Tiếng Việt lớp 5
CÁCH LÀM BÀI VĂN CẢM THỤ VĂN HỌC
***
- Thế nào là cảm thụ văn học?
Cảm thụ văn học là sự cảm nhận những giá trị nổi bật, những điều sâu sắc, tế nhị và đẹp đẽ của
văn học thể hiện trong tác phẩm (cuốn truyện, bài văn, bài thơ...) hay một bộ phận của tác phẩm
(đoạn văn , đoạn thơ...thậm chí một từ ngữ có giá trị trong câu văn, câu thơ)
II. Cách viết một đoạn cảm thụ văn học:
Viết đoạn văn về cảm thụ văn học (khoảng 5 - 7 câu)
Câu “mở đoạn” (câu 1) : Giới thiệu tên văn bản, tác giả của văn bản chứa đoạn thơ/ đoạn trích
+ nêu tóm tắt ngắn gọn nội dung đoạn thơ/ đoạn trích
Câu triển khai: (câu 2, 3, 4): chỉ rõ và nhận xét về cái hay, cái đẹp của đoạn trích:
+Cách dùng từ, đặt câu có gì đặc biệt? (sử dụng từ láy, câu cảm thán, câu hỏi tu từ…)
+Cách sử dụng các biện pháp nghệ thuật? tác dụng của các biện pháp nghệ thuật ấy? (biện
pháp so sánh, nhân hóa, điệp từ, điệp ngữ, đảo ngữ…)
+Qua đó, em hiểu được điều gì về tình cảm của tác giả? (hoặc tác giả muốn khuyên nhủ điều gì?
Câu kết đoạn (câu 5): từ đoạn thơ/ đoạn trích em cảm nhận như thế nào? Có tình cảm gì? rút ra
bài học cho bản thân như thế nào?
Ví dụ:
Đề bài: Tả cảnh đẹp Sa Pa, nhà văn Nguyễn Phan Hách đã viết:
“Thoắt cái, lác đác lá vàng rơi trong khoảnh khắc mùa thu. Thoắt cái, trắng long lanh một cơn
mưa tuyết trên những cành đào, lê, mận. Thoắt cái, gió xuân hây hẩy nồng nàn với những bông
hoa lay ơn màu đen nhung hiếm quý.”
(Đường đi Sa Pa - Tiếng Việt 4, tập một, 1995)
Viết đoạn văn 4 - 6 câu nêu cảm nhận của em về đoạn trích trên.
Bài làm
(1) Có lẽ chưa có tác giả nào tả cảnh Sa Pa lại đẹp đẽ, tinh tế và sống động như nhà văn
Nguyễn Phan Hách trong văn bản “Đường đi Sa Pa”. (2)Tác giả đã khéo léo sử dụng biện pháp
nghệ thuật đảo ngữ vị ngữ “trắng long lanh” lên trước để nhấn mạnh, để làm nổi bật vẻ đẹp nên thơ
của cảnh sắc thiên nhiên và thời tiết ở Sa Pa. (3) Đồng thời, điệp từ “thoắt cái” được nhắc lại ba lần
tạo cho chúng ta cái cảm xúc đột ngột, ngỡ ngàng trước sự thay đổi nhanh chóng của thời tiết ở Sa
Pa. (4) Sự thay đổi nhanh chóng đến mức bất ngờ ấy khiến người đọc như lạc vào một tiên cảnh
vậy. (5) Từ đó, tác giả truyền cho chúng ta tình yêu thắm thiết đối với mảnh đất trong
1
