Quả thực, Saint-Exupéry không viết cuốn sách này để dành cho trẻ em, mà tất cả đều là những bài học ý nhị để cho người lớn. Không có một chương sách nào là không lồng bài học trong đó, những bài học được kể qua câu chuyện mang sắc màu cổ tích, với những từ ngữ không đao to búa lớn mà dung dị, hiền hòa, dễ dàng đi sâu vào lòng độc giả. Bài học về việc cai trị bằng những mệnh lệnh hợp lý của ông vua mặc áo choàng huyết dụ, bài học về thói say xỉn của con người, về tính tự kiêu, thích nghe lời nịnh hót từ “tấm gương” của anh mũi phồng. Bài học về sự mắc kẹt của con người trong cái gông cùm của tiền bạc và vật chất, cùng sự vô nghĩa của quá trình tìm kiếm tiền tài. Bài học về những con người lao động chăm chỉ, cần cù, làm đúng quy định, đúng phận sự của mình, dẫu không giàu có như ông giám đốc suốt ngày chỉ biết có đếm tiền và làm cách nào để kiếm được nhiều tiền hơn, nhưng lại là người đóng góp nhiều giá trị cho xã hội. Và đặc biệt, trên tất thảy, là bài học về tình yêu, về việc phải có trách nhiệm với tình yêu đó, thông qua mối quan hệ “thuần hóa” giữa hoàng tử bé và con cáo. Bài học ấy đã được chính hoàng tử bé áp dụng vào tình yêu mà cậu dành cho đóa hoa của mình - đóa hoa mà dẫu có giống với muôn ngàn đóa hồng khác, thì cuối cùng vẫn luôn là đóa hoa độc nhất vô nhị, của riêng hoàng tử mà thôi. Để rồi Saint-Exupéry đưa đến bài học quan trọng nhất, lời khuyên chân thành nhất mà ông muốn gửi gắm cho các độc giả của mình: đừng nhìn bằng đôi mắt, hãy nhìn bằng trái tim, bởi mắt thường làm sao thấy được những điều vô hình. Càng về sau, lối viết của tác giả lại càng tràn đầy cảm xúc và dạt dào chất thơ hơn, với những đoạn văn mang nét đẹp tuyệt vời của ngôn ngữ văn chương khiến tôi phải rùng mình xao xuyến: ”Điều gì ở chú hoàng tử đang yên giấc này đã khiến tôi xúc động vô cùng, đó là hình ảnh một bông hồng rạng rỡ trong lòng chú bé kia, như ngọn lửa làm rạng rỡ cây đèn, ngay cả khi chú đang ngủ…” Và còn đoạn tác giả cùng hoàng tử bé đi tới giếng nước nữa: ”Tôi nâng gầu nước kề vào môi chú. Chú uống, đôi mắt nhắm nghiền. Cảnh ấy dịu hiền như một ngày vui. Miếng nước ấy còn là cái gì khác lạ hơn cả đồ ăn thức uống. Nước sinh ra từ cuộc lang thang dưới bầu trời đầy sao, sinh ra từ tiếng ca của cái ròng rọc, từ đôi tay tôi cố sức bế chú em. Dịu hiền cho cả trái tim con người, như một món quà. Khi tôi còn bé, ánh sáng cây thông đêm Giáng sinh, tiếng nhạc buổi đọc kinh giữa đêm, vẻ diu hiền của những nụ cười cũng làm rạng rỡ như vậy mọi món quà ngày Chúa ra đời tôi được nhận.” Vâng, quan trọng phải là mình trao tặng người khác cái gì, mà quan trọng là cách mình trao tặng, là tấm lòng, là những thứ vụn vặt nhỏ bé kết tinh vào món quà, để làm nên cái ý nghĩa thực sự của nó. Và cái ý nghĩa ấy càng trở nên đẹp đẽ hơn khi dường như tác giả và hoàng tử bé đã “thuần hóa” lẫn nhau, đã trở thành bạn bè với một mối thâm tình bền chặt. Đoạn kết đẹp vừa mê hồn bởi những từ ngữ được viết ra, vừa đớn đau bởi sự chia ly không biết khi nào tái ngộ. Hình ảnh ngập tràn sắc màu cổ tích, lung linh diệu kỳ bởi năm trăm triệu cái lục lạc tạo nên từ những vì sao xung quanh hành tinh của hoàng tử bé - món quà cậu dành tặng cho tác giả - để nhận lại năm trăm triệu cái giếng nước của tình bạn mãi mãi không bao giờ quên. Đẹp khủng khiếp và cũng đau lòng khủng khiếp. Hoàng tử bé có chết chưa, hay cậu vẫn còn sống và đã quay trở về bình an bên cạnh đóa hoa hồng của cậu? Ai nào biết… Nhưng mỗi chúng ta đều có thể chọn lấy một kết truyện cho riêng mình. Riêng tôi, tôi chọn hy vọng, tôi chọn tin vào sự tươi sáng, vào một ngày nào đó, nếu có dịp đi đến sa mạc Sahara, sẽ nhìn thấy một cậu bé tóc vàng hoe, hay cười, quấn khăn choàng cổ và không hay nói, để báo với tác giả rằng hoàng tử bé đã trở về. P.S.: Bản tôi đọc là bản dịch của NXB Lao Động - Trung tâm Văn hóa Ngôn ngữ Đông Tây (bản này bộ hiếm người đọc quá hay sao mà search trên goodreads không thấy, tôi đành phải dùng quyền năng goodreads librarian để add sách vô :D). Theo lời quảng cáo thì đây là bản có tranh minh họa màu nước của tác giả, nhưng sách thì in trắng đen thôi, thành ra chả thấy tranh có màu gì ngoài đen trắng =))))) Chắc phải mua bản của Nhã Nam đọc lại quá, hình như có tranh minh họa màu ý :D |
