Làm sao để biết ngưng thở khi ngủ

    Hội chứng ngừng thở khi ngủ là một rối loạn đặc trưng của bệnh lý hô hấp có liên quan đến giấc ngủ. Biểu hiện lâm sàng bằng những cơn ngừng thở từng lúc khi ngủ trong thời gian từ 10 giây trở lên, dẫn đến giảm nồng độ oxy trong máu, sau đó động tác hô hấp hoạt động trở lại thường phối hợp với sự thức dậy ngắn.

    Hội chứng ngừng thở tắc nghẽn khi ngủ nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm: tai biến mạch máu não, đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, tai nạn giao thông, tai nạn lao động, giảm trí nhớ, mất tập trung...

1. Ngủ ngáy kèm theo ngừng thở, ngạt thở.

2. Buồn ngủ nhiều ban ngày.

3. Thức giấc nhiều lần trong đêm.

4. Đi tiểu nhiều lần trong đêm

6. Giảm trí nhớ, giảm độ tập trung.

7. Thừa cân, béo phì, bất thường vùng hàm mặt,…

8. Tăng huyết áp kháng trị

    Khi có những dấu hiệu về ngưng thở lúc ngủ, người bệnh nên đến các chuyên khoa hô hấp khám ngay để được điều trị sớm nhất có thể. Các chuyên gia cảnh báo nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm hội chứng ngưng thở lúc ngủ sẽ góp phần gây ra những biến chứng nguy hiểm như: tai biến mạch máu não, cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, tai nạn giao thông, tai nạn lao động, giảm trí nhớ, mất tập trung, đột tử trong đêm…Tùy theo nguyên nhân của hội chứng ngưng thở khi ngủ mà có biện pháp điều trị thích hợp. Hiện nay, cách chẩn đoán là dùng máy đa ký giấc ngủ để ghi lại toàn bộ những dấu hiệu bất thường trong giấc ngủ. Qua đó, các bác sĩ đưa ra chẩn đoán và điều trị kịp thời.

    Đa ký giấc ngủ (PSG) hay còn gọi là đo giấc ngủ. Đa ký giấc ngủ dựa trên các thăm dò chức năng được sử dụng phổ biến nhất trong chẩn đoán hội chứng ngưng thở khi ngủ. Phương pháp này thường được xem là tiêu chuẩn để chẩn đoán chứng ngưng thở khi ngủ, xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh và đánh giá các rối loạn giấc ngủ khác có thể có hoặc không có hội chứng ngưng thở khi ngủ.

    Đa ký giấc ngủ bao gồm ghi nhận đồng thời về nhiều thông số sinh lý của bệnh nhân trong lúc ngủ. Đa ký giấc ngủ có thể trực tiếp theo dõi và đếm số lần gặp các sự cố về hô hấp, đồng thời cũng theo dõi tình trạng giảm ô-xy trong máu.

Tỉ lệ mắc hội chứng ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ ở người Việt Nam ngày càng cao nhưng mức độ nhận biết của người dân cũng như nhân viên y tế  đối với hội chứng này còn thấp

Các phương pháp điều trị ngưng thở khi ngủ

Bạn vừa được chẩn đoán là mình bị hội chứng ngưng thở khi ngủ! Vậy bước kế tiếp là gì?

Đối với phần lớn người mắc hôi chứng này, lựa chọn duy nhất là sử dụng máy thở áp lực dương liên tục CPAP.

Thiết bị này cung cấp áp suât không khí thông qua một mặt nạ được đặt trên mũi trong lúc ngủ, áp lực của không khí thở là liên tục và có phần lớn hơn của không khí xung quanh, chỉ là đủ để giữ cho đường hô hấp trên thở.  Điều này ngăn ngưng thở và ngáy.

Mặc dù CPAP luôn thành công và hầu hết thường được sử dụng cho phương pháp điều trị ngưng thở khi ngủ, giải pháp này thật không dễ dàng chấp nhận và cũng có nhiều khuyết điểm vì chi phí mua máy thở khá cao và một số người thấy nó cồng kềnh khó chịu do phải đeo mặt nạ thở suôt đêm. Nhưng đối với những ai phải chịu đựng sự mỏi mệt ban ngày kéo dài do chứng ngưng thở khi ngủ ban đêm và luôn căng thẳng lo lắng thì giải pháp đó chính là phao cứu sinh cho họ

Tuy nhiên, phải nhớ rằng ngoài việc sử dụng CPAP, vẫn còn các lựa chọn khác

Một số phương pháp chỉ cần sự một ít nỗ  lực của bạn và đã có thể tạo sự  thay đổi lớn cho chứng ngưng thở khi ngủ của bạn. Một số phương pháp cần rất nhiều nỗ lực và kế hoạch thực hiện từ phía bạn

Chúng ta hãy bắt đầu với những phương pháp dễ nhất

Những phương pháp dễ nhất

Có một sô phương pháp điều trị dế dàng, nhưng chúng không hoàn toàn điều trị hết hội chứng ngưng thở khi ngủ. Chúng chỉ giúp bạn có một giác ngủ NGON HƠN trong khi bạn đang phải chịu đựng hội chứng ngưng thở khi ngủ xảy ra hàng đêm

1.  Thay đổi tư thế ngủ

Bạn nên nằm ngủ nghiêng về một bên thay vì nằm ngửa. Nằm ngửa là tư thế đặc biệt không tốt đối với người mắc hộ chứng ngưng thở khi ngủ vì tư thế đo làm bệnh ngáy và ngưng thở khi ngủ trở nên trầm trọng hơn, vì nằm ngửa làm hàm khép lại, lưỡi khép lại và chặn đứng đường thở

2.  Giải pháp thở

Giải pháp này thích hợp cho những người bị hội chứng ngưng thở khi ngủ ở mức độ nhẹ hoặc trung bình, và đặc biệt cấu tạo mũi có khối u ở vùng mũi gây cản trở đường thở

Ví dụ của giải pháp thở là nong mũi và sử dụng phun nước muối để đường mũi mở

Các phương pháp điều trị ngưng thở khi ngủ khó hơn

3.  Thay đổi lối sống

Thay đổi lối sống góp phần cải thiện tình trạng ngưng thở bao gồm việc giảm hoặc bỏ hẳn rượu bia, thuốc lá, ma túy hay các chất gây nghiện

4.  Thiết bị Nha Khoa ( thiết bị miệng)

Một thiết bị nha khoa được gắn trong miệng của bạn khi ngủ, giúp đưa hàm về phía trước và mở rộng đường thở.  Nha sĩ sẽ đo kích thước miệng của bạn và tạo ra thiết bị này phù hợp với bạn

5.  Châm cứu

Trong quá trình điều trị châm cứu, những cái kim rất nhỏ được châm vào các vị trí trên cơ thể bạn. Kích thích này tạo điều kiên thuận lợi để giải phóng nội tiết tố cơ thể, giúp bạn dễ ngủ hơn

Can thiệp phẫu thuật                                        

6.  Phẫu thuật cổ họng

Phẫu thuật đôi khi có thể là một cách hiệu quả điều trị ngưng thở khi ngủ - đặc biệt là nếu ngưng thở của bạn gây ra do cấu trúc của đường hô hấp của bạn.
Có một số thủ tục phẫu thuật có thể mở đường thở của bạn như loại bỏ các mô ở mặt sau của cổ họng với laser hoặc với  tần số vô tuyến năng lượng, phẫu thuật cắt bỏ amidan mở rộng hoăc vòm họng..

7.  Phẫu thuật mũi

Cũng giống như phẫu thuât cổ họng,phẫu thuật mũi có thể là môt phương pháp điều trị ngưng thở của bạn hiêu quả. Bao gồm

            -  Phẫu thuật mũi cắt bỏ khối u hoặc lệch vách ngăn mũi

-  Loại bỏ mô bị nhiễm trùng trong xoang

-  Mở rộng hoặc loại bỏ mô ở khu vực xoang trên

Ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ (OSA) là một tình trạng phổ biến làm ảnh hưởng đến hô hấp trong khi ngủ. Một người  bị OSA sẽ có nhiều lần xảy ra tình trạng không khí không thể lưu thông bình thường vào phổi trong khi ngủ. Tình trạng tắc nghẽn đường thở này thường do mô mềm ở họng (đường hô hấp trên) và lưỡi bị xẹp xuống trong khi ngủ.

Ngưng thở là tình trạng không hô hấp. Đối với OSA, bạn có thể ngưng thở trong một thời gian ngắn. Thậm chí khi bạn cố gắng thở nhưng chỉ có ít hoặc không có luồng không khí nào đi vào phổi. Chứng ngưng thở tắc nghẽn này thỉnh thoảng xảy ra trong khi ngủ và làm cho bạn phải tỉnh giấc khi đang ngủ ngon.  Tình trạng ngưng thở xảy ra thường xuyên có thể gây ra nhiều vấn đề. Nếu không được điều trị thì theo thời gian có thể phát triển thành các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

OSA thường gặp ở nam giới, phụ nữ sau tuổi mãn kinh và những người trên 65 tuổi. OSA cũng có thể xảy ra ở trẻ em. Một số nhóm người đặc biệt có nguy cơ bị OSA. Những người thừa cân có nhiều khả năng bị OSA. Chứng ngưng thở khi ngủ OSA có thể xảy ra ở những người có a-mi-đan hoặc VA lớn nhưng cũng có thể xảy ra ở những người có kích thước a-mi-đan hoặc VA bình thường và những người có một số vấn đề về xương hàm dưới. Những người có vấn đề về xương hàm dưới thường gặp khó khăn trong việc giữ mô mềm ở họng thông thoáng. Các tình trạng này gọi là tật xương hàm dưới nhỏ và tật tụt xương hàm dưới.

CÁC TRIỆU CHỨNG CỦA NGƯNG THỞ TẮC NGHẼN KHI NGỦ?

Có nhiều dấu hiệu để bác sĩ nhận biết bạn bị OSA. Bạn có thể không biết mình bị OSA, nhưng vợ/chồng, thành viên khác trong gia đình, hoặc bạn thân có thể biết rõ các triệu chứng này.

Các triệu chứng thông thường mà bạn có thể gặp trong khi ngủ:

• Thường ngáy to và làm phiền đến người ngủ cạnh. Tình trạng này có thể lặp Ä‘i lặp lại suốt đêm,
• Có âm thanh nghẹt thở hay thở hổn hển,
• Có người quan sát thấy việc ngÆ°ng thở của bạn trong khi ngủ,
• CÆ¡ thể chuyển Ä‘á»™ng Ä‘á»™t ngá»™t hoặc co giật,
• Trằn trọc thao thức không yên,
• Thường xuyên tỉnh giấc khi ngủ.

Các triệu chứng thông thường mà bạn có thể gặp phải trong khi thức:

• Có cảm giác ngủ không đủ giấc, ngay cả khi đã ngủ nhiều giờ,
• Đau đầu vào buổi sáng,
• Khô hoặc Ä‘au họng vào buổi sáng do thở bằng miệng trong khi ngủ,
• Buồn ngủ cả ngày,
• Kiệt sức hoặc mệt mỏi cả ngày,
• Thay đổi tính cách, nhÆ° tâm tính bất thường và khó hòa hợp vá»›i người khác,
• Trí nhá»› kém hoặc mất khả năng tập trung.

NHỮNG NGUY HIỂM DO CHỨNG NGƯNG THỞ TẮC NGHẼN KHI NGỦ GÂY RA?

Việc thiếu ngủ có thể làm cho bạn cảm thấy buồn ngủ khi lái xe và gây ra tai nạn. Tình trạng ngưng thở kéo dài có thể dẫn đến bệnh cao huyết áp, bệnh tim, đột quỵ hoặc tử vong sớm.

CÁCH NHẬN BIẾT KHI BẠN MẮC CHỨNG NGƯNG THỞ TẮC NGHẼN KHI NGỦ?

Bạn cần được đánh giá khi có các dấu hiệu của OSA được mô tả ở trên. Hãy thảo luận với nhân viên chăm sóc sức khỏe về các vấn đề của mình. Nhân viên chăm sóc sức khỏe sẽ phân loại một số vấn đề mà bạn đang gặp phải và xác định xem bạn có cần đánh giá chuyên sâu tại bệnh viện hay không.

OSA sẽ được chẩn đoán bằng phương pháp khảo sát giấc ngủ (hoặc đo đa ký giấc ngủ). Phương pháp này thường được thực hiện tại bệnh viện vì cần sắp xếp cho bạn ngủ lại qua đêm. Trong thời gian này, bạn sẽ được theo dõi tình trạng hô hấp, nhịp tim, trạng thái ngủ và nồng độ oxy.

CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ NGƯNG THỞ TẮC NGHẼN KHI NGỦ?

Chứng ngưng thở khi ngủ có thể được điều trị hiệu quả bằng nhiều phương pháp. Phương pháp điều trị được đề nghị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh.