Người phụ nữ 70 tuổi nhập viện trong tình trạng sốt cao, bị chuột cắn vào chân, vết thương có dấu hiệu hoại tử, đau nhức, đi lại khó. Show Ngày 8/10, bác sĩ Nguyễn Thị Thanh Lý, Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Đa khoa Tỉnh Phú Thọ, cho biết bà bị chuột cắn cách đây một tháng nhưng không xử trí. Năm ngày trước khi vào viện, bệnh nhân bị sốt cao, sưng đau nhức mu chân phải, vết cắn đang có dấu hiệu hoại tử. Bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị viêm mô mềm và nhiễm bệnh Sodoku do chuột cắn, điều trị bằng kháng sinh. Sau 10 ngày điều trị, tình trạng sưng nề giảm, sức khỏe bệnh nhân ổn định hơn. Bệnh Sodoku do một loại xoắn khuẩn tên là spirillum minus truyền từ động vật thuộc bộ gặm nhấm như chuột, sóc hoặc vật nuôi trong nhà như chó, mèo… sang người thông qua các vết cắn, cào. Bệnh khởi phát đột ngột với biểu hiện sốt cao, ớn lạnh, sốt thành từng cơn, sốt không có tính chu kỳ, xen kẽ là thời kỳ không sốt, có thể nổi xuất huyết. Thời kỳ ủ bệnh thường từ 5 ngày đến 4 tuần. Bệnh nhân có các biểu hiện đau cơ, đau khớp và dẫn tới viêm khớp. Trường hợp nặng hơn, bệnh nhân bị đau đầu, ảo giác, mê sảng, hôn mê. Theo bác sĩ, phần lớn bệnh nhân triệu chứng ở mức độ nhẹ và đáp ứng tốt với thuốc kháng sinh thông thường. Nếu không điều trị, bệnh nhân dễ gặp biến chứng như viêm màng não, nhồi máu cơ tim, viêm gan, viêm màng phổi, viêm mào tinh hoàn, thiếu máu. Bệnh kéo dài thường một đến hai tháng, tỷ lệ tử vong khoảng là 6 đến 10%. Các chuyên gia khuyến cáo chuột là trung gian truyền rất nhiều loại bệnh, có thể lây trực tiếp qua các vết cắn hoặc vết cào, hoặc gián tiếp thông qua tiếp xúc, ăn thức ăn có lẫn nước tiểu của chuột chứa mầm bệnh. Do đó, nên cẩn trọng tránh bị chuột cắn. Thường xuyên vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, tránh để đồ đạc ẩm thấp, bừa bãi làm nơi chuột trú ngụ, sinh sản. Khi ngủ nên chèn màn kín bốn góc giường ngăn chuột chui vào cắn. Không nuôi chuột, không ăn các thức ăn, đồ uống nghi ngờ có sự tiếp xúc của chuột. Nếu không may bị chuột cắn, bạn nên rửa sạch vết thương bằng nước muối, thuốc sát trùng, nước xà phòng, sau đó đến bệnh viện để khám và điều trị. 10:47 AM 05/10/2015
Ảnh minh họa: Chuột nhà và tổn thương ở tay do chuột cắn (Nguồn: internet) Trong thời gian qua, rất nhiều trường hợp người dân khi ngủ không mắc màn (mùng) để chuột bò vào và cắn vào chân, ngón tay chảy máu. Một số người chủ quan xem thường không đi bệnh viện kiểm tra nên đã nhiễm bệnh từ chuột. Vậy khi chuột cắn có gây bệnh gì không? Các bệnh có thể mắc khi bị chuột cắn: - Bệnh sốt do chuột cắn là bệnh do động vật truyền sang người, thông qua các vết cắn, vết cào của các con vật thuộc bộ gặm nhấm, đặc biệt là chuột hoặc các con vật nuôi trong nhà (chó, mèo vv...). Dựa theo căn nguyên và các biểu hiện lâm sàng chúng ta có thể phân biệt: - Bệnh Sodoku, được mô tả bởi tác giả người Nhật Bản, gây nên bởi Spirillum minus. - Bệnh sốt Haverhill được mô tả bởi tác giả người Mỹ, gây nên bởi Streptobacillus moniliformis - Nhiễm hantavirus: là bệnh do chuột truyền qua chất thải như phân, nước tiểu, nước bọt của chuột. Người bệnh có triệu chứng như sốt cao, nhức đầu, mệt mỏi, hạ huyết áp, xuất huyết dưới da, tiểu ít, suy thận. Tỉ lệ tử vong khoảng 5% nếu không điều trị kịp thời. - Bệnh dịch hạch (qua bọ chét). - Uốn ván: là bệnh nhiễm trùng-nhiễm độc toàn thân do trực khuẩn Clostridium tetani gây nên, tỉ lệ lây từ chuột sang rất thấp. - Bệnh dại: Chuột và các động vật thuộc họ gặm nhấm không bị nhiễm virus dại và chưa có báo cáo về việc lây truyền virus dại cho người từ nhóm động vật này. Trong bài này chủ yếu đề cập đến bệnh sốt do chuột cắn 1. Bệnh Sodoku Bệnh Sodoku được ghép 2 từ tiếng Nhật, so = chuột, doku = nhiễm độc. Người ta phân lập ra xoắn khuẩn từ máu của bệnh nhân và đặt tên là Spirillum minus vào năm 1924. Xoắn khuẩn Gram âm ngắn với 2 đến 2 vòng xoắn và không mọc được trong môi trường nuôi cấy nhân tạo. Dịch tễ Spirillum minus thường gây bệnh sốt do chuột cắn ở châu Á, một vài ca bệnh rải rác được báo cáo ở châu Úc, châu Phi, châu Mỹ và châu Âu. S. minus được tìm thấy ở cơ lưỡi của các loài chuột, chó, mèo hoàn toàn khỏe mạnh. Bệnh được lây một các tình cờ, trực tiếp qua các vết cắn hoặc vết cào, hoặc gián tiếp thông qua tiếp xúc, hoặc ăn các thức ăn có lẫn nước tiểu của chuột chứa mầm bệnh. 25% số chuột được xét nghiệm có mang S. minus. Biểu hiện lâm sàng Thời kỳ ủ bệnh của bệnh Sodoku thường từ 5 ngày đến 4 tuần. Khởi phát đột ngột với biểu hiện: + Sốt cao (390C - 400C), ớn lạnh, sốt thành từng cơn, sốt không có tính chu kỳ, xen kẽ là thời kỳ không sốt là những biểu hiện thường thấy ở các bệnh nhân bị chuột cắn gây ra bởi Spirillum minus. Sự tái phát cơn sốt có thể xuất hiện vài lần trong vòng từ 1 đến 3 tháng. + Các dấu hiệu ngoài da là các ban sẩn xuất huyết, có xu hướng dính liền với nhau, thường tập trung ở da đầu, mặt và nửa thân trên. + Ở chỗ bị cắn, các tổn thương ngoài da có thể tự khỏi, nhưng phần lớn các trường hợp xuất hiện ban xuất huyết hoại tử tại chỗ và có phản ứng của hạch khu vực. + Trong quá trình bị bệnh, bệnh nhân có thể có các biểu hiện đâu cơ, đau khớp và thường diễn biến dẫn tới viêm khớp. + Trong những trường hợp nặng, bệnh nhân có thể có các dấu hiệu của hệ thống thần kinh: đau đầu, ảo giác, mê sảng dẫn đến hôn mê. Biến chứng có thể xảy ra: viêm nội tâm mạc, viêm màng não, nhồi máu cơ tim, viêm gan, viêm màng phổi, viêm mào tinh hoàn, thiếu máu nặng. Nếu bệnh nhân không được điều trị, bệnh kéo dài thường 1 đến 2 tháng và gây ra tỷ lệ tử vong khoảng 6 đến 10%. Chẩn đoán + Bệnh Sodoku thường được chẩn đoán bằng việc tìm thấy tác nhân gây bệnh ở trong máu, hạch lympho, vết thương bị cắn, ban trên da. Spirillum minus có thể được tìm thấy trên kính hiển vi nền đen, nhuộm Giemsa, nhuộm Wright hoặc nhuộm bạc. Vi khuẩn hình xoắn khuẩn ngắn, gram âm (rộng 0.2-0.5µm và dài 3-5µm), có lông roi ở hai đầu. Hiện nay vẫn chưa thể nuôi cây vi khuẩn trên môi trường nhân tạo. + Trong trường hợp soi kính hiển vi không phát hiện được, máu hoặc dịch tại chỗ tổn thương có thể được cấy vào chuột, để phân lập S.minus. 2. Bệnh sốt Haverhill Bệnh sốt do chuột cắn căn nguyên là Streptobacillus moniliformis được biết đến dưới tên gọi là sốt Haverhill, sốt Haverhill được mô tả tại Ấn Độ 2000 năm trước và nó là bệnh phổ biến hơn Sodoku. Năm 1926, Streptobacillus moniliformis được xác định là nguyên nhân gây bệnh tại thị trấn Haverhill, bang Massachusetts. Streptobacillus moniliformis là trực khuẩn gram âm, ưa khí, không di động, không có vỏ bao, đa hình thể. Chúng thường có hình cầu, hình oval, hình thoi, trong một số trường hợp chúng cuộn thành hình khối. Chúng được tìm thấy trong mũi hầu của chuột. Dịch tễ Bệnh xuất hiện rải rác ở một số các gia đình nghèo. Sốt Haverhill có thể thấy ở các vùng khác nhau trên thế giới nhưng hay gặp nhất là ở Mỹ và đôi khi gặp ở châu Âu. Sự lây truyền sang người trực tiếp thông qua vết cắn hoặc vết cào của chuột và bởi ăn các thức ăn chưa được nấu chín hoặc nguồn nước có lẫn nước tiểu của chuột bị bệnh, hoặc gián tiếp thông qua việc tiếp xúc giữa bàn tay không được bảo vệ với các con chuột bị ốm, chết trong phòng thí nghiệm. Streptobacillus moniliformis có thể xâm nhập vào người qua da lành. Biểu hiện lâm sàng Thời gian ủ bệnh từ 3 - 10 ngày. Bệnh xuất hiện đột ngột với các biểu hiện: + Hội chứng nhiễm trùng, biểu hiện sốt cao trên 400C, gai rét, đau đầu. Hội chứng nhiễm trùng xuất hiện dai dẳng, gián đoạn. + Triệu chứng của đường tiêu hóa như: buồn nôn, nôn xuất hiện khi Streptobacillus moniliformis lây qua đường tiêu hóa. + Đau cơ, đau khớp có thể xuất hiện với đặc điểm đau di chuyển từ khớp này sang khớp khác. Một nửa số bệnh nhân có biểu hiện như viêm khớp dạng thấp hoặc viêm khớp nhiễm trùng không đối xứng, tập trung ở các khớp lớn + Triệu chứng trên da với biểu hiện các ban xuất huyết ở gan bàn chân, gan bàn tay. + Biểu hiện sốt sẽ giảm dần sau 3-5 ngày thậm chí không cần điều trị kháng sinh, các biểu hiện của khớp cũng biến mất trong khoảng 10-14 ngày. + Trường hợp nặng thường có các biến chứng: viêm nội tâm mạc, nhồi máu cơ tim, viêm màng ngoài tim, viêm phổi, viêm màng não, hội chứng thiếu máu. Chẩn đoán Chẩn đoán thông qua cấy máu, dịch khớp, dịch rỉ từ vết thương. Phụ thuộc vào môi trường nuôi cấy, vi khuẩn có thể mọc đơn độc hoặc thành từng chuỗi. S.moniliformis phát triển khó và phải được nuôi cấy trong môi trường có 20% huyết thanh, máu hoặc dịch cổ trướng. Vi khuẩn không phát triển tốt trong các môi trường thông thường. Phương pháp gây nhiễm cho động vật gặm nhấm cũng được sử dụng trong chẩn đoán, chẩn đoán bằng huyết thanh có độ tin cậy không cao, ngoài ra có thể dùng kỹ thuật gen PCR (polymerase chain reaction). 3. Điều trị bệnh sốt do chuột cắn - Tỉ lệ mắc bệnh hơn 25% số bệnh nhân không được điều trị. Việc điều trị bệnh sốt chuột cắn kết hợp với việc chăm sóc vết cắn của chuột. - Chăm sóc vết cắn: Ngay sau khi bị chuột cắn thì nên rửa sạch bằng nước muối, thuốc sát trùng, nước xà phòng. Khi đến bệnh viện bệnh nhân cần được tiếp tục rửa sạch vết thương và tiêm phòng uốn ván. - Dùng kháng sinh Penicillin tĩnh mạch (2 triệu đơn vị mỗi 4 giờ), trong 5-7 ngày. Nếu lâm sàng cải thiện có thể ampicillin 500mg x 4 lần/ngày đường uống cho đủ thời gian 7 ngày. - Trong những trường hợp dị ứng với penicillin, có thể thay thế bằng tetracycline (viên uống, 500mg/lần x 4 lần/ngày) hoặc doxycycline (100mg, uống hoặc tiêm tĩnh mạch x 2 lần/ngày), trong 5-7 ngày. Hoặc Streptomycin 1 – 2 g/ngày tiêm bắp x 7 ngày 4. Dự phòng - Để tránh bị chuột cắn phải người dân cần ngủ mắc màn, chặn màn chặt để không cho chuột chui vào cắn. - Nên vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, tránh để đồ đạc ẩm thấp, bừa bãi làm nơi chuột trú ngụ, sinh sản. - Không dùng tay không để bắt chuột. 5. Tóm lại Bệnh sốt do chuột cắn là một bệnh hiếm gặp, là bệnh nhiễm trùng toàn thân. Nguyên nhân do Spirillum minus hoặc Streptobacillus moniliformis gây nên. Streptobacillus moniliformis gây nên hầu hết các ca bệnh tại Mỹ, Spirillum minus thường gây bệnh tại châu Á. - Người mắc bệnh thường qua vết cắn hoặc vết cào của chuột bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh, tiếp xúc với chuột nhiễm bệnh hoặc qua đường tiêu hóa, qua thức ăn hoặc nước uống bị nhiễm chất thải của chuột có chứa mầm bệnh. - Các triệu chứng của bệnh sốt do chuột cắn có biểu hiện đột ngột với triệu chứng sốt cao, đau cơ, đau khớp, buồn nôn, nôn, đau đầu sau đó thường có nổi ban ở các chi, vùng trên thân người. Viêm đa khớp có thể xuất hiện ở một nửa số bệnh nhân. Các biến chứng có thể là viêm màng não, viêm cơ tim, viêm phổi và suy đa tạng. - Việc chẩn đoán thông qua việc phân lập vi khuẩn (Spirillum minus) hoặc nuôi cấy (Streptobacillus moniliformis) máu hoặc dịch khớp, dịch viêm. Việc nuôi cấy thường khó khăn. Chưa có xét nghiệm huyết thanh để chẩn đoán. - Penicillin tĩnh mạch là lựa chọn đầu tay. Việc điều trị theo kinh nghiệm ở bệnh nhân có tiền sử phơi nhiễm và triệu chứng lâm sàng trước khi có sự khẳng định của xét nghiệm vì thời gian xác định khá lâu. TS.BS. Lê Xuân Dương Khoa A11 – Bệnh viện TƯQĐ 108 Bị chuột cắn khi ngũ là điềm gì?Hay ngủ bị chuột cắn là điềm gì? Theo phong thủy ngũ hành, thì khi bị chuột cắn là hiện tượng gần như báo hiệu cho bạn một số điềm báo xui xẻo dành cho bạn và gia đình. Nguyên nhân là vì chuột trong suy nghĩ của nhiều người từ lâu nay vốn là loài vật ăn hại và thường không mang đến một lợi ích gì tốt đẹp cho cuộc sống.
Chuột cắn tay điềm gì?Chuột cắn vào tay cho thấy điềm báo xấu về mặt tài chính đối với bạn. Có thể bạn sẽ mất một khoản tiền nhỏ trong việc kinh doanh sắp tới. Tuy nhiên bạn cũng không nên lo lắng quá, vì bạn sẽ gặp quý nhân giúp đỡ và nhanh chóng vượt qua.
Quần áo bị chuột cắn nên làm gì?Người xa xưa còn thường quan niệm, cũng như cho rằng, khi quần áo đang mặc mà đã bị chuột tấn công và cắn xé thì tốt nhất là mang đi đốt bỏ ngay để tránh vận xui xẻo tìm đến.
Vết chuột cắn như thế nào?- Chăm sóc vết cắn: Ngay sau khi bị chuột cắn thì nên rửa sạch bằng nước muối, thuốc sát trùng, nước xà phòng. Khi đến bệnh viện bệnh nhân cần được tiếp tục rửa sạch vết thương và tiêm phòng uốn ván. - Dùng kháng sinh Penicillin tĩnh mạch (2 triệu đơn vị mỗi 4 giờ), trong 5-7 ngày.
|
