Đọc hiểu văn bản “Vẻ đẹp của một bài ca dao” được học trong chương trình Ngữ văn 6, bài 4 văn bản nghị luận thuộc bộ sách Cánh Diều. Trong phạm vi bài viết này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu đôi nét vể tác giả Hoàng Tiến Tựu văn bản “Vẻ đẹp của một bài ca dao”. Đọc hiểu văn bản “Vẻ đẹp của một bài ca dao” I. Tìm hiểu chung tác giả, tác phẩm 1. Tác giả Hoàng Tiến Tựu - Hoàng Tiến Tựu (1933 - 1998) - Quê quán: Thanh Hóa- Là nhà nghiên cứu hàng đầu về chuyên ngành Văn học dân gian. 2. Tác phẩm “Vẻ đẹp của một bài ca dao” a. Xuất xứ Trích trong cuốn “Bình giảng ca dao” (1992)
b. Thể loại c. Vấn đề nghị luận Vẻ đẹp của một bài ca daod. Bố cục Chia thành 4 phần như trong sách.II. Tìm hiểu chi tiết văn bản “Vẻ đẹp của một bài ca dao” 1.Vẻ đẹp của bài ca dao - Mở đầu trích dẫn bài ca dao => Cách vào đề trực tiếp + Hai cái đẹp: cánh đồng và cô gái thăm đồng. => Được miêu tả ấn tượng + Cái hay: độc đáo, riêng biệt không thấy ở những bài ca dao khác- Từ ngữ, hình ảnh: mênh mông bát ngát, bát ngát mênh mông, chẽn lúa, ngọn nắng hồng ban mai. => Khẳng định bài ca dao mang vẻ đẹp và cái hay riêng.2. Cảm nhận, đánh giá bài ca dao a. Hai câu đầu - Không có chủ ngữ. => Người nghe cảm thấy như đang được đi thăm cánh đồng mênh mông, rộng lớn cùng cô gáib. Hai câu cuối - Dẫn dắt bằng kiểu kết cấu “nếu như hai câu đầu…thì ở hai câu cuối…” =>rất tự nhiên, thuyết phục - Tập trung ngắm nhìn, đặc tả "chẽn lúa đòng đòng" đang phất phơ dưới "ngọn nắng hồng ban mai". - Tả "chẽn lúa đòng đòng" trong mối liên hệ so sánh với bản thân. => Cô gái đến tuổi dậy thì, căng đầy sức sống. III. Tổng kết 1. Nghệ thuật: - Ý kiến nêu ra rõ ràng, chân thực, trình bày có hệ thống - Lí lẽ ngắn gọn, thuyết phục, giàu cảm xúc => Bộc lộ tình cảm yêu mến, trân trọng của tác giả với bài ca dao2. Nội dung Qua Vẻ đẹp của một bài ca dao, Hoàng Tiến Tựu đã nêu lên ý kiến của mình về vẻ đẹp cũng như cách khai thác nội dung của một bài ca dao cụ thể. Từ đó khơi gợi được sự đồng cảm và tình yêu đối với ca dao ở bạn đọc. IV. Luyện tập Câu 1. “Vẻ đẹp của một bài ca dao” mang đặc trưng của kiểu văn bản nào? A. Văn bản tự sự B. Văn bản thông tin C. Văn bản nghị luận D. Văn bản biểu cảmCâu 2. Theo tác giả, bài ca dao có mấy cái đẹp? Nêu tên những cái đẹp đó? A. Có 2 cái đẹp: Cánh đồng và chẽn lúa B. Có 2 cái đẹp: Cánh đồng và cô gái ngắm đồng C. Có 3 cái đẹp: Cánh đồng, bầu trời và cô gái ngắm đồng D. Có 3 cái đẹp: Cánh đồng, chẽn lúa, cô gái ngắm đồng.Câu 3: Tác giả có đồng ý với quan điểm chia tác phẩm thành 2 câu đầu và 2 câu sau để phân tích không? A. Có, dựa trên nội dung B. Có, dựa trên hình thức C. Không, dựa trên hình thức D. Không, dựa trên nội dung.Xêm thêm bài viết: https://vnkienthuc.com/threads/nguy...o-nguyen-dang-manh-canh-dieu-ngu-van-6.89180/ Như vậy, chúng ta đã cùng nhau đọc hiểu văn bản “Vẻ đẹp của một bài ca dao” – Hoàng Tiến Tựu. Hi vọng bài viết này sẽ đem đến giá trị hữu ích cho bạn đọc và mong rằng các bạn thường xuyên ghé thăm vnkienthuc để đón nhận nhiều tài liệu hay.
"Vẻ đẹp của một bài ca dao" - Hoàng Tiến Tựu
Mình thích nhất đoạn văn: " Phân tích bài ca dao này nhiều người thường chia làm hai phần: phần trên (hai câu đầu) là hình ảnh cánh đồng; phần dưới (hai câu cuối) là hình ảnh cô gái thăm đồng. Thực ra hoàn toàn không phải như vậy. Bởi vì, ngay từ hai câu đầu, hình ảnh cô gái thăm đồng đã xuất hiện hết sức rõ nét và sống động". Vì đoạn văn thể hiện cách phát hiện bố cục bài ca dao tinh tế của tác giả.
Tìm hiểu đôi nét về ca dao - dân ca để hiểu hơn văn bản "Vẻ đẹp của một bài ca dao" - Hoàng Tiến Tựu - Ca dao, dân ca là những bài thơ dân gian do nhân dân lao động sáng tác và thuộc thể loại trữ tình đã diễn tả một cách sinh động và sâu sắc đời sống tâm hồn, tình cảm, tư tưởng của người lao động.
- Ca dao ra đời từ ngàn xưa, gắn với cuộc sống trăm đắng ngàn cay nhưng đậm tình nặng nghĩa. Những câu hát phản chiếu đời sống tâm hồn, đời sống tình cảm của người bình dân, chứa đựng những đạo lí nhân gian sâu sắc. Những đề tài ca dao bắt nguồn từ thực tế cuộc sống lao động sản xuất và những sinh hoạt đời thường, từ những rung động tinh tế trước thiên nhiên, từ đời sống thuần hậu xuất phác của người lao động.
Qua bài học về tác giả, tác phẩm Vẻ đẹp của một bài ca dao Ngữ văn lớp 6 Cánh diều gồm nội dung chính về tác giả, bố cục, tóm tắt tác phẩm, dàn ý chi tiết, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, phương thức biểu đạt sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm tác phẩm Vẻ đẹp của một bài ca dao.  I. Tác giả- Tên: Hoàng Tiến Tựu (1933 - 1998) - Quê quán: Thanh Hóa - Vị trí: Là nhà nghiên cứu hàng đầu về chuyên ngành Văn học dân gian. II. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm1. Thể loại: Nghị luận văn học. 2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Trích Bình giảng ca dao (1992). 3. Phương thức biểu đạt: Nghị luận 4. Bố cục: - Phần 1: Từ đầu đến “một bài ca dao nào khác” - Phần 2: Tiếp đến “đồng lúa quê hương” - Phần 3: Tiếp đến “nói lên điều đó” - Phần 4: Còn lại 5. Giá trị nội dung: Qua Vẻ đẹp của một bài ca dao, Hoàng Tiến Tựu đã nêu lên ý kiến của mình về vẻ đẹp cũng như bố cục của một bài ca dao. Qua đó thể hiện khả năng lập luận xuất sắc của tác giả. 6. Giá trị nghệ thuật: - Tác giả Hoàng Tiến Tựu đã thể hiện khả năng lập luận sắc bén qua tác phẩm Vẻ đẹp của một bài ca dao III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm1. Nêu ý kiến về bài ca dao - Tác giả mở đầu bằng việc trích bài ca dao. → Cách vào đề trực tiếp. - Nêu ra cái đẹp, cái hay của bài ca dao: + Hai cái đẹp: cánh đồng và cô gái thăm đồng. → Đều được miêu tả rất hay. + Cái hay: cái hay riêng, không thấy ở bất kì bài ca dao khác. → Khẳng định bài ca dao đẹp, hay riêng biệt. 2. Phân tích bố cục bài ca dao - Ý kiến của nhiều người: chia 2 phần (2 câu đầu - 2 câu cuối, hình ảnh cánh đồng - hình ảnh cô gái thăm đồng) - Ý kiến tác giả: Không hoàn toàn như vậy. + Ngay 2 câu đầu, cô gái đã xuất hiện: cô gái đã miêu tả, giới thiệu rất cụ thể chỗ đứng cũng như cách quan sát cánh đồng. + Cụm từ "mênh mông bát ngát" được đặt vị trí cuối 2 câu đầu và có sự đảo vị trí. → Cô gái hiện lên năng động, tích cực: đứng bên ni đồng rồi lại đứng bên tê đồng, ngắm nhìn cảnh vật từ nhiều phía như muốn thâu tóm, cảm nhận cả cánh đồng bát ngát. ➩ Khẳng định ý kiến không nên chia 2 phần để phân tích. 3. Phân tích hai câu đầu bài ca dao - Cả 2 câu đều không có chủ ngữ. → Người nghe đồng cảm, như cùng cô gái đi thăm đồng, cùng vị trí đứng và ngắm nhìn. - Cảm giác về sự mênh mông, bát ngát cũng lan truyền sang người đọc một cách tự nhiên. → Cảm giác như chính bản thân cảm nhận và nói lên. → Cái nhìn khái quát cảnh vật. - Nghệ thuật: + Điệp từ, điệp cấu trúc "đứng bên ni đồng", "đứng bên tê đồng", "ngó", "bát ngát", "mênh mông". + Đảo ngữ. 4. Phân tích hai câu cuối bài ca dao - Tập trung ngắm nhìn, quan dát, đặc tả "chẽn lúa đòng đòng" đang phất phơ dưới "ngọn nắng hồng ban mai". Ngọn nắng cũng được coi là một hoán dụ của Mặt Trời. → Miêu tả cảnh vật tươi đẹp của thiên nhiên, đất nước. - Tả "chẽn lúa đòng đòng" trong mối liên hệ so sánh với bản thân. → Cô gái đến tuổi dậy thì, căng đầy sức sống. - Cuối cùng khẳng định lại "Bài ca dao quả là bức tranh tuyệt đẹp và giàu ý tưởng". ➩ Cái nhìn chi tiết, bộ phận. - Nghệ thuật: + So sánh: như. + Hoán dụ: nắng hồng - Mặt Trời. + Ẩn dụ: chẽ lúa - người con gái đầy sức sống. |
