Bạn có biết tại sao tháng Một còn gọi là Tháng Giêng ( 正月 /Zhēngyuè/) và tháng 12 là Tháng Chạp ( 腊月 /Làyuè/)? Cùng Hoa Văn SHZ tìm hiểu những điều thú vị xung quanh tháng chạp và tháng giêng nhé! Show Nguồn gốc tên gọi tháng GiêngThời Xuân Thu có quy định Tháng Một là Chinh Nguyệt (正月 /Zhēngyuè/). Đến thời nhà Châu, rất nhiều quốc gia đại sự cũng đều sắp xếp giải quyết trong Tháng Một, nên Chinh Nguyệt còn được gọi là Chính Nguyệt (政月/Zhèng yuè/ Tháng Hành Chính). Đến thời nhà Tần, Tần Thủy Hoàng sinh vào Tháng Một, lấy tên là Doanh Chính (嬴政 /Yíng zhèng/), để tránh tên húy của ngài, nên đã ra lệnh đọc Chính Nguyệt thành Chinh Nguyệt, và dùng cho đến ngày hôm nay. Về phần phát âm thôi nha, chữ viết tiếng Trung thì vẫn vậy. Trong khi đó, Giêng lại là âm xưa của chữ Chinh (正 /zhēng/). Sự tương ứng ngữ âm Giêng - Chinh có thể được chứng minh như sau: Trước hết, về phần vần thì ~iêng và ~inh cũng giống như (tứ) chiếng (trong "trai tứ chiếng, gái giang hồ") - (tứ) chính (bốn phương hướng chính); chiềng (làng) (trong "chiềng làng chiềng chạ") - trình (làng) ("chiềng làng chiềng chạ" nghĩa đích thực là "trình làng trình xã"); kiêng (kỵ) - kinh (hãi); (cúng) kiếng - kính (phục); tiếng (nói) - (âm) thinh (thanh)... Về phần phụ âm đầu "gi" - "ch" thì cũng như GIấy - CHỉ (trong "ấn chỉ"); (nòi) GIống - CHủng (tộc); GIây (bẩn) - CHi (bôi tré) ... Vậy, Giêng – Chinh biểu hiện sự tương ứng giữa âm xưa và âm nay của một yếu tố Việt gốc Hán. Thật ra thì chữ hán việt cũng có vay mượn từ tiếng Trung đó bạn. Tại sao tháng 12 gọi là tháng chạp?Người Trung Quốc gọi các nghi thức thờ cúng tổ tiên, thờ phụng thần phật, cầu phúc cầu thọ, tránh thiên tai đón may mắn … vào dịp cuối năm (tháng 12) là “Lạp (腊 /là/)”. Năm 221 trước Công Nguyên, Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Quốc, ra lệnh xây dựng nguyên tắc tính lịch, gọi thời điểm giao thoa cuối đông đầu xuân vào tháng 12 là “Lạp Nguyệt (腊月 /Làyuè/)”. Ở Việt Nam, vào tháng 12 âm lịch có Giỗ Chạp (giỗ nói chung, nói về tất cả các đám giỗ, giỗ cha, giỗ mẹ, giỗ ông, giỗ bà, giỗ tổ, … ), Chạp Họ (mọi người cùng trong một họ thể hiện lòng thành, sự kính trọng với tổ tiên); Chạp Mã (cúng ông bà và đi giẫy mã đắp đất ), … Vậy, Chạp cũng chính là Lạp. Về ngữ âm thì phần vần là giống nhau, còn phụ âm đầu CH - L được dẫn chứng trong một số trường hợp như CHàng (trong "chàng và nàng") - Lang (trong "lang quân") (màu) CHàm - Lam (cây chàm); CHệch (choạc) - Lịch (lạc) ... Vậy tháng Giêng và tháng Chạp trong tiếng Việt là từ kết hợp từ sự vay mượn Chinh Nguyệt và Lạp Nguyệt trong tiếng Hán với văn hóa Giêng và Chạp trong tiếng Việt. Qua đây, bạn cũng học được kha khá từ tiếng Trung rồi phải không nè? Trích dẫn nguồn: Theo An Chi, chuyện Đông chuyện Tây, tạp chí Kiến Thức Ngày Nay số 309, ra ngày 10/3/1999.  Tháng Giêng và Tháng Chạp có gì đặc biệt?Tháng Chạp và tháng Giêng đều là 2 tháng có ý nghĩa rất quan trọng đối với một số quốc gia Châu Á còn ăn tết cổ truyền trong đó có Việt Nam và Trung Quốc. Tháng Giêng là tháng bắt đầu của năm mới còn tháng Chạp lại là tháng cuối cùng của năm tính theo Âm lịch. Người dân tất bật chuẩn bị đón Tết với một số hoạt động nổi bật như sau: Tháng Chạp Quét dọn nhà cửa để chuẩn bị Giỗ Chạp Cúng ông Công ông Táo vào 23 tháng Chạp Sau 23 hoặc 24 tháng Chạp bắt đầu mua sắm đồ dùng mới đón Tết Treo liễn xuân, dán câu đối Đón giao thừa và ăn cơm đoàn viên diễn ra vào 29 (tháng thiếu) hoặc 30 tháng Chạp. Phải quét dọn nhà cửa để chuẩn bị Giỗ Chạp Tháng Giêng Đi chúc Tết Lì xì mừng tuổi Đi hội đền chùa, hái lộc Rằm tháng Giêng (tức là ngày 15 tháng 01 Âm lịch) cúng gia tiên và đi chùa để làm lễ và cầu ước sức khỏe, may mắn cho cả gia đình. Người Trung Quốc sẽ cúng và ăn chè trôi nước vào ngày này. Các hoạt động đầu tháng giêng Ba ngày Tết đầu tháng Giêng không nên làm gì?Tuyệt đối không quét nhà, đổ rác Không nói những điều cấm kỵ Không làm làm vỡ đồ đạc Không khóc than, mâu thuẫn và cãi vã Hạn chế uống thuốc hoặc đến bệnh viện Không cho vay và đi vay trong tháng Giêng Đặc biệt, theo tập tục của người Trung Quốc thì mùng 3 Tết được coi là ngày có điềm gở nên người Trung Quốc thường không đi chơi xa, không xuất hành đi chúc tết để tránh xảy ra cãi vã. Do cùng có truyền thống ăn Tết Âm Lịch nên văn hóa Việt Nam và văn hóa Trung Quốc có rất nhiều điểm tương đồng. Và đó cũng là lợi thế giúp người Việt học tiếng Trung tốt hơn hoặc đi du học tại Trung Quốc sẽ không bị sốc văn hóa.
Tháng chạp là từ để chỉ tháng cuối cùng của năm âm lịch – tháng thứ mười hai trong âm lịch đối với các năm âm lịch thường hoặc tháng thứ mười ba trong những năm âm lịch nhuận.
Bạn có biết tại sao gọi là tháng chạp không?
Giáo sư, nhà nghiên cứu văn hóa Trần Lâm Biền cho biết: Chữ “Chạp” trong chữ Nôm của ông cha ta bắt nguồn từ chữ “Lạp” trong tiếng Hán. Chữ "Lạp" có nghĩa là gì?
A. Hành động đi “Chạp mả”, đi thăm và dọn dẹp, sửa soạn lại mồ mả cho tổ tiên. B. Chữ “Lạp” trong tiếng Hán cũng có nghĩa là Thịt. Món “Lạp trường” của người Hoa là một món ruột ban đầu dùng để cúng. C. Cả hai nghĩa trên. Đáp án: Việc gọi tháng 12 âm lịch là tháng Chạp bắt nguồn từ những nguyên nhân sau đây: Thứ nhất: Giáo sư, nhà nghiên cứu văn hóa Trần Lâm Biền cho biết: Chữ “Chạp” trong chữ Nôm của ông cha ta bắt nguồn từ chữ “Lạp” trong tiếng Hán. Tại Trung Quốc, tháng 12 âm lịch còn được gọi là Lạp Nguyệt. Khi nhắc tới chữ “Lạp” tức là nói tới hành động đi “Chạp mả”, đi thăm và dọn dẹp, sửa soạn lại mồ mả cho tổ tiên. Thời điểm cuối năm cận Tết Nguyên đán, cả người Trung Quốc và người Việt đều đi thăm mộ, dọn dẹp mộ tổ tiên để mời những người quá cố về ăn Tết cùng gia đình. Đây là hành động mang ý nghĩa thể hiện sự hiếu thảo, tưởng nhớ tới người đã mất và uống nước nhớ nguồn. Thứ hai: Chữ “Lạp” trong tiếng Hán cũng có nghĩa là Thịt. Thời gian cuối năm để chuẩn bị cho mùa đông buốt giá người ta phải tích trữ lương thực. thực phẩm để đương đầu với đói rét mà ở đây thịt là nguồn thực phẩm quan trọng. Người Việt chúng ta quen thuộc với chữ “Lạp” trong từ “Lạp xưởng”. Thực chất “Lạp xưởng” bắt nguồn từ món “Lạp trường” của người Hoa – một món ruột ban đầu dùng để cúng. Trong tháng Chạp có ngày đông chí hay không?
A. Có B. Không Đáp án: Tháng chạp là tháng luôn luôn diễn ra sau ngày đông chí. C. Năm có năm không Tháng chạp còn được gọi là tháng củ mật. Chữ “củ mật” ở đây có nghĩa là gì?
A. Tên một loại rau củ. B. Đặc biệt cẩn trọng. Đáp án: Củ mật không phải bất kỳ một loại rau củ quả chúng ta thường hay ăn mà thực chất đó là một từ vay mượn của tiếng Hán Việt. Trong đó từ “củ” có nghĩa là đốc trách còn mật là cẩn mật, cẩn thận. Hiểu nôm na tháng củ mật là tháng cần phải đặc biệt cẩn trọng, cẩn thận. C. Tai bay vạ gió.
Hàng năm, vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch, là ngày Táo Quân cưỡi cá chép bay về trời để trình báo mọi việc lớn nhỏ xảy ra trong gia đình với Ngọc Hoàng. Táo Quân sẽ quay về hạ giới để tiếp tục công việc trông coi bếp lửa của mình vào ngày nào?
A. Đêm Giao thừa. Đáp án: Đêm giao thừa, Táo Quân sẽ quay về hạ giới để tiếp tục công việc trông coi bếp lửa của mình. B. Ngày mùng một tháng giêng. C. Ngày gia đình làm lễ hóa vàng. Ngân Anh Để trả lời đúng những câu hỏi IQ này, bạn cần có vốn hiểu biết sâu rộng cùng khả năng tư duy logic. Xin mời các bạn cùng thử tài với 10 câu đố vui sau nhé. Nếu trả lời đúng tất cả, bạn quả là người rất hài hước và thông minh. Nhiều con tàu được mệnh danh là tàu 'ma' vì chúng biến mất một cách bí ẩn cùng với toàn bộ thủy thủ đoàn mà không rõ nguyên nhân. |
