Bạn đến chơi nhà ngữ văn lốp 7 năm 2024

9. Đôi nét về tác giả Nguyễn Khuyến

• Nguyễn Khuyến sinh năm 1835, mất năm 1909, lúc nhỏ tên là Thắng

• Quê quán: thôn Vị Hạ (làng Và), xã Yên Đổ, nay thuộc xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam
• Thuở nhỏ nhà nghèo, thông minh, học giỏi, sau đó đi thi đỗ cả 3 kì thi: Hương, Hội, Đình, do đó nên được gọi là Tam Nguyên Yên Đổ
• Nguyễn Khuyễn làm quan khoảng mười năm, nhưng đến khi thực dân Pháp đánh chiếm xong Bắc Bộ, ông cáo quan về ở ẩn
• Nguyễn Khuyến là một nhà thơ lớn của dân tộc. Thơ ca của ông chủ yếu được sáng tác vào gia đoạn sau ngày cáo quan về ở ẩn ở Yên Đổ

II. Đôi nét về tác phẩm Bạn đến chơi nhà

• Phần 1 (câu đầu): Cảm xúc khi bạn tới chơi nhà

• Phần 2 (6 câu thơ tiếp theo): Hoàn cảnh nhà thơ khi bạn đến chơi nhà
• Phần 3 (câu cuối): Tình cảm thắm thiết của tác giả với bạn

3. Giá trị nội dung

• Tạo tình huống bất ngờ, thú vị

• Giọng thơ chất phác, hồn nhiên, ẩn sau câu chữ là ánh mắt lấp lánh cùng nụ cười hồn hậu, ấm áp, chân tình của nhà thơ
• Sự kết hợp nhuần nhuyễn, tinh tế giữa ngôn ngữ đời thường và ngôn ngữ bác học

III. Dàn ý phân tích tác phẩm Bạn đến chơi nhà

• Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khuyễn (những nét tiêu biểu về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác...)

• Giới thiệu về bài thơ "Bạn đến chơi nhà" (hoàn cảnh ra đời, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật...)

II. Thân bài

• Cách giới thiệu giản dị, gần gũi với đời sống:

• Đã bấy lâu nay: chỉ thời gian đã lâu lắm rồi
• Bác tới nhà: chỉ sự việc bạn đến thăm
• Giọng điệu: vồn vã, chân thành, cởi mở
• Cách xưng hô: bác – một danh từ chỉ người, được dùng như đại từ, qua đó thể hiện thái độ niềm nở, thân tình, quý trọng của tác giả đối với bạn
• Hai vế câu sóng đôi như một lời reo vui, đón khách, thể hiện sự xúc động ngọt ngào. Qua đó, cho thấy mối quan hệ gần gũi, thân mật giữa chủ và khách

⇒ Câu nhập đề tự nhiên như một lời nói mộc mạc, như một tiếng reo vui, thể hiện sự chân tình, niềm xúc động của tác giả khi bạn đến chơi nhà

- Câu thứ nhất: Rất lâu rồi bạn mới đến chơi, Nguyễn Khuyến phải tiếp bạn chu đáo, tử tế

- Sáu câu tiếp theo: Tình huống đặc biệt, muốn làm gì cũng khó khăn

+ Ra chợ: chợ xa

+ Sai bảo trẻ: trẻ vắng nhà

+ Bắt cá: ao sâu

+ Bắt gà: vườn rộng, rào thưa

+ Thực phẩm: thịt, cá, rau đậu chưa ăn được

+ Miếng trầu cũng không có

→ Tạo tình huống có sẵn mọi thứ nhưng lại không có gì, nhấn mạnh sự chân tình có thể bù đắp sự thiếu thốn vật chất

- Tình huống bông đùa, có sẵn nhưng lại không có gì, nhấn mạnh sự chân tình có thể bù đắp sự thiếu thốn vật chất

C, Câu thơ thứ 8: Tình cảm không cần vật chất đầy đủ, chỉ cần tình đủ để tình bạn thắm thiết.

+ Thương quý nhau, ăn ở đối xử với nhau

→ Chỉ cần tình bạn thương quý, cảm thông là gặp nhau đã vui

D, Bạn đến chơi nhà, sau câu chào hỏi, tác giả nghĩ ngay tới việc lo vật chất để tiếp bạn:

+ Nhà thơ quan tâm, muốn tiếp bạn chu đáo

+ Sự quý mến bạn của nhà thơ

Luyện tập

Bài 1 (trang 106 sgk ngữ văn 7 tập 1)

Ngôn ngữ trong bài bạn đến chơi nhà mang tính mộc mạc đời thường

- Ngôn ngữ trong bài Sau phút chia ly là ngôn ngữ Hán trang trọng

- Cụm từ “ta với ta” trong Bạn đến chơi nhà chỉ nhà thơ và bạn, còn trong Qua Đèo Ngang chỉ một mình bà với tình riêng của bà

Ảnh minh họa (Nguồn internet)

2. Bài viết 'Bạn đến chơi nhà' của Nguyễn Khuyến số 3

9. Tác giả

- Nguyễn Khuyến (1835 - 1909): Tên nhỏ là Thắng, quê ở thôn Vị Hạ (làng Và), xã Yên Đổ, nay là xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.

- Thuở nhỏ, gia đình ông nghèo, nhưng ông thông minh và học giỏi, thi đỗ đầu cả ba kì thi: Hương, Hội, Đình. Do đó, người ta thường gọi ông là Tam Nguyên Yên Đổ.

- Sau mười năm làm quan, ông cáo quan về ở ẩn khi thực dân Pháp xâm chiếm Bắc Bộ.

- Nguyễn Khuyến là một nhà thơ lớn của dân tộc.

II. Tác phẩm

- Bạn đến chơi nhà được sáng tác sau thời gian ông rút lui về ẩn dật.

- Bài thơ theo thể thất ngôn bát cú.

- Cấu trúc:

Câu đầu: Giới thiệu sự kiện bạn đến chơi nhà. 6 câu tiếp theo: Mô tả hoàn cảnh khó khăn khi bạn đến thăm nhà. Câu cuối: Khẳng định tình cảm bền vững.

III. Đọc - hiểu văn bản

1. Câu đầu: Giới thiệu sự kiện bạn đến chơi nhà

- Thời gian: “đã bấy lâu nay”, thể hiện sự chờ đợi.

- Cách xưng hô: mở đầu bằng “bác”, tạo cảm giác thân mật.

- Giọng điệu: sự cởi mở, chân thành.

- Hai vế câu: là lời mời chân thành, sẵn sàng chào đón.

\=> Câu khai mở như lời mời ấm áp, tự nhiên.

2. 6 câu tiếp: Mô tả hoàn cảnh khó khăn khi bạn đến thăm nhà

Nhà thơ tạo ra một bức tranh về cuộc sống đầy thách thức khi bạn đến:

- Trẻ thời đi vắng - không có ai đi mua thức ăn để tiếp đãi bạn.

- Chợ xa xôi - đi chợ cả mất thời gian lẫn công sức, cũng không có người ở nhà để tiếp bạn.

- Trong nhà, mọi thứ đều thiếu thốn:

Ao sâu - khó bắt cá: không có cá để mời bạn. Rau quả trong nhà chưa chín: cả bầu vừa rụng rốn, cây cà mới nụ, không thể ăn được. Thậm chí miếng trầu - điều quan trọng nhất trong cuộc gặp, cũng không có.

\=> Những hình ảnh này thể hiện cuộc sống đơn giản, thiếu thốn nhưng vẫn tràn đầy niềm vui và lạc quan.

- Sự thiếu thốn không khiến nhà thơ buồn bã, ngược lại, ông thể hiện sự hóm hỉnh, lạc quan.

3. Câu cuối: Tình cảm bền vững

- Bạn đến chơi đây: Dù thiếu thốn về vật chất, nhưng nhà thơ vẫn trân trọng mối quan hệ, nhấn mạnh sự quý báu của tình bạn.

- “Ta với ta”:

Từ “ta” đầu tiên: nhân vật trữ tình - chủ nhà Từ “ta” thứ hai: người bạn - khách Từ “với” thể hiện sự gắn bó, không còn khoảng cách. \=> Câu thơ nhấn mạnh tình cảm tri kỷ, không quan trọng vật chất.

IV. Tổng kết

- Nội dung: Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết.

- Nghệ thuật: Sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú, ngôn ngữ giản dị, hình ảnh hài hước...

22. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Bài thơ 'Bạn đến chơi nhà' thuộc thể thơ gì? Tại sao?

- Bài thơ thuộc thể thất ngôn bát cú.

- Lí do:

Bài thơ có 8 câu, mỗi câu 7 chữ. Chia vần ở chân 1, 2, 3, 4 và 6. Phép đối ở câu 3 và câu 4; câu 5 và câu 6.

Câu 2. Bài thơ tạo nên tình huống không có gì để tiếp bạn, nhưng cuối cùng khẳng định tình bạn thắm thiết. Em đồng ý không? Lý do.

- Đồng ý

1. Bắt đầu, Nguyễn Khuyến phải tiếp đãi bạn một cách chu đáo.

2. Trong sáu câu tiếp theo, tình huống có nhiều khó khăn, nhưng đầy hài hước.

3. Câu thơ cuối nhấn mạnh tình cảm bạn bè thắm thiết.

4. Nhận định: Tình bạn của Nguyễn Khuyến là sự chân thành, đong đầy tình người, không màng đến vật chất.

II. Luyện tập

Câu 1. Ngôn ngữ trong Bạn đến chơi nhà khác gì so với Sau phút chia ly đã học?

- Ngôn ngữ trong 'Bạn đến chơi nhà': giản dị, hài hước.

- Ngôn ngữ trong 'Sau phút chia ly': tượng trưng, ước lệ, buồn bã.

Câu 2. So sánh cụm từ “ta với ta” trong Bạn đến chơi nhà và Qua Đèo Ngang:

- Giống nhau: Thể hiện tâm trạng của nhà thơ.

- Khác nhau:

Qua Đèo Ngang: Cả hai 'ta' đều chỉ nhà thơ, tạo cảm giác cô đơn, lẻ loi. Bạn đến chơi nhà: 'Ta' đầu tiên là chủ nhà, 'ta' thứ hai là khách, thể hiện mối quan hệ gắn bó, không còn khoảng cách.

Ảnh minh họa (Nguồn internet)

3. Bài viết 'Bạn đến chơi nhà' của Nguyễn Khuyến số 2

VỀ TÁC GIẢ VÀ TÁC PHẨM 1. Tác giả Nguyễn Khuyến (1835 – 1909), người thôn Vị Hạ (làng Và), xã Yên Đổ, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. Vì thi đã đầu cả ba kì thi Hương, thi Hội, thi Đình nên có tên gọi Tam Nguyên Yên Đổ. Nguyễn Khuyến làm quan chừng 10 năm, rồi cáo quan về ở ẩn.Nguyễn Khuyến là một nhà thơ lớn của dân tộc. Thơ của ông gồm cả chữ Nôm và chữ Hán, hầu hết được sáng tác vào giai đoạn khi ông đã từ bỏ chốn quan trường.

2. Tác phẩm Bạn đến chơi nhà là một bài thơ trữ tình đặc sắc được làm theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Với bài thơ này, tác giả đã cho ta thấy một trong những tình cảm quý giá nhất của con người ấy là tình bạn.

Bố cục: 3 đoạn - Đoạn 1 (Câu đầu): Giới thiệu sự việc. - Đoạn 2 (6 câu tiếp): Hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến chơi. - Đoạn 3 (Câu cuối): Tình cảm thắm thiết của nhà thơ đối với bạn.

Nội dung chính

Bài thơ thể hiện cảm xúc chân thành, tự nhiên của Nguyễn Khuyến về tình bạn gắn bó, thủy chung, thắm thiết.

HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI

Trả lời câu 1 (trang 105 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Bạn đến chơi nhà thuộc thể thơ gì? Vì sao lại xác định như vậy?

Lời giải chi tiết:

- Bạn đến chơi nhà cũng là một bài thơ thất ngôn bát cú Đường luật.

- Bài thơ này có 8 câu mỗi câu bảy chữ, hợp vần ở chữ cuối câu một và chữ cuối các câu chần (1, 2, 4, 6 và 8).

- Trong bài còn có phép đối ở bốn câu giữa: câu 3 đốì với câu 4, câu 5 đốì với câu 6.

Trả lời câu 2 (trang 105 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Bài thơ được lặp ý bằng cách dựng lên một tình huống hoàn toàn không có gì tiếp bạn để rồi kết lại một câu: “Bác đến chơi đây, ta với ta!” nhưng thể hiện được tình bạn đậm đà thắm thiết.

1. Theo nội dung của câu thứ nhất, đúng ra Nguyễn Khuyến phải tiếp đãi thế nào khi bạn đến nhà.

2. Nhưng qua sáu câu thơ tiếp theo thì hoàn cảnh của Nguyễn Khuyến lại như thế nào? Tác giả có dụng ý gì khi tạo tình huống đặc biệt như vậy?

3. Câu thơ thứ tám và riêng cụm từ "ta với ta" nói lên điều gì? Câu thơ này có vai trò khẳng định điều gì về tình bạn của nhà thơ.

4. Nhận xét chung về tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ.

Lời giải chi tiết:

1. Theo nội dung câu thứ nhất (Đã bấy lâu nay, bác tới nhà), thì đáng ra, Nguyễn Khuyến phải tiếp đãi bạn thật chu đáo và tử tế.

2. Nhưng sáu câu kế tiếp, nhà thơ lại vẽ ra một hoàn cảnh rất đặc biệt để tạo ra sự đùa vui: Có sẵn mọi thứ nhưng hoá ra lại không có thứ gì. Vật chất muốn đầy đủ nhất nhưng lại cứ giảm đi, đến chỗ không còn một chút gì hết. Vì vậy tiếp bạn chỉ còn có mỗi cái tình. Tạo ra tình huống như vậy, vừa đùa vui, vừa nói lên sự mong ước tiếp đãi chu đáo cả vật chất lẫn tinh thần, lại vừa nhấn mạnh được cái tình. Chỉ một sự chân tình có thể đủ bù đắp những thiếu hụt vật chất.

3. Câu thứ 8 và cụm từ ta với ta nhấn mạnh tình cảm tri âm không cần phải vật chất đầy đủ mà chỉ cần cái tình chân thực thôi. Những người tri âm, tri kỉ có khi chỉ cần gặp nhau ngâm mấy câu thơ, đàn vài bản nhạc là đã đủ vui rồi. Tình cảm không cứ nhất thiết phải có đầy đủ vật chất mới vui là như vậy.

4. Qua cách ứng xử của nhà thơ, có thể nhận thấy, với bạn, Nguyễn Khuyến rất quan tâm đến bạn, muốn tiếp bạn thật là chu đáo. Đồng thời, chúng ta cũng thấy, trong tình bạn, Nguyễn Khuyến rất coi trọng cái tình, coi trọng sự cung kính trong tình bạn.

Luyện tập

Trả lời câu 1 (trang 106 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

1. Ngôn ngữ bài Bạn đến chơi nhà có gì khác ngôn ngữ đoạn Sau phút chia li đã học?

2. So sánh cụm từ "ta với ta" trong bài Bạn đến chơi nhà với Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan.

Lời giải chi tiết:

a.

*Khác nhau:

- Sau phút chia li:

+ Ngôn ngữ điêu luyện, bóng bẩy, tinh tế.

+ Các địa danh được dùng theo bút pháp ước lệ tượng trưng của thơ văn trung đại, ở trong chốn xa lạ chứ không phải ở Việt Nam.

- Bạn đến chơi nhà:

+ Ngôn ngữ giản dị, thuần Việt.

+ Mang đậm đời sống thân quê, lời thơ Đường luật mà như lời nói thường.

+ Sự vật đưa vào thơ gần gũi, quen thuộc.

*Giống nhau: Cả hai đều ngắn gọn hàm súc, có giá trị nghệ thuật cao.

2. Cụm từ ta với ta trong bài thơ của Bà Huyện Thanh Quan là chỉ một mình tác giả với mảnh tình riêng, trong khi đó, ở bài thơ của Nguyễn Khuyến cụm từ này dùng để chỉ nhà thơ với bạn mình.

Ảnh minh họa (Nguồn internet)

4. Bài soạn "Bạn đến chơi nhà" của Nguyễn Khuyến số 5

9. Tác giả, tác phẩm

1. Tác giả

- Ông là Nguyễn Khuyến, tên nhỏ là Thắng, xuất thân từ thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ, nay là xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. - Cuộc đời: Ông là người thông minh, học giỏi, có chí hướng từ nhỏ. Thi đỗ cả 3 kì thi: Hương, Hội, Đình, được gọi là Tam Nguyên Yên Đỗ. Làm quan khoảng 10 năm, sau đó rút lui và sống ẩn dật khi thực dân Pháp chiếm Bắc Bộ. - Sự nghiệp sáng tác: Nguyễn Khuyến là một nhà thơ lớn của dân tộc, sáng tác chủ yếu sau khi ẩn mình ở Yên Đổ. Ông tập trung vào thơ trào phúng và thơ trữ tình, để lại nhiều tác phẩm nổi tiếng như Quế Sơn thi tập, Yên Đổ thi tập, Bách Liêu thi văn tập...

2. Tác phẩm

Bài thơ Bạn đến chơi nhà là một tác phẩm trữ tình nổi bật, sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Nguyễn Khuyến qua bài thơ này muốn chia sẻ với độc giả một trong những tình cảm quý giá nhất của con người - tình bạn.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

Bài thơ Bạn đến chơi nhà được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Với 8 câu, mỗi câu 7 chữ, hiệp vần ở chữ cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8 (nhà – xa – gà – hoa – ta). Phép đối xuất hiện ở câu 3 đối với câu 4, câu 5 đối với câu 6, theo quy luật của thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.

Câu 2:

Bài thơ tạo điểm nhấn bằng cách xây dựng tình huống không có gì để tiếp bạn và kết thúc bằng câu: “Bác đến chơi đây, ta với ta!” vẫn thể hiện tình bạn thắm thiết, đậm đà.

1. Nguyễn Khuyến nên tiếp đón bạn một cách chu đáo và tử tế bằng một bữa tiệc thịnh soạn và long trọng, vì:

Thứ nhất, đây là người bạn tri âm mà nhà thơ yêu quý, ngưỡng mộ qua cách xưng hô “bác”. Thứ hai, qua cụm từ “Đã bấy lâu nay” cho thấy hai người đã lâu không gặp nhau. Thứ ba, việc bạn tới thăm khi Nguyễn Khuyến đã ẩn mình ở Yên Đổ là sự kiện lớn và niềm vui của nhà thơ.

2. Tuy nhiên, qua 6 câu tiếp theo, tình huống chủ nhà oái oăm, lực bất tòng tâm, không có gì để tiếp đãi bạn hiền.

Hoàn cảnh của chủ nhà: trẻ đi vắng, chợ ở xa, có cá, gà nhưng không bắt được, cải chửa ra cây, cà mới nụ, mướp đang còn hoa, bầu non quá, thậm chí ngay cả miếng trầu để bắt đầu câu chuyện cũng không có. Nhưng sự không có vật chất đã đẩy đến cao trào nghệ thuật tạo điểm nhấn cho tình bạn ở cuối bài.

3. Câu thứ 8 và cụm từ “ta với ta” nói lên rằng: tình bạn tri âm tri kỉ không cần những thứ vật chất đời thường, quan trọng nhất là tình cảm chân thành. Tình bạn không cần phải có vật chất mới là vui.

4. Qua bài thơ, thấy tình bạn của Nguyễn Khuyến rất thiêng liêng, cao đẹp, thắm thiết, vượt lên trên những thứ vật chất đời thường, hiểu và thương cảm cho nhau.

Ảnh minh họa (Nguồn internet)

5. Bài soạn 'Bạn đến chơi nhà' của Nguyễn Khuyến số 4

ĐIỀU TRA TỔNG QUAN VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM

1. Tác giả

- Nguyễn Khuyến (1835 – 1909) quê ở thôn Vị Hạ (làng Và), xã Yên Đổ, nay là xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam.

- Trong thời thơ ấu, ông từ gia đình nghèo, tuy nghèo nhưng sáng dạ, học giỏi, thi đỗ đầu cả ba kì thi: Hương, Hội, Đình, nên được biết đến với tên gọi Tam Nguyên Yên Đổ.

- Dù làm quan khoảng mười năm, nhưng khi thực dân Pháp chiếm Bắc Bộ, ông rút lui và sống ẩn dật tại quê nhà.

- Nguyễn Khuyến là một danh sĩ và nhà thơ lớn của dân tộc. Thơ của ông chủ yếu được sáng tác sau khi ông rút lui về sống ở Yên Đổ.

2. Tác phẩm

- Bối cảnh sáng tác: Nguyễn Khuyến, sau khi rút lui về quê, sống giản dị giữa ruộng vườn dân dã. Một ngày, có bạn tri kỉ đến thăm, nhưng không có gì để tiếp đãi, ông nhà thơ tự mỉm cười và sáng tác bài thơ này để diễn đạt tình bạn thân thiết.

- Thể thơ: Sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú đường luật.

- Cấu trúc bài thơ: Chia thành 3 phần

+ Phần 1 (1 câu đầu): Giới thiệu sự kiện.

+ Phần 2 (6 câu tiếp): Mô tả tình hình nhà thơ khi có bạn đến chơi.

+ Phần 3 (câu cuối): Khẳng định tình bạn chân thành, thắm thiết.

ĐỌC - HIỂU

Câu 1 - Trang 105 SGK

Bạn đến chơi nhà thuộc thể thơ gì? Tại sao như vậy?

Trả lời:

Bạn đến chơi nhà là một bài thơ sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú đường luật.

Bài thơ này gồm 8 câu, mỗi câu 7 chữ, có hiệp vần ở chữ cuối của câu thứ nhất và chữ cuối các câu chẵn (1, 2, 4, 6 và 8).

Trong bài thơ, tác giả còn sử dụng phép đối ở bốn câu giữa: câu 3 đối với câu 4, câu 5 đối với câu 6.

Câu 2 - Trang 105 SGK

Bài thơ được xây dựng thông qua tình huống khó xử khi bạn đến chơi, kết thúc bằng câu: “Bác đến chơi đây, ta với ta!” nhưng vẫn thể hiện được tình bạn thắm thiết, đậm đà.

1. Dựa vào nội dung của câu đầu tiên, Nguyễn Khuyến nên tiếp đón bạn như thế nào?

2. Sau đó, qua sáu câu thơ tiếp theo, tình hình của Nguyễn Khuyến là thế nào? Tác giả muốn diễn đạt điều gì khi tạo ra tình huống đặc biệt như vậy?

3. Câu thơ cuối và cụm từ 'ta với ta' thể hiện điều gì? Chúng có ý nghĩa gì đối với tình bạn trong bài thơ?

4. Tổng quan về tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ.

Trả lời:

1. Dựa vào nội dung của câu đầu (Đã bấy lâu nay, bác tới nhà), Nguyễn Khuyến nên tiếp đãi bạn một cách chu đáo và tôn trọng.

2. Sáu câu kế tiếp, nhà thơ vẽ ra một tình huống đặc biệt để tạo điểm nhấn nghệ thuật: Có đủ mọi thứ nhưng lại không có gì. Vật chất muốn nhiều nhất nhưng lại giảm đi, đến chỗ không còn gì. Điều này tạo ra sự hài hước và cũng là cách nhấn mạnh vào cái tình. Một sự chân thành có thể đền đáp những thiếu sót về vật chất.

3. Câu thứ 8 và cụm từ 'ta với ta' làm nổi bật tình cảm tri âm không cần phải có vật chất đầy đủ, chỉ cần tình cảm chân thành. Những người tri âm, tri kỉ có thể vui chơi chỉ với vài câu thơ, vài bản nhạc. Tình bạn không nhất thiết phải được bổ sung bằng vật chất mới là hạnh phúc.

4. Tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ rất thiêng liêng, chân thành và có tình cảm quý báu, vượt lên trên những điều vật chất.

LUYỆN TẬP

Câu 1 - Trang 106 SGK

1. Ngôn ngữ trong bài Bạn đến chơi nhà có gì khác biệt so với đoạn 'Sau phút chia li đã học'?

2. So sánh cụm từ 'ta với ta' ở Bạn đến chơi nhà và ở Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan.

Trả lời:

1. Ngôn ngữ trong Bạn đến chơi nhà giản dị, gần gũi với đời sống thường nhật, trong khi đoạn 'Sau phút chia li đã học' sử dụng ngôn ngữ điêu luyện, tinh tế.

2. Cụm từ 'ta với ta' ở Bạn đến chơi nhà chỉ sự giao lưu, chia sẻ giữa tác giả và bạn tri kỉ. Trong khi ở Qua đèo Ngang của Bà Huyện Thanh Quan, cụm từ này thường ám chỉ một mình tác giả với cảm xúc riêng tư của bản thân.

Câu 2 - Trang 106 SGK

Học thuộc lòng bài thơ (Học sinh tự thực hiện).

Tổng kết Bài thơ sử dụng tình huống khó xử khi bạn đến chơi để thể hiện tình bạn thân thiết, đậm đà. Tác giả thông qua việc sử dụng phép đối, miêu tả sự không có gì để tiếp đãi bạn, rồi kết thúc bằng câu 'Bác đến chơi đây, ta với ta!', đã diễn đạt một cách hóm hỉnh tình bạn tri kỉ, chân thành.

Ảnh minh họa (Nguồn internet)

6. Bài soạn 'Bạn đến chơi nhà' của Nguyễn Khuyến số 6

9. Giới thiệu về Nguyễn Khuyến - Sinh năm 1835, mất năm 1909, Nguyễn Khuyến, tên nhỏ là Thắng, quê ở thôn Vị Hạ (làng Và), xã Yên Đổ, nay thuộc xã Trung Lương, huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam. - Xuất thân từ gia đình nghèo, nhưng thông minh và học giỏi. Thi đỗ cả ba kì thi: Hương, Hội, Đình, được biết đến với tên gọi Tam Nguyên Yên Đổ. - Làm quan khoảng mười năm, nhưng rút lui ẩn mình khi thực dân Pháp chiếm Bắc Bộ. - Nguyễn Khuyến, danh sĩ và nhà thơ lớn, tập trung sáng tác vào giai đoạn sau khi rút lui về sống ở Yên Đổ.

II. Tác phẩm 'Bạn đến chơi nhà' 1. Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ ra đời khi Nguyễn Khuyến ẩn mình ở Yên Đổ. 2. Bố cục (3 phần): - Phần 1: Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà. - Phần 2: Mô tả hoàn cảnh khi bạn đến chơi. - Phần 3: Tình cảm thắm thiết của tác giả với bạn. 3. Giá trị nội dung: Ca ngợi tình bạn chân thành, mộc mạc và tràn đầy niềm vui dân dã. 4. Giá trị nghệ thuật: - Tạo tình huống bất ngờ, thú vị. - Giọng thơ chất phác, hồn nhiên, ẩn sau câu chữ là ánh mắt lấp lánh và nụ cười ấm áp của nhà thơ. - Sự kết hợp nhuần nhuyễn, tinh tế giữa ngôn ngữ đời thường và ngôn ngữ bác học.

Đọc - Hiểu văn bản

Câu 1: Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” thuộc thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Vì bài thơ có 8 câu, mỗi câu 7 chữ, gieo vần ở các câu cuối 1,2,4,6,8: nhà – xa – gà – hoa – ta. Có phép đối ở câu 3 và câu 4, câu 5 và câu 6.

Câu 2:

1. Từ câu đầu, Nguyễn Khuyến nên tiếp đãi bạn một cách chu đáo vì đã lâu không gặp “Đã bấy lâu nay, Bác tới nhà”.

2. Tuy nhiên, qua 6 câu thơ, tác giả tạo tình huống đặc biệt để gây hài hước: Có đủ mọi thứ nhưng lại không có gì. Điều này nhấn mạnh sự chân thành có thể đền đáp những thiếu sót về vật chất.

3. Câu thứ 8 và cụm từ “ta với ta” thể hiện tình cảm tri âm không cần vật chất đầy đủ, chỉ cần tình cảm chân thành. Tình bạn không nhất thiết phải bổ sung bằng vật chất mới là hạnh phúc.

4. Nhận xét chung: Tình bạn của Nguyễn Khuyến trong bài thơ rất thiêng liêng, chân thành và vượt lên trên những điều vật chất.

Luyện tập

Câu 1:

1. Ngôn ngữ trong “Bạn đến chơi nhà” gần gũi với đời sống thường nhật. So sánh với đoạn “Sau phút chia li” sử dụng ngôn ngữ trang trọng do dịch từ chữ Hán.

2. So sánh cụm từ “ta với ta” ở “Bạn đến chơi nhà” với “Qua Đèo Ngang”: - Giống nhau: Thể hiện cảm xúc, tâm trạng của chủ thể trữ tình. - Khác nhau: Trong “Qua Đèo Ngang”, chỉ một người và một tâm trạng, còn trong “Bạn đến chơi nhà”, hai người cùng một tâm trạng, vui sướng nhưng vẫn buồn và cô đơn.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc và tăng trải nghiệm khách hàng. Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng liên hệ tổng đài chăm sóc: 1900 2083 hoặc email: [email protected]