Nếu bạn gõ vào Google cụm từ “các cuộc thi quốc tế dành cho học sinh lớp 5”, sẽ có ngay 55 triệu kết quả, trong vòng 0.56 giây. Kết quả tìm kiếm cũng nói lên phần nào sức nóng của các cuộc thi “mang tầm quốc tế” đã và đang ảnh hưởng đến phụ huynh, học sinh Việt Nam. Cho con tham gia các cuộc thi trên mạng là do bệnh thành tích của phụ huynh? Người viết có người bạn thân mê học toán từ nhỏ, nhưng cuộc đời xô đẩy, anh ấy phải đi làm phụ hồ kiếm sống. Trong nhà anh, quý nhất, đắt tiền nhất là bộ máy vi tính để bàn. Nhà có hai con trai, anh đã truyền được lòng yêu toán cho hai con, ngay từ nhỏ, các cháu đã tham gia các cuộc thi toán trên mạng.
Anh P. chia sẻ: “Con mình thi trực tuyến, cả hai cháu có hàng chục cái huy chương, thế nhưng ít người biết, chỉ đến khi cháu đầu đạt giải Nhì Toán quốc gia, phóng viên đài truyền hình tỉnh đến đưa tin, viết bài, thấy bộ sưu tập của cháu, lúc đó mọi người mới biết. Mình yêu cầu các cháu không khoe khoang thành tích, lấy các cuộc thi trực tuyến để thử thách giới hạn bản thân, cũng như là cách rèn luyện thêm tiếng Anh. Không phải cuộc thi nào mình cũng cho con tham gia, mình chọn các cuộc thi miễn phí, hạn chế người tham gia, số giải ít, thi bằng tiếng Anh, và đặc biệt, các con mình không hề đi luyện thi, hoàn toàn tự học”. Cháu đầu của anh P. đã nhận học bổng toàn phần, hiện đang du học tại Nhật Bản, cháu thứ hai, nhận học bổng hơn 3 tỷ đồng, đang học tại Đại học VinUni. Trái ngược với anh P., không ít người cho con tham gia thi trực tuyến các cuộc thi được gắn mác “quốc tế”, khi con đạt huy chương, khoe rầm rộ trên mạng xã hội, dù không biết giá trị của các tấm huy chương mang tầm quốc tế đến đâu.
Chị V. ở Hà Nội lại khác, chị cho cháu tham gia các cuộc thi là bởi: “Có các huy chương khi tham gia các cuộc thi toán trên mạng sẽ tăng khả năng đỗ vào lớp 6, những trường mình mong muốn, vì các trường này cộng thêm thành tích những học sinh đạt giải quốc tế. Vì thế, cháu nhà mình, đứa nào cũng tham gia các cuộc thi toán trên mạng, để có thành tích bỏ vào hồ sơ cho đẹp”. Nói phụ huynh cho con tham gia các cuộc thi trên mạng là do thói háo danh, bệnh thành tích của phụ huynh là cũng phải tùy vào từng người, tùy vào hoàn cảnh cụ thể, có người cho con thi với mục đích tuyển sinh, cũng có người cho con thi vì giáo dục. Có phải tất cả các cuộc thi toán trực tuyến trên mạng đều uy tín? Chỉ cần vào Google, ta có thể thấy có rất nhiều cuộc thi toán trực tuyến dành cho học sinh: Kỳ thi Olympic Toán học châu Á – Thái Bình Dương (APMOPS), Kỳ thi Olympic quốc tế Khoa học, Toán và tiếng Anh (ASMO), Kỳ thi Toán học AMO, Kỳ thi Toán học SASMO, Tìm kiếm tài năng Toán học quốc tế (ITMC); Kỳ thi Toán học quốc tế PhIMO, Kỳ thi Toán quốc tế Kangaroo (IKMC), Kỳ thi đánh giá năng lực tư duy Toán học quốc tế (IMAS), Kỳ thi Olympic Toán tiếng Anh (SEAMO), Cuộc thi Toán quốc tế IMC, Olympic Toán học Úc (Australian Mathematics Competition - AMC); Toán học Hoa Kỳ (American Mathematics Competitions - AMC); …
Có phải tất cả các cuộc thi toán trực tuyến trên mạng đều uy tín? Câu trả lời là không. Một số kỳ thi nhìn chung được đánh giá cao (xếp thứ tự ngẫu nhiên): Kỳ thi Toán học châu Á - Thái Bình Dương APMOPS, Kỳ thi Toán và Khoa học trẻ quốc tế IMSO, Olympic Toán học trẻ quốc tế ITMO, Kỳ thi Toán IMC của Quỹ Chiuchang, Kỳ thi AMC của Hội Toán học Hoa Kỳ, Kỳ thi Toán quốc tế Kangaroo... Ở trong nước, kỳ thi VMTC, trước đây có kỳ thi MYTS của Hội Toán học Việt Nam được đánh giá phù hợp, chất lượng chuyên môn tốt. Chỉ số ít kì thi trên mạng không thu phí, hạn chế số học sinh tham gia, còn lại mức phí dự thi dao động từ 200.000 - 550.000 đồng, có cuộc thi thu hút hàng chục ngàn học sinh các cấp. Tỷ lệ đạt giải, hoặc có huy chương ở một số kỳ thi có thể lên tới 60%. Ở châu Á có một số ông bầu, mỗi năm tổ chức 5 đến 10 kỳ thi, đều gán cho những danh từ "quốc tế", "châu Á"... [1] Phần thưởng cho các cuộc thi, chỉ có tấm huy chương Vàng, Bạc, Đồng, giá trị vật chất của tấm huy chương dao động khoảng vài chục nghìn đồng/cái. Nếu làm phép toán kinh tế, có thể nói, nhà tổ chức đã lãi rất lớn. Không ít giáo viên cũng là “tuyên truyền viên” cho các cuộc thi, vận động học sinh mình tham gia thi, cùng với đó là mở lớp luyện thi. Vô hình trung, vì lợi ích của mình, thầy cô đã đem thiệt thòi đến cho học trò, phụ huynh, nếu cuộc thi không uy tín. Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã đăng tải bài viết “Đấu trường Toán học VioEdu tràn vào trường, lo lộ thông tin 20.000 học sinh”, đây là lời cảnh báo cho phụ huynh, học sinh khi tham gia thi trực tuyến trên mạng. Ngoài thu lợi từ phí dự thi, thông tin của người tham gia cũng có thể trở thành “món hàng béo bở”, hệ lụy của nó khó mà đong đếm được trong ngày một ngày hai. Vì thế, phụ huynh học sinh hãy tìm hiểu kĩ, tránh cho con tham gia các cuộc thi vô bổ, lợi bất cập hại, làm lợi cho người khác, gây áp lực không cần thiết cho con mình. Cùng với đó, Bộ phải cấm tuyệt đối các địa phương có công văn giới thiệu, hay chỉ thị cho cơ sở giáo dục, vận động học sinh tham gia các cuộc thi trực tuyến, khi chưa xác định được chất lượng, uy tín. Qua đây, người viết đề nghị Bộ Giáo dục, cần có cơ chế cấp phép, kiểm soát chất lượng các cuộc thi trực tuyến. Các cuộc thi trực tuyến nếu có thu phí, cần phải nộp thuế, nếu trốn thuế, phải truy cứu trước pháp luật. Tài liệu tham khảo: [1]https://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/bung-no-cac-cuoc-thi-olympic-toan-quoc-te-hoc-sinh-viet-luyen-thi-toi-ngay-788964.html#inner-article (*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả. Sơn Quang Huyến
Từ nhiều năm nay, ngành giáo dục đã bỏ kỳ thi học sinh giỏi văn hóa ở cấp Tiểu học, nhưng thực tế vẫn còn quá nhiều các cuộc thi khác nhau gây nên sự quá tải cho học trò. Các em còn nhỏ quá, ngoài việc học chính khóa trên lớp, các em đang cần được vui chơi, được nghỉ ngơi. Đừng ép các em phải lao vào những cuộc thi quá tầm của ngành giáo dục, của Đoàn- Đội của địa phương đang phát động mà mục đích chưa thực sự rõ ràng.
Nếu được liệt kê ra, thì học sinh cấp Tiểu học, nhất là khu vực thị thành hiện nay đang phải tham gia quá nhiều các cuộc thi của nhà trường, Phòng Giáo dục và các tổ chức Đoàn- Đội của phường, thành phố... phát động. Thậm chí là của Công ty Điện lực, Thư viện tỉnh, của Sở Văn hóa- Du lịch- Thể thao phát động. Có lẽ, chẳng có mấy phụ huynh cảm thấy tự hào hay thích thú khi buổi sáng chở con đi học, buổi chiều chở con đi tập dượt, tham gia các cuộc thi. Mỗi ngày mà có tới 4 lần đưa đón con đến trường- về nhà thì thử hỏi phụ huynh còn có thể làm được việc gì nữa đây? Nhiều phụ huynh phải gọi điện đến thầy cô chủ nhiệm xin không cho học sinh tham gia vào một số cuộc thi để giảm áp lực hoặc phải dặn con hãy từ chối bớt các cuộc thi của nhà trường. Khổ nỗi, thầy cô chủ nhiệm cũng bị ép từ trên xuống thành thử cứ phải yêu cầu học trò tham gia, dù biết nhiều em học sinh cũng chẳng thích thú gì. Hiện nay, đối với nhiều trường học cứ đều đều tổ chức các cuộc thi: thi hùng biện tiếng Anh, thi viết chữ đẹp, thi kể chuyện, thi văn nghệ, thi vẽ tranh, thi IOE cấp trường (dù Bộ đã cấm thi IOE)… Cấp Phòng Giáo dục thì thi hùng biện tiếng Anh, thi kể chuyện, thi văn nghệ. Đoàn – Đội thì thi vẽ tranh (nhiều lần) trong năm, thi tìm hiểu về những tấm gương lịch sử, thi nghi thức Đội (trường; phường; thành phố).
Ngoài ra, trường còn phát động các cuộc thi được các cơ quan trên địa bàn tỉnh, thành phố phối hợp tổ chức như: thi tìm hiểu tiết kiệm điện, thi Đại sứ Văn hóa đọc… Tất nhiên, mỗi cuộc thi như vậy bắt buộc học trò phải ôn, tập luyện mất rất nhiều thời gian. Nhiều tuần có lịch học và lịch tập luyện ở trường kín mít kể cả ngày Thứ bảy và Chủ nhật. Tối về thì tập rèn chữ, tập kể chuyện, tập trống, tập hát… Tuy nhiên, có những cuộc thi phải viết bài mà kiến thức học sinh Tiểu học thì làm gì để có mà viết bởi nhiều câu hỏi khó mà đến phụ huynh còn phải suy nghĩ…rất lâu mới có thể hướng dẫn cho con mình như cuộc thi Đại sứ Văn hóa đọc. Chẳng hạn như câu hỏi: “Nếu được chọn là Đại sứ Văn hóa đọc, em có kế hoạch và biện pháp gì khuyến khích các bạn và mọi người đọc sách nhiều hơn?” Điều bất cập là đối tượng tìm hiểu, viết bài này là học sinh từ lớp 1 đến lớp 12. Thử hỏi học sinh lớp 12 có khác học sinh Tiểu học hay không mà lại cùng chung một câu hỏi như nhau? Đến Bộ văn hóa- Thể thao và Du lịch, Bộ Giáo dục và Đào tạo còn không thể nào có “kế hoạch và biện pháp” hữu hiệu để khuyến khích được người đọc thì mấy đứa trẻ 6 đến 11 tuổi làm sao mà đề ra được "kế hoạch và biện pháp" để giải quyết được vấn đề này? Thế nhưng, vì trên đưa kế hoạch về trường, trường đưa cho giáo viên chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm ấn cho học sinh, học sinh đem về cho…cha mẹ làm. Thực tế, các cuộc thi ở cấp Tiểu học hiện nay quá nhiều và có nhiều cuộc thi quá tầm, quá khả năng học trò. Người phát động, tổ chức không hiểu được tâm lý, không hiểu được nỗi khổ của phụ huynh nên cứ phát động và tổ chức vô tội vạ khiến cho học trò quá tải. Ngoài học chính khóa, các em còn tham gia nhiều phong trào ngoại khóa, còn tham gia trực cờ đỏ cho nhà trường. Buổi tối về nhà còn phải làm vô vàn bài tập. Vậy mà, các cuộc thi cứ đều đều tổ chức không ngơi nghỉ như vậy thì các em học sinh còn đâu thời giờ dành cho sinh hoạt, vui chơi nữa? Trong khi đó, đa phần các cuộc thi của học sinh Tiểu học hiện nay là do thầy cô và cha mẹ học sinh làm thay hoặc phải tập luyện kĩ càng để các em “diễn”. Bởi các em còn quá nhỏ làm sao làm được những việc lớn lao như một số cuộc thi mà ngành giáo dục địa phương, các nhà trường, các cấp Đoàn- Đội tổ chức? Vì thế, nhiều cuộc thi thì các lớp phải góp tiền để thuê người bên ngoài vào dạy, tập luyện tốn kém vô cùng… Thôi thì các cuộc thi như vẽ tranh, kể chuyện, viết chữ đẹp thì tổ chức cũng được, nó vừa sức của học trò và tạo được sự thích thú cho các em. Các cuộc thi tìm hiểu thì không nên tổ chức cho học sinh tiểu học. Bởi các em có làm được đâu mà năm nào cũng tổ chức? Ngày trước, Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã căn dặn: “Bậc tiểu học cần giáo dục các cháu yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu lao động, yêu khoa học, trọng của công. Cách dạy phải vui vẻ, nhẹ nhàng, chớ gò ép thiếu nhi vào khuôn khổ của người lớn. Phải đặc biệt chú ý giữ gìn sức khỏe cho các cháu”. Thế nhưng, thực tế ngày nay thì hoàn toàn ngược lại. Kiến thức học chính khóa thì nặng nề, quá tải, các phong trào, các cuộc thi thì tổ chức triền miên để lấy thành tích…báo cáo. Chính vì thế, không chỉ các em học sinh tiểu học vất vả mà các giáo viên và cả phụ huynh cứ phải cuốn vào vòng xoáy của nhiều cuộc thi vô bổ suốt từ năm này sang năm khác. THANH AN |
