Đại Thiền Cẩu ( hay là Daitengu hoặc Ootengu ) là 1 trong tam đại yêu của Nhật Bản. Chúng thường được thấy tại các vùng đồi núi. Theo truyền thuyết Nhật Bản, Daitengu vừa đc coi là thiện thần, vừa được coi là ác thần. Thiện thần có thể mang lại bình an, bảo hộ, hạnh phúc theo tín ngưỡng dân gian Nhật Bản, còn ác thần mang đến chiến tranh, tai ương, điềm dữ,... Ở thành phố cảng Otaru ở Hokkaido, ngọn núi Tengu – nơi có đền thờ Đại Thiên Cẩu cùng với bộ sưu tập hơn 700 mặt nạ Thiên Cẩu khắp Nhật Bản  ảnh minh họa (Ảnh: fanart Onmyoji) Được mô tả như những sinh vật nửa người nửa quạ, các Daitengu sở hữu trên lưng một đôi cánh lớn với những lông vũ đen dài và bộ móng vuốt nhọn sắc. Những hình ảnh cổ xưa nhất về tengu gắn chúng với hình ảnh một loài chim săn mồi với cái mỏ chim lớn ngay giữa mặt. Là một loại thần trong Thần đạo (kami) hoặc youkai (yêu quái). Mặc dù tên sinh vật này được lấy từ một con quỷ Trung Quốc với hình chó ("Thiên cẩu"), tengu ban đầu lại có bộ dạng của chim săn mồi, và chúng được mô tả với đặc điểm của cả con người và chim theo truyền thống. Thoạt đầu, tengu được mô tả với mỏ chim, nhưng đặc điểm này thường được nhân bản hóa thành một cái mũi dài bất thường. Chiếc mũi dài của tengu là có thể coi là đặc trưng và phổ biến trong hình tượng của sinh vật này ngày nay. Phật giáo từ lâu đã cho rằng tengu là những con quỷ gây rối và mang điềm báo chiến tranh. Tuy nhiên, hình ảnh của tengu đã dần dần trở nên nhẹ nhàng hơn, giờ đây chúng trở thành một trong những linh hồn bảo vệ ( nhưng vẫn nguy hiểm) của núi và rừng. Tengu được kết hợp với hình ảnh những người thực hành khổ hạnh trong Tu nghiệm đạo, và chúng thường được mô tả trong trang phục của những người đi theo con đường này, yamabushi. Do thường được liên hệ với những người theo Tu nghiệm đạo, tengu thường được mô tả với trang phục của những người theo đường tu luyện này, áo kết già sa và mũ Đầu khâm. Tengu cũng có thể mang thiền trượng. Ngoài ra, sinh vật này cũng thường được mô tả với tay cầm một chiếc quạt lông vũ kỳ diệu ha-uchiwa (羽 団 扇 "vũ đoàn phiến"). Trong những câu chuyện dân gian, chiếc quạt này có thể có khả năng phát triển hoặc thu hẹp mũi của một người; nhưng phổ biến hơn là có thể tạo ra những trận gió lớn. Đôi khi tengu cũng có thể xuất hiện với nhiều trang kiện kỳ lạ khác, chẳng hạn như một loại guốc geta cao gọi là tengu-geta. Sở hữu đôi cánh lớn, một điều nên hiển nhiên Daitengu bay rất giỏi. Chúng được cho là có thể bay từ chỗ này sang chỗ khác chỉ trong nháy mắt. Nó giải thích tại sao loài Daitengu sống chủ yếu trên núi cao mà ta vẫn thường nghe kể về việc có người gặp chúng trên đường. Daitengu là những bậc thầy trong nghệ thuật biến hình. Cũng giống như nhiều loài yêu quái khác, chúng thích sử dụng khả năng này để trêu chọc, lừa gạt con người. Dễ thấy nhất là các tengu giả làm ẩn sĩ lang thang hoặc nhà sư để bày trò lừa gạt. Nhưng khác với các yêu quái khác, tengu ít khi giết người để ăn thịt. Daitengu không thích những người kiêu ngạo và ích kỷ, nhưng chính chúng lại có tiếng là kiêu ngạo, thù dai và rất dễ bị xúc phạm. Dù ưa thích cuộc sống khá tách biệt và yên ổn, các tengu lại rất thích can thiệp vào xã hội con người. Đến khoảng thế kỷ 14, cái mỏ ấy dần được thay thế bởi một cái mũi đặc biệt lớn và dài cùng bộ mặt đỏ gay khiến chúng trông rất quái dị trong bộ quần áo của một nhà sư, nhưng cũng làm các tengu có phần giống con người hơn. Hình ảnh này vẫn được duy trì đến ngày nay trên các mặt nạ và tượng ở đền thờ Shinto. ảnh minh họa (Ảnh: Lag.vn) Chính những tính cách này khiến chúng đôi khi bị gắn với hình ảnh của chiến tranh. Theo truyền thuyết, các tengu rất hiểu biết về các kỹ thuật chiến đấu. Minamoto no Yoshitsune , một chiến binh nổi tiếng cuối thời Heian, tương truyền là một tay kiếm xuất sắc là do được Soujoubou truyền thụ. Nó trải qua cảnh cửa nát nhà tan, được Minamoto no Yoshitsune giúp đỡ, dạy cho võ công, binh pháp và yêu thuật, cuối cùng nó đi báo thù rửa hận. Hình tượng Thiên Cẩu hiền lành trong truyện người Nhật vẫn rất chắc chắn. Hiện nay nguồn gốc ra đời của tengu vẫn là một câu hỏi lớn. Một số cho rằng tengu là một nhân vật trong truyện dân gian Trung Quốc du nhập vào Nhật Bản từ khá sớm. Tuy nhiên, theo kujiki (cổ sự kí), thì Amanozako , một nữ thần sinh ra từ Susanoo (thần bão tố) có nhiều điểm tương đối giống với những mô tả xưa nhất về tengu. Do đó, ta cũng có thể coi Amanozako là tiền thân của tengu ngày nay. Ngày nay Đại Thiên Cẩu là nhân vật để cho người dân Nhật Bản phát triển những ý tưởng của mình qua game, phim, truyện và đường truyền bá rộng rãi ra thế giới qua các nét vẽ hiện đại của người Nhật. nguồn: GTKAB
Tengu (thiên cẩu) là một trong những yêu quái nổi tiếng nhất ở Nhật Bản. Chúng sống chủ yếu ở những vùng rừng núi và đôi khi được coi trọng như thần thánh. Một số người còn tin Tengu là cầu nối giữa con người với thế giới thần linh. Được mô tả như những sinh vật nửa người nửa quạ, các tengu sở hữu trên lưng một đôi cánh lớn với lông vũ đen dài và bộ móng vuốt nhọn sắc. Những hình ảnh cổ xưa nhất về tengu gắn chúng với hình ảnh một loài chim săn mồi với cái mỏ chim lớn ngay giữa mặt. Đến khoảng thế kỷ 14, cái mỏ ấy dần được thay thế bởi một cái mũi đặc biệt lớn và dài cùng bộ mặt đỏ gay khiến chúng trông rất quái dị trong bộ quần áo của một nhà sư, nhưng cũng làm các Tengu có phần giống con người hơn. Sở hữu đôi cánh lớn, một điều nên hiển nhiên tengu bay rất giỏi. Chúng được cho là có thể bay từ chỗ này sang chỗ khác chỉ trong nháy mắt. Nó giải thích tại sao loài tengu sống chủ yếu trên núi cao mà ta vẫn thường nghe kể về việc có người gặp chúng trên đường. Tengu là những bậc thầy trong nghệ thuật biến hình. Cũng giống như nhiều loài yêu quái khác, chúng thích sử dụng khả năng này để trêu chọc, lừa gạt con người. Dễ thấy nhất là các tengu giả làm ẩn sĩ lang thang hoặc nhà sư để bày trò lừa gạt. Nhưng khác với các yêu quái khác, tengu ít khi giết người để ăn thịt.Các nạn nhân bị tengu bắt cóc sau một thời gian thường được trả về ở một địa điểm cách xa nơi bị bắt cóc và không nhớ gì về sự việc này. Hiện tượng này gọi là kami kakushi hay tengu kakushi. Do đặc điểm này nên đôi khi người nhà của những người bị mất tích do đi lạc cũng đổ lỗi cho tengu. Vì những trò quái ác như vậy, thỉnh thoảng ta vẫn thấy có người đem thức ăn để cúng cho tengu, hy vọng chúng để họ yên.Tuy có hình dạng khá giống người, tengu lại có cách sống khá giống loài chim. Chúng nở ra từ những quả trứng rất lớn và làm tổ ở các cây cổ thụ trên núi cao. Có điều lạ là hầu hết các truyện kể về tengu đều miêu tả chúng dưới hình dạng đàn ông. Tengu cái dường như không được nhắc đến.Vì tengu được cho là nở ra từ trứng nên ta có thể bác bỏ giả thuyết chúng kết hôn với con người như một số yêu quái khác. Vậy thì có lý giải gì đặc biệt cho việc này không? Hay chỉ đơn giản là như một số người nói, tengu cái vẫn xuất hiện nhưng mọi người không nhận ra do chúng có hình dạng quá khác biệt?Tengu không thích những người kiêu ngạo và ích kỷ, nhưng chính chúng lại có tiếng là kiêu ngạo, thù dai và rất dễ bị xúc phạm. Dù ưa thích cuộc sống khá tách biệt và yên ổn, các tengu lại rất thích can thiệp vào xã hội con người. Chính những tính cách này khiến chúng đôi khi bị gắn với hình ảnh của chiến tranh. Theo truyền thuyết, các tengu rất hiểu biết về các kỹ thuật chiến đấu. Thế kỷ thứ 9 – 10: Thời này, câu chuyện về Tengu lan truyền trong dân chúng với những hành vi gian ác như các loài Yokai khác. Tengu được miêu tả là những con quỷ sống trên núi vô cùng gian xảo và thường dụ dỗ con người vào rừng bằng âm nhạc, ném đá cuội vào nhà, nhập vào người mù làm cho họ đột nhiên có khả năng viết chữ Kanji hay gây ra hoả hoạn lớn. Ngoài ra, một số câu chuyện cổ khác về Tengu lại kể rằng chúng rất dễ bị đánh bại. Khi sử dụng khả năng biến hình thành người, Tengu hóa thành vị Phật xuất hiện bên trong một cái cây toả ra ánh sáng rực rỡ kèm theo một cơn mưa hoa. Tuy nhiên, một trưởng làng thông minh đã nghi ngờ và nhìn chằm chằm vào nó trong một giờ. Tức thì, sức mạnh của Tengu bị suy yếu, nó biến thành một con chim ưng, rơi khỏi cây và bị gãy cánh. Câu chuyện đặt nền móng cho mối quan hệ “cơm không lành, canh không ngọt” giữa Tengu và Phật giáo, chúng dần trở thành kẻ thù của đạo Phật. Thế kỷ 11 – 18: Đến thế kỷ 11, nhiều truyền thuyết về Tengu được phát triển và tập hợp thành 31 tập trong truyện Konjaku Monogatari. Trong những câu chuyện ấy, Tengu biến hình thành Phật để đánh lừa các nhà sư. Chúng cũng bắt cóc các vị sư và dụ dỗ họ đi theo Tengu để học hỏi sức mạnh thay vì theo đạo Phật để tìm con đường giác ngộ. Một số nhà sư đã mắc bẫy của Tengu. Chuyện kể rằng, một vị Yamabushi – tu sĩ núi đã nghe lời dụ dỗ của Tengu và theo học nhiều năm. Dù có khả năng chữa khỏi bệnh cho vua nhưng khi các vị sư thân cận bên cạnh nghi ngờ và bắt đầu tụng kinh, người này đã nằm xuống sàn và khóc lóc xin tha mạng: “Trong suốt những năm qua, tôi luôn tôn thờ các Tengu và cầu mong họ làm cho mình nổi tiếng. Nhưng đó là một sai lầm khủng khiếp vì học được sức mạnh của Tengu không giúp tôi giác ngộ”. Từ câu chuyện này, các giáo phái Phật giáo đang tranh chấp với nhau thường gọi phe thù địch là “Tengu” nhằm hạ bệ đối phương và ngụ ý giáo lý của họ là lừa lọc hoặc nguy hiểm. Vào thế kỷ 12, người ta bắt đầu lan truyền câu chuyện các vị sư xấu xa khi chết đi sẽ biến thành Tengu. Bên cạnh đó, mục tiêu tấn công của Tengu vào thời gian này không còn là dân thường và các vị sư nữa, thay vào đó, chúng kiểm soát và hãm hại Thiên hoàng. Chuyện kể rằng, một vị Thiên hoàng bị mù nhưng thỉnh thoảng có thể nhìn được. Hồn ma của vị sư đã biến thành Tengu xuất hiện, nói rằng: “Tôi đang ngồi trên cổ của Thiên hoàng và lấy đôi cánh che mắt ông ta, khi tôi vỗ cánh, ông ấy có thể nhìn thấy thoáng qua”. Ngoài ra, còn có sự tương đồng giữa Tengu với Garuda trong Phật giáo và Hindu giáo. Đó là con vật mình người mỏ chim, thú cưỡi của thần Vishnu, một trong ba vị thần tối cao của Hindu giáo bên cạnh thần Brahma và thần Shiva. Đến thế kỷ 13, Tengu lại giả dạng thành tu sĩ Yamabushi. Trang phục Tengu cũng giống với các bộ đồ mà Yamabushi mặc. Khác với các tu sĩ ở ẩn, Tengu muốn được con người tôn thờ. Lúc này, chúng nổi danh nhờ võ thuật phi phàm, Samurai huyền thoại thời Heian Minamoto no Yoshitsune cũng đã học kiếm thuật từ Tengu Soujoubou, nhưng cũng có nhiều câu chuyện kể lại rằng Tengu thời này bắt đầu bắt cóc trẻ em. Vào thế kỷ 14, Tengu với chiếc mũi dài xuất hiện và trở thành hình ảnh phổ biến của loài Yokai này. Các học giả cho rằng khi Yokai ban đầu có hình dáng động vật dần biến hoá thành hình người, điều này đồng nghĩa chúng trở nên thiện lương và giúp đỡ cho cuộc sống của con người. Khi mang hình người, những nhân vật nổi tiếng trong thế giới Tengu bắt đầu xuất hiện, chúng sống ở các ngọn núi nhất định và có thể là Tengu tốt hoặc Tengu xấu. Thêm vào đó, các Thiên Cẩu thuộc phe ác không chỉ tập trung vào gây rối cho các vị sư mà hướng tới tàn phá xã hội loài người. Đến thế kỷ 17, các Tengu được miêu tả là Yokai hình người với chiếc mũi dài và sở hữu sức mạnh thể lực đáng sợ. Thế kỷ 19 đến nay: Vào thế kỷ 19, Tengu có thêm khả năng bay. Câu chuyện nổi tiếng về Tengu biết bay được kể lại như sau: vào năm 1810, một người đàn ông không mảnh vải che thân đã rơi từ trên trời xuống Asakusa, Edo. Khi được hỏi, người này đáp rằng anh rời Kyoto vào hai ngày trước để đi hành hương và được một Tengu biết bay chở đi. Ngoài ra, cũng có một số truyền thuyết khác như vị sư nọ bỗng nhiên biến thành Tengu, mọc cánh và bay đi. Bên cạnh khả năng bay, Tengu cũng được cho là có thể hô mưa, gọi gió, tạo sấm sét. Khi tức giận, chúng làm ra những cơn bão lớn và gió lốc cuốn bay người lên không trung. Đến nay, Tengu trở thành vị thần linh bảo vệ khu rừng mà họ sinh sống. Những người tiều phu khi lỡ đốn gỗ trong rừng có Tengu ngự trị, nếu dâng lễ vật là bánh gạo hoặc cá có thể làm Tengu nguôi giận và tha cho mình. Một số câu chuyện khác kể rằng tu viện dù không ai quét dọn nhưng khu vườn vẫn luôn sạch sẽ hoặc tất cả các cửa và cổng đều không đóng nhưng khi kẻ trộm xâm nhập, chúng lại không thể tìm được lối ra. Tất cả những điều này là nhờ vào sự bảo vệ của vị thần Tengu. |
