Bác sĩ Đặng Thanh Hồng - trưởng khoa nội 1 Bệnh viện Ung bướu (TP.HCM) - thăm khám một trường hợp có nhân tuyến giáp - Ảnh: XUÂN MAI Show
Các bác sĩ cho biết nhân giáp (nhân tuyến giáp) là tình trạng phổ biến với 60-70% người dân có nhân giáp và 90% là lành tính. Sợ chuyển thành ung thư, muốn đi xét nghiệm thêmĐược chỉ định siêu âm tuyến giáp trong gói khám sức khỏe tổng quát, bà N.T.Đ. (65 tuổi, ngụ tỉnh Đồng Tháp) nhận kết quả có nhân giáp thùy phải Tirads 4. Không những lo lắng bệnh tình của mình chuyển sang ung thư, bà Đ. còn rơi vào tình trạng hoang mang khi không hiểu được ý nghĩa của cụm từ Tirads 4 là gì, có cần hóa trị hay xạ trị gì hay không. Chị P.T.H.V. (33 tuổi, ngụ tỉnh Bình Thuận) cho biết vào tháng 11-2022 khi đi khám sức khỏe tổng quát tại bệnh viện địa phương và phát hiện có nhân giáp thùy phải và trái. Bác sĩ tại đây yêu cầu chị V. đến bệnh viện chuyên sâu để chọc tế bào. Một tháng sau, chị V. tiếp tục đến một bệnh viện khác khám lại, thì bác sĩ không cho chọc tế bào vì nhân giáp còn nhỏ (nhân thùy phải Tirads 2, nhân thùy trái Tirads 3). Với tình trạng nhân giáp này, bác sĩ khuyên chị V. chỉ cần theo dõi 6 tháng và tái khám. "Mỗi nơi khám bệnh có lời khuyên khác nhau, tôi cũng hoang mang và không biết Tirads 2, 3 thì nguy hiểm ở mức độ nào, có cần siêu âm lại nữa không", chị V. chia sẻ. Bác sĩ Đặng Thanh Hồng - trưởng khoa nội 1 Bệnh viện Ung bướu (TP.HCM) - cho hay ung thư tuyến giáp thường diễn biến âm thầm và kéo dài nhưng lại không có triệu chứng rõ ràng nên người bệnh thường bỏ qua cơ hội tầm soát. Hiện nguyên nhân gây ra ung thư tuyến giáp chưa xác định cụ thể. Tuy nhiên qua quá trình thăm khám ghi nhận người từng tiếp xúc với những chất phóng xạ, hoặc từng dùng thuốc phóng xạ trong điều trị bệnh, hoặc dùng nhiều muối iốt... thì dễ bị ung thư tuyến giáp hơn. Bác sĩ Nguyễn Triệu Vũ - trưởng khoa ung bướu Bệnh viện TP Thủ Đức (TP.HCM) - thông tin nhân giáp là tình trạng phổ biến với 60-70% người dân có nhân giáp và 90% trong số này là lành tính. Do đó, việc lạm dụng siêu âm cổ nhằm tầm soát ung thư giáp là không cần thiết, không khoa học và có thể gây thêm biến chứng do can thiệp gây ra vì phần lớn ung thư giáp diễn tiến chậm, không gây bất lợi cho người bệnh. Tirads là gì và mức độ nào là ác tính?Bác sĩ Vũ cho biết thêm, Tirads là hệ thống ghi nhận và đánh giá bướu (nhân) giáp dựa trên siêu âm. Trong đó Tirads 1 là tuyến giáp bình thường, 2 là nhân giáp lành tính, 3 là nhân có khả năng lành tính, 4 là nghi ngờ ác tính, 5 là nghi ngờ ác tính cao. Lưu ý là phân độ Tirads có tính gợi ý, dựa trên hình thái siêu âm, không phải là chắc chắn một khối u lành tính hoặc ác tính, chắc chắn nhất là dựa trên xét nghiệm khối u. Do đó vẫn có âm tính giả và dương tính giả, và cần bác sĩ chuyên khoa đánh giá, hướng dẫn. Người dân không nên tự tra cứu và suy diễn, gây hoang mang không đáng có. "Người dân nên đi khám khi có khối sưng gồ tại cổ hoặc hạch cổ, khàn tiếng kéo dài. Chưa kể có hiện tượng một số nhân viên y tế hù dọa, lạm dụng xét nghiệm và can thiệp khiến người dân lo lắng, tốn kém không cần thiết", bác sĩ Vũ khuyến cáo. Còn bác sĩ Đặng Thanh Hồng cho hay với mỗi mức độ Tirads sẽ xác định được mức độ nghi ngờ để có phương án điều trị phù hợp. Thực tế, bệnh nhân có kết quả Tirads 3, các bác sĩ sẽ không chọc hút. Nhưng với dạng nang tuyến giáp thì phải chọc hút tế bào dưới hướng dẫn của siêu âm vì chúng có thể là nang lành tính hoặc ác tính, do đó mức độ nguy cơ có thể không chính xác. Theo thống kê có khoảng 10-12% nang tuyến giáp là ác tính. Do đó nguy cơ bỏ sót 10-12% người mang nang tuyến giáp ác tính, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Với thủ thuật chọc hút dưới siêu âm làm cho kết quả chắc chắn hơn và tỉ lệ 10-12% bỏ sót sẽ được "xóa sạch". Để phòng bệnh tuyến giáp, các bác sĩ khuyến cáo cần đi khám sức khỏe định kỳ với người có sức khỏe bình thường. Với người đã có nhân giáp, cần tái khám theo sự chỉ định của bác sĩ. Đồng thời có chế độ ăn uống lành mạnh, hợp lý, không thiếu và thừa iốt… Tại sao từ lành tính chuyển thành ác tính?Trả lời thắc mắc tại sao nhiều người có kết quả xét nghiệm nhân giáp lành tính nhưng chỉ một thời gian sau chuyển thành ác tính, bác sĩ có bỏ sót không; bác sĩ Đặng Thanh Hồng lý giải ung thư tuyến giáp có thể có một nhân hoặc nhiều nhân. Những tổn thương ung thư thường nằm quanh nhân đó, không phải tự nhân đó biến thành ung thư. Hầu hết bệnh nhân chưa hiểu được diễn tiến tự nhiên bệnh học của bệnh lý tuyến giáp, do đó bác sĩ tư vấn kỹ cho bệnh nhân. Bướu giáp đa nhân 2 thùy là nguyên nhân thứ 2 dẫn đến cường giáp với các triệu chứng: lo lắng, vã mồ hôi, mệt mỏi, hồi hộp, đánh trống ngực,… Đồng thời, cũng có thể dẫn đến ung thư tuyến giáp. Bệnh ít khi có triệu chứng, do đó, người dân cần đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và điều trị kịp thời, nâng cao chất lượng cuộc sống.  Đa nhân giáp 2 thùy là gì?Tuyến giáp nằm phía trước cổ, gồm hai thùy: thùy phải và thùy trái, được nối với nhau bởi eo giáp, có chức năng tạo ra hormone điều chỉnh quá trình trao đổi chất, tuần hoàn máu, tăng trưởng… Đa nhân giáp 2 thùy là tình trạng cả 2 thùy của tuyến giáp có nhân. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp hoặc không. Đa nhân giáp 2 thùy gồm 2 loại:
Nguyên nhân bướu giáp đa nhân 2 thùyHiện vẫn chưa rõ nguyên nhân gây đa nhân tuyến giáp 2 thùy; tuy nhiên, các yếu tố sau được xem là nguyên nhân gây bệnh: (1)
Dấu hiệu nhận biết bướu đa nhân 2 thùy tuyến giápBướu giáp đa nhân 2 thùy thường không có triệu chứng. Người bệnh phát hiện khi khám sức khỏe hoặc có chỉ định siêu âm, xét nghiệm vì bệnh khác; đôi khi do bướu giáp đa nhân thể hiện khối u ở phía trước cổ. Bướu giáp có kích thước lớn gây khó thở, khàn giọng hoặc cảm giác thắt chặt quanh cổ họng. (2) Người bệnh cũng phát hiện bướu giáp đa nhân 2 thùy khi có triệu chứng của cường giáp: giảm cân, run tay, đánh trống ngực, lo lắng…; suy giáp: tăng cân, khô da, không chịu được lạnh, táo bón… Cách chẩn đoán bướu đa nhân hai thùy tuyến giáp1. Khám thực thểKhi đi khám, bác sĩ sẽ sờ vùng cổ để phát hiện những bất thường như khối u, hạch cổ… Bác sĩ cũng khai thác tiền sử đã từng bị bướu cổ chưa? Gia đình có người bệnh bướu cổ không? Đã từng xạ trị vùng cổ, đầu, ngực chưa? Ngoài ra, bác sĩ sẽ hỏi các thông tin về: cân nặng, rụng tóc, mồ hôi, lo lắng, đánh trống ngực, run tay… 2. Siêu âmSiêu âm là phương pháp thường dùng để kiểm tra tuyến giáp. Qua đó, bác sĩ đánh giá kích thước tuyến giáp, đặc điểm nhân giáp: số lượng, vôi hóa, đường viền, hình dạng… 3. Xét nghiệm máuXét nghiệm máu nhằm định lượng hormone tuyến giáp (TSH, FT3, FT4), đánh giá tuyến giáp có hoạt động bình thường không. Căn cứ vào kết quả xét nghiệm máu, bác sĩ cũng xác định bướu giáp đa nhân 2 thùy có độc không. Từ đó, đưa ra phương án điều trị phù hợp. 4. Sinh thiếtKhi nghi ngờ ung thư tuyến giáp, bác sĩ sẽ chỉ định sinh thiết. Bác sĩ dùng kim mỏng chọc vào nhân giáp dưới hỗ trợ của siêu âm, lấy tế bào, sau đó gửi đến phòng thí nghiệm. Bác sĩ khoa Giải phẫu bệnh quan sát tế bào dưới kính hiển vi. Kết quả sinh thiết gồm các trường hợp:
Điều trị bướu đa nhân hai thùy tuyến giáp1. Điều trị tuyến giáp đa nhân 2 thùy không độcBướu giáp đa nhân 2 thùy không độc không ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp nhưng người bệnh cần theo dõi định kỳ 6 tháng hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Bởi bướu giáp có thể chuyển thành độc, gây ung thư tuyến giáp. Trường hợp bướu giáp đa nhân 2 thùy không độc có kích thước lớn, ảnh hưởng đến quá trình thở, nuốt, người bệnh được chỉ định phẫu thuật lấy nhân hoặc dùng i-od phóng xạ. Liều lượng i-od phóng xạ do bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường chỉ định. Sau khi dùng i-od phóng xạ, người bệnh dễ bị suy giáp, do đó, cần dùng thuốc hormone tuyến giáp. Ngoài ra, còn có phương pháp đốt sóng cao tần điều trị bướu giáp đa nhân 2 thùy. Theo đó, bác sĩ dùng dòng điện tần số cao làm giảm kích thước nhân, không để lại sẹo, bảo toàn nhu mô giáp lành. 2. Điều trị tuyến giáp đa nhân 2 thùy độcBướu giáp đa nhân 2 thùy độc sẽ gây cường giáp với các triệu chứng: mệt mỏi, lo lắng, vã mồ hôi, hồi hộp, đánh trống ngực, giảm cân, mất ngủ, yếu cơ… Do đó, khi phát hiện, người bệnh cần được điều trị kịp thời. Tùy vào tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ cùng trao đổi với người bệnh để chọn phương án điều trị phù hợp, hiệu quả. Các phương pháp điều trị bướu giáp đa nhân 2 thùy gồm: i-od phóng xạ, thuốc kháng giáp, phẫu thuật. Thuốc kháng giáp: Thioamide là nhóm thuốc kháng giáp thường được dùng giúp chức năng tuyến giáp trở về trạng thái bình thường. Bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường thường dùng thuốc kháng giáp để chuẩn bị cho phẫu thuật hoặc dùng i-od phóng xạ. Người bệnh uống thuốc kháng giáp trong vòng 2-8 tuần và ngưng thuốc ít nhất 4 ngày trước khi điều trị bằng phương pháp i-od phóng xạ nhằm tránh cơn bão giáp. Thuốc kháng giáp có thể gây ra các tác dụng phụ: sốt, rối loạn tiêu hóa, giảm bạch cầu, tổn thương gan… Do đó, bác sĩ thường kê liều thuốc kháng giáp thấp nhất. Iod phóng xạ: Hầu hết người bệnh bướu giáp đa nhân 2 thùy độc đều dùng i-od phóng xạ, trừ phụ nữ mang thai. Sau điều trị, nếu kích thước bướu to lên hoặc nồng độ hormone tuyến giáp cao, cho thấy liều i-od chưa đủ. Thông thường, tình trạng hấp thụ iod ở người bị bướu đa nhân 2 thùy tuyến giáp độc kém hơn người bệnh Basedow nên cần dùng liều i-od phóng xạ cao hơn. Thuốc chẹn beta: Có tác dụng giảm nhẹ các triệu chứng của bướu đa nhân 2 thùy độc như nhịp tim nhanh, run tay, vã mồ hôi, căng thẳng, đánh trống ngực… Nếu người bệnh không đáp ứng hoặc có phản ứng phụ với nhóm chẹn beta, bác sĩ sẽ thay thế bằng thuốc canxi. Hệ thống BVĐK Tâm Anh với đội ngũ bác sĩ khoa Nội tiết – Đái tháo đường giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm và trang thiết bị y tế, Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn ISO 15189:2012, phòng mổ hiện đại là nơi khám, điều trị hiệu quả bệnh các bệnh nội tiết (bướu giáp, cường giáp, bướu giáp đa nhân 2 thùy, suy tuyến thượng thận…), tiểu đường (tiểu đường thai kỳ, tiểu đường tuýp 1, tiểu đường tuýp 2). Người dân nên đi khám định kỳ để sớm phát hiện bệnh, điều trị kịp thời, nâng cao chất lượng cuộc sống. HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bướu giáp đa nhân 2 thùy cần được theo dõi và điều trị, vì có thể dẫn đến cường giáp. Đồng thời, người bệnh cần theo dõi bướu giáp đa nhân 2 thùy với bác sĩ Nội tiết – Đái tháo đường tại bệnh viện có Trung tâm xét nghiệm hiện đại cùng trang thiết bị hàng đầu để có kết quả chính xác, chẩn đoán nhanh chóng, điều trị kịp thời. |
