Công tác trọng tài là một yếu tố rất quan trọng trong việc nâng cao trình độ TDTT, nó góp thêm phần đáng kể vào việc nâng cao kỹ giải pháp và có công dụng sư phạm rất tốt so với cầu thủ và người theo dõi. Do đó trọng tài phải là người có đạo đức tốt, nắm vững trình độ, có cách thao tác, phải công minh vô tư, có ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm cao trước trào lưu quần chúng và những cầu thủ . Trọng tài phải xuất hiện ở sân trước giờ khai mạc trận đấu từ 20-30 phút để làm công tác làm việc chuẩn bị sẵn sàng và kiểm tra trước khi thực thi trận đấu . Show
– Kiểm tra các thiết bị sân bãi phục vụ cho trận đấu . – Kiểm tra những biên bản, bảng báo lỗi cá thể, đồng đội và bảng báo điểm . Thành phần trọng tàiTrong một trận tranh tài bóng rổ gồm có những trọng tài : – Hai trọng tài tinh chỉnh và điều khiển trận đấu trên sân . – Các nhân viên cấp dưới ban thư ký gồm : một thư ký, một trợ lý thư ký, một người theo dõi giờ đấu, một người theo dõi đồng hồ đeo tay 24 giây . Do nhu yếu của FIBA cũng như là một tổ chức triển khai khu vực hoặc liên đoàn vương quốc, hoàn toàn có thể vận dụng mạng lưới hệ thống 3 trọng tài, gồm 1 trọng tài chính và 2 trọng tài phụ để điều khiển và tinh chỉnh trận đấu . Quyền hạn và trách nhiệm của trọng tài1. Trọng tài điều khiển trận đấuTrọng tài điều khiển và tinh chỉnh trận đấu trên sân có trách nhiệm điều khiển và tinh chỉnh trận đấu từ đầu tới khi kết thúc và chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về mọi việc xảy ra trong quy trình tranh tài . – Kiểm tra và chấp thuận đồng ý mọi thiết bị được sử dụng trong trận đấu . – Không được cho phép bât cứ một đấu thủ nào mang vật phẩm hoàn toàn có thể gây nguy hại cho những đâu thủ khác . – Điểu khiển cho nhảy tranh bóng ở vòng tròn giữa sân để khởi đầu mỗi hiệp của trận đấu và hiệp phụ . – Chỉ định đồng hồ đeo tay tranh tài chính, đồng hồ đeo tay 24 giây, đồng hồ đeo tay tinh chỉnh và điều khiển thời hạn nghỉ và cũng như đồng ý chấp thuận những nhân viên cấp dưới của ban thư ký . – Có quyền dừng trận đấu khi điều kiện kèm theo được cho phép . – Có quyền quyết định hành động cho một đội bỏ cuộc nếu đội đó khước từ thi đâu sau khi được lý giải để dàn xếp một điều gì đó hoặc bằng hành vi của họ nhằm mục đích ngăn cản trận đấu được liên tục . – Kiểm tra cẩn trọng tờ ăn được điểm khi kết thúc hiệp 2 hoặc hiệp 4 hoặc bất kể hiệp phụ nào, hay bất kỳ khi nào thấy thiết yếu sẽ kiểm tra tờ ăn được điểm, chấp thuận đồng ý số điểm và thời hạn còn lại của trận đấu . – Quyết định khi có những quan điểm sự không tương đồng giữa những trọng tài . – Trọng tài tinh chỉnh và điều khiển trận đấu không được biến hóa những lao lý và những điều lệ mà ban tổ chức triển khai và ban trọng tài đã thống nhất . 2. Thư ký ghi biên bản– Ghi tên, số áo, kiểm tra lại thẻ những cầu thủ tranh tài. Nếu có hiện tượng kỳ lạ trái với luật phải báo cáo giải trình ngay cho trọng tài chính điều khiển và tinh chỉnh trận đấu biết . – Đọc list ra mắt tên số áo, cấp bậc của những cầu thủ tham gia tranh tài . – Ghi số lần ném vào rổ, thay người, số lần bị phạm lỗi của từng cầu thủ, số lần xin tạm dừng và cộng điểm . – Khi cầu thủ phạm lỗi, thư ký phải báo số lỗi nếu có đấu thủ phạm lỗi lần thứ 5 phải báo ngay cho trọng tài điều khiển và tinh chỉnh trên sân biết . – Khi lỗi đồng đội vượt quá trên 4 lỗi / 1 hiệp phải báo cho trọng tài biết . 3. Trọng tài theo dõi giờ– Ghi thời hạn trận đấu, 3 phút trước khi khởi đầu trận đấu hoặc trước mỗi hiệp phải báo cáo giải trình cho trọng tài tinh chỉnh và điều khiển biết, 2 phút trước trận đấu phải báo cho thư ký ghi biên bản biết . – Khi mở màn mỗi hiệp đấu phải để bóng chạm tay cầu thủ trên sân mới mở màn bấm đồng hồ đeo tay tính giờ . – Khi cuộc đấu tạm dừng, trọng tài có đồng hồ đeo tay dừng chạy và lại cho đồng hồ đeo tay liên tục chạy khi có lệnh liên tục cuộc đấu. Nếu cuộc đấu liên tục bằng quả ném biên thì bấm cho đồng hồ đeo tay chạy tiếp từ lúc bóng chạm vào một cầu thủ trong sân, nếu bằng quả ném phạt thì bấm cho đồng hồ đeo tay chạy liên tục chạy khi thấy quả ném phạt không vào rổ . – Người ghi giờ phải bấm dừng đồng hồ đeo tay trong những trường hợp sau : phạm lỗi, nhảy tranh bóng, thay người, hội ý, trọng tài ra lệnh dừng đồng hồ đeo tay, bóng ra biên phải quá xa, toàn bộ những quả vào rổ ở 2 phút ở đầu cuối hiệp 2 và 4 hoặc hiệp phụ, hết mỗi hiệp . Khi hết giò nghi vấn tạm dừng trọng tài theo đòi giờ báo cho trọng tài tinh chỉnh và điều khiển trên sân và thư ký ghi biên bản biết . – Trọng tài theo dõi giờ phải luôn đặt đồng hồ đeo tay trên bàn để thư ký ghi biên bản biết . – Trọng tài theo dõi giờ thường dùng đồng hồ đeo tay bấm kiểm tra giờ trong những trường hợp :
Những điểm cần thiết của trọng tài điều khiển trận đấuTrọng tài tinh chỉnh và điều khiển trận đấu phải nắm chắc ba điểm : – Nắm trọng điểm: Phải nghiên cứu luật và các hình thức vi phạm luật chủ yếu, những vị trí và tình huống thường xảy ra phạm luật. – Nắm thời cơ thổi phạt. Muốn vậy trọng tài phải phán đoán đúng mực, nổi hiệu còi cùng lúc khi xảy ra vi phạm . – Nắm được động tác : Trọng tài phải biết rõ những động tác kỹ thuật, sự biến hóa của kỹ thuật động tác, phải nghiên cứu và phân tích được những đặc thù nào của động tác là hài hòa và hợp lý, không hài hòa và hợp lý, tránh thổi phạt sai . Những điểm thiết yếu khi tinh chỉnh và điều khiển trận đấu : – Khi cho phép cầu thủ vào sửa chữa thay thế, trọng tài nào không cầm bóng sẽ làm động tác được cho phép thay người . – Khi còi của hai trọng tài cùng thổi phạt thì bóng ở khu vực của người nào, trọng tài đó công bố lỗi trước, nếu trọng tài kia thấy lỗi nhẹ hoàn toàn có thể cải chính công bố cho hài hòa và hợp lý hơn, phải giải quyết và xử lý theo lỗi của trọng tài bắt nặng hơn . – Tiếng còi của trọng tài phải rõ, mạnh, kịp thời không gắt và không dài. nếu 2 còi sân gần cùng nhau tranh tài thì còi phải có âm thanh khác nhau . – Khi trọng tài thổi lỗi tiếng còi thổi mạnh hơn, không thổi 2 tiếng, sau đó trọng tài nào thổi thì chạy lại đến trước bàn thư ký ra ký hiệu số áo, loại lỗi và giải quyết và xử lý . – Khi tranh bóng, ném phạt, phát bóng biên, bóng vào rổ, trọng tài dùng còi và dùng ký hiệu để diễn đạt . – Trọng tài phải bắt đúng lỗi, xử phạt đúng mức độ phạm lỗi, không nên ý niệm rằng cần bắt nhẹ để trận đấu sinh động hoặc thổi phạt những tình buông không đáng phạt làm giảm hào hứng của trận đấu . • Khi phát bóng biên trọng tài phía bên sân có bóng ra biên trao bóng cho cầu thủ, sau đó phải chú ý tới động tác của họ và những cầu – Khi hai bên tranh cướp bóng dưới rổ, trọng tài đứng ở biên ngay dưới rổ cần quan tâm tới động tác chân và khu phạt 3 giây, còn trọng tài kia đứng ở biên dọc chú ý quan tâm động tác ở trên không và ngoại vi của cầu thủ . – Khi cho ném phạt lỗi kỹ thuật nếu trọng tài chính trao bóng cho cầu thủ ném phạt trọng tài phụ đứng ở vạch giữa sân để sẵn sàng chuẩn bị cho phát bóng biên . – Sau khi có lỗi va chạm xảy ra thì 2 trọng tài phải đổi chỗ cho nhau . – Khi cần lý giải cho VĐV về luật hoặc bị phạt, trọng tài chính chịu nghĩa vụ và trách nhiệm lý giải, nếu thấy thiết yếu trọng tài phụ hoàn toàn có thể bổ trợ . Sự phân công và phối hợp của hai trọng tài điều khiển trận đấu1. Phân côngTrong tranh tài, sự phân công và hợp tác và thao tác của 2 trọng tài là rất quan trọng. Vì vậy giữa 2 trọng tài phải thống nhất về tư tưởng, cách phối hợp thao tác, ngoài những cần quan sát tổng lực dựa vào ý thức của luật để xét. Phân công họp tác cần có nguyên tắc, tuy nhiên không phân giới hạn tức là không chia khu vực thổi, cần tránh tư tưởng không tin tưởng nhau, tự ái sợ mất uy tín của mình và máy móc trong khi phân công . Sự phân công của trọng tài có 2 cách : – Dùng đường chéo của sân chia sân làm 2 khu vực A, B ( hình 143 ). Loại chia khu vực này hiện ít dùng vì khoanh vùng phạm vi quan sát của trọng tài quá rộng . – Dùng hình chéo của 2 khu vực chính để chia sân ( hình 144 ). Cách phân công này lúc bấy giờ sử dụng nhiều vi phạm vi quan sát của trọng tài thu hẹp lại đồng thời trọng tài hoàn toàn có thể quan sát khu góc sân rõ ràng hơn tránh được nhiều sai sót . 2. Đường di chuyển của trọng tàiDi chuyển của trọng tài trên sân rất quan trọng, chuyển dời không đúng sẽ trở ngại tới động tác của đấu thủ trong sân đồng thời ảnh hưởng tác động trực tiếp tới sự thao tác của bản thân trọng tài. Đường chuyển dời của trọng tài phải dựa vào sự vận động và di chuyển của bóng và khu vực phân công mà quyết định hành động, trọng tài hoàn toàn có thể chạy trong sân hoặc ngoài sân ( hình 145 ) sao để luôn luôn chiếm được vị trí, góc nhìn quan sát có lợi nhất ở khu vực của mình và toàn sân. Thường một trọng tài đứng trước bóng 3 m còn một người đứng chếch phía sau .  3. cách chọn vị trí của 2 trọng tàia. Vị trí chuyển dời của trọng tài khi tranh bóng giữa sân ( hình 146 ) Khi cho tranh bóng ở vòng giữa sân trọng tài tung bóng đứng cách hai cầu thủ tranh bóng khoảng chừng lm để tung bóng được thẳng đứng và không tác động ảnh hưởng đến động tác nhảy tranh bóng của cầu thủ. Sau khi bóng rời khỏi tay, trọng tài lùi nhanh ra biên dọc và địa thế căn cứ vào động tác nhảy tranh bóng của đôi bên trong tài quyết định hành động đường chuyển dời của mình. Còn trọng tài kia đứng ngoài biên dọc sân, chếch về một bên để quan sát 8 cầu thủ còn lại . d. vị trí và di chuyển của trọng tài khi phát bóng biên (hình 149) Các dấu hiệu của trọng tàiNhững tín hiệu tay được minh họa dưới đây chỉ là những tín hiệu của trọng tài. Trọng tài phải sử dụng những tín hiệu này trong tổng thể những trận đấu bóng rổ. Điều quan trọng là những nhân viên cấp dưới ban thư ký cũng hiểu được những tín hiệu này . Bước 3: xử phạt |
