Chương trình được triển khai nhằm huy động, phát huy hiệu quả vai trò, trách nhiệm của chính quyền các cấp, các bộ, ngành và các tổ chức xã hội trong thực hiện tốt các biện pháp nâng cao sức khỏe, tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của người Việt Nam. Trong những năm qua, Việt Nam đạt được thành tựu quan trọng về chăm sóc sức khỏe, nhất là tăng tuổi thọ và thực hiện thành công nhiều Mục tiêu Thiên niên kỷ. Tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam đã đạt 75,6 tuổi; tỷ suất tử vong trẻ em dưới năm tuổi giảm xuống còn 22,1‰; tỷ lệ trẻ em dưới năm tuổi bị suy dinh dưỡng thể nhẹ cân giảm còn 14,1%... Việt Nam cũng kiểm soát hiệu quả các dịch bệnh truyền nhiễm, ngăn chặn kịp thời, không để dịch bệnh nguy hiểm xâm nhập, không để dịch lớn xảy ra; được Tổ chức Y tế Thế giới công nhận đạt tiêu chuẩn cơ quan quản lý quốc gia về vắc-xin; phát triển được những kỹ thuật cao, kỹ thuật mới góp phần cứu sống nhiều người bệnh hiểm nghèo… Tuy nhiên, chúng ta cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức mới. Mặt trái của quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa, toàn cầu hóa, sự già hóa dân số và biến đổi khí hậu đang gây ra những hệ lụy. Đó là ô nhiễm môi trường sống cùng với sự gia tăng các yếu tố nguy cơ về hành vi lối sống đã làm trầm trọng gánh nặng mắc bệnh, tàn phế và tử vong sớm do bệnh tật, nhất là bệnh không lây nhiễm như: tim mạch, ung thư, đái tháo đường và bệnh hô hấp mạn tính... những căn bệnh này đang chiếm gần 80% số ca tử vong hằng năm. Trong khi đó, việc phòng, chống các yếu tố nguy cơ, khám phát hiện sớm và quản lý, chăm sóc người bệnh ở tuyến y tế cơ sở vẫn chưa được chú trọng. Mặc dù người dân Việt Nam có tuổi thọ tương đối cao nhưng có tới gần mười năm phải sống với bệnh tật, vì thế làm giảm nhiều chất lượng của cuộc sống. Tầm vóc, thể lực của người Việt Nam cũng chưa được cải thiện nhiều trong những năm qua. Để giải quyết những thách thức nêu trên, cũng như thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Sức khỏe Việt Nam. Mục tiêu của chương trình là: Xây dựng môi trường hỗ trợ, tăng cường năng lực cho mỗi người dân; thực hiện tốt công tác quản lý, chăm sóc sức khỏe toàn diện để nâng cao sức khỏe, tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của người Việt Nam. Chương trình đề ra các nhiệm vụ và giải pháp để tập trung thực hiện 28 chỉ tiêu của 11 lĩnh vực ưu tiên gồm: dinh dưỡng hợp lý; vận động thể lực; chăm sóc sức khỏe trẻ em, học sinh; phòng, chống tác hại của thuốc lá, rượu bia; vệ sinh môi trường; an toàn thực phẩm; phát hiện sớm và quản lý bệnh không lây nhiễm; chăm sóc, quản lý sức khỏe người dân; sức khỏe người cao tuổi; sức khỏe người lao động. Đây là chương trình tổng thể được triển khai trên quy mô toàn quốc nhằm huy động, phát huy hiệu quả vai trò, trách nhiệm của chính quyền các cấp, các bộ, ngành và các tổ chức chính trị - xã hội. Chương trình Sức khỏe Việt Nam được thực hiện với quan điểm: bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe, là nghĩa vụ, trách nhiệm của mỗi người dân, của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội, đòi hỏi sự tham gia tích cực của các cấp ủy, chính quyền, mặt trận tổ quốc và các đoàn thể, các ngành, trong đó ngành Y tế là nòng cốt. Đối với tất cả các bộ, ngành có liên quan như: Y tế, Giáo dục và Đào tạo, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Thông tin và Truyền thông, Lao động - Thương binh và Xã hội… căn cứ theo chức năng và lĩnh vực phụ trách, triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện. Theo đó, làm tốt công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức và đề cao ý thức trách nhiệm của các cấp, các ngành đối với công tác chăm sóc sức khỏe; vận động, hướng dẫn người dân có kiến thức và biết tự chăm sóc, nâng cao sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng. Cần phải làm cho các hành vi lối sống có lợi cho sức khỏe hằng ngày trở thành những phong trào sâu rộng, bền vững, thành các tiêu chí về nếp sống và văn hóa trong cộng đồng dân cư. Bảo đảm cung cấp đầy đủ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe thiết yếu cho người dân, nhất là tại tuyến y tế cơ sở, để mọi người dân được thường xuyên, định kỳ kiểm tra sức khỏe nhằm phát hiện sớm bệnh tật; được tư vấn, hướng dẫn về sức khỏe, đồng thời được chăm sóc, quản lý, điều trị bệnh lâu dài tại nơi sinh sống, nhất là với người mắc các bệnh mạn tính và người cao tuổi. Nói cách khác, mọi người phải được chăm sóc, quản lý sức khỏe ngay từ khi còn trong bụng mẹ cho đến khi về già. Tăng cường thực thi, bổ sung và hoàn thiện các chính sách, quy định pháp luật để giảm các yếu tố nguy cơ với sức khỏe và tạo môi trường hỗ trợ nâng cao sức khỏe cho nhân dân, đặc biệt chú trọng đến: kiểm soát quảng cáo, có chính sách thuế phù hợp nhằm giảm sử dụng thuốc lá, đồ uống có cồn, nước ngọt có đường, thực phẩm chế biến sẵn và một số sản phẩm khác có nguy cơ gây bệnh. Đồng thời có chính sách khuyến khích sản xuất, cung cấp và tiêu thụ các thực phẩm an toàn, sản phẩm dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe; tạo điều kiện cho người dân tiếp cận, sử dụng không gian công cộng, cơ sở luyện tập thể dục, thể thao; phát triển giao thông công cộng và giao thông phi cơ giới. Thực hiện Chương trình Sức khỏe Việt Nam có vai quan trọng của các địa phương. Do đó, UBND các tỉnh, thành phố cần đưa các chỉ tiêu của chương trình vào chương trình kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; đồng thời trực tiếp chỉ đạo các cấp, các ngành triển khai thực hiện nhằm đạt được các mục tiêu, chỉ tiêu đã đề ra. Đối với Ủy ban T.Ư Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội khác cùng tham gia chỉ đạo, triển khai và phối hợp để tuyên truyền, vận động, huy động toàn dân tích cực tham gia các phong trào, các hoạt động của Chương trình Sức khỏe Việt Nam. Đưa nội dung của Chương trình vào cuộc sống, trở thành những việc làm thường xuyên, thiết thực hằng ngày của cá nhân, gia đình và cộng đồng dân cư. Chương trình Sức khỏe Việt Nam sẽ chính thức được phát động trên phạm vi cả nước đúng ngày Thầy thuốc Việt Nam (27-2) với nhiều hoạt động đồng thời diễn ra như: tổ chức đo huyết áp, đo chức năng hô hấp, xét nghiệm nhanh đường máu và tư vấn sức khỏe để tuyên truyền, vận động người dân thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe phát hiện sớm bệnh tật; tổ chức hoạt động tập thể dục và đi xe đạp, đi bộ diễu hành để quảng bá, hưởng ứng phong trào toàn dân tăng cường vận động thể lực nâng cao sức khỏe… Kêu gọi mỗi người dân cần thực hiện và duy trì những hành vi, lối sống lành mạnh có lợi cho sức khỏe để tự bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe cho bản thân, gia đình, cộng đồng và xã hội như: thường xuyên rửa tay với xà-phòng; tăng cường vận động, đi bộ, tập thể dục, thể thao; không hút thuốc lá, hạn chế uống rượu, bia… Có chế độ ăn uống hợp lý, giảm ăn muối, đường, ăn nhiều rau xanh, trái cây; đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh... Mỗi người dân hãy chủ động bảo vệ, tăng cường sức khỏe của mình, “mỗi một người dân mạnh khỏe, tức là cả nước mạnh khỏe”. NGUYỄN THỊ KIM TIẾN
(Bài phát biểu của Thủ tướng NGUYỄN XUÂN PHÚC tại lễ phát động Chương trình Sức khỏe Việt Nam) Muốn giữ gìn, nâng cao sức khỏe, phát triển tầm vóc thì cần phải đồng thời thực hiện tốt cả ba yêu cầu cốt lõi là: vệ sinh phòng bệnh, ăn uống điều độ, bảo đảm dinh dưỡng và rèn luyện thể lực thường xuyên. Việc bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe phải là trách nhiệm của mỗi người dân, từng gia đình, cả hệ thống chính trị. Thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ, trong những năm qua, công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân luôn được Ðảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Với sự nỗ lực của ngành y tế, các ban, ngành, đoàn thể và của toàn xã hội, Việt Nam đã đạt được thành tựu quan trọng về chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là tăng tuổi thọ và thực hiện thành công nhiều Mục tiêu Thiên niên kỷ. Theo đánh giá của Tổ chức Y tế thế giới và nhiều tổ chức quốc tế, các chỉ số về chăm sóc sức khỏe của Việt Nam như tuổi thọ, tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh, kiểm soát bệnh tật, hiệu quả khám, chữa bệnh cao hơn nhiều so với các nước có cùng trình độ phát triển kinh tế. Một số chỉ số đạt mức các nước đang phát triển có thu nhập khá. Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu trong sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe nhân dân nhưng cũng thực sự đang phải đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức mới về sức khỏe của người dân trong quá trình phát triển, đó là những mặt trái của quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa, toàn cầu hóa, sự già hóa dân số và biến đổi khí hậu,... đang gây ra những hậu quả nghiêm trọng, đó là ô nhiễm môi trường sống, các yếu tố về hành vi lối sống,... đã làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh, tàn phế và tử vong sớm do bệnh tật, đặc biệt là các bệnh không lây nhiễm như bệnh tim mạch, ung thư, đái tháo đường và bệnh mãn tính về đường hô hấp. Những căn bệnh này đang chiếm hơn 70% số tử vong hằng năm. Trong khi đó, việc phòng, chống các yếu tố gây bệnh, việc phát hiện sớm và quản lý, chăm sóc người bệnh ở tuyến y tế cơ sở vẫn chưa được chú trọng. Mặc dù người dân Việt Nam có tuổi thọ tương đối cao nhưng trung bình có tới gần 10 năm phải sống với bệnh tật, vì thế đã làm giảm rất nhiều chất lượng cuộc sống. Tầm vóc, thể lực của người Việt Nam cũng chưa được cải thiện nhiều trong những năm qua (chiều cao trung bình của thanh niên Việt Nam hiện nay chỉ đạt 164 cm ở nam và 153 cm ở nữ, sau hơn 25 năm mới tăng được 3 cm). Thực hiện Nghị quyết số 20 của BCH T.Ư Ðảng khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới, ngày 2-9-2018, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình Sức khỏe Việt Nam. Nhằm huy động, phát huy hiệu quả vai trò, trách nhiệm của chính quyền các cấp, các bộ, ngành, địa phương và các tổ chức cùng xây dựng môi trường, điều kiện thuận lợi, huy động sự tham gia của người dân, cộng đồng và toàn xã hội, thực hiện tốt công tác quản lý, chăm sóc toàn diện để nâng cao sức khỏe, tầm vóc, tuổi thọ và chất lượng cuộc sống của người Việt Nam. Ðể thực hiện Chương trình, thời gian tới, cần tập trung triển khai các nhiệm vụ trọng tâm như sau: Một là, phải nâng cao nhận thức và đề cao ý thức trách nhiệm của các cấp, các ngành, của cả hệ thống chính trị và toàn dân đối với công tác chăm sóc sức khỏe. Cần vận động, hướng dẫn người dân có kiến thức và biết tự chăm sóc, nâng cao sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng; tuyên truyền các hành vi lối sống có lợi cho sức khỏe nhằm tạo ra phong trào có sức lan tỏa sâu rộng, bền vững, trở thành thói quen, nếp sống văn hóa trong cộng đồng dân cư. Mỗi người mỗi ngày cần vận động ít nhất 10 nghìn bước chân, điều này nên trở thành thói quen hằng ngày. Hai là, cùng với làm tốt công tác y tế dự phòng, phòng, chống dịch bệnh, cần cung cấp đầy đủ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe thiết yếu cho người dân, đặc biệt là tại tuyến cơ sở, để mọi người dân được kiểm tra sức khỏe định kỳ, phát hiện sớm bệnh tật; được tư vấn, hướng dẫn, chăm sóc, điều trị, quản lý liên Ba là, thực hiện đồng bộ các giải pháp giảm thiểu các yếu tố nguy cơ có hại cho sức khỏe, trong đó chú trọng giảm tiêu thụ thuốc lá, đồ uống có cồn, nước ngọt có đường, thực phẩm chế biến sẵn và các sản phẩm có nguy cơ gây bệnh; cải thiện và bảo vệ môi trường sống (đất, nước, không khí, rác thải, tiếng ồn, nhà vệ sinh, sóng điện từ...); phòng ngừa, giảm thiểu tai nạn giao thông, tai nạn lao động, đuối nước trẻ em... Bốn là, khuyến khích tổ chức sản xuất, kinh doanh cung cấp thực phẩm an toàn, đủ dinh dưỡng cho từng lứa tuổi; đặc biệt lưu ý thực hiện tốt chương trình dinh dưỡng học đường, sữa học đường, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng, nhất là thể thấp còi. Năm là, phát triển thể dục thể thao và tăng cường rèn luyện thân thể, trước hết là trong hệ thống giáo dục. Phát huy những kết quả đã đạt được, tiếp tục đẩy mạnh giáo dục thể chất trong nhà trường; tạo sự lan tỏa sâu rộng, phát triển thể dục thể thao trong các cơ quan xí nghiệp và toàn xã hội. Tạo điều kiện, khuyến khích người dân tiếp cận, sử dụng không gian công cộng, cơ sở luyện tập thể dục, thể thao. Thủ tướng Chính phủ đề nghị: Bộ Y tế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Giáo dục và Ðào tạo và các bộ, ngành liên quan, các cơ quan thông tấn báo chí theo chức năng, nhiệm vụ triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện có hiệu quả chương trình này. UBND các tỉnh, thành phố đưa các chỉ tiêu của Chương trình Sức khỏe Việt Nam vào chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời chỉ đạo các cấp, các ngành tại địa phương triển khai thực hiện Chương trình. Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam, các cơ quan dân cử và các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức xã hội chỉ đạo, triển khai và phối hợp để tuyên truyền, vận động, huy động toàn dân tích cực tham gia các phong trào, các hoạt động của Chương trình Sức khỏe Việt Nam. Các cấp, các ngành, nhất là ở cơ sở, các cơ quan, đơn vị cần có chương trình cụ thể để kiên quyết thực hiện Chương trình Sức khỏe Việt Nam được tổ chức phát động hôm nay. Chương trình Sức khỏe Việt Nam chỉ có thể thành công khi có sự tham gia hưởng ứng tích cực của người dân. Mỗi người dân hãy bắt đầu ngay việc thực hiện và duy trì những hành vi, lối sống lành mạnh có lợi cho sức khỏe để tự bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe cho bản thân, gia đình và cho cộng đồng xã hội. Thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe, thực hiện đúng các hướng dẫn của bác sĩ, thầy thuốc. Có chế độ ăn bảo đảm dinh dưỡng hợp lý, giảm muối trong bữa ăn hằng ngày, ăn nhiều rau xanh. Không hút thuốc lá, hạn chế sử dụng rượu, bia và điều quan trọng là thường xuyên vận động thể lực, rèn luyện thể dục. Ðây cũng chính là thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Việc rèn luyện tập thể dục, bồi bổ sức khỏe là bổn phận của mỗi người dân yêu nước. Việc đó không tốn kém, khó khăn gì. Gái trai, già trẻ ai cũng nên làm và ai cũng làm được". Ðiều này càng có ý nghĩa khi năm nay chúng ta kỷ niệm 50 năm thực hiện Di chúc của Bác Hồ. Thay mặt Chính phủ và nhân dân Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ chân thành cảm ơn và mong tiếp tục nhận được sự hợp tác giúp đỡ có hiệu quả của các quốc gia, tổ chức quốc tế đối với sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội nói chung và công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cho người dân Việt Nam nói riêng. Chúc Chương trình Sức khỏe Việt Nam thành công tốt đẹp. Chúc các thế hệ thầy thuốc, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động ngành Y tế luôn hoàn thành tốt trọng trách cao cả trong sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Thủ tướng Chính phủ tuyên bố chính thức phát động Chương trình Sức khỏe Việt Nam. (*) Ðầu đề là của Báo Nhân Dân. |
