Xét nghiệm sốt xuất huyết là loại xét nghiệm gì năm 2024

Các chỉ số xét nghiệm sốt xuất huyết là kết quả phân tích mẫu bệnh phẩm để xác định một người có đang nhiễm virus hay không. Người bệnh, người thân có thể tìm hiểu thêm về cách đọc chỉ số xét nghiệm sốt xuất huyết như thế nào trong bài viết dưới đây.

Hiện nay có khá nhiều phương pháp xét nghiệm sốt xuất huyết, mỗi phương pháp có những chỉ số đo lường xét nghiệm sốt xuất huyết khác nhau. Mỗi chỉ số là căn cứ chẩn đoán mức độ nhiễm virus, vì vậy chúng ta cần hiểu và biết cách đọc chỉ số xét nghiệm sốt xuất huyết một cách chính xác.

Cách đọc các chỉ số xét nghiệm sốt xuất huyết

Dựa trên mẫu và phương pháp phân tích, xét nghiệm sốt xuất huyết được chia thành các xét nghiệm như: xét nghiệm huyết thanh NS1, xét nghiệm kháng thể IgM và IgG, xét nghiệm NAAT),... Mỗi xét nghiệm phân tích những yếu tố riêng với mục đích đánh giá tình trạng và mức độ sốt xuất huyết của người bệnh.

Xét nghiệm kháng thể IgM và IgG

Kháng thể IgM xuất hiện sớm trong quá trình nhiễm bệnh và tăng lượng nhanh chóng. Kháng thể xuất hiện tức rằng nhiễm trùng đang diễn ra hoặc mới kết thúc gần đây. Kết quả xét nghiệm đưa ra là:

  • Dương tính (+): vị trí “C” và “M” đều xuất hiện đường sắc tố nghĩa là kháng thể IgM xuất hiện trong máu, người bệnh có thể đang trong giai đoạn cấp tính của sốt xuất huyết.
  • Âm tính (-): vị trí “M” xuất hiện sắc tố nhưng vị trí “C” không xuất hiện, nghĩa là không phát hiện kháng thể, người bệnh không có dấu hiệu sốt xuất huyết cấp tính.

Kháng thể IgG xuất hiện muộn và lưu lại lâu hơn trong máu. Mức độ IgG cao chứng tỏ người bệnh đã từng nhiễm hoặc đã tiếp xúc với virus sốt xuất huyết. Kết quả xét nghiệm thể hiện như sau:

  • Dương tính (+): vị trí “C” và “G” đều xuất hiện đường sắc tố, kháng thể IgG được phát hiện trong máu, tức người bệnh đã từng nhiễm hoặc đã tiếp xúc với virus sốt xuất huyết.
  • Âm tính (-): vị trí “G” xuất hiện, vị trí “C” không xuất hiện, không phát hiện kháng thể, tức người bệnh không có dấu hiệu sốt xuất huyết trước đó.

Xét nghiệm chẩn đoán phân tử (NAAT)

Chẩn đoán phân tử là phương pháp xét nghiệm huyết thanh, huyết tương, máu toàn phần của người nghi nhiễm để tìm kiếm bộ gen của virus. Phương pháp này dùng để xét nghiệm trong khoảng 1 - 7 ngày đầu tiên của bệnh.

  • Nếu NAAT dương tính: xác nhận người bệnh mắc bệnh sốt xuất huyết.
  • Nếu NAAT âm tính: người bệnh không mắc sốt xuất huyết nhưng cần được theo dõi và xét nghiệm lại.

Lưu ý: trong xét nghiệm NAAT, dù kết quả âm tính nhưng không thể khẳng định chắc chắn người đó không mắc sốt xuất huyết. Người nghi nhiễm nên thực hiện thêm xét nghiệm kháng thể để xác định khả năng phơi nhiễm sốt xuất huyết.

  • Nếu kết quả kháng thể NAAT và IgM từ giai đoạn cấp tính của bệnh (khoảng 3 - 7 ngày) đều âm tính cần lấy huyết thanh của người khỏi bệnh xét nghiệm kháng thể IgM để kết luận.

Xét nghiệm kháng nguyên virus sốt xuất huyết (NS1)

Xét nghiệm NS1 (xét nghiệm nhanh) để kiểm tra protein phi cấu trúc của virus trong máu. Xét nghiệm này nên thực hiện trong giai đoạn từ 0-7 ngày đầu tiên xuất hiện triệu chứng bệnh.

  • Nếu kết quả xét nghiệm NS1 dương tính (hiện rõ hai vạch T và C): xác nhận nhiễm virus sốt xuất huyết.
  • Nếu kết quả xét nghiệm NS1 âm tính (chỉ hiện vạch C, không có vạch T): không loại trừ khả năng nhiễm bệnh.
  • Trường hợp không xác định kết quả: nếu vạch T và vạch C không xuất hiện hoặc chỉ có vạch T mà không có vạch C.

Lưu ý: xét nghiệm nhanh chỉ là bước đầu sàng lọc các trường hợp nhiễm bệnh. Những người có kết quả NS1 dương tính hoặc âm tính nên được xét nghiệm mức kháng thể IgM sốt xuất huyết để xác định khả năng phơi nhiễm gần đây.

Ngoài ra, người bệnh còn có thể thực hiện thêm các phương pháp xét nghiệm sốt xuất huyết bổ sung như: xét nghiệm điện giải đồ, xét nghiệm chức năng gan - thận, xét nghiệm albumin, xét nghiệm PCR... để có thêm các chỉ số chứng minh kết quả chính xác nhất.

Xét nghiệm sốt xuất huyết là cách giúp bạn xác định cơ thể có tồn tại virus gây bệnh hay không. Theo đó, nếu nhận biết sốt xuất huyết sớm sẽ giúp người bệnh được theo dõi sát sao hơn, từ đó gia tăng cơ hội điều trị kịp thời các biến chứng nguy hiểm của bệnh.

Xét nghiệm sốt xuất huyết là gì?

Hầu hết các trường hợp nghi ngờ bệnh sốt xuất huyết nhưng không có biểu hiện lâm sàng rõ ràng, các bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện xét nghiệm sốt xuất huyết. Theo đó, việc xét nghiệm này sẽ giúp xác định được sự có mặt các kháng nguyên và kháng thể của virus Dengue gây bệnh có tồn tại trong máu hay không.

Khi nào bạn cần làm xét nghiệm sốt xuất huyết?

Thông thường, các dấu hiệu bệnh sốt xuất huyết thường biểu hiện rõ rệt nhất kể từ ngày thứ 3 tính từ thời điểm mắc bệnh với các triệu chứng nguy hiểm như sốt cao đột ngột (hơn 40 độ C), sưng hạch ở cổ, phát ban ở mặt, đau nhức toàn thân dữ dội… gây khó chịu cho người bệnh. Chính vì thế, tốt nhất, bạn nên chủ động thực hiện xét nghiệm nếu khu vực đang sống hoặc nơi vừa đi du lịch có dịch bệnh sốt xuất huyết; đồng thời có một số triệu chứng khởi phát như sốt, ớn lạnh, đau đầu…

Xét nghiệm sốt xuất huyết là loại xét nghiệm gì năm 2024

Bên cạnh các dấu hiệu lâm sàng của bệnh, xét nghiệm sốt xuất huyết là cách nhanh nhất giúp phát hiện bệnh chính xác

Xem thêm: Sốt xuất huyết Dengue là gì? 7 điều có thể bạn chưa biết

Các phương pháp xét nghiệm sốt xuất huyết phổ biến

Xét nghiệm chẩn đoán phân tử:

Phương pháp này sử dụng kỹ thuật phân tử như polymerase chain reaction (PCR) để phát hiện và xác định chính xác vi rút gây sốt xuất huyết, chẳng hạn như vi rút dengue. Xét nghiệm PCR có thể nhận biết sự hiện diện của chủng vi rút một cách rõ ràng và nhanh chóng, đồng thời cho phép xác định loại vi rút gây bệnh. Điều này giúp đưa ra chẩn đoán chính xác và nhanh chóng.

Xét nghiệm kháng nguyên NS1

Xét nghiệm kháng nguyên NS1 (non-structural protein 1) được sử dụng để phát hiện sự hiện diện của protein NS1 do vi rút sốt xuất huyết tạo ra. Xét nghiệm này thường được thực hiện trong giai đoạn đầu của bệnh và có khả năng phát hiện sớm vi rút trong máu. Kết quả dương tính cho kháng nguyên NS1 có thể là một chỉ báo sớm cho viêm gan và nhiễm trùng.

Xét nghiệm kháng thể IgM và IgG

Xét nghiệm kháng thể IgM và IgG được sử dụng để phát hiện sự hiện diện của kháng thể chống vi rút trong máu. IgM là kháng thể xuất hiện sớm trong quá trình nhiễm trùng, trong khi IgG là kháng thể xuất hiện sau và cho thấy sự miễn dịch đã phát triển. Xét nghiệm này có thể giúp xác định xem bệnh nhân đã nhiễm trùng gần đây hay đã từng nhiễm trùng trong quá khứ. Một kết quả dương tính cho kháng thể IgM và IgG cho thấy sự hiện diện của vi rút và đánh dấu giai đoạn nhiễm trùng.

Quy trình xét nghiệm sốt xuất huyết như thế nào?

Khi bệnh nhân xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ sốt xuất huyết, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện xét nghiệm máu. Trước khi tiến hành lấy mẫu máu, bệnh nhân không cần chuẩn bị đặc biệt gì trước.

Quy trình lấy máu nhanh chóng diễn ra qua kim nhỏ cắm vào đường tĩnh mạch ở cánh tay. Sau đó, mẫu máu được đựng vào ống chuyên dùng như những xét nghiệm máu bình thường khác. Hầu hết các trường hợp lấy máu đều không xảy ra rủi ro gì nghiêm trọng. Bạn có thể cảm thấy hơi nhói đau khi kim tiêm được đưa vào tĩnh mạch hoặc vết bầm tím tại vị trí lấy máu nhưng cảm giác này sẽ nhanh chóng biến mất.

Xét nghiệm sốt xuất huyết là loại xét nghiệm gì năm 2024

Để quá trình lấy máu diễn ra thuận lợi, bệnh nhân được yêu cầu giữ yên người

Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm

Sau khi tiến hành phân tích các chỉ số xét nghiệm sốt xuất huyết, bạn sẽ nhận được kết quả chỉ trong vài giờ. Kết quả xét nghiệm như sau:

  • Dương tính: Cho thấy bạn đã bị nhiễm virus Dengue gây sốt xuất huyết trong máu.
  • Âm tính: Chưa bị nhiễm virus hoặc bạn đã thực hiện xét nghiệm quá sớm để có thể phát hiện virus trong máu.

Nếu bạn nghĩ mình đã bị muỗi mang mầm bệnh đốt hoặc có các triệu chứng bất thường do bệnh, hãy trao đổi với bác sĩ để kiểm tra lại.

Còn trường hợp nhận được kết quả xét nghiệm dương tính, bác sĩ sẽ tư vấn và chỉ định cho bệnh nhân thực hiện phương án điều trị hợp lý. Mặc dù hiện nay chưa có thuốc điều trị bệnh tuy nhiên bác sĩ thường khuyến khích người bệnh nên có chế độ nghỉ ngơi hợp lý và uống nhiều nước để khắc phục tình trạng mất nước. Song song đó, bệnh nhân có thể dùng thuốc giảm đau không kê đơn như acetaminophen (paracetamol) để giảm đau, hạ sốt. Riêng aspirin và ibuprofen không được khuyến cáo, bởi chúng có thể làm chảy máu nghiêm trọng hơn.

Một số phương pháp xét nghiệm sốt xuất huyết phổ biến hiện nay

Xét nghiệm chẩn đoán phân tử:

Phương pháp này sử dụng kỹ thuật phân tử như polymerase chain reaction (PCR) để phát hiện và xác định chính xác vi rút gây sốt xuất huyết, chẳng hạn như vi rút dengue. Xét nghiệm PCR có thể nhận biết sự hiện diện của chủng vi rút một cách rõ ràng và nhanh chóng, đồng thời cho phép xác định loại vi rút gây bệnh. Điều này giúp đưa ra chẩn đoán bệnh nhanh chóng và chính xác nhất.

Xét nghiệm kháng nguyên NS1

Xét nghiệm kháng nguyên NS1 (non-structural protein 1) được sử dụng để phát hiện sự hiện diện của protein NS1 do vi rút sốt xuất huyết tạo ra. Xét nghiệm này thường được thực hiện trong giai đoạn đầu của bệnh và có khả năng phát hiện sớm vi rút trong máu. Kết quả dương tính cho kháng nguyên NS1 có thể là một chỉ báo sớm cho viêm gan và nhiễm trùng.

Xét nghiệm kháng thể IgM và IgG

Xét nghiệm kháng thể IgM và IgG được sử dụng để phát hiện sự hiện diện của kháng thể chống vi rút trong máu. IgM là kháng thể xuất hiện sớm trong quá trình nhiễm trùng, trong khi IgG là kháng thể xuất hiện sau và cho thấy sự miễn dịch đã phát triển. Xét nghiệm này có thể giúp xác định xem bệnh nhân đã nhiễm trùng gần đây hay đã từng nhiễm trùng trong quá khứ. Một kết quả dương tính cho kháng thể IgM và IgG cho thấy sự hiện diện của vi rút và đánh dấu giai đoạn nhiễm trùng.

Như vậy, nếu bạn có xuất hiện bất kỳ biểu hiện nào nghi mắc sốt xuất huyết thì nên nhanh chóng tới cơ sở y tế gần nhất để thực hiện xét nghiệm sốt xuất huyết chẩn đoán bệnh. Việc phát hiện bệnh và điều trị càng sớm sẽ giúp rút ngắn được thời gian điều trị, hạn chế được biến chứng đến sức khỏe và các cơ quan nội tạng.