GIỚI THIỆU
HOẠT ĐỘNG BỆNH VIỆN
DỊCH VỤ
Y HỌC THƯỜNG THỨC
TIN TỨC - SỰ KIỆN
HỎI ĐÁP
SỐT XUẤT HUYẾT DENGUE
I. Giới thiệu về bệnh sốt xuất huyết Dengue Bệnh cảnh sốt và xuất huyết xuất hiện ở nhiều nhóm bệnh do nhiều loại virus gây ra: sốt Nephropathia Scandinavia, sốt Lassa, virus Marbug, virus Ebola, sốt xuất huyết Bolivia, sốt xuất huyết Crimea, … và sốt xuất huyết Dengue. Ở Việt Nam, chủ yếu là sốt xuất huyết do virus Dengue gây ra, virus thuộc nhóm B trong 3 nhóm A,B,C của Arbovirus và thuộc chi Flavivirus. Virus Dengue có 4 type huyết thanh thường gặp là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Virus truyền từ người bệnh sang người lành thông qua trung gian muỗi vằn Aedes aegypti. Sốt xuất huyết Dengue hiện tại chưa có vacxin phòng bệnh và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, điều trị chủ yếu hiện nay là điều trị triệu chứng. Bệnh sốt xuất huyết Dengue có biểu hiện lâm sàng đa dạng, diễn biến nhanh chóng từ nhẹ đến nặng. Bệnh thường khởi phát đột ngột và diễn biến qua ba giai đoạn: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục.  Hình 1. Các giai đoạn lâm sàng của bệnh sốt xuất huyết Dengue (Nguồn: Bộ Y tế. Quyết định số 3705/QĐ-BYT Về việc ban hành hướng dẫn chẩn đoán, điều trị sốt xuất huyết Dengue) Theo báo cáo từ đầu năm 2019 đến 07/2019, cả nước ghi nhận trên 105.000 trường hợp mắc sốt xuất huyết, trong đó có 10 trường hợp tử vong(1). Tại TP.HCM, trong tháng 07/2019, số ca sốt xuất huyết tại thành phố được báo cáo là 6456 ca (gồm 3696 ca nội trú và 2760 ca ngoại trú), tăng 123% so với tháng 06. Số ca tích lũy trong 7 tháng đầu năm 2019 là 31.787 ca (gồm 18.255 ca nội trú và 13.532 ca nội trú), tăng 160% so với cùng kỳ năm 2018(2). Từ giữa tháng 9 đến nay, bệnh sốt xuất huyết giảm liên tục. Số ca mắc hàng tuần hiện nay cũng thấp hơn cùng kỳ năm 2018, không có ca tử vong trong tháng 9 và 10(3).
II. Các mức độ của bệnh sốt xuất huyết Dengue Theo Tổ chức Y tế thế giới năm 2009, có 3 mức độ của bệnh sốt xuất huyết Dengue là: sốt xuất huyết Dengue, sốt xuất huyết Dengue có dấu hiệu cảnh báo và sốt xuất huyết Dengue nặng. III. Các xét nghiệm chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue Các xét nghiệm chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue bao gồm các xét nghiệm giúp phát hiện kháng nguyên NS1 và kháng thể IgM/IgG trong máu bệnh nhân nhằm giúp chẩn đoán, theo dõi và điều trị bệnh. v Phân lập virus Dengue: Đây vẫn là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán nhiễm virus Dengue, đang được thay thế dần bằng kỹ thuật real-time PCR v Xét nghiệm huyết thanh học bao gồm: - Xét nghiệm ngăn ngưng kết hồng cầu (hemaglutination inhibition - HI) - Xét nghiệm trung hòa mảng bám (plaque neutralization test - PRNT) - Xét nghiệm cố định bổ thể (complement fixation – CF) - Xét nghiệm hấp thụ miễn dịch gắn men (Emzym-linked Immuno Sorbent Assay – ELISA): phát hiện kháng thể IgM/IgG - Xét nghiệm test nhanh tìm kháng nguyên NS1 trong 5 ngày đầu của bệnh: dựa trên phương pháp sắc ký miễn dịch, sử dụng kháng thể đơn dòng đặc hiệu với kháng nguyên NS1 của virus sốt xuất huyết và được cố định trên màng nitrocellulose tương ứng với vạch T trên test thử. Khi có sự hiện diện của kháng nguyên NS1 trong mẫu thử, một phức hợp kháng nguyên-kháng thể vàng được hình thành và di chuyển trên màng cho đến khi bị bắt giữ ở vạch T tạo thành một đường màu hồng. Một vạch chứng C sẽ luôn xuất hiện để kiểm tra qui trình xét nghiệm đã được thực hiện đúng. - Xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể IgM/IgG từ ngày thứ 5 của bệnh: dựa trên phương pháp sắc ký miễn dịch, kháng thể chuột kháng IgM và IgG người được cố định trên màng nitrocellulose tương ứng với hai vạch xét nghiệm IgM và IgG. Khi mẫu xét nghiệm di chuyển trên màng đến vùng xét nghiệm, nếu có sự hiện diện của IgM hay IgG trong mẫu thử sẽ xuất hiện vạch màu tương ứng IgM hay IgG trên test thử. Một vạch chứng C sẽ luôn xuất hiện bất kể có hay không kháng thể IgM, IgG trong mẫu thử để kiểm soát qui trình xét nghiệm đã được thực hiện đúng. v Xét nghiệm Hct và đếm số lượng tiểu cầu IV. Phòng bệnh sốt xuất huyết Dengue Trung tâm y tế dự phòng TP.HCM khuyến cáo: 1. Những việc cần làm để không bị bệnh sốt xuất huyết - Diệt muỗi và không để muỗi chích bằng các biện pháp: dùng bình xịt muỗi, nhang muỗi; bôi kem chống muỗi; ngủ mùng kể cả ban ngày - Diệt lăng quăng và không để muỗi sinh sản: súc rửa hồ, phuy, lu, xô chứa nước trước khi thay nước mới; đậy kín nắp lu, hồ, phuy khi không sử dụng; thay nước bình bông, chén nước cúng hằng ngày; thu gom và xử lý các vật phế thải; thường xuyên tìm và xử lý các vị trí, đồ vật có thể bị đọng nước trong và xung quanh nhà. 2. Những việc cần làm khi theo dõi chăm sóc bệnh nhân sốt xuất huyết tại nhà - Người có triệu chứng sốt nên đi khám tại các cơ sở y tế để được bác sỹ khám và hướng dẫn theo dõi tại nhà - Uống thuốc theo hướng dẫn của bác sỹ - Uống nhiều nước - Nếu thấy một trong các dấu hiệu sau: lừ đừ, mệt mỏi, chi lạnh, nôn ói nhiều, đau bụng, xuất huyết nhiều thì đến ngay bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời. V. Bệnh viện Truyền máu Huyết học thực hiện xét nghiệm sốt xuất huyết Dengue như thế nào Hiện nay, bệnh viện chúng tôi đã triển khai xét nghiệm: Dengue virus NS1Ag test nhanh; Dengue virus IgM-IgG test nhanh.
Bảng giá chi phí thực hiện: Chi phí xét nghiệm căn cứ vào bảng giá dịch vụ hiện hành của Bệnh viện. Mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ: - Khoa Vi sinh (lầu 4) – Bệnh viện Truyền máu Huyết học; cơ cở 2 Số 201 Phạm Viết Chánh, P Nguyễn Cư Trinh Quận 1, Tp Hồ Chí Minh ĐT: 028 38397535 (máy lẻ 202) - Khoa sàng lọc (lầu 2) – Bệnh viện Truyền máu Huyết học; cơ sở 1 Số 118 Hồng Bàng, P 12 Quận 5, Tp Hồ Chí Minh ĐT: 028 3957 1342 (máy lẻ 196 hoặc 178)
Tài liệu tham khảo 1. Bộ Y Tế. Chỉ thị số 07/CT-BYT Về việc tăng cường công tác phòng chống bệnh sốt xuất huyết, ngày 29 tháng 07 năm 2019. 2. Trung tâm y tế dự phòng TP.HCM. Bệnh truyền nhiễm tại TP.HCM 7 tháng đầu năm 2019. 3. Trung tâm y tế dự phòng TP.HCM. Thông tin bệnh truyền nhiễm tháng 10 năm 2019. 4. Bộ Y Tế. Quyết định số 3705/QĐ-BYT Về việc ban hành hướng dẫn chẩn đoán, điều trị sốt xuất huyết Dengue, ngày 22 tháng 08 năm 2019. 5. Phan Văn Bé Bảy, Hoàng Tiến Mỹ. Xét nghiệm elisa phát hiện kháng nguyên NS1 trong chẩn đoán sốt dengue/sốt xuất huyết dengue. Y học TP. Hồ Chí Minh * Tập 13 * Phụ bản số 1 * 2009: 249-255. KHOA VI SINH
TIN KHÁC
|
