PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP TÁCH CHẤT RA KHỎI HỖN HỢP
- Chất tinh khiết là chất không có lẫn chất khác (tạp chất). Mỗi chất tinh khiết có những tính chất vật lý và hóa học xác định. Show
- Hỗn hợp gồm hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau. Để tách chất ra khỏi hỗn hợp ta có thể dùng các phương pháp: 1- Các phương pháp vật lý Phương pháp vật lý dựa vào sự khác biệt về tính chất vật lý như nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi, tính tan trong nước, khối lượng riêng…để tách riêng chất. Cụ thể: - Phương pháp lọc: Dùng để tách các chất không tan ra khỏi hỗn hợp lỏng - Phương pháp cô cạn: Dùng để tách các chất tan rắn (không hoá hơi khi gặp nhiệt độ cao) ra khỏi hỗn hợp chất lỏng - Phương pháp chưng cất phân đoạn: Dùng để tách các chất lỏng ra khỏi hỗn hợp lỏng nhờ vào sự khác nhau về nhiệt độ sôi - Phương pháp chiết: Dùng để tách các chất ra khổi hỗn hợp lỏng không đồng nhất - Phương pháp đông đặc: Dùng để tách các chất lỏng ra khỏi hỗn hợp lỏng nếu nhiệt độ đông đặc của chúng cách nhau lớn. 2- Phương pháp hóa học Nguyên tắc: - Bước 1. Chọn chất X chỉ tác dụng với A (mà không tác dụng với B) để chuyển A thành dạng A1 (kết tủa, bay hơi, hoặc hòa tan); tách ra khỏi B (bằng cách lọc hoặc tự tách…. - Bước 2. Điều chế lại chất A từ chất A1 (nếu cần thiết) Sơ đồ tách  Phản ứng được chọn để tách phải thoã mãn 3 yêu cầu sau: -Chỉ tác dụng lên một chất trong hỗn hợp cần tách -Sản phẩm tạo thành có thể tách dễ dàng khỏi hỗn hợp -Từ sản phẩm phản ứng tạo thành có khả năng tái tạo được chất ban đầu (nếu cần thiết). II. Ví dụ minh họa Ví dụ 1: Tách riêng từng chất ra khỏi hỗn hợp gồm các chất: muối ăn và cát. Hướng dẫn giải: Hoà tan hỗn hợp trên vào nước. Đổ hỗn hợp qua giấy lọc ta thu được nước muối riêng còn cát ở trên giấy. Sau đó cô cạn hỗn hợp nước muối, nước bốc hơi sẽ thu được muối ăn khan. Minh họa bằng hình ảnh: Ví dụ 2: Một hỗn hợp gồm dầu hỏa có lẫn nước, làm thế nào để tách nước ra khỏi dầu hỏa? Hướng dẫn giải: Dầu hỏa nhẹ hơn nước và không tan trong nước. Muốn tách nước ra khỏi dầu hỏa, ta cho hỗn hợp vào phễu chiết, dầu nổi ở trên và nước ở phía dưới. Mở khóa phễu chiết, tách nước ra trước sau đó đến dầu hỏa, ta được nước và dầu hỏa riêng biệt. <span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1> <b>PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP TÁCH CHẤT RA KHỎI HỖN HỢP </b><b>A. Lý thuyết & Phương pháp giải </b> <b>- Chất tinh khiết là chất khơng có lẫn chất khác (tạp chất). Mỗi chất tinh khiết có những tính chất vật lý </b> và hóa học xác định. <b>- Hỗn hợp gồm hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau. </b> Để tách chất ra khỏi hỗn hợp ta có thể dùng các phương pháp: <b>1- Các phương pháp vật lý </b> Phương pháp vật lý dựa vào sự khác biệt về tính chất vật lý như nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sơi, tính tan trong nước, khối lượng riêng…để tách riêng chất. Cụ thể: - Phương pháp lọc: Dùng để tách các chất không tan ra khỏi hỗn hợp lỏng - Phương pháp cô cạn: Dùng để tách các chất tan rắn (khơng hố hơi khi gặp nhiệt độ cao) ra khỏi hỗn hợp chất lỏng - Phương pháp chưng cất phân đoạn: Dùng để tách các chất lỏng ra khỏi hỗn hợp lỏng nhờ vào sự khác nhau về nhiệt độ sôi - Phương pháp chiết: Dùng để tách các chất ra khổi hỗn hợp lỏng không đồng nhất - Phương pháp đông đặc: Dùng để tách các chất lỏng ra khỏi hỗn hợp lỏng nếu nhiệt độ đông đặc của chúng cách nhau lớn. <b>2- Phương pháp hóa học </b> <b>Nguyên tắc: </b> - Bước 1. Chọn chất X chỉ tác dụng với A (mà không tác dụng với B) để chuyển A thành dạng A1 (kết tủa, bay hơi, hoặc hòa tan); tách ra khỏi B (bằng cách lọc hoặc tự tách…. - Bước 2. Điều chế lại chất A từ chất A1 (nếu cần thiết) <b>Sơ đồ tách </b> Phản ứng được chọn để tách phải thoã mãn 3 yêu cầu sau: -Chỉ tác dụng lên một chất trong hỗn hợp cần tách -Sản phẩm tạo thành có thể tách dễ dàng khỏi hỗn hợp </div> <span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2> <b>B. Ví dụ minh họa </b> <b>Ví dụ 1: Tách riêng từng chất ra khỏi hỗn hợp gồm các chất: muối ăn và cát. </b> <b>Hướng dẫn giải: </b> Hoà tan hỗn hợp trên vào nước. Đổ hỗn hợp qua giấy lọc ta thu được nước muối riêng còn cát ở trên giấy. Sau đó cơ cạn hỗn hợp nước muối, nước bốc hơi sẽ thu được muối ăn khan. Minh họa bằng hình ảnh: <b>Ví dụ 2: Một hỗn hợp gồm dầu hỏa có lẫn nước, làm thế nào để tách nước ra khỏi dầu hỏa? </b> <b>Hướng dẫn giải: </b> Dầu hỏa nhẹ hơn nước và không tan trong nước. Muốn tách nước ra khỏi dầu hỏa, ta cho hỗn hợp vào phễu chiết, dầu nổi ở trên và nước ở phía dưới. Mở khóa phễu chiết, tách nước ra trước sau đó đến dầu hỏa, ta được nước và dầu hỏa riêng biệt. Minh họa bằng hình ảnh <b>Ví dụ 3: Có một lượng bột sắt bị lẫn một lượng nhỏ bột nhôm. Làm thế nào để thu được sắt tinh khiết? </b> <b>Hướng dẫn giải: </b> Cho hỗn hợp bột kim loại vào dung dịch NaOH dư. Al phản ứng hoàn toàn với NaOH dư tạo thành dung dịch, Fe không phản ứng. 2Al + 2NaOH + 2H2O → 2NaAlO2 + 3H2↑ Lọc lấy bột sắt và rửa sạch thu được bột sắt tinh khiết. <b>C. Bài tập vận dụng </b> <b>Câu 1: Một trong những tính chất nào sau đây cho biết chất lỏng là tinh khiết? </b> </div> <span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>
<b>Đáp án </b> Chọn D Do: Chất tinh khiết có những tính chất vật lý và hóa học nhất định. <b>Câu 2: Chất tinh khiết là </b>
<b>Đáp án </b> Chọn A Do: Chất tinh khiết là chất khơng có lẫn chất khác (tạp chất). <b>Câu 3: Hỗn hợp là: </b>
<b>Đáp án </b> Chọn C Hỗn hợp gồm hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau. <b>Câu 4: Chọn cụm từ còn thiếu ở nhận định sau: “Chất tinh khiết có tính chất…”. </b>
<b>Đáp án </b> Chọn A. <b>Câu 5: Tách muối ăn ra khỏi hỗn hợp nước muối bằng phương pháp nào sau đây? </b> </div> <span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>
<b>Đáp án </b> Chọn C Cô cạn hỗn hợp nước muối, nước bốc hơi sẽ thu được muối ăn khan. <b>Câu 6: Cho nhận định: "Nước cất là chất tinh khiết, sôi ở 150</b>oC". Nhận xét đúng là:
<b>Đáp án </b> Chọn D Vế 1 đúng: nước cất là chất tinh khiết. Vế 2 sai do nước cất sôi ở 100oC. <b>Câu 7: Khơng khí là: </b>
<b>Đáp án </b> Chọn B Khơng khí là hỗn hợp của nhiều khí: CO2, O2 … <b>Câu 8: Rượu etylic là một chất lỏng, có nhiệt độ sơi là 78,3</b>oC và tan nhiều trong nước. Phương pháp tách riêng được rượu etylic từ hỗn hợp rượu etylic và nước là
<b>Đáp án </b> Chọn D </div> <span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5> <b>Câu 9: Khí nitơ và khí oxi là hai thành phần chính của khơng khí. Trong kĩ thuật người ta có thể hạ thấp </b> nhiệt độ để hóa lỏng khơng khí. Biết nitơ lỏng sôi ở -196oC oxi lỏng sôi ở -183oC. Phương pháp tách riêng khí nitơ và oxi là
<b>Đáp án </b> Chọn D <b>Phương pháp tách riêng khí nitơ và oxi là chưng cất phân đoạn khơng khí lỏng. </b> Hạ thấp nhiệt độ xuống 200°C để hóa lỏng khơng khí. Sau đó nâng nhiệt độ của khơng khí lỏng đến -196°C , nitơ lỏng sơi và bay lên trước, cịn oxi lỏng đến -183°C mới sôi, tách ra được hai khí. <b>Câu 10: Một hỗn hợp gồm bột sắt và đồng, có thể tách riêng hai chất bằng cách nào sau đây? </b>
<b>Đáp án </b> Chọn C </div> <span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6> <b>Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội </b> <b>dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi </b> <b>về kiến thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh </b> tiếng. <b>I. </b> <b>Luyện Thi Online </b> - <b>Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng </b> <b>xây dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và </b> Sinh Học. - <b>Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các </b> <i>trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường </i> <i>Chuyên khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức </i> <i>Tấn. </i> <b>II. </b> <b>Khoá Học Nâng Cao và HSG </b> - <b>Tốn Nâng Cao THCS:</b> Cung cấp chương trình Toán Nâng Cao, Toán Chuyên dành cho các em HS THCS lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt ở các kỳ thi HSG. - <b>Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp </b> <i>dành cho học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh </i> <i>Trình, TS. Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc </i> <i>Bá Cẩn cùng đôi HLV đạt thành tích cao HSG Quốc Gia. </i> <b>III. </b> <b>Kênh học tập miễn phí </b> - <b>HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả </b> các môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất. - <b>HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi </b> miễn phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh. <i>Vững vàng nền tảng, Khai sáng tương lai </i><i> Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90% </i> <i>Học Toán Online cùng Chuyên Gia </i> </div> <!links> Làm thế nào để tách các chất ra khỏi hỗn hợp?Dựa vào sự khác nhau về tính chất vật lý có thể tách riêng một chất ra khỏi hỗn hợp bằng các phương pháp: lọc, chưng cất, chiết,… - Phương pháp đông đặc: Dùng để tách các chất lỏng ra khỏi hỗn hợp lỏng nếu nhiệt độ đông đặc của chúng cách nhau lớn. Ví dụ: + Cồn sôi ở 78,3oC, nước sôi ở 100oC. Làm thế nào để tách muối ăn ra khỏi hỗn hợp nước muối?Đáp án C. Người ta sử dụng phương pháp cô cạn để tách muối ăn (chất rắn tan, khó bay hơi, bền với nhiệt độ cao) ra khỏi dung dịch của nó. Làm thế nào để tách hai chất lỏng không hòa tan ra khỏi nhau?Việc tách chất lỏng không hòa tan Hỗn hợp của hai chất lỏng không thể trộn lẫn vào nhau có thể tách ra nếu hỗn hợp được bỏ trong phễu chiết và để yên. Các chất lỏng sẽ được tách thành các lớp khác nhau. Sau đó, lớp phía dưới với tỉ trọng lớn hơn sẽ được "lấy ra" từ phía đáy. Để tách chất rắn ra khỏi hỗn hợp lòng em làm như thế nào?+ Để lọc chất rắn ra khỏi chất lỏng, ta dung phễu lót giấy lọc, khi đó chất lỏng chảy xuống, chất rắn bị giữ lại. Phương pháp cô cạn dùng để tách chất rắn tan, khó bay hơi, bền với nhiệt độ cao ra khỏi dung dịch của nó. |
