hợp Corticoid tổng hợp còn được gọi là “thuốc sữa”, phổ biến nhất là thương hiệu K-cort, Sivkort, Triamcinolon hoặc Kafencort. Thuốc corticoid tổng hợp thường được tiêm bắp
Thuốc kháng histamine Thuốc kháng histamine, đặc biệt là Ketofhexal, là lựa chọn phổ biến cho các trường hợp bị dị ứng.
Điều quan trọng khi sử dụng thuốc Ketofhexal là tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ, không tự ý tăng liều khi không được bác sĩ cho phép. Nếu bạn đang dùng thuốc chống hen suyễn, không nên ngừng sử dụng thuốc này. Thuốc Ketofhexal có thể tương tác với thuốc giảm đau, an thần, các loại thuốc chữa dị ứng khác và rượu. Bởi vậy, nên thận trọng khi kết hợp Ketofhexal với các loại thuốc này. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể sử dụng thuốc kháng histamine khác, như Chlorpheniramine, Cetirizine hay Loratadine. Người bệnh có thể sử dụng thuốc uống một mình, hoặc kết hợp trong uống ngoài bôi với các loại thuốc dùng ngoài da, như thuốc Corticosteroid hoặc ức chế Calcineurin. Thuốc bôi ngoài da được đánh giá là có hiệu quả cao và ít tác dụng phụ. Tuy nhiên, chỉ được phép bôi thuốc khi đã vệ sinh da sạch sẽ. Trong trường hợp da bị bội nhiễm, người bệnh có thể cần dùng thuốc kháng sinh theo đúng chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ, dược sĩ. Không tiếp xúc với xi măng là phương pháp tốt nhất nhằm tránh dị ứng bùng phát. Ngoài ra, bạn nên thực hiện những điều sau để thúc đẩy hồi phục cơ thể:
Cao thuốc Đông y là sự kết hợp của phương pháp Đông và Tây y trong điều trị dị ứng xi măng. Vỏ cây núc nác – hoàng báĐây là hỗn hợp dịch kỵ không khí, bao gồm:
Thuốc có tác dụng nhanh chóng, hiệu quả xuất hiện ngay sau 1 – 2 lần thoa kem, hiếm khi có tác dụng phụ. Cách tốt nhất để ngăn ngừa dị ứng xi măng nói riêng và các vấn đề về da liên quan đến xi măng nói chung chính là tránh để da tiếp xúc với xi măng ướt. Tuân thủ các yêu cầu chung về an toàn lao động trong xây dựng, cung cấp thiết bị bảo hộ lao động, thiết bị rửa, truyền thông an toàn và huấn luyện an toàn, cùng với các biện pháp vệ sinh và thực hành làm việc tốt được liệt kê dưới đây… sẽ giúp bạn chống lại các nguy hiểm do xi măng mang lại. Những người tiếp xúc với xi măng ướt cần được cung cấp loại găng tay thích hợp. Găng tay butyl hoặc nitrile (chứ không phải găng tay làm từ cotton hoặc da) thường được khuyên dùng khi làm việc với các vật liệu ăn da như xi măng. Bạn cần lưu ý:
Đặc biệt, không nên quá tin tưởng vào các loại kem bôi được quảng cáo là “rào cản” hoặc “găng tay vô hình”. Những sản phẩm này không có hiệu quả trong việc bảo vệ da khỏi các mối nguy hại từ xi măng. Mang ủng chống nước khi cần thiết để ngăn xi măng ướt tiếp xúc với da. Điều quan trọng là bảo vệ chân, mắt cá chân và bàn chân của bạn khỏi việc tiếp xúc trực tiếp với xi măng ướt như cách bảo vệ bàn tay. Luôn tuân theo các quy tắc an toàn trong lao độngNên nhớ:
Rửa sạch các vùng da tiếp xúc với xi măng ướt bằng nước sạch và mát. Sử dụng xà phòng có độ pH trung tính hoặc hơi axit một chút. Cụ thể:
Trong những thập kỷ gần đây, đã có nhiều nỗ lực để giảm nguy cơ phát triển các vấn đề về da liên quan đến xi măng bằng cách hạ thấp hàm lượng Cr (VI) trong xi măng. Cr (VI) thường không được cố ý cho thêm vào xi măng và nó không phục vụ bất kỳ mục đích chức năng nào. Có nhiều cách khác nhau để giảm thiểu lượng Cr (VI) trong xi măng, bao gồm:
Giảm hàm lượng Cr (VI) trong xi măng có thể làm giảm khả năng dị ứng xi măng, nhưng không loại bỏ hoàn toàn nguy cơ mắc tình trạng này. Nó sẽ không loại bỏ các mối nguy hiểm khác về da do xi măng ướt. Tốt nhất, bạn vẫn nên thực hành đúng các quy tắc thực hành lao động nhằm tránh tiếp xúc với xi măng.
|