Cung văn đóng vai trò quan trọng trong hầu đồng. Một vấn hầu đồng phục vụ tín ngưỡng thờ cúng đạo thánh Việt Nam được coi là thành công, có màu “nhang khói, thần thánh” khi và chỉ khi từ người hành lễ cho tới lễ nhạc chầu văn (cung văn) cùng những người phục vụ (đồng phò) có sự kết hợp hài hòa, nhuần nhuyễn. Dưới dây là sưu tầm những bài hát chầu văn, hầu đồng hay nhất. Bản văn Sự tích Bát Tràng Bản Hương Thánh Mẫu Vị thánh được dân gian đồng hóa với Mẫu Đệ Tứ - Chầu Đệ Tứ của tín ngưỡng tứ phủ. Bát Tràng danh hương chốn quê nhà Mỹ Tín Thiên Tiên vốn Hằng Nga Giáng sinh vào Đồng Tâm Trần Thị Gái Bát Tràng uyên nhàn thùy mị Nét dịu dàng từ ý đoan trang Mậu Thìn năm đó giáng phàm Trần Đồng Tâm vốn là Vương Phụ Trần Đông Cục đích thị Mẫu Vương Đức Vương Phụ vốn là Thần dược Được tặng phong chức Phủ Hiệu Sinh Đức Vương Mẫu cũng dòng vinh hiển Là con gái Vệ Thần Sách triều Lê Khi giáng phàm Ngài là quyền quý Dòng Trâm anh cái thế gần xa Tiết trung, hiếu nghĩa, thật thà Công dung ngôn hạnh lại là Phật tâm Danh thơm nức tiếng xa gần Nhà nhà đều muốn kết tình thông gia Ngày Hai Tư Chầu bà hiển hóa Ất Dậu Tháng Chín Chầu về cõi tiên Bách Nhật nội ngày đêm biến hiện Lúc dạo chơi Đồng Phú, Đồng Tài Có khi lại lễ Chùa Kim Trúc Lúc quay ra Đồng Mỹ, Đồng Tâm Rồi Đồng Lộc, cây đa Bà Cận Khi ngự thuyền Long Nhỡn dạo chơi Khi dạo mát bến đò Ba Đậu Trở ra về lễ Phật Bảo Minh Có khi bái yết cửa Đình Dâng hương bái đảo Thành Hoàng sáu ngôi Khắp dân làng lấy làm linh hiển Bèn rủ nhau cầu đảo dâng hương Nhiệm màu thay tâm cầu sở đắc Khắp xa gần kéo dến dâng hương Truyền tai nhau hiển ứng thần linh Dấu chân hạc còn lưu hương đỉnh Đức Đồng Tâm chẳng nỡ xa con Mang thân ngọc hóa thành tro cốt Chia trăm phần theo gió tán đi Giữ một phần táng nơi cổ tự Chùa Tiêu Giao bên xã Đông Cao Núi Thiên Thai mây bay gió cuốn Cốt tới đâu tôn kính lập đền Bảy hai làng Gia Bình Siêu Loại Tỉnh Bắc Ninh các xã phụng thờ Năm Khải Định Tứ Tuần Đại Khánh Sách tặng phong ân thánh giáng trần Vua ban sắc chỉ phong thần Trang huy dực bảo trung hưng Thượng Đẳng Chuẩn cho dân xã phụng thờ Hưng công xây sửa linh từ khang trang Làng Bát Tràng tháng Chín mở hội Ngày Hai Tư đản hóa Mẫu Bản Hương Lòng thành kính hương hoa tịnh thủy Hóa phép màu lục trí thần thông Tốc lai giáng hạ từ trung Ngôi đền cổ kính bên sông Nhĩ Hà Ngôi đền tối tú tối linh Khuông phù đệ tử khang ninh thọ trường Cậu Quận Sòng Sơn Văn Bản văn này nói về Thánh Cậu ( được thờ ở Sòng Sơn ) Trong hệ thống Tứ phủ , được sử dụng khi hầu giá này. Vầng đông mãn bóng dương vời vợi Soi vườn hồng choi chói nhân gian Vốn xưa chầu chực đền vàng Vào ra cửa Mẫu sửa sang một Hoàng Trên ngọc bộ chén vàng tay lỡ Xuống trần gian vào cửa dân ngay Điều lành ứng mộng khôn thay Bào thai đủ tháng mười ngày sinh ra Khác người ta long hành hối bộ Ấn tam đình lồ lộ nở nang Dung nghi tính hạnh phi thường Ngọc lành vàng tốt yêu đương chẳng rời Phút nghe thấy trên trời chiếu chỉ Rước Hoàng về thượng đế tiên cung Xe loan gió lọt bụi hồng Cành huyên duy phút mộng xuân rầu rầu Chốn hồng lâu trong lòng phỉ ngộ Chạnh nghĩ là cậu ở xứ Thanh Sòng Sơn thượng đẳng anh linh Trời Nam tú khí địa danh đâu bằng Duy nghìn thu tặng phong choi chói Cửa linh từ nhang khói ngàn thu Chầu rồi cậu lại ngao du Đồi Ngang phố Cát kinh đô thị thành Áo cánh xanh phất phơ lòng đỏ Quần hoa hiên vòng cổ vòng tay Khăn đào cậu đội xinh thay Vai mang túi gấm chân giày rong chơi Cậu Hoàng ba bảy tuổi xanh Miệng cười hoa nở mọi hình mọi xinh Chân đá cầu đồng trinh đánh đáo Tay quạt tầu hảo tố báo tiền Cậu Hoàng be bé hạt tiêu Bé xinh bé đẹp vua yêu Mẫu dùng Các chầu cô khăn hồng áo thắm Bóng cậu Hoàng càng ngắm càng say Dăm ba dắt díu dang tay Nhác trông cậu quận thực thay hữu tình Hát tiếng kinh líu lô vui vẻ Cậu Quận Hoàng tươi đẹp thanh tân Trẻ già nam nữ xa gần Cậu Hoàng chơi đó mười phần ngồi xem Hoặc ai phải sương thu nắng hạ Cậu ban cho nước lã tàn nhang Ra tay chuyển bệnh trần gian Trừ tai tống ách bình an tức thời Tấu văn mời cậu ban tài lộc Cho trong nhà ngũ phúc lâm môn Đền thờ chúa vị thánh tôn Anh linh thiên cổ trường tồn muôn thu Đệ tử tôi khói hương phụng sự Dốc một lòng sớm tối dám sai Thỉnh Cậu giá ngự đền đài Phù hộ đệ tử đời đời bình an Văn bài sai Mười hai cô Bài sai thập nhị tiên nàng Cô nào việc ấy sửa sang theo hầu Cô cả pha nước trà tầu Thế là vừa ý gật đầu ban khen Cô đôi dâng bộ khay đèn Xe ngà diện sứ móc tiêm bằng vàng Cô bơ dâng hộp thuốc nam Thế là vừa ý ông hoàng sơn lâm Cô tư đốt đỉnh nhang trầm Ngọn đèn khêu tỏ tay cầm móc tiêm Cô năm dâng hộp bánh nguyên Kẹo xìu thuốc lá cảnh tiên ai bì Cô sáu tính nết nhu mì Dâng con ngựa xám ông đi chấm đồng Cô bảy nẩy khúc đàn thông Ngày ngày hầu hạ vào ra sớm chiều Cô tám dâng chiếc lược ngà Đôi tay chải chuốt thật là khéo thay Cô chín yểu điệu ai tầy Tiên cô dâng 1 đôi giầy hầu ông Cô 10 thắt dải lưng hồng Canh ba giờ tí đèn lồng bước ra Cô 11 quạt nước pha trà ấm tiên bình ngọc tay ngà dâng lên Cô 12 múa lượn xênh tiền 12 tố nữ hầu giá đôi bên rõ ràng Cậu thả lưới Ba quân nghe lệnh cậu truyền Thuyền bè neo cọc các miền đông tây Lưới thần la liệt bủa vây Thuỷ binh cơ đội vào ngay kíp liền Chân mây mặt nước vô biên Lưới thần chăng khắp các miền hải đông Tôm he cá mực tôm rồng Đều sa vào lưới trùng trùng như muôn Cậu bé Hoàng Hát dọc: Cậu Hoàng giục ngựa qua sông Mồ hôi nhỏ giọt, thương đồng phải theo Thương đồng mấy núi cũng trèo Mấy sông cũng lội mấy đèo cũng qua Đường trường ngàn dặm suối khe Sông sơn, phố cát lại về đền Dâu Trần gian trẩy tội gần xa Cậu Hoàng trẩy hội hoa xuân tưng bừng Tấu cho phật thánh mười phương Thanh đồng đệ tử tựa nương tuổi già (Làm lễ xong ngự tọa) Văn Cô Bé Hòa Bình (Bản này được sử dụng hát trong giá hầu Chầu Thác Bờ ) Ai lên cảnh đẹp Hoà Bình Thác Bờ phong cảnh hữu tình biết bao Dải sông Đà rì rào sóng vỗ Cảnh núi rừng cây phủ màu xanh Anh linh cô bé Hoà Bình Thác Bờ cô ngự một mình trông coi Sử Lê triều sáng soi nữ kiệt Giặc bạo tàn phải khiếp uy linh Chiếc thoi vượt thác một mình Mênh mông sóng vỗ ấm tình nước non Trăng khuyết thì trăng lại tròn Người Mường sống với nước non muôn đời Cô cứu người bằng thoi Tam Bảo Dắt dân bằng đuốc sáng thần tiên Cô đi dáng điệu dịu hiền Cong cong nét liễu cài trên sóng tuyền Vẻ thanh tú hiện trên nền ngọc Nét thu ba mái tóc vờn mây Đoan trang vẻ mặt hây hây Khăn xanh áo trắng vẻ đầy thần tiên Mênh mông sóng nước hò khoan Chơi vơi tượng đá hiện lên giữa dòng Đêm thanh vắng thuyền rồng cô ngự Lá cờ thần thêu chữ vàng tươi Mênh mang một dải khoan bơi Chở quân chính nghĩa thoát nơi hiểm nghèo Nước Đại Việt Lê Triều khai mở Phong cô là liệt nữ anh hùng Có công được tặng chữ chung Có cô bé Thác được phong thể vàng Từng vượt núi băng ngàn mở lối Giúp dân lành sớm tối nên công Bao năm đục núi khơi dòng Đem dòng nước ngọt mát từng đồi nương Văn Cậu Quận Phủ Dầy Bản văn này nói về Thánh Cậu ( được thờ Phủ Dầy ) trong hệ thống Tứ Phủ Lòng tin tiến một cơi trầu Dâng bản văn chầu thỉnh Cậu về đây Cậu xưa vốn ở Phủ Dầy Chầu chực đêm ngày hầu hạ vào ra Cậu Hoàng mới độ lên ba Hình dung sắc thái thật là xinh thay Đầu đội nón chân đi giày Áo xanh khăn đỏ vòng tay quạt tàu Khi chầu thượng đế khấu đầu Khi trở về chầu thánh mẫu thuỷ cung Thấy ai thờ phụng có lòng Cậu về giá ngự điện trung chơi bời Cậu thời có sắc có tài Khắp hết điện đài đâu chẳng ngự chơi Ai thời sạch sẽ tốt tươi Sửa sang lịch sự đến nơi tức thì Cậu nay tính hạnh nhu mì Hình dung nhan sắc mọi bề mọi hay Lại xem phong cảnh mọi nơi Đài kia giá nọ rong chơi phố phường Miệng cười hoa nở phi phương Khăn hồng cánh cánh rõ ràng thực xinh Thấy đâu vui thú hữu tình Cậu về giá ngự như hình thần tiên Vốn xưa cậu ở giang biên Con vua thuỷ tế giáng miền nhân gian Văn Cô Cả Bản văn này nói về cô Đệ Nhất trong hệ thống tứ phủ , được sử dụng hát hầu giá cô Đệ nhất khi lên đồng Dưới Động Đình hoa rơi lai láng Cửa rèm châu thấp thoáng bóng trăng Đời Lê Thái Tổ trung hưng Anh linh ra sức Liễu Thăng hàng đầu Lệnh khoa màu theo quan sứ giả Chọn ngày lành giáng hạ thần tôn Ra vào ngọc điện kim môn Danh thơm ngoài cõi tiếng đồn trong cung Đức Mẫu Vương có lòng quảng đại Phong cô làm công chúa thiên cung Ngọt ngào nổi dấu thiên hương Phấn son chải chuốt áo vàng trai lơ Bậc thần nữ phong cô nhan sắc Vẻ khuynh thành nhất mực trần gian Hây hây má phấn tựa hương Mặt hoa đầy đặn trán vuông cgữ điền Vẻ thiên nhiên hình dung tầm thước Gót hài hoa càng bước càng xinh Đã nên quốc sắc khuynh thành Mày ngang bán nguyệt rành rành tựa hoa Áo mớ ba chân hài mỏ phượng Lwợc đồi mồi nhẫn ngọc luồn tay Gương soi phấn điểm nào tày Cổ đeo chàng mạng đôi tai hoãn vàng Nét dịu dang lại càng vinh hiển Giá ngự đồng phán chuyện các nơi Thông chi dưới bể trên trời Lầu son phủ tía cô ngồi thảnh thơi Lúc nhàn hạ lên chơi tỉnh Bắc Kén được đồng nhan sắc nết na Thiên triều bồng báo trải qua Quỳnh Lôi thẳng tới Thổ Hà Vạn Vân Trải phủ Thuận qua đền Dâu Khám Tới đền Ghềnh xuống trạm Hoàng Mai Có phen đi hán đi hài Qua đền Cổ Vũ Hàng Gai Hàng Bè Trở ra về Hàng Buồm Phố Khách Gặp Minh hồng khúc khích cười reo Rong chơi Cầu Gỗ Hàng Đào Trở về Hàng Bạc lại vào Phúc Tân Tháng hai hội đền Dầm đền Sở Ninh xá từ Đại Lộ đức Ông Nhởn nhơ đứng mũi thuyền rồng Khuyên luyện thanh đồng chầu chực dâng hoa Lại trở ra cô về đền Sét Xuống Bạch Mai bái yết chùa Vua Dạo chơi Trưng Trắc Hai bà Đức Viên Hoà Mã ,lại ra Tây Hồ Có phen dạo khắp thành đô Qua phủ Tây Hồ về tới Chân Tiên Mời Cô trắc giáng bản đền Phù hộ đệ tử thiên niên thọ trường Văn Cô Đôi Cam Đường Bản 1: Lòng thành thắp một tuần hương Dâng văn sự tích Cam Đường tiên cô Quê nhà ở đất xưa Đình Bảng Dòng nối dòng buôn bán vải tơ Cô quản gì nắng sớm chiều mưa Cong cong đòn gánh sớm trưa cho đời Nào tơ lụa vải sồi lĩnh tía Đủ mặt hàng chẳng thiếu thức chi Chiều chiều quảy gánh ra đi Lung linh got ngọc quảy đi cho đời Cô tới đâu hoa cười chim hót Các bản làng nhẹ gót thênh thênh Suối khe đồi núi gập ghềnh Vải tơ đem đến ấm tình ngược xuôi Dân đâu đấy nhớ người tiên nữ Dáng thanh thanh mắt tựa sao sa Thơm thơm tóc phượng dà dà Hây hây má phấn da ngà lưng ong Núm đồng tiền dáng trông ngọc thuyết Nở nụ cười vẻ nguyệt in hoa Khăn vuông đen thẫm đậm đà Lưng đeo xà tích tai hoa bấm vàng Áo đổi vai dịu dàng vạt thắt Mối lưng bao nhiệm nhặt đường cong Tư trời sánh với trăng trong Công dung ngôn hạnh đức cùng thanh tao Sở mãn hạn thiên tào bỗng gọi Trở về trời để lại nhớ thương Người tiên gửi đất Cam Đường Dấu tiên để lại bốn phương phụng thờ Thuở sinh thời vải tơ đem đến Lúc về trời vẫn hiện đêm khuya Canh ba quảy gánh đi về Tay tiên hái quả trẩy huê cho đời Sang canh tư dạo chơi các bản Gọi chim rừng gợi sáng canh năm Anh linh nức tiếng bốn phương Có cô tiên nữ Cam Đường thiêng thay Dân đâu đó đêm ngày nguỡng mộ Đội ơn cô tế độ sinh nhân Ban tài tiếp lộc xa gần Kêu sao được vậy nhân dân ơn nhờ Đoi đãy nải thủa xưa ghi lại Cô Cam Đường tiếng mãi mai sau Hôm nay dâng tiến văn chầu Cung đàn tiếng hát đôi câu tâm thành Cô về lai giáng điện đình Xin cô bốn chữ khang ninh thọ trường Bản 2 Gương tần tảo đời đời ghi nhớ Chữ kiệm cần ví tựa vàng son Trăm năm bia đá vẫn mòn Cam Đường cổ tích miếu đường ngàn thu Đường Quan Lộ ,chợ Dầu ,Đình Bảng Có hai cô buôn bán tha hương Đòn cong túi đẫy dịu dàng Ngược xuôi thuận nẻo Cam Đường chợ xa Hai túi đẫy lượt là nhiễu vải Lụa tơ vàng sồi đũi hoa trơn Hai vai nặng gánh càn khôn Chàm xanh lĩnh tía nâu non vải sồng Đường xa lắc mà lòng chẳng ngại Giúp ngưòi đời có vải ấm thân Niềm tin đồn đại xa gần Cam Đường biên giới thổ dân nức lòng Bỗng một buổi trời đông tuyết lạnh Vai nặng nề quảy gánh non xa Chiều hôm bóng đã xế tà Núi non khuất khúc vào ra vắng người Cô dừng bước bên đồi đỡ gánh Biết đâu ngờ đã định mưu gian Cường hung một lũ bạo tàn Thẳng tay cướp của lại toan hại người Âu cũng bởi số trời đã định Nợ trần hoàn nhẹ gánh gian lao Tinh linh trở lại thiên tào Cam bề hoặc tử quyết liều hai thân Ngàn cỏ hoa tần ngần rủ lá Cảm thương người một dạ kiên trinh Nỗi oan khuất thấu Thiên Đình Mối xông cổ mộ rành rành bên non Phép linh ứng hiện hồn đưa khách Cứu cho người thoát ách cường hung Độ người trên bộ dưói sông Thuận buồm xuôi gió thong dong đi về Khắp hương bản nhờ uy tế độ Ai khẩn cầu phúc thọ tài danh Cam Đường dựng miếu anh linh Sở cầu như ý thời tình thế gian Thưòng dạo cảnh Đông Cuông,Trái Hút Đền Bảo Hà,Ngòi Hóp ,Lao Cai Sông Thưong bẻ lái chèo bơi Khi vào Rừng Cấm,khi chơi Làng Giàng Khi chơi cảnh Hà Giang ,Bắc Mục Thú lâm tùng rừng trúc rừng mai Cam Đường quả ngọt hoa tươi Lẵng hoa cô quảy trên vai nhịp nhàng Thắt đai ngang xuyến vàng xà tích Ống vôi trầu đỏ quạch thơm cay Yếm đào dải lụa tung bay Mặc áo đổi vạt chân giày quai ngang Miếu đôi cô Cam Đường cổ tích Hiếu anh linh hách trịch thế gian Thỉnh cô trắc giáng đàn tràng Khuông phù đệ tử an khang thọ trường Văn Cậu Quận Đồi Ngang Bản văn này nói về Thánh Cậu được thờ ở Phủ Đồi Ngang - Ninh Bình . Dược dùng khi hát hầu trong Hệ thống Tứ phủ |