Nghị luận Bài ca ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ nằm trong chương trình học ngữ văn lớp 11. Bài thơ đã làm nổi bật và thể hiện được ý chí cũng như tài năng vẹn toàn của Nguyễn Công Trứ, để từ đó người đọc rút ra được triết lí sâu sắc cũng như bài học cá nhân cho bản thân. Show Hãy cùng CungHocVui tham khảo dàn ý nghị luận văn học Bài ca ngất ngưởng dưới đây để hiểu rõ hơn cuộc đời cũng như tác phẩm của Nguyễn Công Trứ.
Nghị luận Bài ca ngất ngưởng của tác giả Nguyễn Công Trứ Mở bàiXem thêm: Phân tích bài ca ngất ngưởng hay nhất Nhân cách nhà nho chân chính trong bài ca ngất ngưởng Cảm nhận bài ca ngất ngưởng hay, chi tiết Thân bài nghị luận bài ca ngất ngưởngPhân tích bài thơNgay từ nhan đề, hai từ “ngất ngưởng” đã bao quát lên toàn bộ tác phẩm. “Ngất ngưởng” ở đây ý chỉ một tư thế không vững, lắc lư. -> Nguyễn Công Trứ có tư thế hiên ngang, khác thường với cuộc sống con người. -> Từ láy này xuất hiện đến 4 lần trong tác phẩm để khẳng định Nguyễn Công Trứ ý thức được tài năng của mình qua các giai đoạn của cuộc đời. - Khi Nguyễn Công Trứ làm quan “Vũ trụ nội mạc phi phận sự”: câu thơ mở đầu đã cho thấy lý tưởng đẹp đẽ cũng như tự tin để khẳng định rằng mọi việc trong trời đất đều liên quan đến cuộc đời của mình. Tác giả đã kể ra một số chức vị mà ông đã từng được đảm nhiệm trong lúc làm quan của mình thông qua thủ pháp nghệ thuật liệt kê và sử dụng một số từ Hán Việt để cho thấy rằng Nguyễn Công Trứ là người có tài trí cao về văn về võ. Bản thân của Nguyễn Công Trứ là một người có tài năng và thành công trong sự nghiệp của mình. Ông ý thức được về bản thân mình chứ không phải phô trương về những thành tựu mà mình đạt được. - Khi Nguyễn Công Trứ về hưu
Cây bút tài hoa của nền văn chương dân tộc Việt Nam Lối sống của Nguyễn Công Trứ là lối sống “ngất ngưởng” nên có phần khác lạ và “dị biệt”.
Trong cuộc sống, ông đưa ra những quan niệm rõ ràng và mạch lạc, Nguyễn Công Trứ không quan tâm đến được mất hay khen chê. Lúc về hưu không còn làm quan nữa, ông chọn sống một cuộc sống tự do không ràng buộc. Ông có thể làm những gì mà ông thích, ông muốn. Ông bắt đầu “chơi đùa” với các thú vui của mình, ông uống rượu, hát cô đầu và ái tình. Nguyễn Công Trứ khẳng định mình ngang hàng với các bậc danh tướng, và dù có thế nào thì ông vẫn luôn hết mực trung thành. “Trong triều đình ai ngất ngưởng như ông” - một lời khẳng định về lối sống ngất ngưởng của chính bản thân mình. Đó như là một tuyên ngôn về lối sống mang đậm dấu ấn riêng. Nguyễn Công Trứ dường như muốn thoát khỏi những quan điểm Nho giáo, lối sống mà ông đang hướng đến cần phải có tài năng và ý chí. Xem thêm: Dàn ý phân tích vẻ đẹp nhân cách nhà nho chân chính trong bài ca ngất ngưởng Soạn bài ca ngất ngưởng chi tiết Đặc sắc nghệ thuật trong nghị luận bài ca ngất ngưởngTrong “Bài ca ngất ngưởng”, Nguyễn Công Trứ sử dụng một vài điển cố điển tích. Thủ pháp liệt kê và sử dụng một số từ Hán Việt. Thể hát được vận dụng thành công vào trong tác phẩm. Giọng điệu, lối viết mang phong thái dí dỏm, hài hước. Bài học rút ra
Bài học rút ra từ bài ca ngất ngưởng Cuộc đời của mỗi người là một cá thể, một cuộc sống khác nhau. Đừng quan tâm đến lời khen kẻ chê của người khác mà hãy quan tâm đến chính mình. Phải biết quan tâm đến mọi người xung quanh, tránh sống một cuộc đời nhỏ nhen và ích kỉ. Bản thân của mỗi người trong xã hội cần biết được năng lực của mình đang ở đâu và khẳng định được bản thân mình là ai trong đời sống. Cần phải hướng đến lí tưởng sống đúng đắn, lấy những điều ý nghĩa để làm mục tiêu mà hướng đến. Kết bàiKhái quát lại về nội dung toàn bộ tác phẩm và thủ pháp nghệ thuật mà tác giả xây dựng. Nêu cảm nghĩ và bài học của bản thân sau khi đọc tác phẩm. Trên đây là dàn ý nghị luận bài ca ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ chi tiết nhất. Hy vọng với dàn ý trên sẽ giúp bạn phân tích chi tiết, đầy đủ ý. Đừng quên theo dõi bài phân tích chi tiết được CungHocVui triển khai theo dàn ý trên tại đây.
Nguyễn Công Trứ, cái tên thật sự quen thuộc và gần gũi mà từ xưa đến nay vẫn được bao người dân Việt Nam nhắc đến như một sự biết ơn trân trọng về công lao khai phá ra hai vùng đất trù phú: Tiền Hải (Thái Bình) và Kim Sơn (Ninh Bình). Song không vì thế mà ta có thể quên đi một Nguyễn Công Trứ, nghệ sĩ tài hoa, một nhân cách đã khẳng định được cái bản ngã của chính mình, để từ đó định hình nên một tính cách, một bản lĩnh trong cuộc sống và sáng tạo nghệ thuật. “Bài ca ngất ngưởng” của Nguyễn Công Trứ sẽ cho ta thấy rõ cái bản lĩnh riêng không thể trộn lẫn ấy của ông. Theo “Từ điển Tiếng Việt’’, ngất ngưởng được hiểu là ở thế không vững lắc lư, nghiêng ngả như chực ngã. Tuy nhiên hai chữ ngất ngưởng trong bài thơ này của Nguyễn Công Trứ cần được hiểu theo một cách khác, ở đây ngất ngưởng cần hiểu gắn với một cách sống, một thái độ sống. Có như vậy ta mới có thể hiểu được về con người Nguyễn Công Trứ - một con người có lối sống khác người, bất chấp mọi thế lực ở đời, một lối sống được khẳng định bằng chính tài năng tuyệt vời. Toàn bộ bài thơ không chỉ là sự cắt nghĩa lí giải về cái sự ngất ngưởng của chính mình, mà nó còn được xem như là một lời tự thuật về cuộc đời, là niềm tự hào về con người có công dài, tiền tài, đồng thời cho ta thấy một phong cách lối sống tài tử phóng khoáng của Nguyễn Công Trứ. Mở đầu bài thơ là lời khẳng định về quan niệm sống của một đấng làm trai: Vũ trụ nội mạc phi phận sự. (Mọi việc trong vũ trụ chẳng có việc nào không là phận sự của ta). Câu thơ vang lên chắc nịch, khẳng định một cách mạnh mẽ và tự hào về quan niệm làm trai của Nguyễn Công Trứ. Đây là một quan niệm cho thấy Nguyễn Công Trứ luôn luôn ý thức được về bản thân mình, đồng thời luôn xác định được vị trí của mình trong cuộc đời. Điều này có được từ một kẻ sĩ có tài. Tuyên ngôn này của Nguyễn Công Trứ đã được khẳng định như một chân lí và trở đi trở lại như một mệnh đề quen thuộc trong thơ ông. Vũ trụ giai ngô phận sự (Những việc trong vũ trụ đều thuộc phận sự của ta - Nợ tang bồng). Hay trong bài Gánh trung hiếu, Nguyễn Công trứ cũng đã khẳng định: Vũ trụ chức phận nộ (Việc trong vũ trụ là chức phận của ta) Nói như vậy để ta khẳng định rằng Nguyễn Công Trứ luôn luôn xác định cho mình một quan niệm sống tích cực, đồng thời càng cho thấy rõ sự tự ý thức về bản thân của chính tác giả. Chính vì luôn luôn có ý thức về vị trí của chính mình trong trời đất mà Nguyễn Công Trứ không ngại ngùng khẳng định về chí làm trai, tác giả lần lượt chứng minh cho người đọc thấy được tài năng và bản ngã của chính mình: Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng Khi thủ khoa, khi Tham tán, khi Tổng đốc Đông Gồm thao lược đã nên tay ngất ngưởng. Nguyễn Công Trứ đã tự xưng danh, đồng thời khẳng định tài bộ (tài năng lớn, nhiều mặt) của bản thân với những thực danh: Thủ khoa, tham tán, Tổng đốc Đông. Câu thơ được ngắt nhịp ngắn đều, chậm rãi cùng với việc sử dụng điệp từ khi tạo nên một lối nói khẳng định đầy sự tự hào. Tuy nhiên hiện lên trong bài thơ không chỉ là một Nguyễn Công Trứ thiên tài, mà còn là một Nguyễn Công Trứ có tài kinh bang tế thế: Lúc bình Tây, cờ đại tướng, Có khi về Phủ doãn Thừa Thiên. Như vậy đến đây chúng ta có đầy đủ cơ sở để khẳng định một con người có tài năng thực sự và luôn luôn ý thức được về tài năng của chính bản thân mình. Đây cũng chính là sự khẳng định bản ngã của Nguyễn Công Trứ, là một phần trong phẩm chất mà ông tự hào gọi là tay ngất ngưởng. Để từ đó ta có thể hiểu ngất ngưởng theo một nghĩa tích cực, trong đó có sự khẳng định bản ngã của chính mình. Một Nguyễn Công Trứ có tài, có thực danh như vậy, ấy mà khi trờ về đời thường lại là một tay ngạo nghễ giễu đời: Đô môn giải tổ chi niên Đạc ngựa bò vàng đeo ngất ngưởng. Cho nên ông không ngại ngùng bày tỏ một cách sống thật khác người, khác đời: Kìa núi nọ phau phau mây trắng Tay kiếm cung mà nên dạng từ bi Gót tiên theo đủng đinh một đôi dì Bụt cũng nực cười ông ngất ngưởng. Là một nhà nho, từng là một danh tướng, từng xông pha trận mạc ấy vậy mà lại sống cuộc sống bình dị nên dạng từ bi. Tuy nhiên cái lối sống ấy của Nguyễn Công Trứ lại chẳng bình thường một chút nào: đi vãng cảnh chùa mà: “gót tiên theo đủng đỉnh một đôi dì” phải chăng ông đang bất chấp cuộc sống, đang giễu cợt sự đời, có lẽ hiểu biết như vậy còn phiến diện. Bởi sinh thời Nguyễn Công Trứ là một người biết chơi theo quan niệm sống hết mình và chơi cũng hết mình. Trong trần hoàn mấy mặt làng chơi... Biết mùi chơi chưa dễ mấy người hay ông từng tuyên bố Nếu không chơi thiệt ấy ai bù... Vậy cũng có thể hiểu đây là một lối sống phóng túng, không chịu gò bó. Câu thơ được Nguyễn Công Trứ miêu tả bằng nụ cười hóm hỉnh, nhiều tự hào của tác giả, phải chăng là cười cho sự khen chê của thiên hạ, có lẽ là cả hai điều đó, bởi một điều thật đơn giản. Được mất dương dương người thái thượng Khen chê phơi phới ngọn đông phong Với Nguyễn Công Trứ một khi đã thoát khỏi vòng danh lợi thì những chuyện được mất, khen chê ở đời xin bỏ ngoài tai, như ngọn gió đông thổi qua mà thôi. Điều này chỉ có được khi người ta có bản lĩnh tự tin về tài năng của mình. Đó cũng chính là cái ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ trong đó chứa đựng hạt nhân của phong cách sống phóng túng, hiếm thấy của ông. Chính vì vậy mà ông có được cuộc sống thanh cao vui vẻ: Khi ca, khi tửu, khi cắc, khi tùng Không Phật, không Tiên, không vướng tục. Câu thơ được ngắt nhịp hai, kết hợp với lối diễn đạt trùng điệp tạo cho câu thơ chậm rãi, qua đó lột tả được phong thái ung dung yêu đời, thanh cao của nhà nho Nguyễn Công Trứ. Thái độ sống như vậy của ông có được từ con người luôn tự tin vào bản thân mình, luôn ý thức được bản thân. Sự phô bày bản ngã được bộc lộ rõ nét một cách cực độ ở khổ thơ cuối: Chẳng Trái, Nhạc cũng vào phường Hàn, Phú Nghĩa vua tôi cho vẹn đạo xơ chung Trong triều ai ngất ngưởng như ông! Nguyễn Công Trứ đã tự khẳng định mình là con người trung thần, làm tròn đạo vua tôi, điều này góp phần khẳng định thêm quan niệm về chí làm trai của tác giả ở đầu bài thơ. Bằng lối so sánh với những bậc anh hùng như Nhạc Phi, Hàn Kì, Phú Bật... của đời Hán, Tống bên Trung Quốc. Tác giả đã khẳng định tài năng và công lao của mình một cách đĩnh đạc hào hùng. Cũng có thể xem đó là những lời nói đầy tự hào về bản thân của chính tác giả. Để từ đó Nguyễn Công Trứ ngạo nghễ tuyên bố: Trong triều ai ngất ngưởng như ông! Như vậy đến đây hẳn chúng ta đã hiểu cái ngất ngưởng của Nguyễn Công Trứ. Đó chẳng phải là cái gì khác mà chính là thái độ, cách sống của một nhà nho tài tử. Nguyễn Công Trứ có được điều đó xuất phát từ tài năng, thực danh, từ sự làm tròn bổn phận. Vậy cái ngất ngưởng của ông không phải tiêu cực mà sự khẳng định bản thân của mình, là bản lĩnh dám sống ở đời, và một phong cách sống tài hoa tài tử. Cùng với những bài thơ khác như Đi thi tự vịnh, Chí làm trai, Nợ tang bồng, Gánh trung hiếu... Bài thơ Bài ca ngất ngưởng đã một lần nữa vẽ rõ nét chân dung của nhà thơ. Đây chính là phong cách sống, phong cách nghệ thuật của con người và của thơ Nguyễn Công Trứ - phong thái ngất ngưởng. |
