Cơ chế đa phương là gì

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Quan hệ song phương / Chủ nghĩa song phương là việc tiến hành các mối quan hệ chính trị, kinh tế hoặc văn hóa giữa hai quốc gia có chủ quyền. Nó trái ngược với chủ nghĩa đơn phương hoặc đa phương, là hoạt động của một quốc gia duy nhất hoặc hợp tác cùng nhau bởi nhiều quốc gia. Khi các quốc gia công nhận nhau là quốc gia có chủ quyền và đồng ý quan hệ ngoại giao, họ tạo ra mối quan hệ song phương. Các quốc gia có quan hệ song phương sẽ trao đổi các đại lý ngoại giao như đại sứ để tạo điều kiện cho các cuộc đối thoại và hợp tác.

Các hiệp định kinh tế, như hiệp định thương mại tự do (FTA) hoặc đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), được ký kết bởi hai quốc gia, là một ví dụ phổ biến của chủ nghĩa song phương. Vì hầu hết các thỏa thuận kinh tế được ký kết theo các đặc điểm cụ thể của các quốc gia ký kết để dành sự ưu đãi cho nhau, không phải là một nguyên tắc chung chung mà là sự khác biệt mang tính tình huống là cần thiết. Do đó, thông qua chủ nghĩa song phương, các quốc gia có thể có được các thỏa thuận và nghĩa vụ phù hợp hơn chỉ áp dụng cho các quốc gia ký kết cụ thể. Tuy nhiên, các quốc gia sẽ phải đối mặt với sự đánh đổi vì chi phí giao dịch lãng phí hơn so với chiến lược đa phương. Trong chiến lược song phương, một hợp đồng mới phải được đàm phán cho mỗi quốc gia tham gia. Vì vậy, nó có xu hướng được ưa thích khi chi phí giao dịch thấp và thặng dư thành viên, tương ứng với thặng dư nhà sản xuất về mặt kinh tế, là cao. Hơn nữa, điều này sẽ có hiệu quả nếu một quốc gia có ảnh hưởng muốn kiểm soát các quốc gia nhỏ từ góc độ chủ nghĩa tự do, bởi vì xây dựng một loạt các thỏa thuận song phương với các quốc gia nhỏ có thể làm tăng ảnh hưởng của nhà nước đó.[1]

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Thompson, Alexander. “Multilateralism, Bilateralism and Regime Design” (PDF). Department of Political Science Ohio State University. Truy cập ngày 23 tháng 9 năm 2013.

Cơ chế đa phương có vai trò quan trọng giải quyết vấn đề Biển Đông

Thứ Tư, 23:17, 06/11/2019

VOV.VN - ASEAN hay Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc đều là những lựa chọn phù hợp để giải quyết các vấn đề hoà bình và an ninh thế giới, gồm Biển Đông.

Ngày 6/11, tại phiên họp đặc biệt kỷ niệm 25 năm Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982) có hiệu lực, bàn về vai trò của các thể chế đa phương trong củng cố môi trường thượng tôn pháp luật và tìm kiếm giải pháp cho vấn đề Biển Đông, các đại biểu tham dự cho rằng ASEAN có vai trò quan trọng trong kiến trúc khu vực nói chung và kiểm soát, quản lý tranh chấp Biển Đông nói riêng.

Cơ chế đa phương là gì
Ảnh minh họa: aunbizdata.

Cụ thể, ASEAN tiếp tục đóng vai trò trung tâm trong việc xây dựng cơ chế hợp tác khu vực, dung hoà lợi ích của các nước lớn trong bối cảnh các nước lớn cạnh tranh gay gắt nhằm xây dựng trật tự khu vực có lợi. Trong đó, ASEAN đã thông qua Tầm nhìn Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Đây là sáng kiến kịp thời, phản ánh các nguyên tắc chính của ASEAN, gồm bao trùm, bổ sung lẫn nhau, trật tự dựa trên luật lệ theo luật pháp quốc tế, và vai trò của các cơ chế do ASEAN dẫn dắt như là nền tảng cho đối thoại và triển khai hợp tác ở khu vực. Đây cũng là bước phát triển tích cực và là tư tưởng chung của cộng cồng quốc tế.

Ý kiến của các học giả cũng nhấn mạnh vai trò của ASEAN trong việc thúc đẩy hợp tác biển, và xây dựng các quy tắc hành xử theo luật pháp quốc tế và xây dựng trật tự thượng tôn pháp luật trên Biển Đông.

“Dù bằng hình thức nào, ASEAN cũng phải có tiếng nói vì hòa bình, ổn định và hợp tác khu vực mà trong đó có an ninh, an toàn hàng hải và hàng không ở Biển Đông; vì thượng tôn pháp luật và giúp các nước có thể hợp tác trên cơ sở xây dựng lòng tin”, nguyên Thứ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh phát biểu bên lề phiên họp.

ASEAN tích cực thúc đẩy Trung Quốc triển khai đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và đàm phán một Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả, hiệu lực và toàn diện. Việc đàm phán COC cần minh bạch, phù hợp với các quy định của luật pháp quốc tế, nhất là UNCLOS 1982 và không loại trừ quyền lợi của các bên thứ ba. ASEAN ủng hộ thượng tôn luật lệ nhằm tìm kiếm giải pháp hoà bình, lâu dài và toàn diện cho tranh chấp Biển Đông theo quy định của luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS 1982.

Ngoài ASEAN, vai trò của Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc cũng được các đại biểu đề cao khi cho rằng Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc là nơi phù hợp để giải quyết các vấn đề hoà bình và an ninh thế giới, gồm Biển Đông.

Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc có số lượng quốc gia lớn nhất so với các thể chế đa phương khác, do đó có thể thúc đẩy thượng tôn pháp luật quốc tế, đặc biệt là UNCLOS 1982, cung cấp nền tảng cho các nước nêu vấn đề Biển Đông và thúc đẩy giải quyết hoà bình tranh chấp./.

Cơ chế đa phương là gì