Luyện từ và câu lớp 5: Cách nối các vế câu ghép bao gồm 4 dạng điển hình cho các em học sinh tham khảo nắm được cách nối các vế câu ghép ứng dụng trong các dạng bài tập, học tốt phần Luyện từ và câu lớp 5. Mời các em học sinh tham khảo chi tiết. Show
Cách nối các vế câu ghép - Tiếng việt lớp 5
1. Các cách nối câu ghép - Tiếng việt 5Ôn tập lý thuyết về câu ghépTrước tiên, ta cần ôn tập lại kiến thức cơ bản về câu ghép một cách tổng quan nhất. “Câu ghép là kiểu câu được cấu tạo từ hai cụm chủ ngữ – vị ngữ (C – V) trở lên và không bao hàm nhau”. Câu đơn + Câu đơn = Câu ghép. Như vậy, đối với bài tập về câu ghép ta cần quan tâm hai vấn đề chính: Các vế của câu ghép và cách nối (+) các vế câu ghép với nhau. Sau đây, ta cùng tìm hiểu về cách nối câu ghép – nội dung phức tạp nhất nhé! Bốn cách nối câu ghép cơ bản trong Tiếng Việt1 – Nối trực tiếp: Sử dụng dấu câu (dấu phẩy, dấu hai chấm, dấu chấm phẩy) 2 – Nối bằng từ: (vì, bởi vì, nhưng) 3 – Nối bằng cặp quan hệ từ: · Mối quan hệ điều kiện – kết quả Ví dụ: Nếu – thì, hễ – thì, giá mà – thì, … · Mối quan hệ nguyên nhân – kết quả Ví dụ: Bởi vì… nên,… · Mối quan hệ tương phản Ví dụ: Tuy…nhưng, … · Mối quan hệ tăng tiến Ví dụ: không những … mà còn, không chỉ… mà còn,… >> Tham khảo chi tiết: Bài tập Luyện từ và câu lớp 5: Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ 4 – Nối bằng cặp từ hô ứng: · Vừa… vừa · Càng…càng · Bao nhiêu… bấy nhiêu  Sơ đồ các cách nối các vế câu ghép cơ bản 2. Bốn dạng bài tập về cách nối câu ghép lớp 5Dạng 1: Xác định câu ghép và cách nối các vế câu ghépĐây là bài tập cơ bản nhất về nối câu ghép, học sinh sau khi tìm các câu ghép có trong bài sẽ phải xác định phương tiện nối câu là gì, ghi nhớ 4 cách nối câu trên sẽ dễ dàng giải quyết bài tập này.
Dạng 2. Sửa lỗi saiĐây là phần bài tập gây rất nhiều khó khăn cho học sinh, vì vừa phải tìm câu mắc lỗi, vừa phải sửa sao cho đúng. Tuy nhiên, luyện tập phát hiện và sửa lỗi sẽ rất hữu ích cho học sinh khi vận dụng viết tập làm văn. Từ những lỗi sai mà các bài tập đã đề cập, học sinh sẽ tránh được sai sót tương tự khi viết bài, có cách diễn đạt khoa học hơn. Vận dụng dấu câu, từ nối hợp lý thì đoạn văn mới có ý nghĩa, bài đọc cũng trôi chảy hơn. Ví dụ: Điền dấu câu và từ nối phù hợp để hoàn thiện đoạn văn sau: “Cà chua ra quả, xum xuê, chi chít, quả lớn quả bé vui mắt như đàn gà mẹ đông con quả một, quả chùm, quả sinh đôi, quả chùm ba, chùm bốn quả ở thân, quả leo nghịch ngợm lên ngọn làm ỏe cả những cành to nhất. Nắng đến tạo vị thơm mát dịu dần trong quả mỗi quả cà chua chín là một mặt trời nhỏ hiền dịu cà chua thắp đèn lồng trong lùm cây nhỏ bé gọi người đến hái màu đỏ là màu nhận ra sớm nhất những quả cà chua đầu mùa nó gieo sự náo nức cho mọi người”. Bài làm: “Cà chua ra quả, xum xuê, chi chít, quả lớn quả bé vui mắt như đàn gà mẹ đông con. Quả một, quả chùm, quả sinh đôi, quả chùm ba, chùm bốn quả ở thân, quả leo nghịch ngợm lên ngọn làm ỏe cả những cành to nhất. Nắng đến tạo vị thơm mát dịu dần trong quả. Mỗi quả cà chua chín là một mặt trời nhỏ hiền dịu. Cà chua thắp đèn lồng trong lùm cây nhỏ bé gọi người đến hái. Vì màu đỏ là màu nhận ra sớm nhất những quả cà chua đầu mùa, nó gieo sự náo nức cho mọi người”. Dạng 3: Xác định quan hệ từ, điền các từ nối thích hợp vào chỗ trốngĐể làm bài tập này, học sinh nên tìm hiểu, tập liệt kê các từ/cặp từ nối hay gặp để có thêm vốn từ, nắm rõ các trường hợp sử dụng từ nối để hoàn thành câu theo yêu cầu. Bài tập ví dụ:
Dạng 4: Thêm một vế để tạo thành câu ghép
Làm tốt các bài tập về câu ghép, biết cách sử dụng các từ nối không chỉ giúp học sinh giành điểm phần luyện từ và câu lớp 5, mà còn rèn luyện cách viết văn trôi chảy, khoa học hơn. Ghi nhớ bốn cách nối câu ghép điển hình và luyện tập các dạng bài như trên, học sinh sẽ tự tin hơn khi viết và làm bài tập về câu ghép. Ngoài ra, các bạn có thể luyện giải bài tập SGK Tiếng Việt 5 hay SGK môn Toán lớp 5 được VnDoc sưu tầm, chọn lọc. Đồng thời các dạng đề thi giữa học kì 2 lớp 5, đề thi học kì 2 lớp 5 theo Thông tư 22 mới nhất được cập nhật. Mời các em học sinh, các thầy cô cùng các bậc phụ huynh tham khảo đề thi, bài tập mới nhất.
I. Nhận xét 1. Tìm các vế câu trong mỗi câu ghép dưới đây: a) Súng kíp của ta mới bắn một phát thì súng của họ đã bắn được năm, sáu mươi phát. Quan ta lạy súng thần công bốn lạy rồi mới bắn, trong khi ấy đại bác của họ đã bắn được hai mươi viên. Theo HÀ VĂN CẦU - VŨ ĐÌNH PHÒNG b) Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. THANH TỊNH c) Kia là những mái nhà đứng sau luỹ tre; đây là mái đình cong cong; kia nữa là sân phơi. ĐỖ CHU 2. Ranh giới giữa các vế câu được đánh dấu bằng những từ hoặc những dấu câu nào ? Phương pháp giải: 1) Con xác định các thành phần chủ - vị trong câu, mỗi một cụm chủ - vị là một vế câu cần tìm. 2) Con xem kĩ lại 3 câu trên, giữa các vế câu có từ hoặc dấu câu nào ở giữa? Lời giải chi tiết: 1) a) Đoạn a có hai câu ghép, mỗi câu gồm 2 vế: Câu 1: Súng kíp cùa ta mới bắn một phát / thì súng của họ đã bắn dược năm, sáu mươi phát. Câu 2: Quan ta lạy súng thần công bốn lạy rồi mới bắn, / trong khi ấy đại bác của họ đã bắn được hai mươi viên. b) Câu b có 2 vế: Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đổi lớn: / hôm nay tôi đi học. c) Câu c có 3 vế: Kia là những mái nhà đứng sau lũy tre; / đây là mái đình cong cong; / kia nữa là sân phơi. 2) a) Từ “thì" đánh dấu ranh giới giữa 2 vế câu. “Dấu phẩy" đánh dấu ranh giới giữa 2 vế câu. b) “Dấu hai chấm” đánh dấu ranh giới giữa 2 vế câu. c) Các "dấu chấm phẩy” đánh dấu ranh giới giữa 3 vế câu.
II. Luyện tập 1. Trong những câu dưới đây, câu nào là câu ghép ? Các vế câu ghép được nối với nhau bằng cách nào? a) Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước. HỒ CHÍ MINH b) Anh bắt lấy thỏi thép hồng như bắt lấy một con cá sống. Dưới những nhát búa hăm hở của anh, con cá lừa ấy vùng vẫy, quằn quại, giãy lên đành đạch. Nó nghiến răng ken két, nó cưỡng lại anh, nó khống chịu khuất phục. Theo NGUYÊN NGỌC c) Tôi ngắt một chiếc lá sòi đỏ thắm thả xuống dòng nước. Một chú nhái bén tí xíu như đã phục sẵn từ bao giờ nhảy phóc lên ngồi chễm chệ trên đó. Chiếc lá thoáng tròng trành, chú nhái bén loay hoay cố giữ thăng bằng rồi chiếc thuyền đỏ thắm lặng lẽ xuôi dòng. TRẦN HOÀI DƯƠNG 2. Viết đoạn văn từ 3 đến 5 câu tả ngoại hình một người bạn của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu ghép. Cho biết các vế trong câu ghép được nối với nhau bằng cách nào. Phương pháp giải: 1) - Câu ghép là câu có từ hai cụm chủ -vị trở lên. - Con chú ý giữa các vế câu trong câu ghép có từ ngữ hoặc dấu câu nào đi kèm để nối các vế câu không? 2) Con quan sát và tìm ra một số chi tiết nổi bật ở ngoại hình của bạn rồi viết thành đoạn văn. Lời giải chi tiết: 1) - Các câu ghép và vế câu: + Đoạn a có 1 câu ghép với 4 vế câu: Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng (2 trạng ngữ) thì tinh thần ấy lại sôi nổi / nó kết thành... to lớn / nó lướt qua... khó khăn / nó nhấn chìm... lũ cướp nước. + Đoạn b có 1 câu ghép với 3 vế câu: Nó nghiến răng ken két / nó cưỡng lại anh / nó không chịu khuất phục. + Đoạn c có 1 câu ghép với 3 vế câu: Chiếc lá thoáng tròng trành, / chú nhái bén loay hoay cố giữ thăng bằng / rồi chiếc thuyền đỏ thắm lặng lẽ xuôi dòng. - Cách nối vế câu: + Đoạn a: 4 vế câu nối với nhau trực tiếp, giữa các vế câu có dấu phẩy. + Đoạn b: 3 vế câu nối với nhạu trực tiếp, giữa các vế câu có dấu phẩy. + Đoạn c: Vế 1, vế 2 nối với nhau trực tiếp, giữa 2 vế có dấu phẩy, vế 2 nối với vế 3 bằng quan hệ từ “rồi”. 2) Trong lớp tôi, người bạn mà tôi yêu quý nhất là Lan. Đó là một cô bé vô cùng xinh xắn và đáng yêu. Vóc người bạn nhỏ nhắn, dáng đi nhanh nhẹn, mái tóc cắt ngắn gọn gàng. Nhưng điều khiến người ta nhớ nhất ở bạn chính là nụ cười. Mỗi lần Lan nở nụ cười là tôi lại thấy giống như mùa thu tỏa nắng. Đôi lúm đồng tiền càng làm cho nụ cười ấy thêm phần duyên dáng. Câu ghép trong đoạn văn trên đó là: Vóc người bạn nhỏ nhắn, dáng đi nhanh nhẹn, mái tóc cắt ngắn gọn gàng. Các vế câu được nối với nhau bằng dấu phẩy. Loigiaihay.com |
