 Đề cương ôn tập ngữ văn 6 giữa học kì 1 nhằm củng cố kiến thức cho học sinh làm tiền đề cho các em đạt kết quả tốt nhất trong kiểm tra giữa kì. Bài viết cung cấp cho thầy cô giáo và các em học sinh tài liệu này. ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP NGỮ VĂN 6 GIỮA HỌC KÌ 1I. Văn bản: “À ơi tay mẹ”
– Bài thơ À ơi tay mẹ (Bình Nguyên) là bài thơ bày tỏ tình cảm của người mẹ với đứa con nhỏ bé của mình. Qua hình ảnh đôi bàn tay và những lời ru, bài thơ đã khắc họa thành công một người mẹ Việt Nam điển hình: vất vả, chắt chiu, yêu thương, hi sinh…đến quên mình. – Các hình ảnh ẩn dụ: ” mưa sa”; ” bão qua mùa màng”: Đây là hình ảnh biểu tượng cho những vất vả, khó khăn, thử thách trong cuộc đời – Hình ảnh ẩn dụ: “cái trăng vàng”, “cái trăng tròn”, “cái trăng còn nằm nôi”, “cái mặt trời bé con”: chỉ người con. => Tác dụng: thể hiện tình thương của mẹ cho đứa con còn nhỏ, mong muốn con ngày một trưởng thành, mẹ con không phải xa cách nhau. II. Văn bản “Về thăm mẹ”
– Thể thơ lục bát nhịp nhàng, biểu cảm. – Kết hợp thành công các biện pháp tu từ: ẩn dụ, liệt kê, nhân hóa. – Từ láy đặc sắc.
Bạn đang đọc: Đề cương ôn tập Ngữ văn lớp 6 Giữa học kì 1 năm 2021 – 2022 Với mục tiêu giúp học viên có kế hoạch ôn tập hiệu suất cao từ đó đạt điểm trên cao trong những bài thi, bài kiểm tra môn Ngữ văn lớp 6, VietJack biên soạn loạt bài đề cương ôn tập Ngữ văn lớp 6 giữa Học kì 1 …. Đề cương sẽ tóm tắt những nội dung chính, quan trọng cần ôn tập cũng như đưa ra những bài tập tinh lọc, nổi bật giúp bạn ôn tập môn Ngữ văn lớp 6 hiệu suất cao . Tải xuống Phần I: Văn bản 1. Nắm vững được các khái niệm và đặc điểm tiêu biểu của thể loại truyện dân gian đã học: Truyền thuyết, Cổ tích. 2. Nắm được nội dung, ý nghĩa, bài học, các chi tiết đặc sắc và nghệ thuật nổi bật của các văn bản: Thánh Gióng; Sơn Tinh, Thủy Tinh; Thạch Sanh; Em bé thông minh. Phần II: Tiếng Việt 1. Nhớ được khái niệm: Từ và cấu tạo từ tiếng Việt, Nghĩa của từ, Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ, Từ mượn. 2. Nhận diện, đặt câu, viết đoạn văn về: Từ và cấu tạo từ tiếng Việt, Nghĩa của từ, Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ, Từ mượn, Danh từ. Phần II: Tập làm văn 1. Lí thuyết – Nắm vững kỹ năng và kiến thức về tiếp xúc, văn bản, phương pháp miêu tả . 2. Bài tập – Đề 1 : Kể một câu truyện em thích bằng lời văn của em . – Đề 2 : Kể lại một truyện đã học bằng lời văn của em ( truyền thuyết thần thoại, cổ tích ) . ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT Phần I: Văn bản 1. Nắm vững được các khái niệm và đặc điểm tiêu biểu của thể loại truyện dân gian đã học: Truyền thuyết, Cổ tích. – Truyền thuyết: Loại truyện dân gian kể về các nhân vật và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời quá khứ, thường có yếu tố tưởng tượng kì ảo. Truyền thuyết thể hiện thái độ và cách đánh giá của nhân dân đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử được kể. – Truyện cổ tích là loại truyện dân gian kể về cuộc đời của một số kiểu nhân vật quen thuộc: • Nhân vật xấu số ( Người mồ côi, người con riêng, người có hình dạng xấu xí … ) ; • Nhân vật dũng sĩ và nhân vật có kĩ năng kì quặc ; • Nhân vật mưu trí và nhân vật ngốc nghếch ; • Nhân vật là động vật hoang dã ( con vật biết nói năng, hoạt động giải trí, tính cách như con người ) . Truyện cổ tích thường có yếu tố hoang đường, biểu lộ tham vọng, niềm tin của nhân dân về thắng lợi ở đầu cuối của cái thiện so với cái ác, cái tốt so với cái xấu, sự công minh so với sự bất công . 2. Nắm được nội dung, ý nghĩa, bài học, các chi tiết đặc sắc và nghệ thuật nổi bật của các văn bản: * Thánh Gióng: – Giá trị nội dung : Truyện kể về công lao đánh đuổi giặc ngoại xâm của người anh hùng Thánh Gióng đồng thời là sự bộc lộ ý niệm và tham vọng của nhân dân ta ngay từ buổi đầu lịch sử dân tộc về người anh hùng cứu nước chống giặc ngoại xâm . – Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật : • Chi tiết tưởng tượng kì ảo, khéo tích hợp lịch sử một thời và thực tiễn ( cốt lõi sự thực lịch sử dân tộc với những yếu tố hoang đường ) : o Đặt chân lên vết chân trên mặt đất thì có thai o Mang thai 12 tháng mới sinh o Đứa trẻ lên 3 tuổi không biết nói, biết cười, biết đi nhưng lại tự nhiên nói và hành vi được như người thông thường o Trẻ con lớn lên nhanh như thổi, trong chốc lát thành người trưởng thành o Biến ngựa sắt thành ngựa sống o Sức khỏe khác thường, một mình nhổ cả bụi tre, chống cả đội quân o Cưỡi ngựa bay về trời … • Lối kể chuyện dân gian : o Lối kể chuyện theo trình tự thời hạn o Cốt truyện xoay quanh một nhân vật chính là Thánh Gióng – sinh ra với những đặc thù khác thường, có sức mạnh kĩ năng khác thường, trổ tài để giải cứu cho nhân dân, quốc gia, sau khi triển khai xong thiên chức của mình thì quay trở lại trời . – Ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng : • Gióng được sinh ra từ nhân dân, do nhân dân nuôi dưỡng. Gióng đã chiến đấu bằng toàn bộ niềm tin yêu nước, lòng căm thù giặc của nhân dân. Sức mạnh của Gióng không chỉ tượng trưng cho sức mạnh của niềm tin đoàn kết toàn dân, đó còn là sức mạnh của sự tích hợp giữa con người và vạn vật thiên nhiên, bằng cả vũ khí thô sơ và tân tiến . • Gióng mang nhiều nguồn sức mạnh : o Thần linh ( vết chân ) o Cộng đồng ( nuôi cơm ) o Vũ khí bằng sắt ( thành tựu kỹ thuật ) o Thiên nhiên, quốc gia ( tre làng ) • Hình tượng Thánh Gióng với nhiều sắc tố thần kì, hoang đường tuy nhiên là hình tượng về lòng yêu nước và sức mạnh chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta. Thể hiện ý niệm và tham vọng cùa nhân dân ta về hình mẫu lí tưởng của người anh hùng chống giặc ngoại xâm. Bên cạnh đó, thần thoại cổ xưa cũng nói lên sức mạnh tiềm tàng, ấn sâu bên trong những con người kì khôi . * Sơn Tinh, Thủy Tinh: – Giá trị nội dung : Truyện lý giải hiện tượng kỳ lạ mưa và bão lũ lụt xảy ra hàng năm ở đồng bằng Bắc Bộ thưở những vua Hùng. Đồng thời biểu lộ sức mạnh và tham vọng tương khắc và chế ngự thiên tai bảo vệ đời sống của người Việt cổ, suy tôn ca tụng công lao dựng nước của những vua Hùng . – Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ • Xây dựng nhân vật mang dáng dấp thần linh với nhiều cụ thể tưởng tượng, kì ảo ( những vị thần với nhiều phép lạ, những món sính lễ quý và hiếm không hề gặp được ở đời sống thông thường … ) • Cách kể chuyện hấp dẫn, mê hoặc, mang đậm chất dân gian . – Ý nghĩa của truyện : • Thủy Tinh là đại diện thay mặt cho sức mạnh của mưa gió, bão lụt kinh khủng hàng năm xảy ra ở lưu vực sông Hồng, gây phá hoại mùa màng và tác động ảnh hưởng đến đời sống của dân cư . • Sơn Tinh phản ánh sức mạnh vĩ đại của nhân dân ta hàng ngàn năm nay kiên trì đắp đê khắc chế nạn lũ lụt ở lưu vực sông Hồng hàng năm, đồng thời nói lên tham vọng thắng lợi thiên tai của người xưa để bảo vệ đời sống và mùa màng . ⇒ Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh giải thích hiện tượng lũ lụt và thể hiện sức mạnh, ước mong của người Việt cổ muốn chế ngự thiên tai, đồng thời suy tôn ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng. * Thạch Sanh: – Giá trị nội dung : Thông qua câu truyện về chàng dũng sĩ diệt chằn tinh, diệt đại bàng cứu người bị hại, vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa, chống quân xâm lược, nhân dân ta đã gửi gắm mơ ước về một xã hội lí tưởng của sự công minh, về niềm tin đạo đức ở những phẩm chất tốt đẹp của con người cùng lí tưởng nhân đạo, lòng yêu tự do của nhân dân ta . – Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật : • Sử dụng chi tiết cụ thể tưởng tượng thần kì, kiến thiết xây dựng hai nhân vật tương phản, trái chiều • Truyện có một bố cục tổng quan tương đối hoàn hảo : có sự sinh ra, lớn lên và hình thành kĩ năng của nhân vật đại diện thay mặt cho công lí và chính nghĩa ; có những chặng đường phiêu lưu để thử thách và rèn luyện kĩ năng và phẩm chất của nhân vật, có kết thúc có hậu. Truyện Thạch Sanh mang hình thức cấu trúc phổ cập của truyện cổ tích cấu trúc song tuyến. Hơn nữa, đây là cấu trúc đặc trưng của nhóm truyện cổ tích thần kì . – Ý nghĩa của : • Niêu cơm: đã hàng binh, ăn mãi không hết. có khả năng phi thường khiến quân giặc khâm phục. Qua đó thế hiện tấm lòng nhân đạo, tình yêu hòa bình của nhân dân ta. Tình người, lòng nhân đạo của Thạch Sanh không bao giờ vơi cạn. • Tiếng đàn: Cây đàn thần giúp nhân vật được giải oan, giải thoát (cứu công chúa, vạch mặt Lý Thông), khiến quân 18 nước chư hầu phải bãi binh. Tiếng đàn tượng trưng cho công lí và khát vọng hòa bình, muốn giải quyết chiến tranh bằng hòa bình, bằng lẽ phải của chính nghĩa. * Em bé thông minh: – Giá trị nội dung : • Qua truyện cổ tích này, nhân dân ta thể hiện lòng quý mến, trân trọng những con người thông minh, tài trí trong xã hội, đồng thời khẳng định: trí khôn, sự thông minh, tính sáng tạo là vô giá! Ai cũng phải rèn luyện trí thông minh. – Giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật : • Tác phẩm tạo được trường hợp truyện độc lạ, sắp xếp trình tự những thử thách hài hòa và hợp lý ( từ đơn thuần đến phức tạp ) và cách em vượt qua thử thách cũng ngày càng mê hoặc, mê hoặc hơn lần trước . • Nghệ thuật so sánh ( lần đầu so sánh em với bố, lần hai với dân làng, lần ba với vua, lần cuối với sứ thần nước láng giềng ) càng làm điển hình nổi bật hơn trí khôn hơn người của em bé mưu trí . – Ý nghĩa của truyện Em bé thông minh: • Câu chuyện cổ tích Em bé thông minh đề cao phẩm chất trí tuệ của con người, cụ thể là người lao động nghèo. Đó là trí thông minh được đúc rút từ hiện thực cuộc sống vô cùng phong phú, qua những kinh nghiệm được tích lũy từ lao động sản xuất. • Câu chuyện đã đem lại tiếng cười hồn nhiên vui tươi . Phần II: Tiếng Việt Từ và cấu tạo từ tiếng Việt:
Nghĩa của từ: – Nghĩa của từ là nội dung ( sự vật, đặc thù, hoạt động giải trí, quan hệ, … ) mà từ biểu lộ . – Trong những bài đọc văn bản, ở phần tiếp sau văn bản được trích hoặc nguyên văn, thường có phần chú thích. Chủ yếu những chú thích là nhằm mục đích giảng nghĩa của những từ lạ, từ khó . – Trong ba trường hợp chú thích trên, nghĩa của từ được lý giải theo hai kiểu : • Giải thích bằng khái niệm mà từ bộc lộ ( tập quán ) ; • Đưa ra những từ đồng nghĩa tương quan hoặc trái nghĩa với từ được lý giải . Từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ: – Chuyển nghĩa là hiện tượng kỳ lạ biến hóa nghĩa của từ, tạo ra những từ nhiều nghĩa . – Trong từ nhiều nghĩa có : • Nghĩa gốc : nghĩa Open khởi đầu, làm cơ sở để hình thành những nghĩa khác nghĩa gốc . • Nghĩa chuyển : là nghĩa được hình thành trên cơ sở nghĩa gốc . – Thông thường, trong câu có một nghĩa nhất định. Tuy nhiên trong 1 số ít trường hợp, từ hoàn toàn có thể được hiểu đồng thời theo cả nghĩa gốc lẫn nghĩa chuyển . Từ mượn: – Từ thuần Việt là những từ do nhân dân ta phát minh sáng tạo ra , – Từ mượn : tất cả chúng ta còn vay mượn nhiều từ của tiếng quốc tế để biểu lộ những sự vật, hiện tượng kỳ lạ, đặc thù … mà tiếng Việt chưa có từ thích hợp để biểu lộ . – Bộ phận từ mượn quan trọng nhất trong tiếng Việt là từ mượn tiếng Hán ( gồm từ gốc Hán và từ Hán Việt ) – Bên cạnh tiếng việt còn mượn từ của một số ít ngôn từ khác như tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Nga … Ví dụ : Các từ cũng có nguồn gốc Ấn Âu nhưng đã được Việt hoá ở mức độ cao và có hình thức viết như chữ Việt : ti vi, xà phòng, mít tinh, ga, bơm … Các từ mượn từ tiếng Hán : sứ giả, giang sơn, gan, điện … – Các từ mượn đã được Việt hóa thì viết như từ thuần Việt. Những từ mượn chưa được Việt hóa trọn vẹn, nhất là những từ gồm trên hai tiếng ta nên dùng gạch nối để nối những tiếng với nhau. Ví dụ : ki-lô-gam, in-tơ-nét … – Nguyên tắc mượn từ : Để bảo vệ sự trong sáng của ngôn từ dân tộc bản địa, không nên mượn từ quốc tế một cách tùy tiện . Phần II: Tập làm văn – Đề 1 : Kể một câu truyện em thích bằng lời văn của em . DÀN Ý a. Mở bài : – Giới thiệu nhân vật Lạc Long Quân và Âu Cơ . b. Thân bài : – Âu Cơ và Lạc Long Quân gặp nhau, đem lòng yêu thương và trở thành vợ chồng . – Âu Cơ có mang, sinh ra một cái bọc trăm trứng, nở ra một trăm người con . – Lạc Long Quân từ biệt Âu Cơ và đưa 50 con trở về biển . – Âu Cơ đưa 50 con lên rừng . – Người con trưởng theo Âu Cơ được tôn làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương . c. Kết bài : Cũng bởi sự tích này mà về sau người Nước Ta ta thường xưng là con Rồng cháu Tiên . – Đề 2 : Kể lại một truyện đã học bằng lời văn của em ( truyền thuyết thần thoại, cổ tích ) . DÀN Ý a. Mở bài : Giới thiệu truyền thuyết thần thoại “ Sơn Tinh, Thủy Tinh ” . b. Thân bài ( diễn biến vấn đề ) + Mở đầu : Vua Hùng Vương có con gái tên Mị Nương . + Thắt nút : Vua tìm gả chồng cho con . + Phát triển : Sơn Tinh, Thủy Tinh đến tranh tài . + Mở nút : Sơn Tinh đến trước lấy được Mị Nương . + Kết thúc : Thủy Tinh đánh Sơn Tinh . c. Kết bài . – Ý nghĩa câu truyện : Hiện tượng lũ lụt . Tải xuống Giới thiệu kênh Youtube VietJack Đã có app VietJack trên điện thoại thông minh, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS . Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k10: fb.com/groups/hoctap2k10/ Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Xem thêm: Đề cương ôn tập Ngữ văn lớp 8 Học kì 1 năm 2021 Theo dõi chúng tôi không tính tiền trên mạng xã hội facebook và youtube : Loạt bài 500 Công thức, Định Lí, Định nghĩa Toán, Vật Lí, Hóa học, Sinh học được biên soạn bám sát nội dung chương trình học các cấp. Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn. |
