Bài 23: Chọn giống vật nuôiBài 23: Chọn giống vật nuôiI. Các chỉ tiêu cơbản để đánh giá chọn lọc vật nuôi.1. Ngoại hình thể chất Show
a. Ngoại hình Ngoại hình là hình dáng bên ngoài của con vật mang đặc điểm đặc trưng riêng của giống, qua đó thể hiện nhận định tình trạng sức khoẻ, cấu trúc hoạt động của các bộ phận bên trong cơ thể và dự đoán khả năng sản xuất của vật nuôi. Ví dụ: Bò hướng thịt:Toàn thân giống hình chữ nhật, bề ngang, bề sâu phát triển, đầu ngắn, rộng, đầy đặn vùng vai tiếp giáp với lưng bằng phẳng, mông rộng chắc, đùi nở nang, chân ngắn, da mềm mỏng.... Bò hướng sữa:Thân hình phần sau phát triển hơn phần trước, bầu vú to hình bát úp, núm vú tròn cách đều nhau, tĩnh mạch vúnổi rõ, phần thân trứơc hơi hẹp, đầu thanh, cổ dài, lưng thẳng rộng, đùi sâu, da mỏng mỡ dưới da ít phát triển. b. Thể chất - Thể chất là chất lượng bên trong cơ thể vật nuôi có liên quan đến sức sản xuất và khả năng thích nghi với điều kiện môi trường sống của con vật nuôi. - Thể chất được hình thành bởi: - Tính di truyền - Điều kiện phát triển cá thể của vật nuôi - Thể chất gồm 4 loại: Thô, thanh, săn, sổi - Nhưng thực tế các loại hình thể chất thường ở dạng kết hợp: Thô săn, thanh săn, thô sổi, thanh sổi. Ví dụ: Thể chất phối hợp: + Thô săn: thân hình vạm vỡ, thô kệch,… + Thô sổi: xương to, da dàu, thịt nhão, ít vận động,.. + Thanh săn: xương nhỏ nhưng chắc, cơ rắn, không béo ị,… + Thanh sổi: da mỏng, mỡ dày, thịt nhiều,… 2. Khả năng sinh trưởng và phát dục - Sinh trưởng là cơ thể sinh vật tăng lên về khối lượng thể tích về chiều dài chiều rộng và chiều cao - Khả năng sinh trưởngđược đánh giá dựa vào: - Tốc độ tăng khối lượng cơ thể (tính bằng g/ngày hay kg/tháng) - Mức tiêu tốn thức ăn (số kg thức ăn để tăng 1kg khối lượng cơ thể) VD: Khối lượng của lợn ngoại qua: - 6 tháng tuổi là 70kg - 10 tháng tuổi là 125kg - 12 tháng tuổi là 165 kg - Phát dục là quá trình hình thành những tổ chức bộ phận mới của cơ thể ngay từ giai đoạn đầu tiên của bào thai và quá trình phát triển cơ thể sinh vật. - Khả năng phát dục của vật nuôi được đánh giá bằng thời gian tính dục và thuần thục tính dục ở mỗi loài VD: + Gà mái bắt đầu đẻ trứng từ ngày 134 trở đi + Trâu đực 30 tháng thuần thục sinh dục + Bò lai Xinh đẻ lứa đầu khoảng 35 tháng tuổi - Sinh trưởng và phát dục là sự phát triển chung của cơ thể sống sự sinh trưởng và phát dục đều thực hiện song song và tồn tại trong cùng một bộ phận cơ thể. 3. Sức sản xuất Là khả năng cho thịt, sữa, lông, trứng, sức cầy kéo và khả năng sinh sản. Sức sản xuất phụ thuộc: - Phẩm chất giống. - Thức ăn dinh dưỡng. - Kỹ thuật chăn nuôi - Môi trường sinh thái Ví dụ: + Với gia súc lấy sữa sức sản xuất tức là sản lượng và chất lượng sữa càng cao càng tốt + Bò Hà Lan lượng sữa bình quân 1 chu kỳ 300 ngày đạt 5.000 kg. Tỷ lệ mỡ sữa 3,32% + Bò lai Xin sản lượng sữa bình quân 918,9 – 1.000 kg trong 1 chu kỳ 290 ngày. Tỷ lệ mỡ sữa cao 5,5 – 6% II. Một số phương pháp chọn lọc giống vật nuôi:1. Chọn lọc hàng loạt: Là phương pháp dựa vào các tiêu chuẩn đã định trước rồi căn cứ vào sức sản xuất của từng vật nuôi để chọn lựa từ trong đàn vật nuôi những cá thể tốt nhất làm giống a. Đối tượng: - Chọn giống thuỷ sản, tiêu gia súc và gia cầm sinh sản - Áp dụng để chọn nhiều vật nuôi một lúc b. Cách tiến hành - Đặt ra các chỉ tiêu cụ thể và các chỉ tiêu chọn lọc đối với con vật giống - Chọn lọc dựa vào số liệu theo dõi được trên đàn vật nuôi c. Ưu, nhược điểm - Ưu điểm: Nhanh, đơn giản, dễ thực hiện, không tốn kém, có thể thực hiện ngay trong điều kiện sản xuất - Nhược điểm: Hiệu quả chọn lọc không cao. 2. Chọn lọc cá thể Các vật nuôi tham gia chọn lọc được nuôi dưỡng trong cùng một điều kiện “Chuẩn” trong cùng một thời gian rồi dựa vào kết quả đạt được đem so sánh với những tiêu chuẩn đã định trước để lựa chọn những con tốt nhất giữ lại làm giống. a. Đối tượng: - Chọn lọc đực giống. - Áp dụng khi cần chọn vật nuôi có chất lượng giống cao b. Cách tiến hành - Chọn lọc tổ tiên - Chọn lọc bản thõn - Kiểm tra đờì sau c. Ưu, nhược điểm - Ưu điểm: Hiệu quả chọn lọc cao - Nhược điểm : Cần nhiều thời gian phải tiến hành trong điều kiện tiêu chuẩn Lời kếtNhư tên tiêu đề của bàiChọn giống vật nuôi, sau khi học xong bài này các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm sau: - Biết được các chỉ tiêu cơ bản để đánh giá chọn lọc vật nuôi - Biết được một số phương pháp chọn lọc giống vật nuôi đang sử dụng phổ biến ở nước ta - Giúp học sinh nhận dạng được một số giống vật nuôi phổ biến trong nước và địa phương Lý thuyết Công nghệ 10 Bài 23: Chọn lọc giống vật nuôi hay, ngắn gọn
Trang trước
Trang sau
I - CÁC CHỈ TIÊU CƠ BẢN ĐỂ ĐÁNH GIÁ CHỌN LỌC VẬT NUÔI. 1. Ngoại hình thể chất a) Ngoại hình là hình dáng bên ngoài của con vật mang đặc điểm đặc trưng riêng của giống, qua đó thể hiện nhận định tình trạng sức khoẻ, cấu trúc hoạt động của các bộ phận bên trong cơ thể và dự đoán khả năng sản xuất của vật nuôi.  b) Thể chất là chất lượng bên trong cơ thể vật nuôi. Được hình thành bởi tính di truyền và điều kiện phát triển cá thể vật nuôi. Thể chất có liên quan đến sức sản xuất và khả năng thích nghi với điều kiện môi trường sống của con vật nuôi. 2. Khả năng sinh trưởng, phát dục Khả năng sinh trưởng vật nuôi thường được đánh giá dựa vào: Tốc độ tăng khối lượng cơ thể (tính bằng g/ngày hay kg/tháng) và mức tiêu tốn thức ăn (số kg thức ăn để tăng 1kg khối lượng cơ thể) Khả năng phát dục của vật nuôi được đánh giá bằng thời gian tính dục và thuần thục tính dục ở mỗi loài Khả năng sinh trưởng, phát dục là căn cứ quan trọng đánh giá chọn lọc. Con vật được chọn làm giống phải có khả năng sinh trưởng, phát dục tốt, lớn nhanh, mức tiêu tốn thức ăn thấp, cơ thể phát triển hoàn thiện, thành thục dục tính rõ, phù hợp độ tuổi từng giống. 3. Sức sản xuất Sức sản xuất là mức độ sản xuất ra sản phẩm của như : khả năng làm việc, khả năng sinh con, cho thịt, cho trứng, sữa,… Giống vật nuôi khác nhau có sức sản xuất khác nhau, tuy nhiên còn phụ thuộc vào chế độ chăm sóc, nuôi dưỡng và đặc điểm cá thể. II - MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỌC GIỐNG VẬT NUÔI: 1. Chọn lọc hàng loạt: Là phương pháp được áp dụng khi cần chọn lọc một số lượng nhiều vật nuôi một lúc hay trong thời gian ngắn, thường sử dụng chọn giống tiểu gia súc và gia cầm cái sinh sản. Trước khi chọn lọc, người ta đặt ra các chỉ tiêu cụ thể và các chỉ tiêu chọn lọc đối với con vật giống. Sau đó dựa vào các số liệu theo dõi được trên đàn vật nuôi để lựa chọn. Những cá thể đạt tiêu chuẩn giữ làm giống. Ưu điểm: Nhanh, đơn giản, dễ thực hiện, không tốn kém, có thể thực hiện ngay trong điều kiện sản xuất nhưng hiệu quả chọn lọc không cao. 2. Chọn lọc cá thể được tiến hành tại các trung tâm giống để chọn lọc vật nuôi cần đạt yêu cầu cao về chất lượng giống (đực giống), quá trình chọn lọc gồm 3 bước: a) Chọn lọc tổ tiên là dựa vào lí lịch để xem xét các đời tổ tiên con vật tốt hay xấu và dự đoán các phẩm chất sẽ có được ở đời con. Cá thể nào có tổ tiên tốt về nhiều mặt là cá thể có triển vọng tốt. b) Chọn lọc bản thân là các con vật tham gia chọn lọc trong điều kiện tiêu chuẩn về chuồng trại, chăm sóc nuôi dưỡng trong một khoảng thời gian nhất định tuỳ loại và được theo dõi chặt chẽ về các chỉ tiêu chọn lọc (kiểm tra năng suất cá thể), những cá thể có kết quả kiểm tra tốt sẽ được chọn làm giống. c) Kiểm tra đời sau Xác định khả năng di truyền các tính trạng tốt của bản thân con vật cho đời sau. Khi đánh giá, người ta căn cứ vào phẩm chất của đời con để quyết định có tiếp tục sử dụng bố hoặc mẹ chúng làm giống hay không. Hiệu quả chọn lọc cao nhưng cần nhiều thời gian, điều kiện cơ sở vật chất tốt, trình độ khoa học – kĩ thuật cao Xem thêm các bài Lý thuyết và câu hỏi trắc nghiệm Công nghệ lớp 10 có đáp án hay khác:
Giới thiệu kênh Youtube Tôi
Trang trước
Trang sau
Trắc nghiệm Công nghệ 10 Bài 23 (có đáp án): Chọn lọc giống vật nuôi
Trang trước
Trang sau
Câu 1:Điền vào chỗ trống: Khả năng sinh sản và phát dục của vật nuôi là tốc độ tăng khối lượng cơ thể và .................. đồng thời có sự ................................ biểu hiện rõ sự phù hợp và độ tuổi từng giống. A. Mức độ tiêu tốn thức ăn / sự thành thục tính dục B. Thức ăn của vật nuôi / lớn lên C. Thức ăn của vật nuôi / sự thành thục tính dục D. Mức độ tiêu tốn thức ăn / lớn lên Đáp án: A. Mức độ tiêu tốn thức ăn / sự thành thục tính dục Giải thích: Khả năng sinh sản và phát dục của vật nuôi là tốc độ tăng khối lượng cơ thể và mức độ tiêu tốn thức ăn đồng thời có sự sự thành thục tính dục biểu hiện rõ sự phù hợp và độ tuổi từng giống - SGK trang 69 Câu 2:Các chỉ tiêu cơ bản để đánh giá chọn lọc vật nuôi là : A. Ngoại hình thể chất, Khả năng sinh trưởng và phát dục, Chu kỳ động dục B. Ngoại hình thể chất, Khả năng sinh trưởng và phát dục, Sức sản xuất C. Ngoại hình thể chất, Chu kỳ động dục, Sức sản xuất D. Tất cả đều sai Đáp án: B. Ngoại hình thể chất, Khả năng sinh trưởng và phát dục, Sức sản xuất Giải thích:Các chỉ tiêu cơ bản để đánh giá chọn lọc vật nuôi là : Ngoại hình thể chất, Khả năng sinh trưởng và phát dục, Sức sản xuất – SGK trang 68,69 Câu 3: Mục tiêu của chọn lọc bản thân là: A. Đánh giá ngoại hình, thể chất con vật. B. Đánh giá nguồn gốc của con vật. C. Đáp án A hoặc đáp án B D. Đáp án A và đáp án B Đáp án: A. Đánh giá ngoại hình, thể chất con vật. Giải thích: Mục tiêu của chọn lọc bản thân là: đánh giá con vật theo các chỉ tiêu chọn lọc (kiểm tra năng suất cá thể) sau đó chọn ra những cá thể có kết quả tốt làm giống - SGK trang 69 Câu 4:Quá trình chọn lọc cá thể gồm ... bước. A. 2 B. 3 C. 4 D. 5 Đáp án: B. 3 Giải thích: Chọn lọc cá thể là hình thức nhà chọn giống chọn lọc theo kiểu gen của mỗi cá thể riêng biêt, quá trình gồm 3 bước: Chọn lọc tổ tiên-Chọn lọc bản thân-Kiểm tra đờì sau – SGK trang 69,70 Câu 5: Chọn phát biểu không đúng về thể chất của vật nuôi: A. Thể chất được đánh giá dựa vào tốc độ tăng khối lượng cơ thể B. Thể chất là chất lượng bên trong cơ thể vật nuôi C. Thể chất có liên quan đến sức sản xuất và khả năng thích nghi với điều kiện môi trường sống của vật nuôi D. Thể chất được hình thành bở tính di truyền và điều kiện phát triển cá thể của vật nuôi Đáp án: A. Thể chất được đánh giá dựa vào tốc độ tăng khối lượng cơ thể Giải thích:Thể chất là chất lượng bên trong cơ thể. Được hình thành bởi tính di truyền và điều kiện phát triển cá thể, liên quan đến sức sản xuất và khả năng thích nghi với điều kiện môi trường sống cuar con vật – SGK trang 68 Câu 6: Đặc điểm của chọn lọc hàng loạt là: A. Nhanh gọn. B. Tốn kém. C. Khó thực hiện. D. Sử dụng để chọn gia cầm đực sinh sản. Đáp án: A. Nhanh gọn. Giải thích: Đặc điểm của chọn lọc hàng loạt là: Nhanh gọn - SGK trang 69 Câu 7: Mục tiêu của chọn lọc tổ tiên là: A. Đánh giá ngoại hình, thể chất con vật. B. Đánh giá nguồn gốc của con vật. C. Đáp án A hoặc đáp án B D. Đáp án A và đáp án B Đáp án: B. Đánh giá nguồn gốc của con vật. Giải thích: Chọn lọc tổ tiên là: dựa vào phả hệ xem xét các đời tổ tiên của con vật tốt hay xấu và dự đoán các phẩm chất sẽ có ở đời con. Cá thể nào có tổ tiên tốt về nhiều mặt là cá thể triển vọng – SGK trang 69 Câu 8:Sức sản xuất của vật nuôi có thể là: A. Khả năng tiêu tốn thức ăn B. Tốc độ tăng khối lượng cơ thể. C. Tốc độ phát triển hoàn thiện. D. Khả năng sinh sản. Đáp án: D. Khả năng sinh sản. Giải thích:Sức sản xuất của vật nuôi có thể là: Khả năng sinh sản- SGK trang 69 Câu 9: Mức tiêu tốn thức ăn là số kg thức ăn để tăng bao nhiêu khối lượng cơ thể: A. 100g. B. 1kg. C. 10kg. D. 500g. Đáp án: C. 10kg. Giải thích: Mức tiêu tốn thức ăn là số kg thức ăn để tăng 1kg khối lượng cơ thể - SGK trang 69 Câu 10:Đặc điểm của Kiểm tra đời sau: A. Căn cứ vào phẩm chất của đời bố mẹ. B. Hiệu quả chọn lọc thấp. C. Ít tốn kém. D. Phải có trình độ khoa học – kĩ thuật cao. Đáp án: D. Phải có trình độ khoa học – kĩ thuật cao. Giải thích: Đặc điểm của Kiểm tra đời sau: Phải có trình độ khoa học – kĩ thuật cao – SGK trang 70 Xem thêm các bài Lý thuyết và câu hỏi trắc nghiệm Công nghệ lớp 10 có đáp án hay khác:
Giới thiệu kênh Youtube Tôi
Trang trước
Trang sau
Câu 4 trang 67 SGK Công nghệ 10Đề bài Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng, phát dục của vật nuôi? Lời giải chi tiết -Yếu tố bên trong cơ thể con vật: Yếu tố di truyền: Tính di truyền giống vật nuôi ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát dục của cơ thể con vật, đặc biệt là các bô phận, các cơ quan liên quan đến hướng sản xuất, đến sức sản xuất của con vật. Ví dụ: bò sữa, trâu sữa cao sản, bầu vú phải rất phát triển, bò cày kéo thì cơ thể chắc khoẻ, chân to, vững chắc. Gà thịt to béo, gà hướng trứng lại có tầm vóc nhỏ nhắn, thân dài, chân cao, mất hẳn bản năng ấp trứng và nuôi con. - Yếu tố ngoại cảnh: Đó là các yếu tố tự nhiên như đất đai, khí hậu, dịch bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của cơ thể con vật, đó chính là môi trường sống của vật nuôi, như: khí hậu địa phương, nhiệt đô chuồng trại, đô thoáng khí, mức đô chiếu sáng hàng ngày, vệ sinh chuồng trại. Yếu tố quan trọng nữa là thức ăn. Giống tốt mà thức ăn không đủ dinh dưỡng thì vật nuôi không thể phát triển tốt được. Vật nuôi nhập ngoại thường cho năng suất cao nhưng thức ăn phải đủ dinh dưỡng và cân đối các thành phần: prôtêin, chất béo, chất bột, khoáng và vitamin. Vật nuôi là giống địa phương thì chịu kham khổ, ăn được các loại thức ăn tận dụng, chất lượng kém. Vì vậy, năng suất thường thấp kém, hiệu quả chăn nuôi không cao. Quản lí, chăm sóc con vật đòi hỏi phải tuân thủ nhiều khâu kĩ thuật. Tất nhiên gia súc, gia cầm được chăm sóc chu đáo, ăn đủ dinh dưỡng, chế' độ vận động, nghỉ ngơi hợp lí, chắc chắn sẽ sinh trưởng, phát dục tốt hơn một con vật nuôi sống trong điều kiện đói, rét. Loigiaihay.com
Thế nào là sự sinh trưởng, phát dục của vật nuôi? Cho ví dụ.Trả lời: – Sinh trưởng là quá trình phát triển, gia tăng các tế bào trong của cơ thể vật nuôi. Cụ thể như có sự thay đổi lớn về kích thước, khối lượng, cấu trúc… trong từng cơ quan, bộ phận. Phát dục là sự phân hóa các tế bào, phát triển theo xu hướng về chất. Nó thúc đẩy quá trình sinh trưởng nhanh hơn. – Sinh trưởng là cơ thế tích lũy các tế bào mới, là sự biến đổi tất cả theo chiều hướng đi lên. Ví dụ như một cá thể sẽ có nhiều giai đoạn sinh trưởng, cá thể đó từ nhỏ cho đến lớn. Có sự thay đổi về kích thước, trọng lượng, hình dáng, màu sắc mỗi ngày. – Phát dục là khi một cá thể sẵn sàng để bắt đầu sinh sản. Lúc này các bộ phận sinh dục đã hoàn thiện và bắt đầu thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình. Giống như con người vậy, phải trải qua giai đoạn dậy thì, có kinh nguyệt lúc này mới có thể mang thai và sinh em bé. |
