Tri giác Slide Tri giác được soạn dựa trên cơ sở lý thuyết của sách Tâm lý học đại cương - NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. Người soạn: Đinh Phương Hạnh - Lớp Tâm lý học K57 - Đại học KHXH&NV Hà Nội Rất cảm ơn những ai đã đọc phần trình bày của tôi. Vui lòng ghi rõ nguồn khi sử dụng tài liệu này :)
Quangminh Tran 4 months ago
Mau Quên Quá 4 months ago
Thành Thành 6 months ago
Hải Yến 1 year ago
DinhThaoNhien 1 year ago
Quangminh Tran 4 months ago Quangminh Tran
Mau Quên Quá 4 months ago Mau Quên Quá
Thành Thành 6 months ago Thành Thành
Hải Yến 1 year ago Hải Yến
DinhThaoNhien 1 year ago DinhThaoNhien
Tri giác
1. Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
2. I- Khái niệm chung 1.Định nghĩa 2.Đặc điểm Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
3. 1. Định nghĩaTri giác là một quá trình tâm lý phản ánh mộtcách trọn vẹn các thuộc tính bề ngoài của sựvật, hiện tượng đang trực tiếp tác động vào cácgiác quan của ta. Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
4. Ví dụ Khi tri giác bông hoa hồng, ta không chỉ thu được cảm giác nhìn, ngửi riêng biệt mà còn là sự kết hợp phức tạp tạo nên hình ảnh bông hồng với màu sắc và hương thơm của nóPhuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
5. 2. Đặc điểm Tri giác phản ánh sự vật, hiện tượng một cách trọn vẹn Tri giác phản ánh sự vật, hiện tượng theo những cấu trúc nhất định Tri giác là quá trình tích cực, gắn liền với hoạt động của con người=> Phản ánh cao hơn cảm giác nhưng vẫnthuộc giai đoạn nhận thức cảm tính Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
6. II- Phân loạiCó 2 cách phân loại:- Theo cơ quan phân tích, có các loại:Tri giác nhìn, tri giác nghe, tri giác sờ mó,- Theo đối tượng được phản ánh trong tri giác, có các loại: Tri giác không gian, tri giác thời gian, tri giác vận động, tri giác con người Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
7. 1. Tri giác không gian Là sự phản ánh khoảng không gian tồn tại khách quan ( hình dáng, độ lớn, vị trí,) Bao gồm: - Tri giác hình dáng - Tri giác độ lớn - Tri giác chiều sâu - Tri giác độ xa - Tri giác phương hướng Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
8. Tri giác hình dáng Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
9. Tri giác độ lớn Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
11. Tri giác độ xaPhuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
12. Tri giác phương hướng Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
13. Trong tri giác không gian: Thịgiác có vai trò quan trọng nhất;sau đó đến cảm giác vận động,va chạm, ngửi, nghe Tri giác không gian là điều kiệncần thiết để con người địnhhướng môi trường Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
14. 2. Tri giác thời gian Là sự phản ánh độ dài lâu, tốc độ, tính kế tục khách quan Nhờ tri giác này, con người phản ánh được các biến đổi trong thế giới khách quan Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
15. Những khoảng cách thời gian được xác địnhbởi các quá trình diễn ra trong cơ thể theonhững nhịp điệu nhất định Ví dụ: Nhịp tim Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
17. Nhịp luân chuyển thức ngủ Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
18. Cảm giác nghe và vận động giữ vai trò cơ bản;Hoạt động, trạng thái tâm lý, lứa tuổi có ảnhhưởng đến việc tri giác độ dài thời gianVí dụ: Trẻ emthường thấy thờigian trôi quá chậm Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
19. 3. Tri giác vận động Tri giác vận động là sự phản ánh những biến đổi về vị trí của các sự vật trong không gian Thông tin thu được bằng cách tri giác trực tiếp khi tốc độ lớn và suy luận khi tốc độ quá chậm Cảm giác nhìn và vận động giữ vai trò cơ bản; Cơ quan phân tích thính giác cũng đóng vai trò quan trọng Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
20. 4. Tri giác con người Tri giác con người là một quá trình nhận thức (phản ánh) lẫn nhau của con người trong những điều kiện giao lưu trực tiếp Quá trình tri giác con người bao gồm tất cả các cấp độ của phản ánh tâm lý: từ cảm giác đến tư duy Có ý nghĩa to lớn: Thể hiện chức năng điều chỉnh của tâm lý trong lao động, giao tiếp của con người Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
21. III- Quan sát và năng lực quan sát Quan sát là hình thức tri giác cao nhất, mang tính tích cực, chủ động và có mục đích rõ rệt, làm con người khác xa con vật Năng lực quan sát là khả năng tri giác nhanh chóng và chính xác. Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
22. Năng lực quan sát phụ thuộc vào đặc điểmnhân cách của mỗi người, biểu hiện ở: Kiểu tri giác hiện thực khách quan:-Kiểu tổng hợp-Kiểu phân tích-Kiểu phân tích tổng hợp Kiểu cảm xúc Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
23. IV- Vai trò Là thành phần của nhận thức cảm tính Quan trọng trong định hướng hành vi con người Đặc biệt, hình thức tri giác cao nhất quan sát đã trở thành mặt tương hỗ độc lập cho hoạt động và là một phương pháp quan trọng Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
24. V- Các quy luật cơ bản 1. Tính đối tượng 2. Tính lựa chọn 3. Tính có ý nghĩa 4. Tính ổn định 5. Tổng giác 6. Ảo giác Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
25. 1. Quy luật về tính đối tượng Hình ảnh trực quan mà tri giác đem lại luôn thuộc về một đối tượng nhất định của thế giới Tính đối tượng của tri giác có vai trò quan trọng: Là cơ sở của chức năng định hướng cho hành vi và hoạt động của con người Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
26. 2. Quy luật về tính lựa chọn Sự tri giác không thể đồng thời phản ánh tất cả các đối tượng đang tác động, mà chỉ tách đối tượng ra khỏi bối cảnh Tính tích cực Sự lựa chọn tri giác không cố định mà phụ thuộc vào mục đích cá nhân, điều kiện xung quanh. Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
27. Ví dụ: Sự tri giác các bức tranh đa nghĩaMặt người hay quân cờ ? Còn đây, bạn tri giác theo những kiểu nào ? Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
28. Giải đáp: Bạn có thể nhận ra ngay một côgái choàng khăn lông, nhưng đó cũng cóthể là một bà già Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
29. Và còn rất nhiều bức tranh thú vị khác Có nhiều chú chim, và có Cô gái hay chú ngựa ? cả cô gái Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
30. Cơ hội tiếp theo:Bạn nhìn thấy gì ?Giải đáp: Tinhmắt một chút,bạn sẽ thấy mộtông cụ sau vòmcửa Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
31. Cơ hội cuối cùng: Nhìn kỹ nào !Giải đáp: Bạn có thấy em bé không ? Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
32. Quy luật về tính lựa chọn cónhiều ứng dụng trong thực tếnhư kiến trúc, trang trí, ngụytrang và trong dạy học như:Trình bày chữ viết lên bảng,thay đổi mực, gạch dưới chữquan trọng Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
33. 3. Quy luật về tính có ý nghĩa Tri giác ở người gắn chặt với tư duy, với bản chất của sự vật, hiện tượng=> Tách đối tượng ra khỏi bối cảnh gắn liền với việc hiểu ý nghĩa và tên gọi của nó Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
34. Ví dụ: Gọi tên ThuốcGắn với ý nghĩa:-Tác dụng chữa bệnh-Thường có vị đắng-Có nhiều hình dạng,nhiều màu sắc.. Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
35. Từ quy luật này thấy rõ phảiđảm bảo tri giác những tài liệucảm tính và dùng ngôn ngữtruyền đạt đầy đủ, chính xác Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
36. 4. Quy luật về tính ổn định của tri giác Tri giác có tính ổn định Tính ổn định của tri giác là khả năng phản ánh sự vật, hiện tượng không đổi khi điều kiện tri giác thay đổi Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
37. Ví dụ:Trước mắt ta là em bé, sau đó là ông già.Hình ảnh em bé trên võng mạc lớn hơn hìnhảnh của ông già, nhưng ta vẫn tri giác đượcông già lớn hơn đứa bé. Đó là do tính ổnđịnh của tri giác. Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
38. 5. Quy luật tổng giác Ngoài vật kích thích bên ngoài, tri giác còn bị quy định bởi một loạt nhân tố nằm trong bản thân chủ thể như: thái độ, nhu cầu, hứng thú, sở thích, tình cảm, mục đích, động cơ, Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
39. Ví dụKhi bạn đói,bạn sẽ thấychiếc bánhngon gấpnhiều lần Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
40. Hiện tượng tổng giác là sự phụthuộc của tri giác vào nội dung đờisống tâm lý con người Chứng tỏ: Có thể điều khiển đượctri giácTrong giáo dục cần chú ý đến đặcđiểm cá nhân của học sinh giúp họcsinh tri giác tinh tế, súc tích hơn Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
41. 6. Ảo giác Là hiện tượng trong một số trường hợp, tri giác không cho hình ảnh đúng về sự vật. Tên đầy đủ là Ảo ảnh thị giác Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
42. Ví dụ: Hiện tượng ảo ảnh sa mạc"Ốc đảo trên sa mạc" là ví dụ truyền thống về ảo ảnh quang học. Ảo ảnh này vốn được quan sát bởi người đi trên sa mạc: họ có thể thấy xuất hiện phía trước vài trăm mét hình ảnh hồ nước lóng lánh, nhưng khi đến gần thì chỉ thấy cát. Ảo ảnh kiểu này cũng quan sát được khi đi trên đường nhựa trong thời tiết nắng nóng. Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
43. Giải thíchĐó là do sự chênhlệch nhiệt độ giữacác lớp không khílàm cho tia sángmặt trời bị phản xạtoàn phần; tia phảnxạ đến mắt ta làmta như thấy có hồnước trên sa mạchay trên đườngnhựa ngày nắngnóng Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
44. Ví dụ: Hiện tượng các bóng mờ của các vậtthể lớn (như tàu thuyền, hay thậm chí là mộtdãy núi, một hòn đảo, một thành phố) hiệnlên trên bầu trời, trên mặt biển gần bờ.Giải thích: Theocơ chế hiệntượng Ảo ảnhsa mạc, chỉ khácđường đi củatia sáng Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
45. Và còn nhiều hiện tượng kỳ thú khác Hiện tượng ảo ảnh nổi tiếng ở Alaska Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
46. Hiện tượng ảo ảnh Fata MorganaĐây được coi làhiện tượng ảoảnh kì bí nhấttrên thế giới.Nó hư vô,huyền ảo vàbiến hóa khônlường. Cho tớinay vẫn còn làmột bí ẩn tựnhiên khoa họcchưa thể giảithích nổi. Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
47. Ảo ảnh là tri giác không đúng, bị sai lệch. Tuy nhiên, chúng có tính quy luậtVí dụ: Vòngtròn ở giữacác vòng trònto trông có vẻbé hơn vòngtròn giữa cácvòng trònnhỏ. Thực tếchúng bằngnhau Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
48. Hai đường đậm tưởng như là hai đườngcong nhưng thực tế chúng là hai đườngthẳng song song Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
49. Tương tự, hai đoạn thẳng này bằng nhau dù trông một bên có vẻ ngắn hơnQuy luật ở đây là: Nếu hai vòng tròn nốivới hai mút thì đoạn thẳng trông sẽ dàihơn Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
50. Người ta đã lợi dụng ảo giác vào trongkiến trúc, hội họa, trang trí, Ví dụ: Tranh 3D đường phố Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
51. Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
52. Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
53. Hay tranh 3D Magic Eye Phuong Hanh Dinh - PSY 57 - USSH - 3/2013
