Trong tiến trình nghiên cứu marketing, xác định vấn đề nghiên cứu là giai đoạn đầu tiên và cũng là giai đoạn quan trọng nhất. Khi đã xác định được vấn đề nghiên cứu thì gần như chúng ta đã giải quyết được một nửa công việc nghiên cứu. Dự án nghiên cứu marketing chỉ thực sự bắt đầu khi người nghiên cứu xác định được những thông tin cần thiết cho nhà quản trị ra quyết định. Những người nghiên cứu Marketing phải đoan chắc rằng họ hiểu được vấn đề cần quyết định trong hoạt động Marketing để từ đó xác định vấn đề nghiên cứu và chỉ rõ các mục tiêu nghiên cứu. Mỗi dự án cần phải xác định một hoặc một số mục tiêu. Các giai đoạn tiếp theo của tiến trình nghiên cứu sẽ không thể tiến hành được cho đến khi các mục tiêu này được xác định rõ ràng. Nếu người nghiên cứu phạm sai lầm ở khâu này thì toàn bộ phần còn lại của dự án trở nên vô dụng. Nếu một dự án nghiên cứu Marketing không cung cấp được những thông tin mà giám đốc marketing cần có để ra quyết định, thì việc tiến hành dự án cũng đồng nghĩa với sự lãng phí về thời gian và tiền bạc. Show Xác định vấn đề nghiên cứu có khi là rất quen thuộc và đơn giản nhưng cũng không hiếm trường hợp người nghiên cứu phải đương đầu với những tình huống mới, mà ở đó dường như chưa có một phác hoạ trước nên trong những tình huống như vậy, việc xác định vấn đề nghiên cứu sẽ trở nên hết sức khó khăn. Việc xác định vấn đề nghiên cứu Marketing được khởi đầu với việc nhận thức vấn đề hoặc cơ hội marketing và xác định vấn đề mà nhà quản trị marketing phải giải quyết từ đó chuyển thành vấn đề nghiên cứu. Vì vậy điều quan trọng trước hết là cần phân biệt giữa vấn đề marketing, vấn đề quyết định của nhà quản trị và vấn đề nghiên cứu. Khi những yếu tố của môi trường marketing của doanh nghiệp thay đổi, các nhà quản trị marketing đối diện với những câu hỏi, chẳng hạn như “chúng ta có nên thay đổi các chính sách marketing hay không?” và nếu có thì “như thế nào?”…. Những thay đổi của các yếu tố môi trường cũng có thể làm xuất hiện vấn đề (thường được hiểu theo nghĩa những tác động tiêu cực tới doanh nghiệp như doanh số sụt giảm, doanh số thấp hơn mức dự kiến...) hoặc tạo ra cơ hội (những tác động tích cực tới doanh nghiệp ví dụ như thu nhập cao hơn, thời gian rỗi nhiều hơn do giảm giờ làm việc, điều đó sẽ là cơ hội cho các siêu thị vì người tiêu dùng sẽ tới siêu thị mua sắm nhiều hơn hay sẽ là cơ hội cho các doanh nghiệp kinh doanh các loại hình dịch vụ thể dục thể thao hay chăm sóc sức khỏe …). Khi các vấn đề nảy sinh hoặc các cơ hội xuất hiện, các nhà quản trị marketing phải đưa ra các quyết định để giải quyết vấn đề hoặc tận dụng cơ hội để đạt được mục tiêu trong kinh doanh. Các vấn đề nhà quản trị phải quyết định thường được thể hiện dưới dạng những câu hỏi xác định chẳng hạn như: - Chúng ta có phải giảm giá bán của sản phẩm theo sự giảm giá của các đối thủ cạnh tranh trên thị trường hay không? - Chúng ta có nên phát triển thị trường xuất khẩu như sang các quốc gia khác hay không? - Chiến lược phân phối nào nên được sử dụng cho sản phẩm mới? Để lập các kế hoạch marketing, bao gồm cả kế hoạch chiến lược và kế hoạch tác nghiệp như vậy thì đòi hỏi phải có các thông tin. Nếu cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin hiện tại của đơn vị không cung cấp đủ thông tin cho việc hoạch định Marketing thì đòi hỏi phải nghiên cứu Marketing để 19 có thêm những thông tin cần thiết, điều này đồng nghĩa với việc phải thực hiện các dự án nghiên cứu Marketing để cung cấp các thông tin theo yêu cầu. Xác định vấn đề mà quản trị marketing phải giải quyết là điều cơ bản đầu tiên để xác định vấn đề nghiên cứu. Chỉ khi nào vấn đề mà quản trị marketing phải quyết định được xác định chính xác thì việc nghiên cứu mới được thiết kế hợp lý để cung cấp thông tin thích hợp. Như vậy về bản chất điểm khởi đầu của nghiên cứu marketing là hoạt động marketing chứ không phải là hoạt động nghiên cứu. Người nghiên cứu, do vậy phải là người am hiểu tình hình marketing của doanh nghiệp. Người nghiên cứu phải suy ngẫm kỹ về hoạt động marketing của doanh nghiệp và môi trường cạnh tranh để hiểu rõ những quyết định mà nhà quản trị marketing đang phải đối mặt và thông tin mà họ đang hy vọng có được từ nghiên cứu để đưa ra quyết định đó. Những giám đốc marketing giỏi và có kinh nghiệm có thể nhận định vấn đề khá nhanh chóng và cụ thể và với việc nhận thức các cơ hội/ vấn đề marketing hiện tại họ biết họ sẽ phải đưa ra quyết định về cái gì. Tuy nhiên việc nắm vững tình huống và xác định vấn đề một cách cụ thể nhiều khi cũng trở nên khó khăn ngay cả đối với những người đã có kinh nghiệm. Trong một số trường hợp cần phải bắt đầu với nghiên cứu phát hiện vấn đề, làm rõ vấn đề cần được giải quyết. Không phải lúc nào quản trị viên cũng luôn biết rõ vấn đề mà họ đương đầu. Nhóm chọn một lĩnh vực quan tâm chung Chia nhỏ lĩnh vực nếu lĩnh vực còn rộng quá Đặt ra các câu hỏi liên quan đến lĩnh vực đã chọn Tìm cách trả lời từng câu hỏi đặt ra Câu nào trả lời được rồi thì bỏ qua. Câu nào chưa trả lời được thì diễn đạt lại dưới dạng một vấn đề cần nghiên cứu.  Bạn đang xem nội dung tài liệu Xác định vấn đề nghiên cứu, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên 20-Oct-12 1 XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU TS. Trương Thị Kim Chuyên [email protected] Qui trình nghiên cứu (8 bước) XĐ vấn đề NC NC các KN và LT Tìm hiểu các NC trước đây Xây dựng GT Xây dựng ĐC Thu thập DL Phân tích DL Giải thích KQ, viết BC Làm thế nào để tham gia NCKH? • Ý tưởng • Bạn quan tâm gì? • Bạn thấy vấn đề gì? • Bạn được hỗ trợ gì? • Nguồn: môn học, cuộc sống, hội thảo, báo chí, … • Kiến thức • Tổng quát về phương pháp nghiên cứu: • Lĩnh vực nghiên cứu • Đam mê và kiên nhẫn • May mắn Bạn sẽ được đánh giá ra sao khi hoàn thành một đề tài nghiên cứu? 1. Đề tài nghiên cứu có thiết thực không? (Có ích lợi gì cho xã hội? Có ý nghĩa gì về mặt lý luận và thực tiễn?) 2. Tài liệu tham khảo nghèo nàn hay phong phú, mới hay cũ? Tài liệu ấy được tác giả khai thác như thế nào? 3. Phương pháp nghiên cứu có phù hợp với đề tài không? Dữ liệu đã đầy đủ để đảm bảo cho kết luận chưa? 4. Nhận xét đánh giá về từng phần của báo cáo 5. Công trình nghiên cứu thực hiện được ở mức nào các nhiệm vụ nghiên cứu đã đặt ra? Thành công? Hạn chế? 20-Oct-12 2 XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU o Nghiên cứu Cái gì? Như thế nào? Và thực hiện? Nơi nào?... o Mô tả, diễn giải, kiến tạo… o Chủ đề, cấp độ, phạm vi, địa bàn nghiên cứu, đơn vị phân tích… Vấn đề nghiên cứu là một tình trạng cần có giải pháp, cần sự cải thiện hay cần sự thay đổi (Adebo, 1974). Là bước đầu tiên và quan trọng nhất của quá trình nghiên cứu Là đích đến của cả một lộ trình CÁCH XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Đọc các tài liệu nc trước => phát hiện những điều chưa rõ => muốn chứng minh lại. Trong các cuộc tranh cãi tại các Hội thảo, Hội nghị,… => nghiên cứu nhận định lại. Trong thực tế hoạt động kinh tế - xã hội => các câu hỏi nghiên cứu. Từ những bức xúc nghe được từ dư luận Sự tò mò của bản thân người nghiên cứu… Hình thành vấn đề nghiên cứu Có ý nghĩa khoa học Có ý nghĩa thực tiễn Tính cấp thiết Phù hợp với sở thích của người nghiên cứu 20-Oct-12 3 Xác định đề tài • Nhận dạng, mổ xẻ phân tích, chọn lọc, nêu câu hỏi, hình thành mục tiêu, làm chắc, kiểm tra lần 2. Câu hỏi nghiên cứu Một hay nhiều câu? Câu hỏi chính và các câu hỏi phụ liên quan. Câu hỏi chính có thể chung chung, câu hỏi phụ phải cụ thể, rõ ràng, chú trọng và giới hạn lại vấn đề mà mình quan tâm trong nghiên cứu. Vấn đề nghiên cứu Tình trạng chưa hoàn thiện Khó chịu, không thoải mái đối với hiện tượng Quá trình nghiên cứu Hiểu rõ hơn về hiện tượng Tình trạng mong muốn Chênh lệch Tôi đã đưa ra được những câu hỏi quan trọng chưa? 20-Oct-12 4 Một số khái niệm • Nhiệm vụ nghiên cứu: là những việc mà người nghiên cứu phải làm để đạt được mục tiêu nghiên cứu đề ra/ trả lời các câu hổi nghiên cứu. • Khách thể nghiên cứu: môi trường chứa đựng đối tượng nghiên cứu • Đối tượng nghiên cứu: bản chất của sự vật hoặc hiện tượng cần được xem xét và làm rõ trong nhiệm vụ nghiên cứu • Đối tượng khảo sát: là một bộ phận đủ đại diện của khách thể nghiên cứu được người nghiên cứu lựa chọn để xem xét. • Phạm vi nghiên cứu: đối tượng nghiên cứu được khảo sát trong trong phạm vi nhất định về mặt thời gian, không gian và lãnh vực nghiên cứu. • Mục tiêu nghiên cứu: là những điều cần đạt được trong nghiên cứu. Cụ thể là trả lời câu hỏi “làm cái gì?” • Mục đích nghiên cứu: là ý nghĩa, giá trị thực tiễn của đề tài, là đối tượng phục vụ của sản phẩm nghiên cứu. Để trả lời câu hỏi “nhằm phục vụ cái gì?” Bảng so sánh đối tượng nghiên cứu, khách thể nghiên cứu, đối tượng khảo sát Đối tượng nghiên cứu Khách thể nghiên cứu Đối tượng khảo sát Sử dụng thời gian rảnh rỗi của sinh viên Các trường đại học trong ĐH Quốc Gia TPHCM Một số sinh viên chính quy và phi chính quy Mục đích và mục tiêu nghiên cứu •Mục đích: nhằm vào việc gì = ý nghĩa thực tiễn của nc •Trạng từ chỉ mục đích: nhằm, để, góp phần… •Mục tiêu: làm cái gì = cái đích về nd vạch ra để định hướng nổ lực tìm kiếm •Động từ: xác định, đánh giá, đề xuất, tìm ra, chọn lọc, nâng cao… 20-Oct-12 5 Thí dụ: phân biệt giữa mục đích và mục tiêu Đề tài: “Nghiên cứu tác động của BĐKH đến các hộ nuôi tôm huyện Vĩnh Lợi tỉnh Bạc Liêu” • Mục đích của đề tài: Để đảm bảo sinh kế cho hộ nuôi tôm trong bối cảnh BĐKH. • Mục tiêu của đề tài: – Thực trạng hoạt động nuôi tôm ở huyện VL. – Nghiên cứu mức độ tác động của BĐKH đến các hộ nuôi tôm. - Đánh giá khả năng thích ứng với BĐKH của các hộ nuôi tôm huyện VL. - Đề xuất chính sách… Phương pháp phát hiện vấn đề Kiểm tra mặt mạnh của mình Xem lại những đề tài cũ Nhận dạng những bất đồng trong tranh luận Nghĩ ngược lại quan điểm đã có Nhận dạng những vướng mắc trong họat động thực tế Lắng nghe lời phàn nàn của những người không am hiểu Thảo luận, động não Những câu hỏi bất chợt xuất hiện không phụ thuộc vào lý do nào Nghiên cứu tiền khả thi Các yếu tố ảnh hưởng đến việc xác định vấn đề nghiên cứu Sự thích thú Quy mô và giới hạn: - Không gian - Thời gian Mức độ hiểu biết về: - Lý thuyết - Thực tế Tính mới: - Không trùng lặp, không mô tả - Có tính sáng tạo, có khả năng áp dụng vào thực tế, … Nguồn dữ liệu: - Dữ liệu về cơ sở lý luận - Nguồn thông tin • Số sách, số liệu thống kê, báo cáo, vv… • Nếu chưa có, sử dụng cách và phương pháp nào để thu thập? Ở đâu? Nguồn lực: - Thời gian - Tài chính - Phương tiện cần thiết - Người hướng dẫn 20-Oct-12 6 Các bước xác lập đề tài nghiên cứu 1. Chọn lựa lĩnh vực hoặc chủ đề quan tâm hoặc có kinh nghiệm 2. Phân chia lĩnh vực rộng thành những lĩnh vực nhỏ hơn 3. Chọn ra một vài lĩnh vực nhỏ muốn tiến hành nghiên cứu 4. Nêu câu hỏi nghiên cứu sơ bộ thể hiện được vấn đề trong lĩnh vực nghiên cứu 5. Xem xét các câu hỏi then chốt liên quan 6. Xác định loại vấn đề nghiên cứu so với hiện trạng tri thức trong lĩnh vực đã chọn lựa. 7. Phân tích phê phán câu hỏi trước khi đưa ra câu hỏi cuối cùng Chọn lựa lĩnh vực hoặc chủ đề quan tâm Quan sát và xem xét các kinh nghiệm trong lĩnh vực quan tâm Xem xét các công trình nghiên cứu trước đây Tham gia các hội thảo về các kết quả nghiên cứu liên quan đến lĩnh vực quan tâm Xem xét các khung lý thuyết Xem xét các ưu tiên nghiên cứu trong lĩnh vực Nêu câu hỏi nghiên cứu sơ bộ và xác định cấp độ nghiên cứu Câu hỏi nghiên cứu là một câu hỏi rõ ràng và không mập mờ nêu cụ thể các khái niệm chính, nói rõ đối tượng nghiên cứu và gợi ra một cuộc điều tra thực nghiệm Xác định xem câu hỏi nghiên cứu mình thuộc cấp độ nghiên cứu nào để định hướng nghiên cứu cho phù hợp. Mối quan hệ giữa câu hỏi nghiên cứu và xem xét tài liệu Câu hỏi cuối cùng So sánh câu hỏi ban đâu với tài liệu câu hỏi cụ thể phù hợp Xem xét tài liệu liên quan đến câu hỏi Câu hỏi ban đầu 20-Oct-12 7 Ví dụ Điểm đến du lịch Nhu cầu, quản lý, quy họach Nhu cầu của ai? Du khách, khách sạn, vv… Nhu cầu về cái gì? Về chất lượng, về sản phẩm, về nhân sự, vv… => Nhu cầu của du khách về các họat động vui chơi giải trí tại Đà Lạt là gì? Các bước xác định đề tài nghiên cứu Nhóm chọn một lĩnh vực quan tâm chung Chia nhỏ lĩnh vực nếu lĩnh vực còn rộng quá Đặt ra các câu hỏi liên quan đến lĩnh vực đã chọn Tìm cách trả lời từng câu hỏi đặt ra Câu nào trả lời được rồi thì bỏ qua. Câu nào chưa trả lời được thì diễn đạt lại dưới dạng một vấn đề cần nghiên cứu. Cách đặt tên đề tài BA KHÔNG NÊN 1. Lạm dụng từ chỉ mục đích nghiên cứu: "nhằm", "để", "góp phần",... =>rối rắm, không nêu bật được nội dung trọng tâm. 2. Bắt đầu bằng cụm từ có độ bất định cao về thông tin: như "Về...", "Thử bàn về...", "Một số biện pháp...", "Một số vấn đề...", "Tìm hiểu về...“… 3. Thể hiện tính quá dễ dàng, chung chung 4. Thể hiện tình cảm, thiên kiến, quan điểm. Khái niệm vấn đề nghiên cứu là gì?Vấn đề nghiên cứu (research proplem) là vấn đề mà nhà nghiên cứu đặt ra như là một bức xúc, một khó khăn, một vấn nạn cần được giải quyết. Như vậy, để tìm được vấn đề nghiên cứu, ta phải tự hỏi liệu có vấn đề gì gây ra bức xúc, lo ngại, quan ngại cho cá nhân ta hay cho mọi người, hay là cho xã hội. Tại sao xác định vấn đề nghiên cứu lại quan trọng?Trên quan điểm nghiên cứu, việc xác định rõ một vấn đề nghiên cứu trong nghiên cứu là rất quan trọng vì nó tạo tiền đề cho toàn bộ nghiên cứu. Nếu không biết vấn đề nghiên cứu, người đọc không biết tại sao nghiên cứu lại quan trọng và tại sao họ nên đọc nghiên cứu. Gặp trong nghiên cứu là gì?Khoảng trống trong nghiên cứu (Research gap) Những điểm còn chưa rõ, chưa biết và cần được tìm hiểu, những bằng chứng cần được tạo ra để phục vụ khoa học và đời sống. Research Topic là gì?
|
