Tinh trùng bất thường ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe sinh sản và khả năng làm cha của nam giới. Tình trạng này có thể là nhất thời hoặc mạn tính. Nhận biết bất thường của tinh trùng như thế nào và điều trị ra sao cho hiệu quả? Những thông tin chi tiết sẽ được các chuyên gia Nam học, BVĐK Tâm Anh, chia sẻ qua bài viết dưới đây. Show
Tinh trùng bất thường là gì?Tinh trùng bất thường là những biểu hiện biến đổi về hình thái, bao gồm một hoặc cả hai yếu tố kích thước và hình dạng. Việc khảo sát về hình thái tinh trùng là một yếu tố quan trọng để đánh giá về vô sinh nam. Kết quả hình thái tinh trùng được báo cáo theo tỷ lệ phần trăm tinh trùng xuất hiện bình thường khi quan sát tinh dịch dưới kính hiển vi. Khi tinh trùng có những bất thường như đầu to, đầu không tròn, đuôi không thẳng, đuôi kép… đều khó xâm nhập vào trứng, ảnh hưởng đến quá trình thụ thai. Các kết quả thống kê cho thấy, tỷ lệ tinh trùng bất thường thường ở các mẫu tinh dịch của nam giới nhiều hơn từ 4-10% so với tinh trùng bình thường, khi kiểm tra tinh dịch trong phòng xét nghiệm. (1) Các dạng tinh trùng bất thườngKhi nói đến tình trạng vô sinh ở nam, nhiều người thường chỉ quen thuộc với yếu tố số lượng tinh trùng. Tuy nhiên, còn có rất nhiều bất thường liên quan đến tinh trùng và tinh dịch mà nhiều người bệnh còn cảm thấy xa lạ. Liên quan đến vấn đề này, người bệnh có thể được tiếp cận với một số thuật ngữ sau đây: 1. Normozoospermia (Tinh trùng bình thường)Đây là các thông số chứng minh tinh trùng bình thường thông qua xét nghiệm tinh dịch đồ. Các chỉ số cho thấy kết quả phân tích tinh dịch bình thường là:
2. Cực khoái khô (Aspermia)Aspermia là tình trạng không xuất tinh và không có tinh trùng. Không giống như chứng không có tinh trùng (Azoospermia), có xuất tinh tinh nhưng trong tinh dịch không có tinh trùng. Với aspermia, người đàn ông có thể đạt cực khoái, nhưng không xuất tinh. Điều này đôi khi còn được gọi là “cực khoái khô”. Bệnh Aspermia có thể do rất nhiều nguyên nhân, bao gồm: xuất tinh ngược, rối loạn di truyền (như hội chứng Klinefelter hoặc xơ nang), bất thường bẩm sinh của đường sinh sản, mất cân bằng nội tiết tố, tiểu đường, ung thư tinh hoàn sau điều trị hoặc rối loạn chức năng tình dục nghiêm trọng… Khi bị Aspermia, khả năng sinh sản của nam giới bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong một số trường hợp, bệnh Aspermia vẫn có thể được chữa khỏi. Trong trường hợp không điều trị được, biện pháp được đề xuất là sinh thiết tinh hoàn để lấy tinh trùng chưa trưởng thành. Những tinh trùng này sẽ được nuôi trong phòng thí nghiệm, sau đó được sử dụng với phương pháp điều trị IVF-ICSI, tiêm trực tiếp tinh trùng vào noãn để tạo phôi. 3. Tinh dịch ít (Hypospermia)Tình trạng này thể hiện qua tổng lượng xuất tinh thấp (ít hơn 1,5 ml dung dịch). Tinh dịch ít có thể do nhiều nguyên nhân, tương tự như bệnh Aspermia, nhưng phổ biến nhất là do xuất tinh ngược dòng. Đây là tình trạng tinh dịch đi ngược vào bàng quang thay vì đi ra ngoài theo đường niệu đạo. 4. Vô tinh (Azoospermia)Azoospermia là hiện tượng không có tinh trùng khi xuất tinh. Đây là một dạng vô sinh nam nghiêm trọng. Tình trạng này không thể nhận biết thông qua các phương pháp khám lâm sàng và được chẩn đoán chủ yếu qua kết quả phân tích tinh dịch. Các nguyên nhân gây vô tinh bao gồm nguyên nhân tắc nghẽn và nguyên nhân không do tắc nghẽn. Cụ thể như do dị tật bẩm sinh cơ quan sinh dục nam, rối loạn di truyền, sự tắc nghẽn của các ống dẫn, mất cân bằng nội tiết tố, viêm tinh hoàn do quai bị… 5. Mật độ tinh trùng thấp (Oligozoospermia)Oligozoospermia là tình trạng số lượng tinh trùng thấp hơn bình thường, theo nhiều mức độ như nhẹ, trung bình, nặng hoặc nghiên trọng. Chứng giảm số lượng tinh trùng nghiêm trọng đôi khi còn được gọi là thiểu tinh (Cyrptozoospermia). Thông thường, khi số lượng tinh trùng thấp, các vấn đề khác liên quan đến sức khỏe của tinh trùng cũng xuất hiện. Cụ thể như tinh trùng có các vấn đề về khả năng di chuyển, hình dạng không bình thường. (2) Các nguyên nhân có thể làm giảm số lượng tinh trùng bao gồm: bệnh Celiac, tác dụng phụ của một số loại thuốc, rối loạn di truyền, mất cân bằng nội tiết tố, giãn tĩnh mạch, bất thường cơ quan sinh sản, tinh hoàn ẩn, các bệnh lý ác tính, bệnh tiểu đường chưa được điều trị… Ngoài ra, điều kiện môi trường sống, công việc hay thói quen sinh hoạt cũng có thể làm cho số lượng tinh trùng ít. Ở hầu hết các trường hợp, tinh trùng ít không có nguyên nhân cụ thể và được gọi là oligozoospermia vô căn. Những người đàn ông bị giảm số lượng tinh trùng ở mức độ nhẹ hoặc trung bình vẫn có cơ hội làm cha tự nhiên. Tuy nhiên, một số trường hợp nặng hơn phải cần đến sự hỗ trợ của các phương pháp hỗ trợ sinh sản. 6. Tinh trùng kém di động (Asthenozoospermia)Tinh trùng kém di động hay tinh trùng suy nhược là khi một tỷ lệ lớn tinh trùng di chuyển không bình thường. Đây cũng là một dạng tinh trùng bất thường. Tinh trùng bình thường sẽ phải di chuyển theo đường thẳng hoặc hình vòng tròn. Tình trạng tinh trùng kém di động thường đi kèm với số lượng tinh trùng thấp. Các nguyên nhân ảnh hưởng đến khả năng di chuyển của tinh trùng có thể do: sức khỏe kém, không đủ dinh dưỡng, tác dụng phụ của thuốc điều trị bệnh, phơi nhiễm chất độc, thói sống không lành mạnh (hút thuốc, uống rượu, sử dụng ma túy… ) Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tổng số tinh trùng di chuyển là thước đo khả năng sinh sản của nam giới. Kết quả công bố năm 2015 cho thấy, người có dưới 5 triệu tinh trùng di động được coi là vô sinh nam nặng; 5 – 20 triệu tinh trùng là vô sinh trung bình và hơn 20 triệu tinh trùng di chuyển được coi là bình thường. 7. Quái tinh (Teratozoospermia)Khi một phần lớn tinh trùng của đàn ông có hình dạng bất thường được gọi là Teratozoospermia. Tinh trùng bình thường sẽ có đầu hình bầu dục, đuôi dài. Tinh trùng bất thường có thể có hình dạng đầu kỳ lạ, có thêm đầu hoặc thêm đuôi. Hình dạng ảnh hưởng đến khả năng di chuyển của tinh trùng. Do đó, khi hình thái tinh trùng bất thường thì khả năng di chuyển cũng sẽ kém đi. Điều này ảnh hưởng đến khả năng thụ tinh. Nguyên nhân dẫn đến quái tinh phần lớn là do nguyên nhân di truyền. 8. Thiểu nhược quái tinh (Oligoasthenoteratozoospermia – OAT)Oligoasthenoteratozoospermia (OAT) là khi tất cả các thông số của tinh trùng gồm số lượng, khả năng di chuyển và hình dạng đều bất thường. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của vô sinh nam. Bệnh có 3 thể: nhẹ, trung bình và nặng. 9. Tinh trùng hoại tử (Necrozoospermia)Tinh trùng hoại tử hay tinh trùng có mủ là nguyên nhân hiếm gặp của vô sinh nam. Tất cả tinh trùng đều bị chết. Hiện tại, nguyên nhân bệnh hoại tử tinh trùng chưa được xác định và cũng rất hiếm gặp. 10. Tăng bạch cầu trong tinh dịch (Leukocytospermia)Leukocytospermia là tình trạng một số lượng lớn các tế bào bạch cầu xuất hiện trong tinh dịch. Đây còn được gọi là tình trạng mủ tinh dịch (pyospermia). Với chứng tăng bạch cầu, tinh trùng không hẳn là bất thường, nhưng tinh dịch có thể có một số vấn đề nhất định. Số lượng tế bào bạch cầu cao có thể dẫn đến tổn thương tinh trùng và làm giảm khả năng sinh sản. Đây là dấu hiệu cho thấy người bệnh đang bị nhiễm trùng hoặc mắc một bệnh tự miễn nào đó. Nguyên nhân gây ra tình trạng tinh trùng bất thườngCho đến thời điểm hiện tại, các nguyên nhân khiến cho tinh trùng bất thường vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, một số yếu tố sau đây được cho là có ảnh hưởng đến chất lượng của tinh trùng:
Các phương pháp chẩn đoán tinh trùng dị dạngTheo các chuyên gia Nam học, BVĐK Tâm Anh, phân tích tinh dịch đồ là một trong những phương pháp kiểm tra phổ biến và chính xác, phục vụ cho việc chẩn đoán tình trạng tinh trùng bất thường hiệu quả nhất. (3) Qua kính hiển vi có khả năng phóng đại lớn, mẫu tinh dịch của một người đàn ông đưa ra soi để phân tích hình dạng, đếm số lượng và đánh giá khả năng di chuyển của tinh trùng. Lượng tinh dịch, màu sắc, độ sánh… cũng có thể được kiểm tra để đánh giá tình trạng tinh dịch bất thường. Quá trình phân tích tinh dịch thể hiện qua các khía cạnh:
Phương pháp điều trị tinh trùng bất thườngSau khi có kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ và xác định được nguyên nhân khiến cho tinh trùng bất thường, bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh một số biện pháp cải thiện chất lượng tinh trùng. Việc này cần nhiều thời gian, sự theo dõi sát sao của bác sĩ và cả phối hợp điều trị cho người bạn đời. Theo đó, người bệnh có thể được chỉ định:
Điều trị tinh trùng bất thường không phải lúc nào cũng đơn giản, nhanh chóng và thành công. Do đó, bác sĩ cũng có thể chỉ định một số phương pháp hỗ trợ sinh sản, nếu các phương pháp trên không mang lại hiệu quả. Cách phòng ngừa tình trạng tinh trùng không bình thườngRất nhiều trường hợp tinh trùng bất thường không thể ngăn ngừa được. Nhưng các chuyên gia cũng cho rằng một số biện pháp sau đây có thể giúp bạn tăng cường sức khỏe tổng thể, bao gồm cả sức khỏe sinh sản, để gia tăng cơ hội làm cha.
Một số câu hỏi có liên quan đến tinh trùng bất thường1. Tinh trùng bất thường có thể thụ tinh với trứng không?Các chuyên gia nam học cho rằng, tinh trùng bất thường do rất nhiều nguyên nhân. Và trong một số trường hợp vẫn có khả năng kết hợp với trứng. Tuy nhiên, tinh trùng bất thường có thể mang đến một số rủi ro cho về sức khỏe cho em bé khi chào đời. (4) 2. Rủi ro nếu thụ tinh bằng tinh trùng bất thườngNhững tinh trùng khỏe mạnh sẽ có nhiều cơ hội thụ tinh thành công và cho chất lượng noãn tốt, em bé chào đời khỏe mạnh. Trong trường hợp thụ tinh bằng tinh trùng bất thường, kết quả vẫn có thể giúp người phụ nữ mang thai nhưng tiềm ẩn một số nguy cơ như: sẩy thai, sinh non, thai lưu, thai dị dạng… Khoa Nam học, Hệ thống BVĐK Tâm Anh với đội ngũ các chuyên gia, bác sĩ giỏi chuyên môn, tận tâm, nhiệt tình, tự tin làm chủ những kỹ thuật tiến bộ nhất cùng sự hỗ trợ của hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, máy siêu âm; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet; cơ sở vật chất khang trang… sẽ giúp phát hiện sớm và có phương án điều trị tinh trùng bất thường, vô sinh nam một cách an toàn, hiệu quả. Để đặt lịch khám và điều trị vô sinh nam với các chuyên gia đầu ngành tại Khoa Nam học, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ: HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH Hiện tượng tinh trùng bất thường là một trong những tình trạng phổ biến của vô sinh, ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của nam giới. Do đó, ngay khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường, nam giới nên đến các cơ sở y tế có chuyên khoa Nam học để được thăm khám và điều trị sớm, tránh nguy cơ vô sinh nam, ảnh hưởng đến sự tự tin và hạnh phúc gia đình. Số lượng tinh trùng bình thường là bao nhiêu?Số lượng tinh trùng của nam giới là bao nhiêu? Theo thống kê thì số lượng tinh trùng có trong 1 ml tinh dịch thường là 15 – 200 triệu tinh trùng, như vậy có khoảng hơn 40 triệu tinh trùng được giải phóng trong 2 – 5ml tinh dịch.
Tinh trùng ra bao nhiêu là nhiều?Do vậy, nếu tinh dịch cho ít hơn 15 triệu tinh trùng mỗi ml thì đó được coi là lượng tinh trùng thấp và cao khi đo được hơn 200 triệu tinh trùng trên mỗi ml tinh dịch.
Có bao nhiêu tinh trùng trong 1ml tinh dịch bình thường?Thường thì 1ml tinh dịch chứa từ 15 triệu đến hơn 200 triệu tinh trùng. Nếu kết quả cho thấy số lượng tinh trùng ít hơn 15 triệu trong 1ml tinh dịch hay ít hơn 39 triệu tinh trùng trong 1 lần xuất tinh, đây chính là tình trạng tinh trùng ít.
Tinh trùng thấp là như thế nào?Vậy, tinh trùng ít là như thế nào? Tinh trùng được đánh giá là thấp hơn mức bình thường nếu sau mỗi lần xuất tinh, lượng tinh dịch phóng ra chỉ đạt dưới 1.5ml và mật độ tinh trùng nằm dưới 15 triệu con/ml.
|
