Đèn huỳnh quang hiện nay được ứng dụng khá phổ biến trong các hộ gia đình, văn phòng… đặc biệt là ngành công nghiệp. Trông bài viết này, Nhà Vườn To giúp bạn tìm hiểu sâu hơn về đèn huỳnh quang là gì, cấu tạo và công dụng đèn huỳnh quang. Đèn huỳnh quang (fluorescent lamp) còn gọi là đèn ống huỳnh quang hay bóng tuýp thủy tinh. Trải qua lịch sử nghiên cứu của nhiều nhà khoa học khác nhau, phiên bản đèn ống huỳnh quang được phát triển và đánh dấu bởi Peter Cooper Hewitt, phát minh của ông được cấp bằng sáng chế năm 1901. Đèn của Hewitt phát sáng khi có dòng điện chạy qua hơi thủy ngân ở áp suất thấp. Ở thời điểm đó đèn hơi thủy ngân này có hiệu năng hiệu quả hơn nhiều so với đèn sợi đốt; tuy nhiên nó vẫn có hạn chế so ánh sáng xanh lục phát ra. Đèn được dùng phổ biến từ 1939 đến nay và đang dần được thay thế bởi bóng đèn led do những hạn chế của nó. So với đèn sợi đốt, bóng đèn huỳnh quang ngày nay được cấu tạo từ 3 phần tử để có thể phát sáng: (1) điện cực, (2) khí và (3) bột huỳnh quang. Cả 3 phần tử này đều đặt bên trong bóng thủy tinh có áp suất thấp.  Cấu tạo bóng đèn huỳnh quang
Để cho đèn ống huỳnh quang được phát sáng nhất thiết cần có thêm 2 thành phần nữa là tắc te và chấn lưu (hay tăng phô hay Ballast). Tắc te (con chuột) là bộ phận được nối song song với 2 đầu đèn huỳnh quang, chuyên dùng để khởi động đèn. Chấn lưu là cơ quan dùng để giới hạn dòng điện, không cho dòng điện quá cao sẽ gây hỏng bóng đèn. Chấn lưu phải được lắp ở dây pha (dây lửa) và được nối tiếp thêm với cầu chì và công tắc của bóng đèn. Sơ đồ mạch điện đèn ống huỳnh quang Bóng đèn huỳnh quang hiện nay được phân thành 3 loại là đèn ống huỳnh quang T8, T12 và đèn ống huỳnh quang T5. Sự khác nhau giữa T5, T8 & T12 là ở kích thước của đèn, đèn T5 sẽ có đường kính nhỏ hơn đèn T8. Theo quy ước quốc tế:
Các loại bóng đèn huỳnh quang trên thị trường hiện nay thường sẽ sử dụng loại T8. Lý do hiệu năng phát quang của bóng đèn T8 cao hơn bóng đèn T12. Bóng đèn huỳnh quang T12 hiện đã biến mất sản xuất trên thị trường. Đèn huỳnh quang là gì Chiều dài của bóng đèn huỳnh quang được thiết kế theo chuẩn mực quốc tế 30cm, 60cm, 120cm, 240cm. Điều này tạo điều kiện cho người dùng dễ dàng phân biệt và lựa chọn chủng loại đèn thay thế. Trong gia đình hiện nay sử dụng bóng đèn huỳnh quang 1 m2 hay thường được gọi “đèn tuýp thước hai” với công suất 36W chuẩn cho đèn. Ngoài ra còn có bóng đèn huỳnh quang 60 cm hay “đèn tuýp sáu tất” với công suất 18 W. Đèn huỳnh quang T5 với kích thước bóng nhỏ hơn, được sử dụng trong các ứng dụng cần phạm vi chiếu sáng nhỏ hẹp hơn như: hắt trần thạch cao, kệ tủ hay kệ tivi.So sánh về hiệu suất phát sáng ở cùng mức công suất thì đèn T5 (99Lm/ W) lớn hơn đèn T8 (90Lm/ W). Do vậy dùng đèn T5 tiết kiệm điện hơn so sánh với T8.
Độ nhấp nháy của bóng đèn huỳnh quang do tần số 50 hz của điện lưới đất nước sẽ dễ dàng gây hại cho mắt và giảm thị lực khẩn trương. Thêm nữa chỉ số hoàn màu của bóng đèn huỳnh quang thấp CRI < 70 tạo nên chất lượng ánh sáng không tốt. Ánh sáng phát ra xuất hiện lần đầu trong ống thủy tinh có hình trụ bịt kín. Bên trong ống thủy tinh có một chút chân không và được thêm đầy khí hiếm và sạch khác; thường sử dụng khí argon và argon-neon. Mặt bên trong của ống được phủ bởi một lớp bột huỳnh quang. Điện cực ở hai đầu ống được nối với mạch điện xoay chiều. Khi đóng công tắc thì toàn bộ điện áp đặt vào hai tiếp điểm của tắc te; xảy ra sự phóng điện giữa 2 thanh kim loại bên trong tắc te. Sự phóng hồ quang này làm cho 2 thanh kim loại nóng lên, biến dạng và tiếp cận với nhau. Mạch điện kín này làm đốt nóng các điện cực, tích lũy năng lượng điện tự cảm bên trong chấn lưu. Nguyên lý hoạt động đèn huỳnh quang Khi thanh kim loại nguội đi dẫn đến hở mạch; ngay lập tức xuất hiện điện áp cảm ứng trong chấn lưu tác động lên 2 đầu điện cực. Hiệu điện thế cảm ứng này đủ lớn để phóng điện qua chất khí trong đèn. Sự phóng điện này duy trì do thủy ngân đã ở hiện trạng plasma; liên tục có dòng ion dẫn điện qua lại giữa 2 đầu điện cực. Việc hiểu rõ ánh sáng huỳnh quang là gì sẽ giúp bạn ứng dụng chúng hiệu quả vào cuộc sống. hiện nay, đèn huỳnh quang được lắp đặt và dùng rộng lớn ở mọi lĩnh vực như chiếu sáng trong gia đình, công ty, doanh nghiệp… Bên cạnh đấy còn được dùng trong các ngành công nghiệp, nông nghiệp… Công dụng đèn huỳnh quang Đặc biệt, đối với lĩnh vực nông nghiệp, đèn huỳnh quang mang lại rất nhiều tiện ích. Đèn huỳnh quang kích thích sự tăng trưởng của cây trồng, sử dụng đèn huỳnh quang để chiếu sáng trong nông nghiệp còn giúp tiết kiệm điện đạt kết quả tốt. Bóng đèn huỳnh quang có khả năng tiết kiệm 80% điện năng so sánh với đèn sợi đốt. Tất nhiên mỗi loại đèn sẽ có điểm mạnh và điểm yếu khác nhau. Đèn huỳnh quang cũng vậy, cùng xem ưu và nhược điểm của đèn huỳnh quang so với đèn sợi đốt.
Đèn sợi đốt và đèn huỳnh quang
Trên đây, Nhà Vườn To đã chia sẻ với bạn đèn huỳnh quang là gì, cấu tạo, công dụng đèn huỳnh quang, cũng như so sánh đèn huỳnh quang với đèn sợi đốt. Hy vọng những kiến thức này giúp bạn hiểu thêm về loại đèn này. Cám ơn bạn theo dõi bài viết. |
