 Nắng lên rồi. Sau mấy trận mưa dầm, cuối cùng nắng cũng về rực rỡ như một bó hoa hướng dương bung cánh. Bầy sẻ ùa về nhiều hơn, tíu tít trêu chọc nhau trên cành bàng già – cái cây lớn duy nhất trong sân nhà trọ sinh viên này. Khệ nệ bưng thau đồ, Phương tranh với bạn bè tìm một sợi dây chì còn trống để phơi cho hết mớ quần áo đã biểu tình bằng mùi ẩm vì thiếu nắng. Ở đây, sào phơi là những sợi dây chì căng ngang hai sợi dây chì khác to hơn, đầu mỗi sợi to nối vào một cột bê tông đổ ẩu. Có năm sợi nhỏ, khi bầy sẻ đậu đầy vào, Phương cảm tưởng như mình đang thấy một khuôn nhạc được kí âm vội. Cô móc từng cái áo thun và quần jean, đôi ba bộ đồ bộ mặc nhà lên sào. Tay cô chậm lại một chút khi cầm đến cái áo sơ mi trắng sọc xanh được tạo hình bởi những đường may rắn rỏi. Chiếc áo gợi cô nhớ lại buổi hôm kia mưa ướt, cô được cho mượn để khoác thêm vào cho ấm. Áo của Thanh, người yêu Phương.
Buổi s�ng m�a thu, nắng v�ng lung linh trong vắt nhưng trời h�y c�n lạnh. Mọi người đều phải mặc hai lớp �o, d� văn ph�ng c� vặn m�y sưởi. T�i đang ngồi g� chữ bỗng một con chim vụt bay v�o, đậu ngay trước mặt, rồi nhảy v�i bước tr�n b�n ph�m, đứng im, ngước nh�n t�i, k�u ch�u ch�t. Con chim thật đẹp, kh�ng biết giống chim g�. T�i chưa từng gặp một con chim đẹp lạ như thế. N� kh�ng c� sắc m�u sặc sỡ. To�n th�n n� kho�c lớp l�ng trắng như tuyết, l�m nổi bật hai con mắt tr�n nhỏ đen l�y v� c�i mỏ m�u cam nhạt thật xinh. Phải chăng l� chim oanh vũ? Con chim n�y tr�ng giống con chim trắng tha x�u chuỗi trong h�nh vẽ đức bồ-t�t Qu�n Thế �m; chỉ c� điều l� th�n n� thật b� nhỏ. Vừa kinh ngạc, vừa th�ch th�, t�i n�i chuyện với n�: �G� đ� ch�? Muốn g� đ�y?� �Ch�p, ch�p, ch�p ch�p...� �Sao lại chui v�o tới đ�y? C� chuyện g�? Ch� bị lạnh phải kh�ng?� �Ch�p, ch�p, ch�p, ch�p...� Lạ chưa! Từ ngo�i bay v�o đ�y, phải qua ph�ng tiếp kh�ch c� một người đang trực, lại ngang qua h�nh lang nhỏ cũng c� một người đang ngồi xếp giấy, thẳng đường v�o trong l� ph�ng rộng của nh� in, c� hai người thợ đang chạy m�y, sao chim kh�ng gh� thăm người n�o theo �đường chim bay� lại 'quẹo' v�o ph�ng l�m việc của t�i, đậu tr�n b�n ph�m m� l�m quen! Chim đậu ngay tr�n b�n ph�m, kh�ng thể g� chữ được. T�i thử đưa nhẹ b�n tay thăm d� ch�: nếu ch� sợ m� bay th� th�i, l�m việc tiếp; nếu ch� kh�ng sợ th� c� thể l�m bạn. Ch� kh�ng sợ ch�t n�o, m� c�n nhảy ph�c l�n l�ng b�n tay t�i, vẫn cứ ngước cổ nh�n t�i với hai đ�i mắt tr�n đen l�y, miệng li�n tục k�u chim ch�p. Ngay khi ấy, một cảm x�c trong s�ng d�ng nhẹ trong l�ng t�i, rồi tr�n ngập bằng một nỗi h�n hoan v� bờ. Tưởng chừng ước mơ một thế giới h�a b�nh đ� th�nh tựu. Tưởng chừng ch�ng sanh c�c loại vui h�a chung sống, chẳng c�n bi�n giới của chủng loại, ngữ ng�n. Thương v� tin nhau, c� g� l� kh�. Tại sao ch�ng ta đ� mất hết l�ng thương y�u v� niềm tin cậy giữa người với người trong cuộc sống? Giữa người v� người như thế, giữa người v� mu�n lo�i sẽ ra sao? � Ho�n to�n ly c�ch! Tham vọng, th� hận v� u m� khiến ch�ng ta xa nhau, nghi ngờ nhau. Mỗi c� thể trở th�nh một đảo nhỏ giữa đại dương m�nh m�ng, hay như một con ốc b� mọn tr�n b�i d�i hiu quạnh. Tiếng n�i giữa ch�ng ta, d� được th�ng dịch bằng những phương thức khoa học v� hữu hiệu nhất, th�ng minh nhất, giản lược nhất, vẫn kh�ng dẫn ch�ng ta đến gần nhau, vẫn kh�ng đưa ch�ng ta đến sự cảm th�ng, h�a hợp. Cả thế giới n�y, chỉ l� sản phẩm từ sự manh động cuồng đi�n của những tham vọng, ki�u h�nh. Tiếng n�i, trở th�nh huyễn ngữ. Văn tự trở th�nh vọng ng�n. Nhan nhản chung quanh chỉ c�n l� những khẩu hiệu, b�ch chương dẫy chết... �Ch�p, ch�p, ch�p, ch�p...� �Sao đ�, muốn g� hả ch� chim oanh vũ? Ch� đ�i rồi hả? Muốn ăn ch�t g� kh�ng? Được rồi... để t�i t�m b�nh m� v� nước uống cho ch� hỉ?� T�i đem ch� chim ra khỏi ph�ng, khoe với mấy người c�ng l�m việc. Ai cũng thấy lạ, thấy thương ch� chim b� nhỏ trắng phau như tuyết. T�i lấy th�ng giấy l�m c�i nh� tạm cho ch� chim. Đặt v�o th�ng một cốc nước nhỏ, một mẩu b�nh m� bẻ vụn, rồi đặt ch� v�o th�ng. Ch� kh�ng chịu rời, hai ch�n với t�m c�i m�ng d�i thanh thanh cố bấu lấy l�ng b�n tay t�i. �Sao vậy, ch� ở tạm đ�y đi, c� thức ăn thức uống đ�ng ho�ng rồi, c�n muốn g� nữa. T�i phải l�m việc, kh�ng c� chơi với ch� suốt ng�y được đ�u. Chiều sau 6 giờ mới đem ch� về nh�, chịu kh�ng?� Ch� chim vẫn b�m lấy tay t�i, dụi cả đầu v� cổ v�o cườm tay t�i, lu�n miệng k�u l�n chim ch�p. Thấy thương qu�, t�i cũng kh�ng muốn rời ch�, nhưng c�ng việc nhiều, t�i đ�nh quyết định gở ch� ra khỏi tay m�nh, đặt ch� v�o th�ng, đ�ng vội bốn nắp lại. Trước khi đ�ng nắp, t�i thấy ch� đứng giữa th�ng, ngước nh�n t�i, tiếp tục k�u những tiếng chim ch�p. Đ�i mắt c� vẻ hờn tr�ch, thật tội nghiệp. Nhưng t�i đ�nh vậy. Phải l�m việc. �Ch� ở đ� chơi chờ t�i đem ch� về nh� chiều nay hỉ? Bay lang thang b�n ngo�i coi chừng người ta hay l� mấy con chim lớn ăn hiếp ch� đ�. T�i thực sự muốn mang ch� về, r�ng chờ đợi t�i nha.� T�i tiếp tục l�m việc, g� chữ, tr�nh b�y s�ch b�o. Thỉnh thoảng t�i ngừng tay, im lặng lắng nghe động tĩnh từ c�i th�ng. Kh�ng g� hết. Kh�ng c� tiếng k�u. Kh�ng c� tiếng cục cựa. Lại l�m việc. Một l�c, thấy im qu�, r�n r�n đến b�n th�ng, nh�n v�o khe hở. Trong khoảng tối mờ mờ, ch� chim đứng im như l� đang ngủ. T�i y�n t�m trở lại b�n l�m việc. Tại sao ch�ng ta cứ phải l�m việc, l�m việc, l�m việc? Nếu kh�ng l�m th� kh�ng sống được. Kh�ng sống được th� kh�ng thể hiểu nhau được. L�m việc l� động năng kinh tế, l� nhịp cầu tương quan x� hội. Người ta lu�n n�i vậy, nghĩ vậy. Kh�ng l�m việc th� kh�ng ai hiểu m�nh, kh�ng ai thấy m�nh hiện hữu. Kh�ng l�m việc th� coi như đứng ngo�i lề. Người ta chỉ hiểu được m�nh khi m�nh đứng v�o trong v�ng đai của x� hội. Nhưng mặt kh�c, khi tất cả thời giờ của m�nh dồn v�o cho c�ng việc, m�nh cũng cắt đứt cơ hội để tiếp x�c nhiều hơn với con người, với mu�n lo�i, với thi�n nhi�n... Bỗng nhi�n, ch� chim vung c�nh, đập vẫy rột rạt trong th�ng. Dường như ch� muốn bay, muốn ra khỏi c�i th�ng ấy. T�i vội đến b�n: �G� đ�y? Ngột ngạt muốn ra phải kh�ng? Được rồi, được rồi, đừng c� v�ng vẫy nữa, t�i cho ra n�.� Nhẹ nh�ng mở nắp th�ng, nh�n v�o. Ch� chim thấy t�i mở nắp th� ngưng đập c�nh vung vẩy, từ một g�c th�ng, quay người lại, bước v�i bước ra giữa th�ng, ngước nh�n t�i, k�u ch�p ch�p. T�i khẽ đưa b�n tay xuống, ch� nhảy ph�c l�n ngay, rồi bấu hai ch�n chặt v�o l�ng b�n tay t�i, k�u l�n ch�u ch�t, với giọng khẩn khoản, van n�i. �Được rồi, ở đ�y buồn lắm phải kh�ng, ra ngo�i chơi với t�i n�. �i cha, sao ch� run dữ vậy, bị lạnh phải kh�ng?� T�i bụm hai b�n tay lại với nhau, cho ch� chim nằm gọn b�n trong, h� hơi ấm cho ch�. Ch� nằm im một l�c, rồi cựa quậy, ng�c ngoắc c�i đầu như muốn n�i g� đ�. T�i h� hai b�n tay ra, thấy ch� ngước nh�n t�i, vẫn đ�i mắt đen tr�n dễ thương, nhưng lần n�y, đượm vẻ khẩn cầu, tha thiết lắm, khiến t�i bất gi�c muốn rơi lệ. T�i n�ng ch� l�n gần s�t mặt, h�n nhẹ l�n đầu ch�; rồi một tay vuốt nhẹ tr�n g�y ch�, t�i đổi giọng hỏi: �Con cần g�? Con c� bệnh hả? Con... sắp đi rồi sao?� Ch� chồm l�n, chồm l�n, k�u ch�p ch�p li�n tục, c� vẻ gấp r�t, th�nh khẩn lắm. T�i kh�ng c�n nghi ngờ g� nữa. T�i biết ch� sắp h�a kiếp. �Con biết niệm Phật kh�ng? Niệm Phật theo nha. Nam m� Phật, nam m� Phật, nam m� Phật...� Nghe t�i niệm Phật, th�n ch� như an tịnh, kh�ng run rẩy, kh�ng v�ng vẫy chồm l�n nữa. Ch� đứng im, vẫn ngước nh�n t�i, đ�i mắt đen l�y ươn ướt, h� mỏ k�u ch�p, ch�p, ch�p... từng tiếng nhịp nh�ng, chậm r�i, h�a nhịp theo tiếng niệm Phật của t�i, rồi thưa dần, nhỏ dần, rồi duỗi hai ch�n, xu�i hai c�nh, hạ th�n ph�ng ra một vi�n ph�n trắng tinh như tuyết, tr�n nhỏ như hạt ngọc. T�i mang ch� ra khỏi ph�ng, vừa bước đi vừa lớn tiếng niệm Phật. Những người c�ng l�m việc thấy chim nằm bất động tr�n tay t�i, lại nghe t�i niệm Phật như thế, biết l� chim đ� h�a kiếp, n�n đều niệm Phật theo. Buổi chiều, trước khi rời chỗ l�m để về nh�, t�i v� người bạn th�n đem ch�n �chim tuyết oanh vũ� dưới gốc c�y phượng t�m trước s�n. Đ� ch�n năm tr�i qua kể từ khi chim h�a kiếp, t�i vẫn kh�ng sao qu�n được đ�i mắt th�nh khẩn v� tiếng k�u tha thiết của ch�. Người ta n�i, chim sắp chết th� tiếng h�t thảm thiết, người sắp chết th� n�i lời ch�n th�nh. T�i kh�ng nghe được tiếng h�t của ch� thế n�o trước đ�. Chỉ nghe được những tiếng k�u ngắn, đứt qu�ng, của một mạng sống khi sắp l�a đời. Tiếng k�u ấy, kh�ng kh�c g� tiếng k�u của đồng loại t�i tr�n thế giới n�y. Van vỉ, tha thiết, ch�n th�nh. Nhưng đồng loại của t�i, kh�ng lẽ chỉ đến khi sắp chết mới c� lời ch�n th�nh? Vậy suốt thời gian sống mạnh chỉ d�ng những lời đ�i b�i, ngụy tr� để tiếp x�c với nhau v� kh�ng bao giờ n�i hết sự thật hay sao? V� l�m sao biết được m�nh sắp chết? C� ai thường trực sống, c� ai thường xuy�n nghiệm thấy c�i chết c� thể đến với m�nh bất kỳ l�c n�o? Nhu cầu sống l� bản năng. Nhu cầu b�m lấy sự sống bằng sự chuyển kiếp, t�i sanh, cũng l� bản năng. Chẳng ri�ng g� lo�i người mới c� nhu cầu ấy. Lo�i kh�c cũng c�. Nhưng c� nhiều nhu cầu của lo�i người m� lo�i kh�c kh�ng c�, kh�ng cần c�: danh vọng, thịnh vượng v� sự tiện nghi. Từ những nhu cầu n�y m� con người miệt m�i sống trong chấp tranh, hận th�, đố kỵ, h�n k�m... Chim oanh vũ trắng chỉ đến với t�i trong v�ng v�i giờ đồng hồ ngắn ngủi, n�i với t�i rất �t; nhưng tiếng chim ng�n m�i trong t�i như tiếng chu�ng đồng chiều h�m bu�ng xuống đời thống khổ. T�i kh�ng l�m sao qu�n được đ�i mắt đen tuyền long lanh, c�i mỏ m�u cam nhạt dễ thương, đ�i ch�n nhỏ m�ng d�i xinh xắn. Chim đến, trao cho t�i vẻ đẹp mong manh, kỳ ảo của mu�n sự mu�n vật tr�n thế gian n�y. Những tiếng k�u ngắn m� lại đi v�o nơi s�u thẳm, d�i l�u, bất tận. Vĩnh Hảo 15/5/2006 ______________________ Ghi th�m (6 năm sau b�i viết tr�n): Oanh Vũ trắng l� do m�nh kh�ng biết v� th�ch gọi n� theo cảm nhận như vậy th�i. Tra t�m trong Wikipedia th� cả t�n tiếng Anh lẫn tiếng Việt đều kh�ng phải t�n đ�. Tiếng Anh l� white zebra finch, tiếng Việt l� chim manh manh trắng. Trong h�nh, đ�ng l� lo�i chim m� t�c giả n�i đến trong b�i viết. Việc xảy ra từ cuối năm 1997. ... 15 năm sau, kể từ ng�y ấy... Th�ng 5, năm 2012 dự lễ Phật Đản tại một ng�i ch�a nhỏ thuộc th�nh phố Garden Grove, lại c� nh�n duy�n tiếp nhận một ch� chim y hệt. L�c ấy ch�a đ�ng người. Tăng, ni, phật-tử đ�ng đủ; vị h�a thượng trụ tr� kh�ng nhờ ai, lại k�u t�i (l�c đ� đang ngồi tại ph�ng kh�ch): "C� con chim cứ bay qua bay lại dưới bếp, kh�ng chịu ra ngo�i, sợ người đi qua đi lại dẫm nhằm n�, VH coi đem n� ra vườn thả cho bay gi�m đi." T�i xuống bếp theo ch�n h�a thượng trụ tr�. �ng chỉ con chim đang đậu tr�n cao gần trần nh�. T�i nh�n l�n, thấy con chim th� giật m�nh: lại một "chim oanh vũ trắng"! T�i định bắc ghế đứng l�n để đem n� xuống, nhưng chưa kịp th� n� đ� tự động bay đến c�i b�n gần chỗ t�i. T�i đưa tay chạm nhẹ v�o l� n� v�ng bay tiếp, bay từ g�c n�y qua g�c nọ trong nh� bếp, rồi đậu nơi s�ng ch�n b�t, c� mấy người đang đứng rửa. T�i đến n�i dỗ ngọt với n�: "Đừng sợ, theo ta ra ngo�i nha, trong n�y chật chội lắm." N� chịu đứng im. T�i đặt n� gọn trong l�ng hai b�n tay. N� run rẩy như thể bị lạnh. T�i h� hơi l�m ấm n� một ch�t rồi vừa bước ra khỏi bếp, vừa niệm Phật. Ra vườn trước của ch�a, t�i mở hai b�n tay ra, n� kh�ng chịu bay. N� c� vẻ yếu, bị tật nơi ch�n phải, kh�ng muốn rời tay t�i. T�i nh�n quanh, thấy khu vực n�y cũng kh�ng phải l� an to�n để thả n�; sợ người dẫm đạp, hoặc m�o bắt. M� đ� sắp đến giờ l�m lễ, n�n t�i n�i với n�: "Đừng sợ nha, con v�o trong xe nằm nghỉ, l�m lễ xong ta đem con về nh�." T�i đặt n� trong xe, mở h� c�c cửa k�nh xuống, n� bay qua bay lại một l�c rồi dừng ch�n nơi g�c của băng ghế sau. T�i y�n t�m đ�ng cửa xe, v�o trong l�m lễ. Xong lễ t�i vội ra xe thăm n�. Thấy t�i, n� chỉ ngước nh�n rồi đứng im. T�i sờ nhẹ l�n đầu n� bằng ng�n trỏ, n� xoay cổ qua lại, tiếp tục đứng im, kh�ng chuyển động. T�i l�i xe về nh�, cho n� chơi trong ph�ng kh�ch một hồi rồi tạm đặt n� trong một c�i khung nhựa lớn c� lỗ tho�ng, cung cấp nước v� thức ăn (một �t x�i, v� gạo trắng). Thỉnh thoảng n� k�u l�n từng tr�ng, tiếng như tiếng k�t. Đ� kh�ng phải l� tiếng h�t. T�i kh�ng ngờ n� đẹp m� tiếng k�u lại kh�n đục. Nhưng chẳng biết chừng v� n� bệnh hoạn, hoặc gi�, kiệt sức, kh�ng h�t nữa, m� chỉ k�u giọng thảm như thế. Kh�ng biết sẽ c�n sống bao l�u nữa đ�y. C� phải như con chim c�ch nay 15 năm, đ� t�m đến m�nh trước khi h�a kiếp? Tiếng k�u kh�n đục, th� thiết phải chăng l� những lời trăn trối cuối c�ng của một kiếp sống? Trong đ�m, thỉnh thoảng vẫn nghe tiếng n� k�u từng tr�ng d�i. Nghe n�o nề l�m sao! S�ng sớm thức dậy, t�i đến thăm n� nơi c�i lồng tạm. Thấy nước v� thức ăn c� vơi đi, t�i mừng, n�i với n�: "Ch� mi khỏe nha, h�m nay ta sẽ mua c�i lồng." N� ng�c ngắc xoay cổ qua lại, ngước nh�n t�i như muốn n�i chi. T�i bảo n� niệm Phật theo t�i. Nam m� A Di Đ� Phật... S�ng h�m đ�, t�i chở con đến ch�a l�m lễ Phật Đản (d�nh cho thiếu nhi) theo chương tr�nh ri�ng của Gia Đ�nh Phật Tử. Thằng b� mới gia nhập l�m đo�n sinh oanh vũ. N� th�ch con chim lắm, nhắc t�i khi về gh� mua c�i lồng cho con chim m� n� đ� đặt t�n. Nhưng ch�ng t�i chưa kịp về th� vợ t�i gọi điện thoại ri�ng cho t�i, b�o tin buồn "chim oanh vũ trắng" đ� chết. Vợ t�i đ� niệm Phật tiếp dẫn cho n�; sau đ� đặt m�y niệm Phật cạnh đ� suốt thời gian t�i v� con l�m lễ tại ch�a. Chiều về đến nh�, t�i lựa lời n�i cho con biết chuyện. Con t�i mặt buồn thiu, cứ hỏi tại sao, tại sao... T�i bảo n� niệm Phật cho chim oanh vũ trắng. Một chặp thằng b� l�n ph�ng, nằm �p mặt trong gối một l�c. Vợ t�i hỏi nhỏ, "con buồn kh�c cho chim oanh vũ hả?". N� chối, "đ�u c�, đ�u c�..." |
