Xạ đen (tên khoa học là Celastrus hindsii) thuộc loại cây dây leo thân gỗ, nhánh cây buông ra leo bám dài, mọc thành búi, dễ trồng. Thân cây dạng dây dài 3-10 m. Cành tròn, lúc non có màu xám nhạt, không có lông, sau chuyển sang màu nâu, có lông, về sau có màu xanh. Lá của cây xạ đen mọc so le, phiến lá hình bầu dục và đầu nhọn, chiều dài của lá khoảng 7-12 cm, chiều rộng khoảng 3-5 cm, mép lá có răng cưa ngắn, cuống lá tương đối ngắn (khoảng 5-7 mm). Show
 Lá và hoa của cây xạ đen. Hoa của cây xạ đen có màu trắng, 5 cánh, thường mọc từng chùm ở nách hoặc ngọn lá, chùm hoa dài 5-10 cm, còn cuống hoa dài khoảng 2-4 mm. Quả xạ đen có hình giống quả trứng và dài khoảng 1 cm. Quả thường có màu xanh, chuyển vàng khi chín và tách thành 3 mảnh. Cây xạ đen ra hoa vào tháng 3 đến tháng 5 và có quả từ tháng 8 đến tháng 12. Ở nước ta, cây xạ đen mọc nhiều ở khu vực rừng núi, đặc biệt là tỉnh Hòa Bình, Thanh Hóa và Ninh Bình. Bên cạnh nước ta thì hiện nay cây xạ đen đã được phân bố rộng rãi ở nhiều quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia... Công dụng và cách sử dụng cây xạ đen Cây xạ đen còn được dân gian gọi là cây ung thư vì thành phần hóa học của cây có khả năng ức chế tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư gan và ung thư phổi. Cây xạ đen có thành phần hóa học gồm những polyphenol (axit lithospermic và axit lithospermic B, axit rosmarinic, kaempferol 3-rutinoside, rutin); sesquiterpene và triterpene; các nhóm hợp chất khác như axit amin, quinone, flavonoid, tanin,... với những thành phần đó, cây xạ đen có các tác dụng dược lý bao gồm: i) Chống khối u: các hợp chất polyphenol, flavonoid, quinone trong cây xạ đen có tác dụng ức chế tế bào ung thư phát triển, hóa lỏng tế bào ung thư để chúng dễ dàng bị tiêu hủy, từ đó chống hình thành khối u và di căn; ii) Chống oxy hóa: các chất hóa học có trong cây xạ đen có khả năng chống lại các gốc tự do và làm suy giảm những tác hại của gốc tự do đối với tế bào; iii) Chống nhiễm khuẩn: một số chất trong cây xạ đen, đặc biệt là hợp chất saponin triterpenoid có khả năng bảo vệ cơ thể trước tác nhân vi khuẩn xâm nhập; iv) Cải thiện chức năng và giải độc cho gan: hoạt chất có trong cây xạ đen có thể hỗ trợ điều trị xơ gan, viêm gan, men gan cao, chống lại các bệnh gan thứ phát; v) Cải thiện giấc ngủ và cảm giác ngon miệng: xạ đen tương đối tốt với người bị suy nhược cơ thể, mất ngủ thường xuyên, bị thiếu máu. Loại cây này còn có khả năng cải thiện tuần hoàn máu, giúp hỗ trợ chữa trị chứng chóng mặt hoa mắt. Mặc dù xạ đen là một loại dược liệu tự nhiên tương đối lành tính nhưng nếu dùng sai cách và không đúng liều lượng vẫn có thể dẫn đến một số tác dụng phụ như đầy bụng, chóng mặt, đi ngoài, buồn ngủ... Nếu dùng các bài thuốc từ xạ đen để điều trị ung thư kết hợp với các loại thuốc Tây thì nên uống thuốc cách nhau tối thiểu 30 phút để tránh tương tác thuốc và đạt được hiệu quả tốt nhất. Người bị bệnh thận không nên dùng xạ đen để tránh nguy cơ suy giảm chức năng thận. Phụ nữ mang thai và đang cho con bú, trẻ nhỏ dưới 5 tuổi cũng là những đối tượng không nên dùng xạ đen. Đối với mỗi người bệnh khác nhau, cây xạ đen có bài thuốc riêng. Cụ thể: Bài thuốc dành cho người mắc bệnh gan: dùng 50 g thân và lá xạ đen kết hợp với 10 g mật nhân và 30 g cà gai leo đem nấu với 2 lít nước, đun sôi được 15 phút và lọc lấy nước để uống trong ngày. Bài thuốc tăng cường sức khỏe và phòng ngừa bệnh: lấy 70 g lá và thân xạ đen nấu với 1,5 lít nước đến khi sôi thì giảm nhiệt và để trong 20 phút sau đó lấy phần nước để uống thay nước lọc. Bài thuốc dành cho người bị ung thư: kết hợp 40 g xạ đen với 30 g bạch hoa xà và 20 g bán chi liên đem sắc cùng 1,5 lít nước, đun đến khi chỉ còn 600 ml thì chắt phần nước, để nguội và dùng làm nước uống trong ngày. Cầm máu và trị mụn nhọt: sát trùng vết thương sạch sẽ rồi giã nát 3-5 lá xạ đen tươi để đắp lên vết thương sau đó băng lại. Như vậy có thể thấy, công dụng mà cây xạ đen mang lại cho sức khỏe là rất lớn. Tuy nhiên, để đạt được mục đích sử dụng xạ đen một cách tối ưu, người dùng nên tham vấn ý kiến của người có chuyên môn để tránh trường hợp lạm dụng hoặc dùng sai cách dẫn đến tác dụng phụ không mong muốn. SKĐS - Xạ đen là cây thuốc nam quý có nhiều tác dụng với sức khỏe. Nhiều người dùng loại cây này với hy vọng chữa trị được bệnh ung thư... nhưng với người bình thường có nên uống xạ đen hàng ngày hay không?Xạ đen còn có tên gọi khác là cây bách giải, cây bạch vạn hoa, cây đồng triều, đơn lá chè hoặc cây "ung thư" (dân tộc Mường, Việt Nam). Xạ đen có tên khoa học là Ehretia asperula Zoll. & Mor. Xạ đen là loại dược liệu có tác dụng phòng ngừa và hỗ trợ điều trị một số loại bệnh như giúp cơ thể thanh nhiệt và giải độc, hỗ trợ điều trị các bệnh viêm nhiễm, đái tháo đường, máu nhiễm mỡ, dùng trong giảm đau, tăng sức đề kháng của cơ thể… 1. Công dụng của xạ đen với sức khỏe- Hỗ trợ điều trị u bướu: Trong xạ đen có chứa 2 hợp chất fanavolnoid và quinon có tác dụng hóa lỏng các tế bào loạn phát. Hai dược chất giúp làm chậm sự phát triển các khối u khi mới hình thành. Đã có một số nghiên cứu khoa học chứng minh tác dụng phòng ngừa và hỗ trợ điều trị u bướu. Mặc dù vậy, mọi thứ vẫn chỉ nằm ở giai đoạn nghiên cứu. - Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp: Xạ đen có tác dụng hỗ trợ điều hòa huyết áp không ổn định. Sử dụng xạ đen trong hỗ trợ điều trị tăng huyết áp cũng rất đơn giản, chỉ cần đun lá cây xạ đen với nước uống mỗi ngày, hoặc pha trà uống hàng ngày. - Hỗ trợ trị máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ: Sử dụng xạ đen tốt cho người bệnh máu nhiễm mỡ đã được minh chứng từ công trình nghiên cứu của Học Viện Quân Y: Sử dụng nước đun sắc từ cây thuốc nam này mỗi ngày, tình trạng máu nhiễm mỡ hay mỡ có trong gan được cải thiện khá tốt. - Cải thiện giấc ngủ, trị suy nhược thần kinh: Cây xạ đen vị hơi chát, đắng, tính hàn có tác dụng rất tốt với người bị mất ngủ thường xuyên do suy nhược thần kinh hoặc thiếu máu (dạng âm hư hỏa vượng theo đông y). Ngoài ra giúp tăng cường tuần hoàn máu não, giúp điều trị chứng hoa mắt chóng mặt. 2. Một số bài thuốc có xạ đen- Bài 1: Xạ đen 100g, xạ vàng 100g, cây B1 (một trong những vị thuốc bổ quý của rừng Tây Bắc, có tác dụng giống vitamin B1) 30g, cây máu gà (kê huyết đằng). Đun với 1,5 lít nước uống trong ngày. Tác dụng: Hỗ trợ giải độc gan, mát gan, hỗ trợ tiêu hoá Vị thuốc cây B1. - Bài 2: Lá xạ đen 50g, bạch hoa xà thiệt thảo 20g, bán chi liên 10g, cây hoàn ngọc 50g, cây xương khỉ 30g. Rửa sạch dược liệu, cho vào nồi đun với 1lít nước lọc đến khi cạn còn khoảng 300ml thì tắt bếp, chia làm 2 lần uống. Uống sau khi ăn 30 phút, nên uống khi thuốc còn ấm nóng. Tác dụng: Hỗ trợ gan, bệnh về phổi. Lá xạ đen. 3. Người bình thường có nên uống xạ đen?Theo Đông y, xạ đen có vị đắng chát, tính hàn, có tác dụng thông kinh, lợi tiểu, chữa ung nhọt, lở loét, tiêu viêm, mát gan mật, giảm tiết dịch và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Do đó, với những người bị mụn nhọt, lở loét thì có thể đun nước xạ đen uống hàng ngày. Với người bình thường, vẫn có thể sử dụng xạ đen đun nước uống hàng ngày để tăng cường hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng, tăng cường tuần hoàn máu não. Uống theo nhu cầu hoặc 100g/ngày. Tuy nhiên, cần lưu ý các thông tin tham khảo để áp dụng cần phải có sự tư vấn của thầy thuốc chuyên môn, đặc biệt với các trường hợp mắc bệnh thận, huyết áp thấp, phụ nữ mang thai, trẻ em... Bên cạnh đó, khi uống nước xạ đen cần lưu ý không nên sử dụng rượu, bia, thuốc lá… hay các chất kích thích khác vì sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe và tác dụng của xạ đen. Cây xạ đen còn có tên gọi khác là gì?Xạ đen tên khoa học là Celastrus hindsii Benth; được biết đến với các tên khác như: bạch vạn hoa, cây bách giải, cây dây gối,... Đây là loại cây dây leo có thân gỗ, bám vào các cây lớn để leo khi mọc hoang nhưng khi được trồng thì cành sẽ bám đan xen với nhau tạo thành từng búi để mọc. Cây xạ đen có tác dụng chữa bệnh gì?Xạ đen là loại dược liệu quý có nhiều tác dụng như thanh nhiệt, giải độc, hỗ trợ điều trị đẩy lùi viêm nhiễm, các bệnh lý về gan, tiểu đường, mỡ máu,… đặc biệt các hợp chất được tìm thấy trong xạ đen còn có khả năng ngăn ngừa và triệt tiêu sự phát triển của khối u bướu, ung thư. Uống nước lá cây xạ đen có tác dụng gì?Nhờ công dụng thanh nhiệt, giải độc, xạ đen được xem là liều thuốc chữa chứng mất ngủ và suy nhược thần kinh rất tốt. Khi dùng, xạ đen làm giảm các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt và tăng cường vận chuyển máu đến não, phòng ngừa tai biến mạch máu não. Uống nước là xạ đen có phải kiêng gì không?Khi uống nước xạ đen, bạn không nên sử dụng rượu, bia, thuốc lá và các chất kích thích khác. Đối với thực phẩm, bạn cần đặc biệt lưu ý không ăn rau muống để tăng hiệu quả của thảo dược. |
