- Do không khí có trọng lượng nên Trái Đất và mọi vật trên Trái Đất đều chịu áp suất của lớp không khí bao quanh Trái Đất. Áp suất này được gọi là áp suất khí quyển. Show
- Áp suất khí quyển tác dụng lên các vật trong khí quyển theo mọi phương. Ví dụ: Khi bác sĩ truyền nước cho bệnh nhân, khi chai nước gần hết thì ta thấy chai nước bị bóp méo lại. Trong chương trình vật lý 8, các em đã được tìm hiểu về áp suất cũng như công thức tính áp suất. Tuy nhiên, các em lại thường nhầm lẫn về áp suất và áp suất khí quyển. Chính vì thế, trong bài viết ngày hôm nay, Monkey sẽ giới thiệu cho các em về áp suất khí quyển là gì? Điểm khác nhau giữa áp suất khí quyển và áp suất như thế nào? Mời các em cùng đón đọc bài viết dưới đây nhé. Áp suất khí quyển là gì?Trước khi trả lời cho câu hỏi áp suất khí quyển là gì? Chúng ta sẽ cùng nhau nhắc lại một chút về áp suất để có thể dễ dàng hiểu rõ hơn. Áp suất là độ lớn của áp lực đè nén lên một bề mặt nhất định. Áp lực chính chính trong đó là lực tác dụng lên bề mặt theo một phương vuông góc với bề mặt. Áp suất có thể tồn tại ở chất lỏng, chất rắn và chất khí. Tuy nhiên về cơ bản, áp suất đều có đặc điểm chung giống như định nghĩa. Áp suất xuất hiện hàng ngày trong đời sống và chúng ta rất dễ dàng nhận thấy được. Đơn vị đo lường quốc tế của áp suất là N/m2. Tuy nhiên, hệ đơn vị áp suất sẽ khác nhau ở một số khu vực địa lý khác nhau. Trong chương trình vật lý 8, các bài tập về áp suất đều có bảng quy đổi đơn vị, chính vì vậy mà các em không cần phải lo lắng. Để dễ dàng tính toán, các em hãy đổi đơn vị N/m2 khi làm bài tập nhé. Như chúng ta đã được tìm hiểu ở các bài viết trước, Trái Đất được bao bọc bởi một lớp không khí dày hàng ngàn km được gọi là lớp khí quyển. Do không khí có trọng lượng nên Trái Đất và tất cả vật trên Trái Đất đều chịu áp suất của lớp không khí bao quanh Trái Đất, áp suất này được gọi là áp suất khí quyển. Không giống như áp suất của chất rắn và chất lỏng, áp suất khí quyển tác động lên mọi phương hướng và chúng phụ thuộc nhiều vào áp suất của không khí. Không khí càng lên cao thì càng loãng nên trọng lượng cũng sẽ nhẹ hơn. Ví dụ: Trên các ấm pha trà thường có có một lỗ nhỏ trên nắp để thông với khí quyển, điều này là để làm cho việc rót trà được dễ dàng hơn. Nêu ví dụ chứng tỏ sự tồn tại của áp suất khí quyểnVí dụ về áp suất khí quyển trong cuộc sống cho thấy sự tồn tại của áp suất khí quyển:
Áp suất khí quyển là bao nhiêu?Thí nghiệm Tô-ri-xe-liQuan sát thí nghiệm: Thí nghiệm trên (hình 9.5) được thực hiện bởi nhà bác học Tô-ri-xe-li (1608-1647). Ông sử dụng một ống thuỷ tinh dài 1m có 1 đầu kín và đồ đẩy thuỷ ngân vào trong. Lấy ngón tay bịt miệng ống lại rồi quay ngược ống xuống. Sau đó nhúng chìm miệng ống vào một chậu đựng thuỷ ngân và bỏ tay ra khỏi miệng ống. Lúc này thuỷ ngân trong ống bị tụt xuống, độ cao của thuỷ ngân còn lại trong ống khoảng 76cm từ mặt thoáng của thuỷ ngân trong chậu. Nhận xét:
Độ lớn áp suất khí quyểnĐộ lớn của áp suất khí quyển được đo bằng cách khác so với các loại áp suất của chất lỏng và chất rắn. Chính vì vậy, đơn vị đo của áp suất không khí cũng được dùng là đơn vị khác. Đơn vị đo quốc tế dùng để đo áp suất không khí là mmHg. Để nhận ra được điều này, rất nhiều nhà vật lý học đã phải làm rất nhiều thí nghiệm để kiếm chứng. Trong những số thí nghiệm, Tô-ri-xe-li (thí nghiệm trên) chính là thí nghiệm đúng và chính xác nhất. Đây cũng chính là thí nghiệm để chứng nhận những lý thuyết về độ lớn của áp suất không khí. Phần hở ra của thủy ngân trong ống trong thí nghiệm chính là do áp suất khí trong ống tạo ra. Phần áp lực đè nén lên thủy ngân và thành ống đó chính là áp suất của không khí. Độ lớn của áp suất không khí trong ống bằng với áp suất của thủy ngân trong ống. Đơn vị đo áp suất khí quyểnĐơn vị đo áp suất khí quyển thường dùng là mmHg. Một số đơn vị đo khác thường gặp: (N/m2), (Pa), (Psi), (Bar). Quy đổi đơn vị đo của áp suất:
Công thức tính áp suất khí quyển lớp 8Công thức tính áp suất của khí quyển được tính theo công thức sau đây Trong đó:
Tuy nhiên, trên thực tế áp suất khí quyển rất hiếm khi chính xác vì chúng luôn thay đổi ở các vị trí khác nhau. Xem thêm: Áp suất chất lỏng là gì? Áp suất chất lỏng bình thông nhau có ứng dụng gì? Lưu ý về áp suất khí quyểnÁp suất khí quyển khác với áp suất của chất rắn và chất lỏng. Dưới đây là một số lưu ý về áp suất khí quyển mà các em cần phải lưu ý:
Giải bài tập áp suất khí quyển vật lý lớp 8Câu 1: Vì sao khi đi máy bay lúc cất cánh hoặc hạ cánh hành khách bị ù tai hoặc có cảm giác tai đau nhức? Câu 2: Tại sao để lấy sữa đặc trong hộp sữa nếu không muốn mở nắp cả hộp ta thường đục hai lỗ trên mặt hộp sữa?
Câu 3: Hiện tượng nào do áp suất khí quyển gây ra?
Câu 4: Áp suất khí quyển tại đỉnh của một tòa nhà cao tầng là bao nhiêu mmHg, N/m2? Biết tòa nhà đó có 70 tầng, mỗi tầng cao 3,5m và áp suất khí quyển tại mặt đất là 760mmHg. Câu 5: Trên đỉnh một ngọn đồi cao 650m người ta đo áp suất khí quyển được 715mmHg. Tính áp suất khí quyển ở chân đồi? Biết rằng cứ lên cao 12m thì áp suất khí quyển giảm 1mmHg. Câu 6: Nguyên nhân gây ra áp suất khí quyển? Câu 7: Tại sao khi thổi vào quả bóng thì quả bóng lại phồng lên và khi hút khí trong quả bóng ta thấy nó bị bẹp từ nhiều phía? Câu 8: Vì sao khi bay ra ngoài vũ trụ phi hành gia cần đồ bảo hộ? Câu 9: Khi uống nước bằng ống hút, khi ta hút nước lại dâng lên, khi thả ra nước lại hạ xuống? Câu 10: Tại sao áp suất khí quyển ở quanh ta ép chúng ta lại nhưng ta lại không bị biến dạng mà vẫn phát triển bình thường? ĐÁP ÁN:
Biết rằng cứ 12m thì giảm 1mmHg Vậy lên cao 245m thì giảm 245/12 mmHg Áp suất tại đỉnh tòa nhà là: 760 - 245/12 ≈ 740 mmHg
Áp suất tại chân núi là: 715 - 650/12 ≈ 660,8 mmHg
Bài viết trên đã tóm tắt các lý thuyết cũng như công thức tính của áp suất khí quyển mà các em cần phải tìm hiểu trong chương trình vật lý 8. Hy vọng thông qua bài viết này, các em sẽ có thể ứng dụng định nghĩa trên vào trong đời sống. Cảm ơn các em đã đọc bài viết. Áp suất khí quyển tác dụng lên vật có phương như thế nào?- Do không khí có trọng lượng nên Trái Đất và mọi vật trên Trái Đất đều chịu áp suất của lớp không khí bao quanh Trái Đất. Áp suất này được gọi là áp suất khí quyển. - Áp suất khí quyển tác dụng lên các vật trong khí quyển theo mọi phương. Áp suất khí quyển thay đổi như thế nào khí càng lên cao?Trong hầu hết các trường hợp, áp suất khí quyển gần tương đương với áp suất thủy tĩnh do trọng lượng của không khí ở trên điểm đo. Nếu độ cao tăng, khối lượng khí quyển giảm xuống ít hơn, do đó áp suất khí quyển giảm với độ cao ngày càng tăng. Dụng cụ dùng để đo áp suất khí quyển là gì?Áp kế, khí áp kế hoặc phong vũ biểu là thiết bị dùng để đo áp suất khí quyển, khi ở trên cao áp suất khí quyển thấp làm nước tăng và ngược lại. Nó có thể đo được áp suất gây ra bởi khí quyển bằng cách dùng nước, khí hoặc thủy ngân. Áp suất không khí bình thường là bao nhiêu?Và dựa vào thí nghiệm thực tiến của Torixenli, ta tính được áp suất khí quyển tiêu chuẩn là 101325 Pa (1.01325 bar), tương đương với 760 mmHg, 29.92 inch Hg và 14.696 psi. |