Bỏng mắt do hóa chất là một trong những loại bỏng nặng nhất. Vì thế cần sơ cứu cũng như lưu ý cơ bản để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến thị lực cũng như sức khỏe đôi mắt. Show Bỏng mắt do hoá chất có thể gặp từ nhẹ đến rất nặng, gây mù lòa vĩnh viễn trên 1 hoặc cả 2 mắt. Đa số do tai nạn lao động, song ở nước ta số nạn nhân bị tấn công bằng hóa chất còn gặp với tỷ lệ khá cao. Mức độ trầm trọng phụ thuộc vào tính chất của hóa chất gây bỏng, vùng bề mặt bị thương tổn, thời gian tiếp xúc. Sơ cứu ban đầu có vai trò rất quan trọng trong điều trị và tiên lượng về chức năng và thẩm mỹ. Xem thêm: Bỏng mắt do tai nạn: cách sơ cứu và điều trị Nội Dung Bài Viết
Bỏng hóa chất thuộc loại bỏng nặng nhất, gây nguy hiểm đến thị lực Trong các loại bỏng ở mắt, bỏng hoá chất thuộc loại nặng nhất. Tác nhân hay gặp là chất acid và chất base (bazơ) như sút, vôi, amoniac. Tổn thương mắt nặng hay nhẹ phụ thuộc vào thời gian hoá chất ở trong mắt, nồng độ hoá chất, tính chất lý hoá học của hoá chất làm thay đổi độ pH của mắt, phá huỷ các chất protein trong mắt. Nếu bị bỏng nhẹ, mắt sẽ bị kích thích, kết mạc cương tụ, giác mạc phù biểu mô, thị lực giảm. Nếu gặp phải trường hợp bỏng nặng, mắt sẽ đau nhức nhiều, kết mạc bị phù, tắc mạch, có chỗ hoại tử trắng không còn mạch máu. Giác mạc đục trắng, phần sau không trông thấy. Biểu mô bong ra, mô nhục bị đục và phù, loét giác mạc dai dẳng dẫn đến thủng mắt, thị lực giảm mạnh, có thể chỉ còn phân biệt được ánh sáng. Nguy cơ bỏng mắt do hóa chấtTheo các bác sỹ, bỏng do acid thường gặp ở người làm nghề sạc bình ắc quy hoặc người dùng bình ắc quy để thắp sáng ghe, tàu. Tai nạn thường xảy ra do khi sạc bình ắc quy nóng quá phát nổ làm văng acid trong bình vào mắt. Riêng bỏng mắt do chất base lại thường gặp ở thợ hồ, bị xi măng hoặc vôi văng trúng mắt khi pha trộn, quét tường. Nhiều người còn bị bỏng mắt do hóa chất dùng để xử lý kim loại, xử lý sạch bề mặt hoặc hóa chất tẩy rửa bắn trúng mắt… Trong nông nghiệp người dân thường sử dụng vôi để xử lý đất, diệt sâu bọ… nên nhiều người bị bỏng mắt do vôi văng trúng trong lúc làm việc. Một số bệnh nhân khác làm nghề hàn xì lại bị bỏng mắt do đất đèn phát nổ và làm khí acetylen văng vào mắt. Ngoài ra, một số người làm nghề uốn tóc, làm móng tay bị phỏng mắt do amoniac hoặc acetone văng trúng mắt khi uốn tóc hay tẩy rửa móng cho khách hàng. Ngoài ra, cũng không hiếm trường hợp bị bỏng mắt do nhiệt (do nguyên nhân cháy) hay gặp như bỏng xăng, bỏng cồn, thép lỏng văng vào mắt khi nấu sắt… Các loại bỏng do hóa chấtBỏng do axit: các loại axit có thể gây bỏng chẳng hạn như axit nitric (HNO3), axit sunfuric (H2SO4), axit clohydric (HCL),… Bỏng do bazơ: như KOH, NaOH, Ca(OH)2. Trong đó vôi đang tôi là một loại bỏng vừa do sức nhiệt vừa do độ bazơ. Tổn thương do hoá chất có thể do độc chất, axít hay kiềm. Độ trầm trọng của mọi loại bỏng tùy thuộc nồng độ, thời gian tiếp xúc và độ pH. Axít yếu ít tác động đến mô mà nó tiếp xc. Trong quá trình gây tổn thương, Ion H+ làm kết tủa protein của mô. Sự kết tủa tại biểu mô làm giác mạc mất tính trong suốt, trở nên đục, song nó cũng tạo thành hàng rào bảo vệ chủ mô giác mạc và thành phần nội nhãn. Acid thường gặp nhất là acid sulphuric, sulphurous, acetic. Bỏng kiềm khá thường gặp do hóa chất này đuợc sử dụng khá phổ biến tại gia đình và các xưởng. Đa số gặp là ammonia, sodium hydroxide và vôi. Chất kiềm có khả năng thấm sâu nhanh hơn acid. Chất kiềm và axít mạnh tác động đến mô nhanh, gây ra hiện tượng xà phòng hoá màng tế bào, làm tổn hại chất keo và nghẽn tắc mạch trong kết mạc, thượng củng mạc, màng bồ đào trước. Tạo nên những tổn thương trầm trọng, không thể phục hồi, có thể dẫn đến teo nhãn. Xem thêm: Chấn thương mắt do cháy nổ Sơ cứu và những lưu ý khi bị bỏng mắt do hóa chấtCác sơ cứu đúng cách là ngay lập tức rửa mắt bằng nước sạch để loại bỏ hóa chất. Đối với trẻ nhỏ hơn, đặt bé nằm ngửa và trấn an bé. Dùng các ngón tay banh rộng mắt, rửa mắt liên tục trong vòng ít nhất 15-20 phút bằng nước từ cốc, bình hay vòi nước chảy chậm. Nhắc bé đảo mắt liên tục để tăng hiệu quả rửa mắt. Đối với trường hợp người lớn bị chấn thương một mắt, yêu cầu ngồi cúi đầu vào chậu hay bồn rửa, đầu nghiêng một bên sao cho mắt bị chấn thương nằm thấp hơn mắt lành. Dùng nước sạch rửa mắt bị chấn thương. Đối với trường hợp cả hai mắt bị tổn thương, yêu cầu người bệnh ngửa đầu ra sau, dùng nước sạch rửa cả hai mắt, đổ nước từ sống mũi xuống hai mắt. Nếu có vòi sen, có thể để nước ấm chảy nhẹ nhàng lên vùng trán hay ngay phía trên mắt bị chấn thương, dùng các ngón tay banh rộng mắt. Sau đó đưa người bị bỏng đến trung tâm y tế gần nhất để được xử trí đúng và kịp thời. Lưu ý: Không dụi mắt, không băng bó mắt hay sử dụng cốc che mắt. Các bác sỹ khuyến cáo, khi bị bỏng mắt do hóa chất, quan trọng nhất là phải lấy hết chất gây bỏng ra. Nếu bỏng do acid, dung dịch kiềm, bệnh nhân phải được rửa mắt càng sớm càng tốt, thời gian rửa mắt ít nhất 30 phút trở lên. Lúc bị bỏng mắt, bệnh nhân cần được rửa mắt ngay bằng dung dịch nước biển, nước đun sôi để nguội hoặc nước máy sạch. Tiếp đến, bệnh nhân cần được đưa tới cơ sở chuyên khoa mắt để tiếp tục điều trị. Trong điều trị bỏng mắt, các bác sỹ thường tuân theo nguyên tắc: Loại bỏ chất gây bỏng ra khỏi mắt bằng cách rửa ngay bằng nước sạch; Chống đau; Chống nhiễm khuẩn (dùng kháng sinh tại chỗ và toàn thân); Chống dính (tra thuốc mỡ, không băng) và cung cấp dinh dưỡng ở kết giác mạc. Để phòng ngừa bị bỏng mắt, khi sử dụng hoá chất phục vụ trong các nhà máy, xí nghiệp, các phòng thí nghiệm cần phải đeo kính bảo vệ mắt hoặc mang mặt nạ dày ở trong các lò đúc kim loại nóng chảy. Đặc biệt, các bậc phụ huynh cần dạy trẻ tránh xa các hóa chất, vật dụng có thể gây bỏng. Tài liệu tham khảo:
|
