Giáng Son và nhiều nghệ sĩ khác đã bày tỏ bức xúc khi ca khúc mình sáng tác bị đánh gậy bản quyền, bởi một đơn vị truyền thông là BH Media đã xác nhận quyền chủ sở hữu video trên YouTube. Tiếp đến khi VTV cho biết video Quốc tang của Đại tướng Võ Nguyên Giáp phát sóng trên kênh VTV1 hay Quốc ca cũng bị BH Media nhận quyền sở hữu trên YouTube. Show Không sở hữu bản quyền ca khúc, video nhưng BH Media lại là đơn vị đầu tiên gắn Content ID vào sản phẩm trên Youtube. Việc này khiến nhiều cá nhân chủ sở hữu lại trở thành những người vi phạm bản quyền khi đăng tải nội dung của mình trên YouTube. Với những người làm nội dung trên YouTube, Content ID rất quen thuộc và dùng đánh dấu bản quyền. Đâylà hệ thống kỹ thuật được sử dụng xác định tính hợp pháp của nội dung mà người dùng đăng tải trên YouTube. Content ID sử dụng công nghệ để có thể xác nhận được hình ảnh, âm thanh và so sánh những nội dung mà chủ sở hữu đăng ký với nội dung được đăng tải. Nếu trùng khớp, video này sẽ bị đánh bản quyền. Các nhà sản xuất có thể theo dõi và lựa chọn chặn, gỡ bỏ hoặc lấy doanh thu từ quảng cáo của video vi phạm. Đây được xem là phương pháp phát hiện video vi phạm bản quyền hiệu quả trên YouTube. Do đó, chủ sở hữu cần xác nhận quyền sở hữu tác phẩm trên YouTube qua Content ID.
Chủ sở hữu bản quyền có thể sử dụng Content ID để xác định và quản lý nội dung của họ trên YouTube. Các video tải lên YouTube được quét đối chiếu với cơ sở dữ liệu tệp mà chủ sở hữu nội dung gửi cho hệ thống. Khi người dùng đăng tải một video chứa nội dung được bảo vệ bản quyền, nó có thể phải nhận thông báo xác nhận quyền sở hữu qua Content ID. Các thông báo được tạo tự động khi video tải lên trùng khớp với một video khác (hay một phần của video khác) trong hệ thống Content ID của YouTube. Chủ sở hữu bản quyền có thể áp dụng một biện pháp xử lý khi nội dung trong một video trên YouTube trùng khớp với tác phẩm mà họ sở hữu. Khi hệ thống tìm được video có nội dung trùng khớp, video đó sẽ nhận được thông báo xác nhận quyền sở hữu qua Content ID. Nếu phát hiện video trùng khớp, chủ sở hữu bản quyền có thể lựa chọn thiết lập Content ID để chặn các video tải lên trùng khớp với tác phẩm mà họ có quyền sở hữu; cho phép nội dung đã được xác nhận quyền sở hữu tiếp tục hoạt động trên YouTube để chạy quảng cáo. Trong trường hợp này, doanh thu quảng cáo thuộc về các chủ sở hữu bản quyền của nội dung đã được xác nhận quyền sở hữu. Muốnđăng ký Content ID, chủ tài khoản phải đăng ký tham gia các network (mạng lưới đa kênh) bảo vệ content. Đây là cách đang được các nhà sáng tạo nội dung sử dụng nhiều nhất bởi các network đều có hệ thống Content ID phát triển mạnh, dành nhiều quyền lợi cho người dùng. HỒNG QUANG (tổng hợp)
Nếu nội dung của bạn bị sử dụng trái phép, thì YouTube có một số công cụ bạn có thể dùng để bảo vệ nội dung của mình khỏi hành vi sử dụng sai. Bất kỳ ai sở hữu kênh YouTube cũng có quyền sử dụng biểu mẫu web yêu cầu gỡ bỏ do vi phạm bản quyền. Đối với hầu hết chủ sở hữu bản quyền, biểu mẫu web này là cách nhanh chóng và đơn giản nhất để gửi yêu cầu gỡ bỏ do vi phạm bản quyền. Công cụ Copyright Match Tool sẽ tìm toàn bộ video gốc của bạn được đăng trên các kênh YouTube khác. Khi một video trùng khớp được phát hiện, bạn có thể xem xét video đó trong YouTube Studio rồi chọn biện pháp muốn áp dụng (lưu trữ, yêu cầu gỡ bỏ hoặc liên hệ với kênh có video trùng khớp). Tuy nhiên, việc chúng tôi tìm thấy nội dung tải lên trùng khớp với video của bạn không có nghĩa là video đó chắc chắn vi phạm bản quyền. Bạn có trách nhiệm xem xét từng video và cân nhắc xem đó có phải trường hợp sử dụng hợp lý, xử lý hợp lý hoặc một ngoại lệ tương tự về bản quyền hay không. Sau khi xem xét, bạn có thể gửi yêu cầu gỡ bỏ nếu muốn. Đọc về Copyright Match Tool Các công cụ quản lý bản quyền là gì? Tại buổi tọa đàm về hiện trạng và giải pháp bảo vệ bản quyền nội dung số do Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ TT&TT) tổ chức mới đây, các nhà cung cấp nội dung tại Việt Nam đều khẳng định mạng xã hội, như YouTube, Facebook, đang là môi trường có nhiều vi phạm bản quyền nhất. Chẳng hạn, Facebook được khai thác để livestream bóng đá, hoặc chia sẻ đường link đến web phim lậu; YouTube đăng tải nội dung vi phạm bản quyền hoặc livestream trái phép các chương trình truyền hình. Truyền hình Vĩnh Long cho biết, thời gian qua đơn vị này phải đối mặt với nhiều vi phạm bản quyền, đặc biệt trên nền tảng YouTube. "Khi chúng tôi đang chiếu một bộ phim, trên YouTube cũng có một số kênh phát trực tiếp phim đó", người đại diện cho biết, đồng thời ông khẳng định các chiêu trò "re-up" (đăng tải lại) như bóp méo hình, méo tiếng, xoay video để đánh lừa hệ thống kiểm soát của YouTube xảy ra liên tục với các nội dung của đài. Nhiều kênh YouTube sử dụng thủ thuật để lách vấn đề bản quyền thu hút hàng trăm người xem cùng lúc. Ảnh: Lưu Quý. Đài tiếng nói Việt Nam VOV sau thời gian dài cung cấp nội dung qua sóng phát thanh, gần đây bắt đầu đưa lên các nền tảng số. Tuy nhiên, đơn vị này thậm chí bị YouTube đánh dấu vi phạm bản quyền nội dung do chính họ sản xuất, bởi đã có những đơn vị khác đã đăng lên trước. Ngoài ra, nhiều nội dung dạng "voice" của đơn vị này còn bị chia sẻ trên SoundCloud, lồng hình để đăng lên YouTube, Facebook, hoặc đưa lên các ứng dụng podcast. Mặc dù thiệt hại không nhỏ, các nhà sản xuất nội dung vẫn chưa có biện pháp triệt để nào để khắc phục tình trạng trên. Họ vẫn sử dụng các công cụ cơ bản của nền tảng, chẳng hạn report để Facebook xem xét, hoặc đánh gậy bản quyền trên YouTube. K+ cho biết đã yêu cầu hạ 15,4 nghìn đường link vi phạm, khóa 16,9 triệu lượt xem trái phép trên hai nền tảng này. VTV Cab cũng đã yêu cầu xóa 30 nghìn video trên Facebook và khóa 2.032 tài khoản vi phạm bản quyền. Trên YouTube, đơn vị này cũng yêu cầu xóa hơn 8 nghìn video, khóa 730 kênh vi phạm. Facebook và YouTube có cơ chế bảo vệ bản quyền bằng Content ID. Mỗi video sẽ được gắn một mã riêng nhằm xác nhận quyền sở hữu của chủ kênh. Khi video đó được "re-up", doanh thu nếu có cũng sẽ chuyển cho người sở hữu, thay vì người re-up, từ đó tình trạng này sẽ giảm dần. Tuy nhiên thực tế, nhiều chương trình chưa được nhà sản xuất đăng lên YouTube hay Facebook đã bị người khác lấy về và đăng trước. Một số còn dùng các thủ thuật để qua mặt các nền tảng này. VTV Cab, K+, VOV cho biết họ phải thành lập các đội chuyên đi tìm và xử lý nội dung vi phạm bản quyền trên mạng xã hội. Tuy nhiên, biện pháp này chưa triệt để, người nắm giữ nội dung vẫn phải "chạy theo" các đối tượng vi phạm. "Dọn video vi phạm như dọn cỏ. Cứ dọn xong chúng lại lên", đại diện VOV chia sẻ. Ông Lưu Đình Phúc, Cục trưởng Phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử, nhận định tình hình vi phạm bản quyền thời gian qua được thực hiện theo những cách thức tinh vi và luôn thay đổi. Điều này gây khó khăn trong công tác xử lý, đặc biệt khi việc vi phạm được thực hiện trên các nền tảng xuyên biên giới, từ nước ngoài cung cấp dịch vụ vào Việt Nam. Ông Phúc đưa ra năm biện pháp nhằm giảm tối đa tình trạng vi phạm bản quyền nội dung số trong thời gian tới. Trước hết, các nhà cung cấp cần nâng cao chất lượng dịch vụ để người dùng chủ động tìm đến và tránh xa các nội dung vi phạm. Bên cạnh đó, cần giáo dục nâng cao nhân thức để người dùng hiểu rằng vi phạm bản quyền là việc bất hợp pháp. Các đơn vị truyền thông phải áp dụng công nghệ trong việc bảo vệ nội dung số và tăng thời gian phát hiện và xử lý video vi phạm. Ngoài ra, các đơn vị sản xuất nội dung, dù là đối thủ của nhau, cần hợp tác trong việc chống vi phạm bản quyền. "Trong thời gian tới, Cục sẽ thành lập Trung tâm bảo vệ bản quyền Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử", ông Phúc nói. Ngoài Facebook và YouTube, việc vi phạm bản quyền nội dung số hiện nay còn diễn ra trên nhiều nền tảng khác, như các trang tin điện tử, ứng dụng xem video lậu hay các website chuyên livestream, các sàn giao dịch điện tử bán tài khoản lậu. Vi phạm chủ yếu thuộc nhóm nội dung về giải trí, như bóng đá, phim, game show, ca nhạc. Lưu Quý Các video tóm tắt nội dung phim trong 5-10 phút, vi phạm bản quyền xuất hiện hàng ngày trên YouTube và Facebook.
Trên YouTube, Facebook, các trang như T** N** Phim, NEW C*** T* Phim hay W*** Movies thường xuyên đăng video với nội dung phân tích nội dung các bộ phim. Tuy vậy, đây thực chất là hoạt động vi phạm bản quyền một cách có chủ đích khi các video trên đơn thuần là kể lại nội dùng phim. Dùng luật "sử dụng công bằng" tại Mỹ để lách luậtTrong các video tóm tắt phim, chủ kênh ghi chú rằng hình ảnh trong video được dùng dưới dạng “sử dụng công bằng” (fair used). Tại Mỹ và một số quốc gia, đây là luật nhằm xác định hành động vi phạm bản quyền dựa trên yếu tố sở hữu trí tuệ và tầm quan trọng của sáng tạo, phát triển văn hóa. Trong chính sách của YouTube, “sử dụng công bằng” được mô tả là “cho phép sử dụng lại các tài liệu được bảo vệ bản quyền trong một số trường hợp mà không cần xin phép chủ sở hữu bản quyền”. Trong khi đó, Facebook cho rằng việc “sử dụng các phần nhỏ của tác phẩm bản quyền là sử dụng công bằng". Ví dụ, sử dụng tài liệu có bản quyền cho mục đích giáo dục phi lợi nhuận là hợp pháp dựa trên nguyên tắc "sử dụng công bằng". Tuy nhiên, đăng một bộ phim có bản quyền lên YouTube rồi thu tiền quảng cáo được xem là vi phạm. "Những nội dung video tự nhận là review phim thực chất kể lại toàn bộ nội dung của phim. Điều này khiến người xem không cần đến rạp vẫn có thể nắm được toàn bộ cốt truyện, gây tổn thất lớn cho các đơn vị làm phim", ông Ngô Thanh Phong, người sáng lập chuyên trang đánh giá phim Cuồng Phim cho biết.
"Bản chất pháp lý của việc này không khác gì vào rạp phim quay lén cả. Hành động này vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật", ông Phan Vũ Tuấn, Phó chủ tịch Hội Sở hữu Trí tuệ TP.HCM trả lời Zing. Theo ông Tuấn, review phim 10 phút là hình thức vi phạm quyền bảo toàn sự toàn vẹn của tác phẩm. Ngoài ra, người review phim dạng này còn sử dụng hình ảnh tác phẩm khi chưa được sự đồng ý của chủ sở hữu. Cuối cùng, việc này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng khai thác thương mại của tác phẩm. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, trường hợp xâm phạm quyền tác giả gồm những hành vi làm tác phẩm phái sinh (dịch, chuyển thể, phóng tác…) mà không được tác giả cho phép, sử dụng tác phẩm không được chủ sở hữu bản quyền cho phép, không trả nhuận bút, thù lao hoặc quyền lợi vật chất theo quy định. Khi các hãng phim gặp khó khăn do đại dịch bùng phát, video tóm tắt bị cho khiến doanh thu phim sụt giảm nghiêm trọng hơn cho hãng sản xuất, rạp phim và các nền tảng trực tuyến. Thu hút hàng triệu lượt xem nhờ tóm tắt phimTrên kênh W*** Movies, video tóm tắt phim Quiet Place 2 được đăng ngày 13/8. Dù chỉ dài hơn 10 phút, người xem có thể nắm bắt diễn biến chính của phim bằng lời thuyết minh, phụ đề và các cảnh từ 5-10 giây, được cắt từ bản phim dài hơn 90 phút rồi ghép lại với nhau.
Đoạn tóm tắt phim Quiet Place 2 trên kênh W*** Movies có hơn 340.000 lượt xem. Kênh này cũng đăng video tóm tắt một số phim như The Forever Purge, 28 Weeks Later với hàng trăm nghìn lượt xem. Video mới nhất trên kênh này tóm tắt phim The Revenant, có hơn 161.000 lượt xem sau 12 tiếng đăng tải. Một kênh khác là T** N** Phim cũng đăng tải nhiều video tóm tắt phim với độ dài từ 6-16 phút. Dù có tiêu đề “Review”, phần lớn nội dung của các video là tóm tắt nội dung phim bằng lời nói, hình ảnh cắt từ phim (recap), không phải dùng quan điểm để đánh giá nội dung (review). Giọng thuyết minh trên kênh được tạo bằng phần mềm tự động Kênh NEW C*** T* Phim cũng đăng video tóm tắt phim với tần suất 2-3 ngày/video, hoặc 2 video/ngày. Đoạn tóm tắt trên kênh được thể hiện bằng phụ đề và thuyết minh, thu hút hàng chục nghìn đến hàng trăm nghìn lượt xem. Không chỉ YouTube, tính năng Watch trên Facebook cũng xuất hiện nhiều video tóm tắt (recap), tiết lộ (spoil) nội dung phim nhưng tiêu đề đặt chữ đánh giá (review). Các video tóm tắt xuất hiện khi người dùng tìm kiếm với từ khóa “review phim”, một số video có đến hàng triệu lượt xem, mang về hàng chục nghìn tương tác cho trang.
Bên dưới video là các bình luận bàn tán về nội dung phim, một số người nhắn “cảm ơn” chủ kênh vì giúp họ xem phim miễn phí, không phải bỏ tiền ra rạp hoặc mua trên ứng dụng xem phim có bản quyền. Nhật Bản mạnh tay với video tóm tắt phimTại Nhật Bản, từng có trường hợp bị bắt do đăng video tóm tắt phim lên YouTube. Hồi tháng 6, cảnh sát tỉnh Miyagi đã bắt giữ 2 người đàn ông và một phụ nữ do đăng video tóm tắt phim lên YouTube từ tháng 7/2020.
Theo NHK, đây là trường hợp đầu tiên cảnh sát Nhật bắt người do đăng video tóm tắt phim. Để bắt 3 người này, một cơ quan của Nhật có tên Hiệp hội Phân phối Nội dung Nước ngoài (COFA) đã gửi lệnh tòa án đến Mỹ, yêu cầu cung cấp danh tính người đăng clip tóm tắt lên YouTube. Thông tin sau đó được COFA chuyển cho cảnh sát tỉnh Miyagi. Đoạn tóm tắt khiến 3 người bị bắt có thời lượng 10 phút, dài hơn đa số video đánh giá phim thông thường, bằng khoảng 10% thời lượng bộ phim đầy đủ. Cảnh sát cho rằng 3 người này đã đăng video tóm tắt để kiếm tiền quảng cáo. Xét về mục đích kể lại toàn bộ cốt truyện phim, COFA nhận định điều này ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận của hãng phim. Theo SoraNews24, vụ việc đã thu hút sự chú ý trên Internet. Trong khi vài người cho rằng phải trừng trị hành động vi phạm bản quyền, số khác nhận định đăng video tóm tắt phim chưa đủ nghiêm trọng để kết tội. Nhật Bản cũng có đạo luật “sử dụng công bằng” nhằm xác định nội dung vi phạm bản quyền. Cảnh sát California cố đánh bản quyền bằng nhạc Taylor Swift Nỗ lực của viên cảnh sát nhằm khiến video của người biểu tình bị gỡ. |
