Kiến vàng đọc như thế nào

Một loại bệnh phổ biến khác trên cam quýt là greening do rầy chổng cánh gây ra. Làm lá có hiện tượng vàng lá gân xanh, trái nhỏ, bị vẹo, nhiều hạt lép và trái màu xanh. Khi kiến vàng xuất hiện sẽ góp phần tiêu diệt rầy chổng cánh, hạn chế bệnh greening. Đây là kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học ở Viện Cây ăn quả Miền Nam.

Còn “trị” được một loại sâu khác là sâu vẽ bùa. Khi bà con nông dân sử dụng không đúng thuốc phòng trừ thì sâu vẽ bùa sẽ phát triển rất mạnh. Ong, ruồi ký sinh trên mình sâu vẽ bùa thường sinh sôi nảy nở mạnh mẽ. Nhưng nếu có kiến vàng, chúng sẽ áp đảo tiêu diệt sâu vẽ bùa.

Đặc biệt, một loài dịch hại đáng sợ khác là nhện, nhưng chúng lại rất “kỵ” kiến vàng. Nhiều nhà vườn trồng cam mật tiến hành nuôi kiến trong vườn thì lượng nhện giảm đi rõ rệt.

3/ Kỹ thuật nuôi kiến vàng trong vườn cây ăn trái

3.1 Cách thả

Nên thu thập các ổ kiến lá còn xanh, có độ to trung bình từ 20 cm trở lên, cấu tạo bởi 2 lớp lá, vì thường các tổ này dễ có Kiến chúa hơn.

Kiến hôi diệt kiến vàng nên phải diệt kiến hôi trước khi thả kiến vàng. Kiến mới và kiến vàng có sẵn trên cây cũng xung khắc nhau, chúng sát hại lẫn nhau. Trong lúc “chiến đấu” chúng tiết ra chất acid formic làm cho cành cây bị rám vỏ sau đó khô đi và bị chết. Nên phải diệt trước khi thả kiến mới. Nếu không diệt được hết kiến cũ thì phải thả kiến mới từ trên xuống để kiến mới xua đuổi kiến cũ xuống dưới gốc cây.

3.2 Thời gian thả

Để tránh kiến đánh diệt lẫn nhau, nên thu thập các tổ cùng một cây và để vào cùng một túi để các tổ kiến này cùng một nhóm. Kiến chúa, kiến đực và kiến thợ đều có mật số cao nhất từ tháng 7 đến tháng 10. Đây cũng là thời điểm thích hợp nhất để thu thập tổ kiến thả vào vườn mới. Thả ít nhất 2 tổ đặt vào các chảng ba, chảng tư của cây.

3.3. Thức ăn

Cần phải cho kiến vàng ăn thêm bằng cách treo ruột gà, vịt, đầu cá… lên cây. Nhất là trong mùa khô thiếu thức ăn kiến sẽ bỏ đi. Nhưng chỉ cho ăn vài ba tháng một lần vì cho ăn nhiều kiến sẽ làm biếng không di chuyển và săn mồi.

3.4 Nơi phân bố

Để kiến có điều kiện phát triển và phân bố đều trong vườn. Cần tạo điều kiện cho kiến di chuyển từ cây này sang cây khác để săn mồi và làm tổ. Giăng dây hay gác cây từ cây này sang cây kia kiến sẽ di chuyển qua lại theo đường đó.

Kiến vàng sinh sống được trên tất cả các loại vườn: độc canh, xen canh và vườn tạp. Tuy nhiên, ở các vườn độc canh có trồng các cây khác như mận, xoài, cóc hay bình bát, quao, gòn trên bờ mương xung quanh vườn thì mật số nhiều hơn.

3.5 Lưu ý

Kiến vàng rất mẫn cảm với thuốc trừ sâu, vì thế nên hạn chế tối đa sử dụng thuốc hóa học. Nếu sử dụng, phải dùng dầu khoáng hoặc thuốc ít độc đối với kiến. Thuốc nhóm Cúc tổng hợp giết kiến mạnh và nhanh nhất. Nếu sử dụng nên phun vào buổi chiều, khi kiến ít hoạt động và đã tập trung về tổ hoặc lúc sáng sớm. Tránh phun trực tiếp lên tổ. Để việc sử dụng kiến vàng có hiệu quả cần chú ý mật độ kiến phải đủ, phân bố đều và ổn định quanh năm.

Nuôi kiến vàng trên các vườn cây có múi là một biện pháp sinh học có hiệu quả cao và ít tốn kém. Đặc biệt là không gây ô nhiễm môi trường, phù hợp với xu hướng sản xuất nông nghiệp theo hướng bền vững. Nhờ công dụng trong việc phòng trừ các loại sâu hại trên cây ăn trái. Đem lại hiệu quả cao trong canh tác cho nông dân và hạn chế được việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

Kiến vàng được xem là loại thiên địch lợi hại. Các bệnh thường gặp trên cam quýt như: Greening, sâu vẽ bùa, bệnh do bọ xít nhện… đều giảm nhiều khi nuôi kiến vàng trong vườn. Kiến vàng từ lâu đã được xếp vào hàng thiên địch lợi hại của ruộng đồng, vườn tược. Ở Trung Quốc vườn cam có kiến vàng có số trái rụng do bọ xít xanh rất ít, ít hơn khi dùng thuốc hóa học. Ở Châu Phi, kiến vàng không cho loại bọ xít hại dừa trên các vườn dừa phát triển. Nhiều nước, cây ca cao có kiến vàng sẽ không bị chuột phá. Trên xoài, sâu ăn lá không sống sót khi có kiến vàng cư trú. Đây là những nghiên cứu qua thực tế tại nông thôn nhiều nước và được các nhà khoa học công nhận.

Ở nước ta, bà con vùng ĐBSCL có tập quán đem tổ kiến vàng về buộc trên cây trong vườn cam quýt. Các vườn cam, quýt có mặt kiến vàng không còn kiến hôi (kiến đen làm cam quýt sượng và mất nước). Một loài bệnh trên cây cam quýt là Greening, đặc biệt thường gặp trên các vườn cam, nhất là các vườn cam mật. Greening do rầy chổng cánh gây ra. Cây cam khi nhiễm bệnh có lá gân xanh. Khi kiến vàng xuất hiện sẽ tiêu diệt rầy chổng cánh, vườn cam quýt có kiến vàng sẽ không bị bệnh Greening, đây là kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học ở Viện cây ăn quả Miền Nam.

Khi bà con nông dân sử dụng không đúng thuốc thì sâu vẽ bùa phát triển rất mạnh. Sâu do bướm đẻ trứng vào ngọn non, nở ra ăn lá non chui vào lớp dưới biểu bì lá, ăn tới đâu làm biều bì phồng tới đó là có màu trắng bạc. Lá cây bệnh bị đục quăn lại có những đường ngoằn ngoéo dị dạng nên gọi là vẽ bùa. Kiến vàng cũng trị được loại này. Nhiều con ong, ruồi ký sinh trên mình sâu vẽ bùa thường sinh sôi nảy nở mạnh, nếu có kiến vàng, chúng tiêu diệt luôn sâu vẽ bùa. Một loài địch hại đáng sợ nữa ở vườn cây ăn trái Nam Bộ là nhện, nhất là nhện vàng. Nhiều nhà vườn cam mật ở Cần thơ nuôi kiến vàng trong vườn thì nhện có mặt rất ít. Vì thế khi trồng cam quýt bà con nên nuôi thêm kiến vàng hay để kiến có sẵn trong môi trường phát triển tự nhiên, chỉ cần chút ít công chăm sóc.

ĐBSCL thuận lợi cho kiến vàng phát triển, dù môi trường có thuốc BVTV. Để định cư kiến, tốt nhất là du nhập tổ kiến vàng từ tháng 6-10 dương lịch vì giai đoạn này hình thành kiến chúa, kiến đực và phân đàn mạnh, chỉ cần lấy hai tổ kiến ngầu nhiên (được gấp lại bởi hai lớp lá) đưa vào vườn chưa có kiến, cung cấp thức ăn mấy ngày đầu và cần loại trừ kiến hôi trong vuờn. Kiến vàng rất ưa các vườn cam quýt có trồng xen xoài, mãng cầu, hay bình bát, sắn. Các vườn cây loại này có kiến vàng đảm bảo trái nhiều nước, vỏ bóng đẹp mà không cần dùng thuốc trừ sâu.

Cần bảo vệ kiến vàng bằng cách không phun thuốc trừ sâu cực độc, chỉ phun thuốc vào buổi chiều mát khi kiến vàng đã về tổ, tránh phun vào các tổ kiến, không phun vào các cây tạp ven đường và không phun nhiều ngày liên tiếp. Tránh dùng thuốc có gốc cúc tổng hợp. Kinh nghiệm nhiều nông dân cho thấy, khi vườn có đủ mật độ kiến vàng sẽ đở được 50-100% số lần phun thuốc.