Câu hỏi: Show Tôi không thể dùng thuốc tránh thai kết hợp, vì có estrogen, bác sĩ cho loại thuốc uống tránh thai chỉ có progestin. Xin cho biết thêm về loại thuốc này? Trả lời: Viên thuốc tránh thai chỉ có progestin (viết tắt là POP – progestin only pill) còn được biết đến như là mini-pill. Những giả định về cơ chế tránh thai của POP có thể là do có tác dụng diệt tinh trùng, ức chế rụng trứng, làm teo nội mạc tử cung và làm cho niêm dịch cổ tử cung quánh dính để tinh trùng không đi qua được. POP tương tự như thuốc tránh thai kết hợp là cần dùng hàng ngày, nhưng POP không cần phải dùng viên thuốc vờ (placebo) tức không có khoảng thời gian không có hormon. Viên POP chứa norethindrone nhưng nhiều nước cũng dùng cả các progestin khác như levonorgestrel (LNG), desogestrel (DSG)… Muốn có hiệu quả tối đa khi dùng POP thì phải dùng đều hàng ngày, đúng giờ (uống thuốc vào cùng một giờ nhất định, một số ý kiến cho rằng uống thuốc trễ trên 3 giờ xem như quên thuốc), cho nên nhiều người cho rằng viên thuốc loại này hơi kém hiệu quả hơn so với viên thuốc tránh thai kết hợp nhưng nhận định này đã không còn đúng sau nhiều thập kỷ sử dụng. Hiệu quả của viên POP và các phương pháp tránh thai có progestin đơn thuần được cho là có khả năng loại bỏ được nội mạc tử cung (làm teo nội mạc) do đó có thể giảm lượng máu kinh.  Một số phương pháp (tiêm, cấy dưới da) còn làm cho hiện tượng rụng trứng không xảy ra. Còn có thể giảm nguy cơ ung thư buồng trứng. Dùng kéo dài cũng có thể giảm bớt nhiều triệu chứng khác của kinh nguyệt (ít mất máu kinh, co thắt và đau bụng kinh, vô kinh, ít gây thiếu máu hoặc gây nang hoàng thể xuất huyết. Về tâm lý, có thể gia tăng sự ham muốn tình dục do bớt lo lắng có thai. POP là sự lựa chọn hiệu quả cho những phụ nữ có những bệnh nội khoa và có chống chỉ định với những thuốc có chứa estrogen. Nhược điểm của viên thuốc tránh thai chỉ có progestin là có thể gây kinh nguyệt không đều, nhưng nói chung giảm lượng máu kinh. Về chi phí, thuốc tránh thai chỉ có progestin đắt hơn và không được dùng phổ biến như các thuốc tránh thai kết hợp. Loại progestin có tên là norethindrone đã giúp cho thuốc tránh thai chỉ có progestin giảm giá thành. Đối tượng sử dụng: Với hầu hết phụ nữ có thể uống thuốc hàng ngày đều có thể sử dụng POP, phụ nữ không thể dùng thuốc tránh thai có estrogen, phụ nữ sau sinh và đang cho con bú, phụ nữ hút thuốc lá và trên 35 tuổi đều có thể sử dụng thuốc tránh thai đơn thuần. Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
Là một loại thuốc viên tránh thai chỉ có duy nhất thành phần progestin. Nó thường được gọi là “mini-pill”. Bình thường, có hai loại thuốc tránh thai nội tiết cho phụ nữ: Loại estrogen và progestin (progestin là một dạng tổng hợp của progesterone). Vì loại mini-pill này chỉ chứa progestin chứ không chứa estrogen, nên tác dụng phụ sẽ ít hơn. Cơ chế hoạt động của thuốc tránh thai chỉ có progestin?Thuốc tránh thai này có 3 cơ chế hoạt động. Đầu tiên, như những thuốc viên tránh thai bình thường khác, thuốc chỉ có progestin làm cho cơ thể “nghĩ’’ rằng bạn đang có thai và làm buồng trứng ngưng phóng thích trứng. Thứ hai, viên ‘mini-pill’ gây một số thay đổi ở tử cung (nơi thai nhi phát triển), làm cho tử cung thay đổi theo chiều hướng không thuận lợi cho sự làm tổ của phôi thai, thậm chí ngay cả khi đã rụng trứng. Và thứ ba, viên thuốc chỉ có progestin làm chất nhầy giữa tử cung và âm đạo trở nên dày và đặc (tử cung thông ra bên ngoài qua đường âm đạo). Tinh trùng phải mất rất nhiều thời gian để vượt qua lớp chất nhầy dày đặc này mới có thể tiếp xúc được với trứng. Thuốc tránh thai progestin có tốt hơn các loại thuốc tránh thai khác không?Viên tránh thai chỉ có progestin tốt hơn các loại thuốc tránh thai bình thường khác nếu sử dụng trong những trường hợp đang cho con bú vì loại thuốc này sẽ không ảnh hưởng đến quá trình sản xuất sữa (estrogen làm giảm chất lượng và số lượng sữa). Loại này cũng an toàn hơn các loại thuốc tránh thai bình thường trong một số trường hợp như ở phụ nữ trên 35 tuổi, những trường hợp hút thuốc lá, tăng huyết áp, béo phì và có tiền sử các bệnh về đông máu. Viên tránh thai thông thường làm cho một vài phụ nữ bị đau dạ dày hay đau đầu nhiều. Trong khi đó, viên chỉ có progestin thường không gây ra các tác dụng phụ này. Sử dụng viên tránh thai progestin vẫn có thể có thai?Không có biện pháp tránh thai nào là hoàn hảo cả, thậm chí ngay cả khi đã sử dụng đúng cách. Khoảng 2 đến 3 phụ nữ trong số 100 trường hợp sử dụng đúng cách viên tránh thai chỉ có progestin vẫn có thể có thai. Nguy cơ có thai này là giống nhau ở hầu hết các thuốc tránh thai thông thường. Với viên chỉ có progestin, điều rất quan trọng là phải uống đúng giờ hàng ngày. Nếu không uống đúng giờ hàng ngày, nguy cơ có thai sẽ tăng lên. Nên nhớ rằng cả hai loại viên uống tránh thai đều mang lại hiệu quả tốt hơn chỉ sử dụng bao cao su. Nhược điểm của viên tránh thai progestin?Có thể bị ra máu nhẹ giữa chu kỳ trong vài tháng đầu khi bạn bắt đầu uống viên tránh thai progestin. Điều này có thể gây khó chịu nhưng không có nguy cơ nào đối với sức khỏe. Dấu hiệu này có thể ngừng khi dùng thuốc được vài tháng. Nếu máu ra nhiều khiến bạn lo lắng, hãy trao đổi với bác sỹ. Một tác dụng phổ biến của viên tránh thai progestin là hay gây cảm giác đói, điều này có thể làm bạn tăng cân. Tác dụng phụ này sẽ chấm dứt khi bạn ngưng sử dụng thuốc. Đau tức ngực cũng có thể xảy ra. Giống như các loại thuốc uống tránh thai khác, viên tránh thai progestin phải được uống trước đó một tháng mới có hiệu quả tránh thai. Vì vậy, trong tháng đầu tiên, phải cần sử dụng thêm những biện pháp tránh thai khác như là bao cao su. Viên tránh thai progestin đạt hiệu quả tốt nhất nếu bạn uống đúng giờ mỗi ngày. Giờ uống thuốc là rất quan trọng đối với viên tránh thai progestin hơn những loại uống tránh thai khác. Nếu uống thuốc muộn hơn 3 giờ bắt buộc phải uống ngay lập tức và sử dụng thêm biện pháp tránh thai khác (bao cao su) trong vòng 48 giờ. Nếu quên uống một ngày, phải sử dụng phương pháp tránh thai thứ 2 cho hết chu kỳ đó (cho đến chu kỳ kinh nguyệt tiếp theo). Không thể uống 2 viên vào ngày tiếp theo như cách uống cho loại thuốc tránh thai thông thường. Cũng giống như thuốc tránh thai khác, viên tránh thai progestin cũng không thể phòng ngừa được những bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs). Xem thêm bài Những điều cần biết về thuốc tránh thaiTài liệu tham khảohttp://familydoctor.org/familydoctor/en/prevention-wellness/sex-birth-control/birth-control/progestin-only-contraceptives.html
Thuốc tránh thai nào an toàn, hiệu quả cho phụ nữ? Thuốc tránh thai là một trong các biện pháp tránh thai phổ biến được nhiều phụ nữ sử dụng. Tuy nhiên, rất ít người hiểu về thuốc tránh thai. Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều thuốc tránh thai, chúng được chia thành ba loại chính: thuốc tránh thai hàng ngày dạng kết hợp (thường dùng cho người bình thường, không cho con bú), thuốc tránh thai hàng ngày một phần (dùng cho phụ nữ cho con bú) và thuốc tránh thai khẩn cấp 1. Thuốc tránh thai hàng ngày dạng kết hợp Các biệt dược phổ biến: MARVELON, MERCILON, REGULON, DROSPERIN, DIANE 35, YAZ Thuốc tránh thai kết hợp là biện pháp tránh thai tạm thời chứa 2 loại hormone Estrogen (ethinylestradiol, mestranol) và Progesterone. Đặc điểm của dạng thuốc này là hàm lượng estrogen của các viên trong cùng 1 vỉ gần tương đương nhau, nhưng hàm lượng progesterone của các viên sẽ khác nhau. Thuốc trong nhóm này tránh thai theo hai cơ chế - Cơ chế trung ương (hay còn gọi là điều hòa ngược): ngăn chặn sự rụng trứng trong cơ thể phụ nữ. - Cơ chế ngoại vi Thuốc làm thay đổi chất nhầy ở cổ tử cung qua đó ngăn chặn sự xâm nhập của tinh trùng vào tử cung. Ngoài ra, thuốc còn làm thay đổi niêm mạc tử cung để ngăn ngừa thai nhi làm tổ và phát triển trong tử cung. Ưu nhược điểm của thuốc tránh thai kết hợp - Hiệu quả tránh thai cao. Có khả năng mang thai trở lại ngay sau khi ngừng thuốc. - Tạo cảm giác thoải mái khi quan hệ - Ngoài tác dụng tránh thai, thuốc còn giúp điều hòa kinh nguyệt, điều trị mụn trứng cá. - Giảm hiện tượng đau bụng kinh, chủ động kiểm soát kỳ kinh. - Giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến tử cung, buồng trứng và bệnh tuyến vú (lành tính) • Nhược điểm - Đòi hỏi phải uống thuốc đều đặn, đúng giờ mới phát huy tác dụng - Không phòng được các bệnh lây truyền qua đường tình dục cho phụ nữ (HIV/AIDs) - Có thể gây mất kinh (vô kinh) ở những người có tiền sử chu kỳ kinh nguyệt không đều. - Có thể gây thiếu máu do ra máu nhiều (gấp đôi bình thường) hoặc kéo dài (trên 8 ngày). Cách sử dụng thuốc tránh thai kết hợp Thuốc tránh thai kết hợp được đóng gói dưới 2 dạng chính: Loại vỉ 21 viên và loại vỉ 28 viên • Loại vỉ 21 viên Uống viên đầu tiên vào ngày thứ nhất của chu kỳ kinh nguyệt, các ngày sau cũng như thế: mỗi ngày uống 1 viên. Uống thuốc theo đúng chiều mũi tên đánh dấu trên vỉ thuốc (nên dán ngày trên hộp thuốc để tránh quên), nên uống thuốc vào một giờ cố định (để dễ nhớ). Uống hết vỉ này mới chuyển sang vỉ khác. Sau khi hết 1 vỉ, nghỉ 7 ngày mới dùng vỉ tiếp theo. • Loại vỉ 28 viên (21 viên tránh thai và 7 viên sắt) Bắt đầu uống 1 viên vào ngày thứ nhất của chu kỳ kinh nguyệt, và các ngày sau cũng như vậy (mỗi ngày uống 1 viên vào giờ cố định) tốt nhất là sau khi ăn tối. Uống hết vỉ thuốc đang dùng dở mới chuyển sang vỉ mới, không cần nghỉ 7 ngày như loại vỉ 21 viên. Uống thuốc cho tới khi nào không có ý định tránh thai nữa thì ngừng. Lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc tránh thai kết hợp - Nếu quên 1 viên, uống bù liều đã quên vào ngày tiếp theo. Nếu quên thuốc 2 ngày liên tiếp thì sẽ uống bù trải đều vào 2 ngày sau đó (mỗi ngày uống bù 1 viên). Nếu quên thuốc 3 ngày, hãy ngừng sử dụng vỉ thuốc đó và chuyển sang vỉ mới. - Trong trường hợp quên thuốc 1 ngày thì tốt nhất nên kiêng giao hợp trong 2 ngày hoặc sử dụng thêm các biện pháp tránh thai khác để đảm bảo an toàn. - Nếu uống thuốc chậm từ 3 tiếng trở lên so với thời gian dùng thuốc của ngày hôm trước, nên cân nhắc các biện pháp tránh thai an toàn trong vòng 2 ngày. - Thuốc tránh thai hàng ngày chỉ phát huy tác dụng tốt nhất từ ngày thứ 8 trên vỉ thuốc, vì thế nên trong 7 ngày đầu uống thuốc, vẫn nên sử dụng các biện pháp tránh thai hỗ trợ để ngăn ngừa thai hiệu quả. - Mỗi ngày chỉ dùng tối đa 2 viên thuốc. Những ai không được sử dụng được thuốc tránh thai hàng ngày? - Phụ nữ từ 40 tuổi trở lên. - Người bị ung thư vú, ung thư cổ tử cung. - Người đang có thai hoặc nghi ngờ có thai - Đang cho con bú (trong vòng 6 tuần sau khi sinh) - Mắc bệnh tiểu đường, tim mạch, huyết áp. 2. Thuốc tránh thai hàng ngày một phần (dành cho phụ nữ cho con bú) Thuốc tránh thai hàng ngày một phần có 2 loại: - Thuốc chỉ chứa một hoạt chất Progestin (Desogestrel): Biệt dược Embevin 28 Đây là thuốc tránh thai hàng ngày dùng được cho phụ nữ cho con bú do không làm mất sữa mẹ (không gây ảnh hưởng đến việc tiết sữa và chất lượng sữa). Theo khuyến cáo của WHO: sau khi sinh phụ nữ cho con bú nên dùng thuốc tránh thai chỉ chứa Progestin trong 6 tuần đầu vì lúc này sự tiết sữa đã được thiết lập đầy đủ nên việc sử dụng thuốc sẽ không tác động nhiều đến thời gian cho con bú và tình trạng dinh dưỡng chung của trẻ sơ sinh. Thuốc tránh thai chỉ chứa Progestin (Progestin – Only – contraceptive Pill), viết tắt là POPs (hay còn gọi là “mini – pill”). Thuốc hoạt động theo 3 cơ chế khác nhau + Thứ nhất: Dưới tác động của Progestin, buồng trứng sẽ ngừng phóng thích trứng mỗi chu kỳ. + Thứ hai: Nếu trong trường hợp rụng trứng xảy ra, thuốc dạng “mini – pill” sẽ tạo ra một số thay đổi khiến cho tử cung không thuận lợi để phôi thai làm tổ. + Thứ ba: Các thuốc POPs làm chất nhày giữa tử cung và âm đạo trở nên dày đặc, cản trở đường di chuyển của tinh trùng đến với trứng. Thuốc tránh thai chỉ chứa Progestin, mặc dù không ảnh hưởng đến sữa mẹ, nhưng hiệu quả tránh thai thấp (tỉ lệ thất bại khoảng 8% trong năm đầu tiên sử dụng). Do đó khi sử dụng loại thuốc này, cần lưu ý những điểm sau + Uống thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày. + Không uống thuốc muộn quá 3 giờ so với thời gian quy định. + Nếu quên từ 3 giờ trở lên, phải lập tức dùng thuốc. + Không uống cùng lúc 2 viên vào ngày tiếp theo. + Nên sử dụng các biện pháp tránh thai dự phòng khác trong vòng 48 giờ sau khi quên dùng thuốc. + Áp dụng thêm các biện pháp tránh thai hỗ trợ khác (như bao cao su) trong tháng đầu tiên dùng thuốc. + Chỉ nên dùng thuốc trong 6 tháng đầu cho con bú, sau đó chuyển sang dạng phối hợp để đạt hiệu quả tránh thai cao. - Thuốc tránh thai kết hợp (chứa 2 hoạt chất): Biệt dược Estraceptin (Desogestrel & Ethinyl Estradiol). Thuốc tránh thai theo cơ chế: làm cho dịch nhầy ở cổ tử cung sánh đặc lại (làm dày chất nhày cổ tử cung) gây trở ngại cho sự di chuyển của tinh trùng, ngăn không cho trứng và tinh trùng gặp nhau, làm nội mạc tử cung kém phát triển, qua đó ngăn ngừa sự thụ thai. Thuốc tránh thai kết hợp có thể làm giảm lượng sữa mẹ nhưng không ảnh hưởng đến thành phần của sữa. Lượng estrogen trong sữa không gây hại đến trẻ sơ sinh nhưng tránh dùng thuốc này cho những trẻ đẻ non (sinh thiếu tháng). Có 2 dạng thuốc tránh thai hàng ngày một phần: loại vỉ 21 viên và vỉ 28 viên. Cách dùng tương tự như thuốc tránh thai kết hợp. Cần lưu ý: thuốc chỉ có tác dụng sau khi dùng liên tục và đều đặn trong vòng 15 ngày. Nếu quên uống thuốc quá 12 giờ thì vẫn tiếp tục dùng thuốc như bình thường, đồng thời áp dụng thêm các biện pháp tránh thai khác. 3. Thuốc tránh thai khẩn cấp Thuốc tránh thai khẩn cấp có thành phần chính là Progesterone với hàm lượng cao. Thuốc thường được đóng gói dưới 2 dạng: dạng 1 viên và dạng 2 viên. Các biệt dược phổ biến như: POSTINOR – 1, POSTINOR – 2, MEDONOR, MIFESTAD. Các thuốc tránh thai khẩn cấp tác dụng theo cơ chế: làm cho dịch nhầy ở cổ tử cung trở nên sánh đặc gây cản trở sự di chuyển của tinh trùng và làm cho nội mạc tử cung kém phát triển qua đó ngăn ngừa sự thụ thai. Thuốc tránh thai khẩn cấp thường được sử dụng cho phụ nữ sau khi quan hệ tình dục mà trước đó không sử dụng bất kỳ một phương pháp tránh thai nào hoặc có sử dụng các biện pháp tránh thai khác nhưng gặp sự cố hoặc thất bại. Chúng thường được ví là “thuốc sau buổi sáng” Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa các hormone có tác dụng ngăn ngừa khả năng có thai. Cơ chế tác dụng chính của thuốc tránh thai khẩn cấp là làm chậm quá trình rụng trứng. Tuy nhiên, nếu phôi thai đã bám vào thành tử cung thì thuốc tránh thai khẩn cấp sẽ không phát huy được tác dụng. Thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả tương đối cao, tuy nhiên chúng chỉ có tác dụng tốt nếu được dùng sớm (tốt nhất là trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ tình dục không an toàn). Các nghiên cứu cho biết, nếu uống thuốc trong “thời gian vàng” này thì tỉ lệ có thai chỉ rơi vào 1 – 2%. Đến ngày thứ 5 sau khi quan hệ tình dục, vẫn có thể sử dụng viên uống tránh thai khẩn cấp, song vẫn theo nguyên tắc: dùng thuốc càng sớm thì tác dụng của thuốc càng cao. Các thống kê cho thấy: nếu uống thuốc trong 24 giờ đầu thì hiệu quả tránh thai lên đến 95%. Nếu uống thuốc sau 24 – 48 tiếng thì hiệu quả đạt 85%. Còn nếu uống thuốc sau 49 – 72 giờ thì hiệu quả chỉ còn 58%. Khi uống thuốc tránh thai khẩn cấp, nhiều phụ nữ bị nôn. Nếu sau khi uống thuốc mà bị nôn thì phải uống bù liều khác. Nếu sau khi uống 2 giờ mới bị nôn thì không cần uống bù nữa. Không nên lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp (không sử dụng như một liệu pháp tránh thai thường xuyên): không dùng quá 2 lần/tháng vì dùng càng nhiều thì hiệu quả tránh thai càng giảm. Việc sử dụng các biện pháp tránh thai nói chung và thuốc tránh thai nói riêng, nên được tư vấn bởi bác sĩ sản phụ khoa hoặc dược sĩ. Phụ nữ không nên tự ý mua thuốc tránh thai về dùng, bởi đa số các loại thuốc tránh thai đều chứa hormone có ảnh hưởng đến hoạt động của các tuyến nội tiết trong cơ thể. Vì thế, cần thận trọng khi sử dụng các loại thuốc này. |
