1.Lá là cơ quan thoát hơi nước- Lá có cấu tạo thích nghi với chức năng thoát hơi nước: Show
+ Khí khổng gồm:
+ Lớp cutin (không đáng kể)
2.Hai con đường thoát hơi nước:qua khí khổng và qua lớp cutina. Thoát hơi nước qua khí khổng (chủ yếu) - Đặc điểm: +Vận tốc lớn +Được điều chỉnh bằng việc đóng mở khí khổng - Cơ chế điều chỉnh thoát hơi nước: Nướcthoát ra khỏi lá chủ yếu qua khí khổng vì vậy cơ chế điều chỉnh quá trình thoát hơi nước chính là cơ chế điều chỉnh sự đóng- mở khí khổng: +Khi no nước, thành mỏng của tế bào khí khổng căng ra làm cho thành dày cong theo → khí khổng mở. (Hình a) +Khi mất nước, thành mỏng hết căng và thành dày duỗi thẳng → khí khổng đóng lại. Khí khổng không bao giờ đóng hoàn toàn. (Hình b) b. Thoát hơi nước qua lớp cutin + Chủ yếu ở lá non, lượng nc thoát ra 30% + Vận tốc nhỏ + Không được điều chỉnh - Cơ chế thoát hơi nước qua cutin: + Hơi nước khuếch tán từ khoảng gian bào của thịt lá qua lớp cutin để ra ngoài. + Trợ lực khuếch tán qua cutin rất lớn và phụ thuộc vào độ dày, độ chặt của lớp cutin + Lớp cutin càng dày thì sự khuếch tán qua cutin càng nhỏ và ngược lại. PHẦN I. KIẾN THỨC- Nước là thành phần rất quan trọng trong cây. Có thể hình dung nhu cầu nước của cây một cách như sau: -Khái niệm: Thoát hơi nước là sự mất nước từ bề mặt lá qua hệ thống khí khổng là chủ yếu và một phần từ thân, cành. I.Vai trò của quá trình thoát hơi nước- Nhờ có thoát hơi nước ở lá, nước được cung cấp tới từng tế bào của cây. -Thoát hơi nước là động lực đầu trên của dòng mạch gỗ có vai trò giúp vận chuyển nước và các ion khoáng từ rễ lên lá và đến các bộ phận khác ở trên mặt đất của cây. tạo môi trường liên kết các bộ phận của cây; tạo độ cứng cho thực vật thân thảo. -Thoát hơi nước có tác dụng hạ nhiệt độ của lá vào những ngày nắng nóng đảm bảo cho các quá trình sinh lý xảy ra bình thường. -Thoát hơi nước giúp cho khí CO2khuếch tán vào bên trong lá cần cho quang hợp. => Mối liên quan giữa quá trình thoát hơi nước và quá trình quang hợp: Lá cây thoát hơi nước qua khí khổng tạo lực hút nước và tạo điều kiển để CO2 khuếch tán vào nước. Nước và CO2 được lấy vào lá là nguyên liệu để cây quang hợp. II.Thoát hơi nước qua lá1.Lá là cơ quan thoát hơi nước
- Lá có cấu tạo thích nghi với chức năng thoát hơi nước:
2.Hai con đường thoát hơi nước:qua khí khổng và qua lớp cutin a. Thoát hơi nước qua khí khổng (chủ yếu) - Đặc điểm:
- Cơ chế điều chỉnh thoát hơi nước: Nướcthoát ra khỏi lá chủ yếu qua khí khổng vì vậy cơ chế điều chỉnh quá trình thoát hơi nước chính là cơ chế điều chỉnh sự đóng- mở khí khổng:
b. Thoát hơi nước qua lớp cutin - Đặc điểm:
-Cơ chế thoát hơi nước qua cutin:
III.Các tác nhân ảnh hưởng đến quá trình thoát hơi nước- Các tác nhân từ môi trường ảnh hưởng đến độ mở khí khổng sẽ ảnh hưởng đến sự thoát hơi nước: Nước, ánh sáng, nhiệt độ, gió và các ion…
IV.Cân bằng nước và tưới tiêu hợp lí cho cây trồng- Khái niệm: Cân bằng nước là sự tương quan giữa lượng nước do rễ hút vào và lượng nước thoát ra qua lá → được tính bằng sự so sánh lượng nước do rễ hút vào (A) và lượng nước thoát ra (B)
- Hiện tượng héo của cây: Khi tế bào mất nước làm giảm sức căng bề mặt, kéo theo nguyên sinh chất và vách tế bào co lại làm lá rũ xuống gây hiện tượng héo. Có 2 mức độ héo là héo lâu dài và héo tạm thời:
Chú ý: Hạn sinh lý là hiện tượng cây sống trong môi trườngngập úng, bị ngập mặn có thừa nước nhưng cây không hút được - Cần tưới tiêu hợp lý cho cây:
Thoát hơi nước qua lá và vai trò của quá trình thoát hơi nướcI. VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚCKhoảng 98% lượng nước mà rễ cây hấp thụ bị mất qua con đường thoát hơi nước. Chỉ có khoảng 2% lượng nước đi qua cây được sử dụng chuyển hóa vật chất, tạo chất hữu cơ cho cơ thể. - Vai trò của quá trình thoát hơi nước đối với cơ thể thực vật: + Thoát hơi nước giúp vận chuyển nước, các ion khoáng và các chất tan khác từ rễ đến mọi cơ quan của cây + Nhờ có thoát hơi nước, khí khổng mở ra cho khí CO2khuếch tán vào lá cung cấp cho quá trình quang hợp. + Thoát hơi nước giúp hạ nhiệt độ của lá cây vào những ngày nắng nóng đảm bảo cho các quá trình sinh lý xảy ra bình thường. II. THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ1. Lá là cơ quan thoát hơi nướcLá có cấu tạo thích nghi với chức năng thoát hơi nước: - Các tế bào biểu bì của lá tiết ra lớp phủ bề mặt lá gọi là lớp cutin. Mặt trên lá có lớp cutin dày, mặt dưới lá chứa nhiều khí khổng giúp lá giảm sự thoát hơi nước. 2. Hai con đường thoát hơi nước : qua khí khổng và qua cutinỞ thực vật có hai con đường thoát hơi nước là con đường qua khí khổng và con đường qua bề mặt lớp cutin biểu bì lá. Thoát hơi nước qua khí khổng là hình thức thoát hơi nước chủ yếu, chiếm tới 90% nước thoát ra, còn lượng nước thoát ra qua cutin là rất ít. Thoát hơi nước qua khí khổng được điều tiết bởi cơ chế đóng mở khí khổng. Độ mở của khí khổng phụ thuộc chủ yếu vào hàm lượng nước trong các tế bào khí khổng còn gọi là tế bào hạt đậu. - Khi no nước, thành mỏng của tế bào khí khổng căng ra làm cho thành dày cong theo thành mỏng và khí khổng mở ra. - Khi mất nước, thành mỏng hết căng và thành dày duỗi thẳng, khí khổng đóng lại. Thoát hơi nước qua cutin trên biểu bì lá : lớp cutin càng dày, thoát hơi nước càng giảm và ngược lại. Loigiaihay.com
Đọc bảng 3 và trả lời các câu hỏi sau: Những số liệu nào trong bảng cho phép khẳng định rằng, số lượng khí khổng có vai trò quan trọng trong sự thoát hơi nước của lá cây?Đề bài Bảng 3. Kết quả thực nghiệm của Garô
Đọc bảng 3 và trả lời các câu hỏi sau: + Những số liệu nào trong bảng cho phép khẳng định rằng, số lượng khí khổng có vai trò quan trọng trong sự thoát hơi nước của lá cây? + Vì sao mặt trên của lá cây đoạn không có khí khổng nhưng vẫn có sự thoát hơi nước? - Dựa vào các số liệu trong bảng 3, hình 3.3 và những điều vừa nêu, hãy cho biết những cấu trúc nào tham gia vào quá trình thoát hơi nước ở lá. Video hướng dẫn giải Lời giải chi tiết + Số liệu về số lượng khí khổng/mm2 ở mặt trên và mặt dưới vớicường độ thoát hơi nước mg/24 giờ của mỗi mặt lá: mặt dưới có nhiều khí khổng hơn mặt trên, ở cả ba loài cây cường độ thoát hơn nước của mặt dưới cao hơn mặt trên. → Tốc độ thoát hơi nước tỉ lệ với số lượng khí khổng phân bố trên bề mặt lá. + Mặt trên của cây đoạn không có khí khổng nhưng vẫn có thoát hơi nước chứng thực rằng quá trình thoát hơi nước có thể xảy ra không qua con đường khí khổng. Bởi vì, hơi nước có thể khuếch tán qua lớp biểu bì của lá khi nó chưa bị lớp cutin dày che phủ, gọi là thoát hơi nước qua cutin. - Cấu trúc tham gia vào quá trình thoát hơi nước ở lá là khí khổng và cutin. Loigiaihay.com
|