Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu

Nhiều mẹ bỉm sữa hoang mang, lo lắng vì thực trạng sữa nhanh hỏng sau khi vắt. Vậy sữa mẹ để ngoài bao lâu là vừa đủ, an toàn cho hệ tiêu hoá mà vẫn giữ trọn dinh dưỡng vốn có? Cùng giải đáp mọi thắc mắc trong bài viết này để xua tan mọi vấn đề liên quan đến bảo quản sữa mẹ đúng cách nhé!

1. Giải đáp: Sữa mẹ để ngoài được bao lâu?

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời dành cho trẻ sơ sinh với hàm lượng đạm lớn, giàu các axit amin có lợi cho hệ tiêu hoá và sự phát triển của bé. Tuy nhiên, sau khi vắt sữa mẹ, nếu đặt trong nhiệt độ phòng quá lâu dễ làm các hoạt chất trong sữa biến đổi, lượng vi khuẩn tăng dễ gây nguy cơ nhiễm khuẩn tiêu hoá ở trẻ.

Các vi khuẩn sinh sôi xâm nhập trong sữa mẹ gây biến chất khiến bé đau bụng. Vậy sữa mẹ sau khi vắt để ngoài được bao lâu là an toàn?

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu
Sữa mẹ để quá lâu ở ngoài dễ biến chất, làm bé đau bụng

Theo các chuyên gia dinh dưỡng tại Viện Dinh Dưỡng quốc gia Việt Nam và khuyến cáo của các tổ chức WHO, UNICEF, các khuyến cáo cụ thể về thời gian bảo quản sữa mẹ an toàn như sau:

  • Đối với nhiệt độ phòng (từ 25 độ C đến 35 độ C), thời hạn sử dụng sữa mẹ lý tưởng nhất là 1 tiếng sau khi vắt.
  • Đối với nhiệt độ phòng bật máy lạnh (dưới 25 độ C), thời hạn sử dụng sữa mẹ tối đa là 6 tiếng sau khi vắt.
  • Đối với sữa mẹ bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh (từ 4 độ C), các mẹ có thể sử dụng tối đa 48 giờ. Đặc biệt, với các dòng tủ lạnh trữ lạnh chuyên dụng (dưới -18 độ C), sữa mẹ có thể sử dụng tối đa lên tới 6 tháng.

2. Cách bảo quản sữa mẹ khi hút ra ngoài đúng cách

Sữa mẹ sau khi hút ra ngoài cần được bảo quản đúng cách để đảm bảo hiệu quả dinh dưỡng vốn có và an toàn cho bé. 

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu
Ba cách bảo quản sữa mẹ đúng cách sau khi vắt

Dự trữ sữa

  • Sữa mẹ phải được bảo quản trong bình thuỷ tinh, túi lưu trữ chuyên dụng hoặc bình nhựa không chứa BPA. 
  • Ghi chú dung tích sữa và thời gian hút sữa chính xác trên từng bình/túi để kiểm soát dễ dàng, sắp xếp khoa học, hạn chế lãng phí sữa.
  • Quy trình làm sạch bình hoặc túi lưu trữ trước khi vắt sữa vô cùng quan trọng.
  • Trước khi vệ sinh bình lưu trữ, các mẹ phải rửa sạch tay, bầu vú mẹ và dụng cụ hút sữa trước khi vắt.

Bảo quản sữa

  • Phần sữa thừa bé uống xong không nên để lại. Tuyệt đối không hoà trộn sữa đã bảo quản cùng sữa mẹ mới vắt.
  • Ngay sau khi hút, sữa mẹ nên được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh trước khi đặt lên ngăn đá. Trước mỗi bữa ăn, cần chuyển sữa xuống ngăn mát tủ lạnh khoảng 1 – 2 ngày trước khi hâm nóng.
  • Nếu phải mang sữa mẹ di chuyển qua nhiều nơi, cần bọc kín bình hoặc túi lưu trữ sữa mẹ để đảm bảo vệ sinh sạch sẽ và không bị nhiễm khuẩn chéo.
  • Để trống một không gian vừa đủ với miệng bình lưu trữ để hạn chế trào sữa, dễ gây mất vệ sinh do sữa tăng dung tích khi trữ đông.

Làm ấm, rã đông sữa

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu
Công đoạn làm ấm và rã đông sữa mẹ đã lưu trữ
  • Sữa mẹ bảo quản ở ngăn mát tủ lạnh, chỉ cần ngâm trong tô nước ấm để tăng nhiệt độ sữa là có thể cho bé sử dụng.
  • Sau khi trữ đông, các mẹ cần rã đông ở ngăn mát tủ lạnh trước khi hâm nóng bằng máy hâm sữa hoặc ngâm nước ấm.
  • Nhiệt độ lý tưởng để hâm nóng là 40 độ C. Tuyệt đối không tăng nhiệt quá cao hoặc sử dụng lò vi sóng để hâm nóng bởi dễ gây biến chất và giảm hiệu quả dinh dưỡng.
  • Cần kiểm tra lại nhiệt độ của sữa trước khi cho bé uống đảm bảo sữa không quá nóng với bé.

3. Lưu ý quan trọng khi vắt sữa mẹ

Sữa mẹ để ngoài bao lâu rất quan trọng, tuy nhiên các công đoạn vệ sinh trước khi vắt sữa cũng quan trọng không kém. 

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu
Chia nhỏ khẩu phần sữa và ghi chú chi tiết để tránh lãng phí
  • Quy trình làm sạch bình hoặc túi lưu trữ vô cùng quan trọng. Cần làm sạch dụng cụ vắt sữa bằng những dụng cụ vệ sinh chuyên dụng, để ráo tự nhiên thay vì lau bằng khăn.
  • Cần tiệt trùng lại bình với nước sôi trước mỗi lần lưu trữ sữa để đảm bảo hoàn toàn an toàn vệ sinh.
  • Rửa sạch tay kỹ càng trước khi vắt sữa và vệ sinh các dụng cụ lưu trữ sữa. Vệ sinh bầu vú mẹ, chườm ấm bầu vú mẹ trước khi hút sữa khoảng 2 – 3 phút. 
  • Sữa mẹ phải được đựng trong bình lưu trữ kín ngay sau khi vắt xong để hạn chế vi khuẩn xâm nhập.
  • Vắt sữa quá nhiều trong ngày dễ làm các mẹ thiếu sữa cho các lần sau. Bởi vậy, các mẹ nên chia nhỏ vắt sữa đủ dùng cho từng bữa ăn của trẻ (khoảng 60 – 100ml) để tránh lãng phí sữa. 
  • Nhẹ nhàng lắc sữa trong bình lưu trữ để hạn chế chất béo trong sữa mẹ bị lắng xuống trước khi sử dụng.
  • Các mẹ nên đảm bảo chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý, tránh việc ép sữa quá nhiều để đảm bảo chất lượng tốt nhất của sữa mẹ.

4. Dấu hiệu nhận biết sữa mẹ đã bị hỏng

Các yếu tố bên ngoài dễ làm biến đổi màu sắc và mùi vị của sữa mẹ sau khi làm ấm hoặc rã đông. Khi không đảm bảo việc bảo quản đúng cách và quá hạn tích trữ, sữa mẹ hỏng và dễ làm bé đau bụng, tiêu chảy.

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu
Kiểm tra trạng thái, màu sắc và vị của sữa trước khi cho bé uống

Nếu đã quá thời hạn sử dụng hoặc cách bảo quản chưa đúng thì sữa mẹ có thể sẽ bị hỏng. Để phân biệt sữa còn dùng được và sữa hỏng, bạn cần chú ý những đặc điểm dễ nhận biết sau đây:

Việc nhận biết sữa mẹ đã hỏng hay chưa, các mẹ cần chú ý quan sát trạng thái, mùi và hương vị của sữa.

  • Sữa dùng được có mùi hương giống xà phòng hoặc kim loại do chất béo phân tán khi lưu trữ.
  • Sữa đã hỏng có mùi lên men, nồng chua khó chịu và xuất hiện tình trạng vón cục.

Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời dành cho trẻ sơ sinh nhưng nếu không bảo quản tốt sẽ nhanh hỏng. Hy vọng với chia sẻ trên bạn đã biết cách bảo quản sữa mẹ đúng cách và giải đáp thắc mắc sữa mẹ để ngoài được bao lâu đủ an toàn cho bé.

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu

>>> Cách rả đông sữa mẹ <<<

Sữa mẹ vắt ra có bị mất kháng thể không, thực sự là băn khoăn không hề nhỏ của những bà mẹ bỉm sữa bận rộn không thể cho con bú trực tiếp. Cùng tìm hiểu mặt lợi – hại của việc sử dụng sữa mẹ vắt ra trong việc chăm bé trong bài viết dưới đây để tìm ra câu trả lời cho mình nhé!

Câu trả lời là không. Cho con bú và cho con bú trực tiếp có nhiều lợi ích và chế độ ăn 100% sữa mẹ là con đường lành mạnh nhất, ít rủi ro nhất cho cả mẹ và bé. Cho con bú trực tiếp là nguồn thực phẩm an toàn nhất để vượt qua khủng hoảng và có thể sẵn sàng cho con bú mọi lúc mọi nơi.

Việc mẹ hút sữa cần phải đầu tư khá nhiều về thời gian và công sức. Chẳng hạn như mẹ phải cân nhắc lựa chọn máy hút sữa, nơi lưu trữ, phương pháp rã đông. Công đoạn cho con ăn bằng bình và sau đó khử trùng tất cả các thiết bị và bình sữa chiếm khá nhiều thời gian và năng lượng nghỉ ngơi, tương tác với em bé hoặc hoàn thành những việc khác để bớt căng thẳng.

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu

Công đoạn khử trùng tất cả các thiết bị và bình sữa chiếm khá nhiều thời gian

Các bé có thể sẽ bị bệnh thường xuyên hơn bởi vì ngay cả khi làm sạch chai/ bình sữa và tiệt trùng kĩ càng nhưng trong quá trình vắt hút và bảo quản sữa mẹ, chúng ta không thể lúc nào cũng chắc chắn giữ mọi dụng cụ được sạch sẽ 100%.

Nhiều bà mẹ lý giải cho việc thích vắt sữa của mình là muốn người chồng có thể phụ giúp việc cho bé ăn đồng thời gần gũi với con hơn. Thực ra còn có những cách tối ưu hơn, nếu em bé được mẹ cho bú trực tiếp, người cha có thể bế, vỗ ợ hơi, đọc sách truyện, nói chuyện và tương tác với em bé,… Đây đều là những việc làm bổ ích và cần thiết, đem lại rất nhiều sự gần gũi giữa cha và con.

Do gánh nặng của việc vắt sữa hoàn toàn và thời gian vắt hút ít hơn so với nhu cầu bú mẹ của em bé đã tác động vào quá trình sản xuất sữa mẹ, những người chỉ vắt sữa không thể duy trì nguồn sữa của mình cũng như một người mẹ cho con bú trực tiếp. Các bà mẹ vắt sữa hoàn toàn có khả năng bị giảm nguồn cung cấp sữa liên tục, dẫn đến sữa công thức được đưa vào các bữa ăn của con như một chất bổ sung. 

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu

Các bà mẹ vắt sữa hoàn toàn có khả năng bị giảm nguồn cung cấp sữa liên tục

Do máy hút sữa không hiệu quả trong việc chiết xuất sữa như lực hút bú của em bé, nên máy hút sữa có thể không chiết xuất được nhiều sữa có hàm lượng chất béo cao, có hàm lượng DHA cao, axit béo cung cấp cho não phát triển và IQ cao.

Vậy nên, nếu bạn không quá bận rộn thì vẫn nên ưu tiên cho con bú trực tiếp bằng sữa mẹ thay vì vắt sữa ra bình.

Câu trả lời là không, nhưng nó sẽ mất đi giá trị dinh dưỡng sẵn có nếu như mẹ không biết bảo quản đúng cách. Nếu biết vắt và bảo quản, trữ đông sữa mẹ đúng cách, sữa mẹ vẫn đảm bảo được hầu hết các chất dinh dưỡng trong đó và vẫn tốt hơn cả sữa công thức.

Trong quá trình sữa mẹ vắt ra để đông trong tủ lạnh, các tế bào bạch cầu và hàm lượng vitamin C bị giảm sút nhưng tổng lượng protein, chất béo, các enzim, đường lactose và hầu hết các vitamin và chất kháng thể, chất chống viêm khác hầu như vẫn được đảm bảo. Sữa mẹ để ngoài môi trường quá lâu có nguy cơ bị biến chất, mất chất, nếu bé uống vào có thể bị tiêu chảy, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.

Vắt sữa mẹ đúng cách

Khi vắt sữa mẹ để trữ cần lưu ý những điều sau:

  • Cần vệ sinh sạch sẽ dụng cụ đựng sữa, tay và bầu vú mẹ trước khi vắt.
  • Nên vắt thành các chai nhỏ đủ một bữa uống của trẻ, tránh lãng phí.
  • Sữa vắt ra cần làm lạnh ngay.
  • Không trữ đông lại phần sữa trẻ uống dư.
  • Không hòa chung sữa đã trữ đông với sữa mới vắt.
  • Không nên cố ép sữa, cần nghỉ ngơi thoải mái, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ để tạo sữa tự nhiên, an toàn.

Luôn vệ sinh dụng cụ hút sữa và đựng sữa

Trước mỗi lần sử dụng, mẹ đều phải vệ sinh sạch sẽ cả dụng cụ hút sữa lẫn đựng sữa như sau:

  • Dùng chổi và miếng cọ rửa chuyên dụng vệ sinh sạch.
  • Rửa qua dụng cụ hút sữa và đựng sữa bằng nước lạnh.
  • Lau rửa kỹ lại phần đáy và các góc kẽ nhỏ.
  • Để ráo tự nhiên.
  • Tiệt trùng lại bằng nước sôi.

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu

Dùng chổi và miếng cọ rửa chuyên dụng vệ sinh sạch dụng cụ hút sữa và đựng sữa

Kiểm soát lượng sữa mẹ vắt ra đúng cách

Thông thường, mẹ sẽ vắt sữa thành nhiều bình/túi mỗi lần trữ trong tủ lạnh để cho con bú dần. Do đó, mẹ nên dán nhãn cho mỗi chai sữa để tiện quản lý, theo dõi dễ dàng hơn “thành quả” của mình, bao gồm các thông tin như:

  • Ngày vắt sữa
  • Đánh số thứ tự sử dụng
  • Lượng ml sữa có trong mỗi bình/túi
  • Có thể có hướng dẫn rã đông nếu cần thiết.

Sữa mẹ vắt ra có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng từ 6-8 tiếng

Nếu nhiệt độ phòng ở tầm 25 độ C đến 35 độ C, sữa mẹ vừa mới vắt ra có thể bảo quản trong vòng 6-8 giờ đồng hồ. Với nhiệt độ cao hơn, vi khuẩn có thể phát triển nhanh hơn, sữa mẹ vắt ra để được tầm 3-4 tiếng đồng hồ.

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu

Sữa mẹ vắt ra

Sữa mẹ vắt ra để được ít nhất 72 tiếng trong tủ lạnh

Sữa mẹ vừa mới vắt ra có thể bảo quản trong tủ lạnh ít nhất 72 tiếng đồng hồ. Cách bảo quản tốt nhất là để sữa mẹ vắt ra trên ngăn đá, nơi lạnh nhất của tủ lạnh, không được để sữa mẹ ở cánh tủ lạnh vì đó là nơi ít lạnh nhất.

Sữa mẹ vắt ra để được 3 tháng trong tủ đông đá

Sữa mẹ vắt ra có thể để được 3 tháng ở ngăn đông đá có cánh cửa riêng với ngăn lạnh ( tương đương với nhiệt độ -18 độ C), để được 2 tuần trong ngăn đông đá không có cánh cửa riêng với ngăn lạnh (tương đương -15 độ C), để được 6-12 tháng trong ngăn đông đá của tủ lạnh có công nghệ không đóng tuyết (tương đương -20 độ C).

Trong quá trình sữa mẹ vắt ra để đông trong tủ lạnh, các tế bào bạch cầu và hàm lượng vitamin C bị giảm sút nhưng tổng lượng protein, chất béo, các enzim, đường lactose và hầu hết các vitamin và chất kháng thể, chất chống viêm khác hầu như vẫn được đảm bảo.

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu

Bảo quản sữa đúng cách

Sữa mẹ vừa mới vắt ra có thể thêm vào sữa mẹ đã vắt ra từ trước

Tốt nhất là không nên thêm sữa mẹ mới vắt vào sữa mẹ đã vắt và để đông trong tủ lạnh để tránh trường hợp sữa mới vắt làm ấm lại sữa đã để tủ lạnh, tạo điều kiện cho vi khuẩn đang bị tủ lạnh vô hiệu hóa bỗng “hồi sinh”. Nếu mẹ vẫn cần cho thêm vào, nên làm lạnh sữa mẹ mới vắt rồi mới thêm vào sữa mẹ đã vắt để tủ lạnh trước đó.

Xử lý khi sữa mẹ vắt ra có mùi lạ

Nhiều trường hợp sữa mẹ sau khi vắt ra để tủ lạnh có mùi tanh, mùi kim loại, thậm chí là mùi xà phòng. Điều này không có nghĩa là sữa mẹ đã hỏng và phải bỏ đi. Xuất hiện hiện tượng này là do tác động của enzym lipase đã bẻ gãy các chất béo ở sữa mẹ vắt ra trong quá trình để tủ lạnh. 

Trong trường hợp này, sữa mẹ vẫn an toàn và bé vẫn có thể uống được mà không có vấn đề gì. Tuy nhiên, một số bé có thể sẽ không chịu uống vì mùi lạ gây khó chịu. Mẹ có thể khắc phục bằng cách sau đây:

Hâm nóng sữa mẹ vắt ra đến 72 độ C trong vòng 2 phút ngay sau khi vắt (trước khi để tủ lạnh) để ngăn chặn sự hoạt động của enzim lipase. Tiếp theo, nhanh chóng làm lạnh sữa mẹ vắt ra bằng cách đặt vật đựng sữa trong một bát nước đá. Sau đó, sữa mẹ vắt ra có thể được bảo quản trong tủ lạnh như bình thường.

Tuy nhiên cách làm này có thể làm một số chất miễn dịch trong sữa mẹ bị giảm sút hoặc tiêu diệt hoàn toàn chúng, nhưng vẫn tốt hơn so với việc phải bỏ đi hoàn toàn lượng sữa này.

Không nhất thiết phải làm ấm sữa mẹ vắt ra

Một số bé có thể uống sữa mẹ vắt ra ở nhiệt độ phòng, nhiệt độ mát hoặc nhiệt độ ấm. Điều này phụ thuộc vào sở thích của từng bé, mẹ không nhất thiết phải hâm sữa thật ấm nóng trước khi cho bé uống.

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu

Làm ấm sữa mẹ

Không nên hâm nóng sữa mẹ vắt ra bằng lò vi sóng

Tuyệt đối không dùng lò vi sóng hoặc đun sữa trực tiếp để hâm nóng vì việc tăng nhiệt đột ngột, làm nóng không đều sẽ gây phá hủy một số chất và kháng thể trong sữa. Điều này sẽ làm nóng sữa mẹ không đều và còn làm giảm đi đáng kể đặc tính chống viêm, miễn dịch ở sữa. Mẹ nên hâm nóng sữa bằng cách đặt sữa trong một bát nước ấm hoặc để túi sữa dưới vòi nước ấm đang chảy. 

Không dùng lại sữa mẹ vắt ra mà bé uống thừa

Khi bé uống sữa mẹ vắt ra, một lượng lớn vi khuẩn từ miệng bé đã phát triển trong sữa. Vì thế, mẹ không được cho con dùng lại lượng sữa thừa đã chứa đầy vi khuẩn đó cho bé.

Sữa mẹ vắt ra có thể để trong bình nhựa, thủy tinh hoặc túi nhựa chuyên dụng

Trữ sữa mẹ nên được thực hiện trong các túi lưu trữ hoặc chai làm từ thủy tinh, nhựa không chứa BPA. Thủy tinh được xem như chất liệu tốt nhất để trữ sữa mẹ bởi vì, các thành phần có trong sữa mẹ được bảo quản tốt nhất trong thủy tinh. Thứ hai là bình nhựa cứng, chất lượng tốt. Nên chọn loại bình dành riêng để trữ sữa. 

Sữa mẹ sau khi hút ra để được bao lâu

Sữa mẹ đựng trong bình nhựa hoặc túi nhựa an toàn

Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ và thường xuyên là cách đáng tin cậy nhất để kích sữa và củng cố nguồn sữa mẹ dồi dào và ổn định lâu dài. Thế nhưng đối với một số bà mẹ bận rộn, việc vắt sữa cho con bú lúc cần là giải pháp hiệu quả và nên được áp dụng để mẹ vẫn có thể duy trì việc nuôi con bằng sữa mẹ.

Nếu các bà mẹ bỉm sữa còn bỡ ngỡ với những kiến thức về nuôi con bằng sữa mẹ, hãy tìm đọc ngay những nguồn tài liệu uy chính thống để bổ sung kiến thức cho bản thân. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc là một trong những địa chỉ uy tín về sản – phụ khoa. Quy trình chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh ngay sau sinh đã và đang được bệnh viện áp dụng theo đúng khuyến cáo của WHO và Bộ Y tế về quy trình nuôi con bằng sữa mẹ. 100% mẹ bầu sinh tại đây được da kề da với con ngay sau sinh, trẻ được bú mẹ trong vòng một giờ đầu sau khi chào đời.

**Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc là một trong những địa chỉ uy tín về sản – phụ khoa. Quy trình chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh ngay sau sinh đã và đang được bệnh viện áp dụng theo đúng khuyến cáo của WHO và Bộ Y tế. 100% mẹ bầu sinh con (kể cả sinh thường và sinh mổ) tại đây đều được da kề da với con sau sinh, trẻ được bú mẹ ngay trong vòng vài giờ đầu sau sinh.

**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/