Table of Contents1. Tác dụng nhiệt và giá trị hiệu dụng của hiệu điện thế, cường độ dòng điện xoay chiều: Show Hiệu điện thế hiệu dụng và cường độ hiệu dụng của dòng điện xoay chiều là các đại lượng có các giá trị bằng hiệu điện và cường độ dòng điện không đổi, sao cho nếu lần lượt đặt các hiệu điện thế này vào cùng một điện trở trong cùng một thời gian khá dài thì nhiệt lượng toả ra từ điện trở là như nhau. Chú ý: Cường độ và hiệu điện thế hiệu dụng của dòng điện xoay chiều gọi là cường độ và hiệu điện thế của dòng điện xoay chiều. 2. Tác dụng quang dòng điện xoay chiều:
3. Tác dụng từ dòng điện xoay chiều:
4. Tác dụng sinh lý của dòng điện xoay chiều: Dòng điện xoay chiều trong lưới điện sinh hoạt có tác dụng sinh lý rất mạnh. Hiệu điện thế 220V AC của mạng điện gia đình có thể gây nguy hiểm rất lớn đến tính mạng nếu ta chạm vào nơi không cách điện của đường dây dẫn điện trong gia đình. Các tác dụng dòng điện xoay chiều:
II. Đo cường độ và hiệu điện thế dòng điện xoay chiều:Đo hiệu điện thế và cường độ dòng điện xoay chiều bằng vôn kế và ampe kế có kí hiệu là AC ( hay ~) Số chỉ vôn kế, ampe kế xoay chiều cho biết giá trị hiệu dụng của hiệu điện thế và cường độ dòng điện xoay chiều. Khi sử dụng vôn kế, ampe kế xoay chiều ta không phân biệt các chốt nối vào mạch điện xoay chiều của chúng. Kết quả đo thay đổi khi ta đổi chỗ 2 chốt của phích cắm vào ổ lấy điện. B. Hướng dẫn giải câu hỏi sách tài liệuHĐ1: Trang 142 ( STL): Bàn ủi có thể hoạt động được với cả dòng điện xoay chiều và dòng điện không đổi. Cường độ dòng điện qua bàn ủi: I = P:U = 1000 : 220 = 4,55A  HĐ2: Trang 143 ( STL): Đèn chớp, tắt 100 lần mỗi giây. Vậy thời gian giữa hai lần tắt là 1/100 = 0,01s. Thời gian này nhỏ hơn 0,05s nên mắt ta vẫn cảm giác đèn sáng liên tục. HĐ3: Trang 144 ( STL): Tần số chuyển động rung gây ra tiếng ồn của thanh sắt bị hút dính ở đầu nam châm có tần số là 100 Hz. HĐ4: Trang 144-145 ( STL): Người đó đã vi phạm quy tắc an toàn khi sử dụng điện: Để dây dính ướt, tiếp xúc chân trực tiếp với mặt nền nhà. C. Bài tập luyện tập tác dụng của dòng điện xoay chiều - đo cường độ và hiệu điện thế xoay chiều của trường Nguyễn Khuyến1. Trắc nghiệm:Câu 1: Để đo cường độ dòng điện trong mạch điện xoay chiều , ta mắc ampe kế :
Câu 2: Một bóng đèn dây tóc có ghi 12V – 15W có thể mắc vào những mạch điện nào sau đây để đạt độ sáng đúng định mức :
Câu 3: Để đo hiệu điện thế trong mạch điện xoay chiều , ta mắc vôn kế :
Câu 4: Một bóng đèn có ghi 6V - 3W lần lượt mắc vào mạch điện một chiều, rồi vào mạch điện xoay chiều có hiệu điện thế 6V thì độ sáng của đèn ở :
Câu 5: Khi cắm phích cắm vào ổ điện làm sáng đèn. Khi đó dòng điện thể hiện các tác dụng:
Câu 6: Trong thí nghiệm đặt kim nam châm dọc theo trục của nam châm điện, khi ta đổi chiều dòng điện chạy vào nam châm điện thì hiện tượng :
Câu 7: Tác dụng nào của nguồn điện không đổi và nguồn điện xoay chiều cùng hiệu điện thế là hoàn toàn tương đương nhau?
Câu 8: Khi sử dụng máy đo điện xoay chiều để đo hiệu điện thế hoặc cường độ dòng điện của một đoạn mạch xoay chiều, ta không cần quan tâm đến
Câu 9: Tác dụng từ của dòng điện thay đổi như thế nào khi dòng điện đổi chiều?
Câu 10: Dòng điện xoay chiều có cường độ và hiệu điện thế luôn thay đổi theo thời gian. Vậy ampe kế xoay chiều chỉ giá trị nào của cường độ dòng điện xoay chiều?
2. Tự luận:Câu 1: Một nồi cơm điện (hình H21.13) có ghi AC 220V – 600W. Dòng điện xoay chiều chạy qua nồi cơm có tác dụng gì? Để nồi cơm điện hoạt động bình thường, phải nối nồi cơm điện với dòng điện xoay chiều có hiệu điện thế hiệu dụng là bao nhiêu? Khi này, cường độ dòng điện hiệu dụng chạy qua nồi là bao nhiêu? Các công thức của dòng điện không đổi có thể áp dụng với dòng điện xoay chiều cho những loại thiết bị nào? Câu 2: Hãy nêu các tác dụng thường gặp của dòng điện xoay chiều. Với mỗi tác dụng, nêu một vật dụng, thiết bị điện là ứng dụng của tác dụng này trong cuộc sống. Người ta dùng bút thử điện để kiểm tra vòi sen, vòi nước kim loại của một máy nước nóng trong nhà tắm có bị dò điện hay không khi nối máy với mạng điện gia đình (hình H21.14). Để thực hiện, người ta dùng bút kiểm tra trước một ổ cắm điện trong nhà rồi mới dùng bút kiểm tra máy. Em hãy giải thích cách làm đó? Câu 3: Người ta dùng loại vôn kế, ampe kế nào để đo hiệu điện thế và cường độ dòng điện xoay chiều. Khi sử dụng loại vôn kế, ampe kế này, ta có cần phân biệt các loại chốt nối vào mạch điện xoay chiều của chúng hay không? Em hãy quan sát và đọc kết quả đo khi giáo viên dùng đồng hồ điện đa năng để đo hiệu điện thế giữa mặt đất với một lỗ cắm điện trong mạng điện gia đình: đặt thang đo ở vị trí 250 VAC, đầu một que đo chạm đất, đầu que đo còn lại đặt vào một lỗ cắm điện trong mạng điện gia đình. Khi chuyển đầu que đo từ lỗ cắm điện này sang lỗ cắm điện kia, kết quả đo hiệu điện thế có thay đổi không? Giải thích vì sao chỉ một trong hai lỗ cắm điện của mạng điện gia đình có thể làm sáng bóng đèn của bút thử điện? ĐÁP ÁNTRẮC NGHIỆM:
TỰ LUẬN: Câu 1: Dòng điện chạy qua nồi cơm có tác dụng nhiệt. Để nồi cơm hoạt động bình thường thì phải nối nồi cơm điện với nguồn điện xoay chiều có ghi hiệu điện thế hiệu dụng là 220V. Khi đó cường độ dòng điện hiệu dụng chạy qua nồi là: I = P/ U=600/ 220 = 2,72 (A). Các công thức của dòng điện không đổi có thể áp dụng cho một số dụng cụ tỏa nhiệt dùng dòng điện xoay chiều, như bàn ủi, bếp điện, bóng đèn sợi đốt,…. Câu 2: Một số tác dụng thường gặp của dòng điện xoay chiều trong cuộc sống là tác dụng nhiệt, tác dụng quang, tác dụng từ và tác dụng sinh lí.
Người ta kiểm tra trước một ổ cắm điện để xem bút thử điện có hoạt động bình thường không.Nếu bóng đèn bút thử điện sáng thì nó còn hoạt động tốt, từ đó mang đi thử ở vòi hoa sen và vòi kim loại mới có tác dụng. Câu 3: Dùng vôn kế, ampe kế xoay chiều (có kí hiệu AC hoặc ∼) để đo hiệu điện thế và cường độ dòng điện xoay chiều. Khi sử dụng vôn kế và ampe kế loại này thì ta không cần phân biệt các chốt nối vào mạch điện xoay chiều. Khi đo hiệu điện thế giữa một lỗ cắm ổ điện và mặt đất thì được hiệu điện thế khoảng 220V. Nếu chuyển đầu que đo từ lỗ này sang lỗ kia thì có một lỗ giá trị hiệu điện thế so với mặt đất bằng 0. Trong mạng điện gia đình có hai dây, một dây pha (dây lửa) và một dây trung hòa (dây mát). Hiệu điện thế dây mát với mặt đất bằng 0. Nếu đặt đầu bút thử điện vào dây mát thì sẽ không làm bóng đèn bút thử điện sáng. Hiệu điện thế dây lửa so với mặt đất khoảng 220V. Nếu đặt đầu bút thử điện vào dây lửa thì sẽ làm bóng đèn bút thử điện sáng GIÁO VIÊN : Lê Thị Mộng Trinh Đơn vị: Trường THCS - THPT Nguyễn Khuyến |
