Vì sao nhân vật Thạch Sanh hấp dẫn người đọc

Truyện cổ tích vốn dĩ rất quen thuộc đối với mọi người, song không vì vậy mà nó mất đi sức hút cho riêng mình. Sự hấp dẫn của nó bắt nguồn từ sự giản dị, thân quen, khiến ta mỗi lần đọc là một lần bước chân vào thế giới huyền thoại khác nhau, kì bí lại phong phú. Thạch sanh là một câu chuyện như vậy. Cũng theo mô típ quen thuộc, song lại có những ý nghĩa hoàn toàn khác biệt so với những câu chuyện cổ tích khác.

Tóm lược tác phẩm Thạch Sanh

Thạch Sanh vốn là thái tử (con Ngọc Hoàng), được phái xuống làm con vợ chồng người nông dân nghèo khổ nhưng tốt bụng. Chàng sớm mồ côi cha mẹ, sống lủi thủi dưới gốc đa, hái củi kiếm sống qua ngày.

Lý Thông - một người hàng rượu - thấy Thạch Sanh khỏe mạnh hắn giả vờ kết nghĩa anh em để lợi dụng. Đúng dịp Lý Thông đến lượt phải vào đền cho chằn tinh hung dữ ăn thịt, hắn bèn lừa Thạch Sanh đến nộp mạng thay cho mình. Thạch Sanh đã giết chết chằn tinh. Lý Thông lại lừa cho Thạch Sanh bỏ trốn rồi đem đầu chằn tinh vào nộp cho vua để lĩnh thưởng, được vua phong làm Quận công.

Nhà vua có công chúa đến tuổi kén chồng. Trong ngày hội lớn, công chúa bị đại bàng khổng lồ quắp đi. Qua gốc đa chỗ Thạch Sanh đang ở, nó bị chàng dùng cung tên bắn bị thương. Thạch Sanh lần theo vết máu, biết được chỗ đại bàng ở. Vua mất công chúa, vô cùng đau khổ, sai Lý Thông đi tìm, hứa gả con và truyền ngôi cho. Lý Thông lại nhờ Thạch Sanh cứu công chúa rồi lừa nhốt chàng dưới hang sâu.

Thạch Sanh giết đại bàng, lại cứu luôn thái tử con vua Thủy Tề bị đại bàng bắt giam trong cũi cuối hang từ lâu. Theo chân thái tử, chàng xuống thăm thuỷ cung, được vua Thuỷ Tề khoản đãi rất hậu, tặng nhiều vàng bạc nhưng chàng chỉ xin cây đàn thần rồi lại trở về gốc đa.

Từ khi được cứu về, công chúa không cười không nói. Hồn chằn tinh và đại bàng trả thù, vu vạ cho Thạch Sanh khiến chàng bị nhốt vào ngục. Chàng đánh đàn, công chúa nghe thấy liền khỏi bệnh câm. Thạch Sanh được vua cho gọi lên. Chàng kể lại rõ mọi việc. Vua giao cho chàng xử tội mẹ con Lý Thông. Được chàng tha bổng nhưng hai mẹ con trên đường về đã bị sét đánh chết, hoá kiếp thành bọ hung.

Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa cho. Các nước chư hầu tức giận đem quân sang đánh. Thạch Sanh lại lấy đàn ra gảy khiến quân địch quy hàng. Ăn không hết niêu cơm nhỏ của Thạch Sanh, quân sĩ mười lăm nước kính phục rồi rút hết. Nhà vua nhường ngôi báu cho Thạch Sanh.

Ý nghĩa tác phẩm Thạch Sanh

Thể hiện khát vọng của người dân thông qua hình tượng dũng sĩ

Khác hoàn toàn với các kiểu nhân vật khác, đây là kiểu nhân vật có sức mạnh to lớn vượt khỏi khả năng của người thường, trí mạo anh dũng đều hội tủ đủ ở nhân vật này, đôi khi là đại diện cho các thế lực siêu nhiên. Thạch Sanh được xây dựng với hình tượng của một vị anh hùng tài giỏi, sẵn sàng nghênh chiến với các thế lực thù địch lớn mạnh hơn mình rất nhiều. Thạch Sanh tài giỏi không chỉ giết chết Chằn tinh hung ác, cứu công chúa và con trai vua Thủy Tề khỏi đại bàng quái vật, tha thứ cho mẹ con Lý Thông sau bao lần lừa gạt, hại chết chàng.

Từ đó ta có thể thấy được người dân mong muốn có một vị anh hùng ngoài đời thực có thể bảo vệ họ khỏi những hiểm nguy trong cuộc sống, bởi bản thân những người dân không đủ sức mạnh để đánh bại những điều xấu xa trong cuộc sống, họ khát khao xuất hiện một người anh dũng song toàn, không ngại hiểm nguy, lại có tấm lòng nhân hậu giúp họ yên tâm làm việc. Truyện cổ tích Thạch Sanh chủ yếu ngợi ca những chiến công rực rỡ và ca ngợi những phẩm chất đáng quý của người anh hùng dân gian. Hình tượng Thạch Sanh tượng trưng cho công lý được thực thi, thể hiện mong muốn được bảo vệ đất nước và những người dân nhỏ bé.

Khắc họa hiện thực chân thật

Điều làm nên giá trị của một tác phẩm nằm ở giá trị hiện thực và nhân đạo. Giá trị nhân đạo trong truyện cổ tích thì rất nhiều người đã được biết đến, từng câu chuyện cổ tích đều gửi gắm thông điệp “Ở hiền gặp lành” của nhân dân ta. Song không nhiều người chú ý đến giá trị hiện thực trong những tác phẩm đầy yếu tố kì ảo này.

Thạch Sanh đã rất khéo léo đan cài những tình tiết hiện thực trong những yếu tố thần linh. Đó là một hiện thực bất công và nhẫn tâm. Khi những kẻ ác ngang nhiên lợi dụng người khác để chuộc lợi. Lý thông đã năm lần bảy lượt hãm hại Thạch Sanh, không hề quan tâm đến sự sống chết của chàng. Sự tàn ác của Lý Thông không còn chỉ đơn thuần xuất phát từ sự sợ hãi vì phải đi canh chằn tinh, mà được nâng lên là bắt nguồn từ tính tham lam những thứ không thuộc về mình. Vì những lợi ích cá nhân, hắn ta sẵn sàng bán đứng người thân của mình, không từ thủ đoạn. Điều đáng nói nhất là sự tinh vi trong thủ đoạn của Lý Thông, thể hiện sư xảo quyệt của con người này. Trong khi đấy, xã hội lại dung túng cho những kẻ như vậy tồn tại, không quan tâm đến sự thật là những người tốt, tài giỏi đang bị chèn ép. Đó chính là hiện thực ta có thể thấy trong tác phẩm Thạch Sanh.

Tư tưởng nhân nghĩa yêu hòa bình của nhân dân Việt Nam

Tư tưởng này được thể hiện qua hình tượng niêu cơm thần của Thạch Sanh và kết tác phẩm.

Khi tất cả quân của 18 nước cùng với chư hầu kéo sang, Thạch Sanh đã nhanh chóng gảy đàn cho chúng nghe. Trước khi ra về, Thạch Sanh còn chiêu đãi thêm món niêu cơm thơm ngon cho bọn chúng ăn. Điểm kỳ lạ là cứ xới hết thì niêu cơm lại đầy, không có dấu hiệu vơi đi.

Hình ảnh niêu cơm thần trong câu chuyện dân gian này mang tới cho người đọc rất nhiều ý nghĩa truyện cổ tích Thạch Sanh. Mà những ý nghĩa ấy được người dân Việt dùng để ứng dụng trong cuộc sống về sau này rất nhiều. Thay vì sử dụng vũ lực để chống vũ lực, Thạch Sanh đã dùng tới trí thông minh của mình để thu phục quân thù. Điều đó thể hiện một tư tưởng ưa chuộng hoà bình, yêu nước, nhân nghĩa của toàn thể nhân dân ta.

Qua hình ảnh chi tiết này, tác giả còn phản ánh mơ ước, mong muốn của toàn thể nhân dân ta về một cuộc sống ấm no hạnh phúc và dân giàu nước mạnh. Ý nghĩa truyện cổ tích Thạch Sanh ở đây đó là đánh giặc không nhất thiết phải dùng tới vũ lực. Đôi khi, chiến thắng giặc ngoại xâm chỉ đơn giản là xuất phát từ cái tâm, bản chất lương thiện của lòng người.

Kết thúc truyện mang tới cho người đọc một ý nghĩa vô cùng to lớn. Cái thiện sẽ luôn thắng cái ác. Người tốt chắc chắn sẽ luôn gặp được may mắn và đền đáp thành quả một cách xứng đáng. Đồng thời cũng thể hiện tư tưởng nhân đạo và yêu thương con người sâu sắc của nhân dân ta, khi để Thạch Sanh tha cho mẹ con Lý Thông. Điều này khẳng định sự khoan dung độ lượng là một trong những đức tính của vị anh hùng thật sự.

Truyện Thạch Sanh tuy gần gũi, song không phải ai cũng đủ tự tin rằng mình đã hiểu được hết tác phẩm này. Vì vậy hãy đọc và ngẫm nghĩ những tầng nghĩa trong tác phẩm rất hay này.

Thảo Nguyên

Cuộc sống vốn dĩ không bao giờ bằng phẳng, trên con đường tìm đến hạnh phúc luôn chứa đầy những khó khăn, thử thách đòi hỏi ta phải dũng cảm, kiên trì vượt qua. Truyện cổ tích Thạch Sanh là minh chứng cho điều đó, để tìm đến được hạnh phúc chàng đã phải đối mặt với biết bao hiểm nguy, có những khi tưởng chừng như gục ngã. Thạch Sanh được xây dựng trên trí tưởng tượng của dân gian là một con người hoàn mỹ về nhân cách và tài năng, mang theo đó là niềm tin bất diệt của con người vào sự công bằng trong xã hội.

Thạch Sanh hiện lên là một chàng trai nghèo nhưng lại có gốc gác đầy ly kỳ, bởi chàng là thái tử của Ngọc hoàng đại đế, được phái xuống trần làm con trai của cặp vợ chồng nghèo khó sống lương thiện nhưng mãi chẳng có nổi một mụn con. Sự hiền lành, nhân hậu của họ đã khiến trời đất động lòng thương xót ban cho một đứa con khi tuổi đã xế chiều, và đứa trẻ ấy lại chẳng phải người thường. Mẹ chàng đã lớn tuổi lại phải mang thai ròng rã mấy năm trời, mà Thạch Sanh vẫn chưa chịu ra đời.

Vì cha mẹ tuổi cao sức yếu nên sớm qua đời, chàng phải chịu cảnh mồ côi, sống côi cút, lẻ loi trong một túp lều tranh dưới gốc cây đa, cả gia tài chỉ có chiếc búa người cha để lại, hằng ngày chàng lên rừng đốn củi kiếm sống. Có thể nói nhân vật Thạch sanh có xuất thân giản dị, có cha mẹ là những người nông dân hiền lành, tốt bụng, chăm chỉ như bao người khác, nhưng đằng sau đó xen lẫn cả yếu tố kỳ bí, huyền diệu, chi tiết này đã làm cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, gây cảm xúc hứng thú cho người đọc. Cũng là điềm báo cho một tương lai đầy sóng gió nhưng không kém phần oanh liệt của chàng trai tên Thạch Sanh này.

Thạch Sanh mang thân phận người nông dân lam lũ, vất vả, là tầng lớp dưới đáy của xã hội, vốn phải chịu nhiều khổ cực và chèn ép. Tuy lớn lên không có đủ tình yêu thương dạy dỗ của cha mẹ nhưng chàng vẫn mang nhiều phẩm chất tốt đẹp, là một người thật thà, chất phác và tốt bụng. Thạch Sanh mất cha mẹ từ nhỏ, sâu trong nội tâm của nhân vật là nỗi khao khát tình thân, mong mỏi có một mái ấm gia đình, mọi người cùng đùm bọc nhau để sống qua ngày.

Chính điều ấy đã tạo cơ hội cho một kẻ đầy gian xảo như Lý Thông được dịp lợi dụng, dưới danh nghĩa là kết thân nhưng thực tế là hòng mang Thạch Sanh về đỡ đần những công việc nặng nhọc cho hắn mà thôi. Thạch Sanh vốn xưa nay cô độc, lại thấy có người để tâm chiếu cố đến mình, thì hẳn lòng rất vui, chẳng có chút nghi ngờ mà nhận lời Lý Thông ngay lập tức. Có thể thấy Thạch Sanh vì quá vui mừng, xúc động mà khi có người đến hỏi han săn sóc mình chàng đã tin tưởng và nghĩ đấy thực sự là chân tình anh em. Từ khi Thạch Sanh khôn lớn, Ngọc Hoàng đã phái người xuống dạy võ thuật và những phép thần thông, Thạch Sanh mang trong mình lòng dũng cảm, gan dạ và tài năng trời phú.

Khi mẹ con nhà Lý Thông lừa chàng đi nộp mạng cho chằn tinh, với bản tính vốn hiền lành lại dễ tin người chàng liền nhận lời ngay. Vậy mà khi đối mặt với con chằn tinh hiểm ác Thạch Sanh không một phút nao núng, chàng vung lưỡi búa sử dụng các phép thần để đánh bại nó. Trong đêm ấy Thạch Sanh trở về với đầu con chằn tinh và bộ cung tên vàng. Tên họ Lý gian manh lại bày mưu lừa chàng trở về lại túp lều tranh để hắn một mình đi lãnh thưởng. Cứ ngỡ đến đây cuộc sống chàng trai hiền lành sẽ bước sang một trang mới tươi sáng hơn, ngờ đâu kẻ gian cứ luôn dùng gian kế hiểm độc của mình để hại chàng.

Thạch Sanh quay lại cuộc sống tiều phu quanh năm mòn mỏi bên gốc cây đa. Có một lần đang ngồi dưới gốc đa, chàng tình cờ thấy đại bàng bay qua, chân có quắp một người, sẵn bộ cung tên vàng chàng bắn một phát. Mũi tên trúng cánh đại bàng. Thạch Sanh lần theo vết máu, tìm được chỗ ở của đại bàng và cứu được công chúa. Một lần nữa chàng bị tên Lý Thông dồn vào thế nguy hiểm nhưng vốn chẳng phải người thường chàng dễ dàng giết chết con đại bàng và giải cứu con trai vua Thuỷ Tề. Thạch Sanh quay lại bên túp lều tranh với cây đàn, chàng quả là một người trượng nghĩa và có tấm lòng cao cả sẵn sàng xả thân vì người khác, chẳng ngại nguy khó, không tham danh lợi, phù hoa.

Số phận Thạch Sanh thật lắm trái ngang, khó khăn cứ chồng chất khó khăn, hiểm nguy cứ theo chân nhau tìm đến. Chàng bị linh hồn bọn chằn tinh, đại bàng vu oan cho tội trộm cắp. Bị giam trong ngục tối vì quá đau khổ, buồn bực cho cuộc đời lắm nghịch cảnh mình chàng gẩy những tiếng đàn như ai oán, trách than tiếng đàn vang vọng trong hoàng cung đến tai công chúa, người con gái ấy bỗng nhiên cười nói lại được và một mực gặp người gảy đàn. Cuộc đời bế tắc của Thạch Sanh đến đây như được tươi sáng trở lại, chàng được minh oan trả lại sự công bằng cho bản thân.

Thạch Sanh mang trong mình một tấm lòng nhân hậu, cùng vị tha sâu sắc, biết bao phen bị mẹ con Lý Thông bày kế hãm hại, có lần tưởng đi vào cõi chết, nhưng Thạch Sanh vẫn rộng lòng tha thứ, chàng muốn cho mẹ con họ một đường lui, một lối thoát, bởi khi xưa ít ra cũng có một thời gian ngắn ngủi họ thực sự là một gia đình, cũng đã cho chàng hưởng cảm giác ấm áp tình thân, chàng muốn họ sống và ăn năn về những lỗi lầm mình gây ra chứ chết cũng có ích gì.

Tuy nhiên, với những kẻ thủ ác như mẹ con nhà Lý Thông thì tuyệt nhiên không thể dung thứ, trời cao có mắt đã phái Thiên Lôi đánh chết và biến chúng thành bọ hung, ngày ngày sống trong dơ bẩn, chịu đủ nhục nhã để chuộc lại những tội ác mà chúng đã gây ra cho Thạch Sanh. Qủa đúng với câu “Ác giả ác báo”, “Gieo nhân nào gặp quả nấy”. Còn Thạch Sanh, qua bao khó khăn vất vả chàng xứng đáng được hưởng một cuộc sống hạnh phúc, an nhàn bên nàng công chúa xinh đẹp, hơn thế đức tính tốt đẹp của chàng xứng đáng làm người thừa kế ngai vàng, cai trị một đất nước thái bình, thịnh trị.

Tấm lòng nhân hậu, khoan dung của Thạch Sanh còn mở ra một khía cạnh khác sâu sắc hơn, thể hiện được toàn bộ vẻ đẹp tâm hồn chàng, đó một tấm lòng nhân nghĩa, là lòng yêu hòa bình sâu sắc, mong muốn nhân dân được an cư lạc nghiệp, xóa bỏ mọi hận thù chiến tranh phi nghĩa, đổ máu vô ích. Chàng thu phục các nước chư hầu bằng bằng tấm lòng cao cả của mình, khi tiếng đàn cất lên mang theo những ước muốn, khát khao hòa bình đã cảm động đến từng binh sĩ, khiến quân các nước tự nhiên không còn ý chí chiến đấu nữa chỉ muốn quay về với gia đình. Thạch Sanh còn thiết đãi binh sĩ các nước những niêu cơm thần của mình, niêu cơm nhỏ bé ấy, nhưng ăn mãi chẳng vơi, ẩn sâu trong đó là mong ước nhân dân có một cuộc sống sung túc đủ đầy, chẳng phải lo đến cơm ăn áo mặc, được an cư lạc nghiệp, cũng thể hiện sức mạnh nhân nghĩa cường đại của một vị minh quân lấy nhân đức để trị thiên hạ.

Thạch Sanh một câu chuyện cổ tích thật hấp dẫn và chứa đựng đầy tình tiết gay cấn, kịch tính. Có lúc người tốt tưởng chừng như đi vào bế tắc thế nhưng rồi cũng tìm được hạnh phúc mà họ xứng đáng được nhận. Câu chuyện để lại cho chúng ta bài học về triết lý nhân sinh sâu sắc “Gieo nhân nào gặp quả ấy”, “Ở hiền gặp lành”, đồng thời nói lên tư tưởng nhân đạo và truyền thống yêu chuộng hòa bình của dân tộc ta, hướng con người đến những giá trị đạo đức tốt đẹp mà trong đó chữ “Thiện” lấy làm đầu.