Sao băng lạnh giá – Vũ Khắc Ngọc 0985052510 Khái niệm độ bất bão hòa k và ứng dụng trong giải toán Để tìm hiểu về độ bất bão hòa k , trước tiên Sao băng xin nhắc lại cách thiết lập côngthức tổng quát của các hiđrocacbon no mạch hở như sau : Gọi hiđrocacbon ban đầu có x nguyên tử C thì tổng số electron hóa trị tự do ban đầu của x nguyên tử C sẽ là 4 x . Để tạo mạch hở, gồm toàn nối đơn thì giữa x nguyên tử C phải có ( ) 1 x − nốiđơn C – C và sử dụng mất ( ) 21 x − electron hóa trị. Số electron hóa trị còn lại của C sẽ kết hợp với electron hóa trị của H để tạo ra ( ) 42122 xxx − − \= + liên kết C – H.Do đó, công thức chung dãy đồng đẳng của hiđrocacbon no mạch hở là C n H 2n+2 . Hiđrocacbon no mạch hở được xem là có công thức ở mức bão hòa , vì khithêm liên kết π hoặc vòng vào công thức thì ta đều phải mất thêm e để tạo thành liênkết.Từ đó, ta có một hệ thức là : với hiđrocacbon bất kỳ C x H y thì luôn có 22. yx ≤ + Một số thầy giáo và một số tác giả đã mở rộng kết quả này ra cho hợp chấtC x H y O z N t với công thức :22, yxt ≤ + + đồng thời đặt ra công thức tính độ bất bãohòa : 222 xtyk + + −\= (với k là số liên kết π hoặc số vòng)Tuy nhiên, để các bạn có thể hiểu được một cách thấu đáo về cách tính k , Sao băng xin đưa ra một cách lý giải cho công thức trên mà Sao băng vẫn dùng để dạycho các học trò : Trong công thức bão hòa (mạch hở và chỉ có nối đơn) mỗi nguyên tử muốngắn vào mạch C thì đều phải mất 2 electron để tạo liên kết đơn với 2 nguyêntử nằm ở 2 bên nó. Như vậy, số electron hóa trị mà nó còn lại bằng số electron hóa trị vốn cócủa nó – 2. Ví dụ trong C x H y O z N t thì số electron hóa trị còn lại của các nguyên tố lần lượt là :C : ( ) 422 xx − \= H : ( ) 12 yy − \=− O : ( ) 220 z − \= N : ( ) 32 tt − \= Chỉ trừ 2 nguyên tử nằm ở 2 đầu mạch chỉ phải liên kết với một nguyên tử khácnằm phía trong mạch. Do đó, phải cộng thêm 2. ⇒ Tổng số electron hóa trị còn lại là :22 exyt \= − + + [email protected] http://my.opera.com/saobanglanhgia/blog/ |
