South china morning post là gì

Khi Tập đoàn Alibaba công bố ý định mua lại tờ South China Morning Post (SCMP) hồi tháng 12 năm 2015, tin này lập tức làm dấy lên những quan ngại về tác động của quan hệ sở hữu mới với tình hình tự do ngôn luận tại vùng lãnh thổ trước đây từng thuộc Anh.

Động thái bất ngờ của gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc – gợi nhớ lại vụ mua đứt The Washington Post của nhà sáng lập Amazon, Jeff Bezos cách đó 2 năm – cũng làm dấy lên những hy vọng và sự tò mò về khả năng của các công ty công nghệ trong việc đổi mới mô hình kinh doanh xuất bản tin tức.

Tuyên bố đầu tiên mà Joe Tsai, Phó Chủ tịch Điều hành đầy quyền lực của Tập đoàn Alibaba đưa ra hồi năm 2015 về vụ mua lại tờ báo tiếng Anh 113 năm tuổi của Hong Kong thực sự đã tiếp sức cho những hy vọng này: “Một số người nói rằng hoàng hôn đã buông xuống với ngành công nghiệp báo chí. Chúng tôi không thấy vậy,” ông nói. “Chúng tôi thấy đây là một cơ hội để sử dụng kiến thức chuyên môn công nghệ và những tài sản kỹ thuật số của mình nhằm phân bổ tin tức theo cách chưa từng có trước đây.”

Tuy nhiên, cũng trong tuyên bố này, Tsai cho biết quyết định chiến lược đầu tiên của Alibaba, với tư cách chủ sở hữu tương lai của South China Morning Post, sẽ là gỡ bỏ bức tường phí (pay wall) của tờ báo.

Trong thời đại mà các nhà xuất bản tin tức toàn cầu dường như cuối cùng cũng thừa nhận rằng báo chí kỹ thuật số sẽ không bền vững nếu không có doanh thu từ độc giả, việc kéo sập một trong số ít những bức tường phí thành công ở châu Á đối với nhiều người là một quyết định phản trực giác, hơn là hoàn toàn sáng tạo.

Mặt khác, việc bổ nhiệm Gary Liu làm giám đốc điều hành mới của SCMP vào tháng 1/2017 đã ngay lập tức được xem là một tín hiệu mập mờ về sự đổi mới trong một ngành công nghiệp vẫn đang hụt hơi khi chuyển đổi sang kỹ thuật số và phải vật lộn để thu hút những tài năng trẻ.

Là một cựu giám đốc điều hành của Spotify, Liu từng là giám đốc điều hành của Digg, một trang tập hợp tin tức có trụ sở ở New York mà ông đã thiết lập với tư cách một nền tảng dữ liệu nội dung theo hướng công nghiệp và khám phá. Tốt nghiệp Đại học California và Harvard, Liu là một người có tầm ảnh hưởng và là một nhà sáng tạo nổi tiếng trong giới truyền thông kỹ thuật số.

Nhưng không chỉ là một chuyên gia công nghệ, Liu còn khiến người khác bất ngờ với ấn tượng đầu tiên và trước hết về một ký giả đầy đam mê: “Việc tôi gia nhập ngành công nghiệp tin tức không phải là tình cờ (…) Tôi yêu ngành công nghiệp tin tức,” ông nói. “Tôi đã đứng ở giao lộ cực kỳ chuẩn xác giữa việc làm thế nào để tạo ra, phân phối và kiếm tiền từ truyền thông trong vòng 10-11 năm qua.”

Báo chí độc lập là trên hết

Khi được hỏi việc SCMP thuộc sở hữu của một công ty giàu có như Alibaba có ý nghĩa như thế nào, Liu đã đề cập đến vấn đề đặt sự độc lập của tờ báo lên trên hết.

“Chúng tôi thực tế hoạt động cực kỳ độc lập (với Tập đoàn Alibaba),” ông nói. “Chúng tôi không báo cáo với bộ phận truyền thông của Alibaba (…) và điều đó là có mục đích vì sự độc lập của tòa báo này là cực kỳ quan trọng, không chỉ rõ ràng với chúng tôi mà với cả những người chủ sở hữu của chúng tôi nữa. Cơ cấu quản lý của chúng tôi được thiết lập theo cách tạo điều kiện cho sự tách biệt này,” ông nói.

Giám đốc điều hành của SCMP báo cáo với một Ủy ban độc lập, bao gồm cả các giám đốc điều hành của Alibaba, nhưng cũng có các giám đốc độc lập khác.

Quyết định chiến lược đầu tiên của Alibaba, với tư cách chủ sở hữu tương lai của South China Morning Post, là gỡ bỏ bức tường phí của tờ báo

Việc cơ cấu quản trị này có bảo đảm cho sự biến mất của bất kỳ dạng áp lực nào từ chủ sở hữu lên tòa soạn hay không đương nhiên vẫn là một vấn đề gây tranh cãi trong bối cảnh chính trị tương đối căng thẳng đang ngự trị ở Hong Kong. Nhưng sự tuân thủ các giá trị báo chí độc lập của giám đốc điều hành tờ báo và cam kết của ông để bảo vệ chúng nghe có vẻ hoàn toàn chân thành.

“Tôi cảm thấy rất rõ và đã bị thuyết phục từ lâu rằng sự thiêng liêng của ngành công nghiệp tin tức thực tế rất quan trọng với việc duy trì hòa bình và thịnh vượng toàn cầu, đồng thời cũng tốt cho việc giáo dục nhiều thế hệ nữa,” Gary Liu, Giám đốc điều hành SCMP nói.

Sự tách biệt nghiêm ngặt về mặt quản trị giữa SCMP và công ty mẹ của nó cũng có nghĩa là về mặt hoạt động, gần như không có sự tích hợp nào.

Tuy nhiên, Liu cho biết các công nghệ dữ liệu và công nghệ nội dung vẫn sẽ nằm trên Ali Cloud. “Chúng tôi phải hoạt động trên một nền tảng dịch vụ đám mây, nên chúng tôi có lựa chọn giữa AWS và Ali Cloud. Và chúng tôi thấy Ali Cloud rẻ hơn đáng kể cũng như dễ mở rộng quy mô hơn,” ông nói.

Tập trung vào dữ liệu lớn và AI

Các khu vực công nghệ khác mà SCMP lên kế hoạch dựa vào chuyên môn của Alibaba là Dữ liệu lớn và Trí tuệ nhân tạo. “Họ đã tiến rất xa so với bất kỳ đối thủ nào khác ngoài Baidu ở châu Á này,” Liu cho biết. “Và rõ ràng họ cũng tiến xa hơn chúng tôi rất nhiều. Sẽ chẳng có lý gì khi cố tự phát triển một thứ gì đó của riêng chúng tôi trong khi Alibaba đã có thể xây dựng được rồi,” ông nói.

Rõ ràng, dữ liệu lớn và AI là trọng tâm của việc chuyển đổi kỹ thuật số trong công việc trong SCMP: “Tôi nghĩ về dữ liệu theo ba cách,” Liu nói. “Một là nó giúp chúng tôi vận hành công ty một cách chính xác và hiệu quả hơn, hai là nó cải thiện trải nghiệm người dùng bằng cách làm cho sản phẩm của chúng tôi thông minh hơn, và ba là nó đóng góp cho tương lai của trí tuệ nhân tạo.”

“Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, như cách gọi của Klaus Schwab, người sáng lập Diễn đàn Kinh tế Thế giới, đang được thúc đẩy hầu hết bởi bởi trí tuệ nhân tạo,” Liu nói. “AI sẽ thay đổi mọi ngành công nghiệp, và mọi công việc, kể cả các công việc của chúng tôi. Khi chúng tôi nghĩ về AI ở SCMP, chúng tôi đang lên kế hoạch cho hai điều: NLP (xử lý ngôn ngữ tự nhiên) và NLG (tạo ra ngôn ngữ tự nhiên).”

“NLP sẽ cho phép người dùng phát hiện và tiêu thụ nội dung tin tức của SCMP bằng vô số cách mới, ví dụ thông qua các thiết bị loa thông minh (Google Home, Amazon Echo). Nó cũng sẽ cho phép chúng ta hiểu tốt hơn những cảm xúc của thế giới thông qua việc phân tích dữ liệu nội dung,” ông nói.

“NLG sẽ cho phép chúng tôi ‘thuê ngoài’ các máy móc để tạo tin tức hàng hóa (ví dụ, báo cáo tài chính về các chỉ số, thu nhập, tỷ số/kết quả thể thao…) với tốc độ nhanh hơn và chính xác hơn chúng tôi làm,” Liu cho biết. “Điều này sẽ cho phép các nhà báo của chúng tôi, những con người có giá trị vượt xa máy móc, và là một nguồn lực hạn chế, tập trung hơn vào việc đưa những tin tức có tính tác động: báo chí điều tra và có chiều sâu giúp nâng cao tư tưởng và sự hiểu biết.”

Từ Hong Kong đến thế giới

Liu rất thẳng thắn khi nói về vấn đề bức tường phí: gỡ bỏ nó là hành động phù hợp với những tham vọng trở thành một hãng truyền thông tin tức toàn cầu của SCMP.

“Nhiệm vụ của chúng tôi là dẫn dắt cuộc trò chuyện toàn cầu về Trung Quốc,” ông nói. “Chúng tôi tin rằng thế giới cần hiểu rõ hơn về Trung Quốc (…) vì phần đông dân số toàn cầu chỉ có hiểu biết tương đối hạn hẹp về đất nước này, và quan trọng hơn là về ý nghĩa trong sự trỗi dậy của Trung Quốc với toàn thế giới.”

“Khi nói đến chuyện ‘hiểu về Trung Quốc,” tôi không chỉ đang nói đến những mặt tốt của Trung Quốc. Tôi đang nói đến mọi mặt của Trung Quốc. Tôi sẽ cương quyết khẳng định rằng chúng tôi có những tin bài với nội dung mạnh mẽ và khách quan về cả mặt tốt và mặt xấu của Trung Quốc. Về sự khai sáng và nguồn cảm hứng, cũng như những điều kỳ quặc. Chúng tôi sẽ đưa tất cả các hương vị và sắc thái vào đó.”

“Điều đó có nghĩa là chúng tôi, với tư cách một tổ chức tin tức, phải chuyển từ tờ báo danh giá của Hong Kong thành một tổ chức tin tức đưa tin về Trung Quốc cho thế giới,” ông nói.

“Việc gỡ bỏ bức tương phí đã giúp lưu lượng truy cập từ quốc tế của chúng tôi tăng theo cấp số nhân,” ông nói thêm. “Lưu lượng kỹ thuật số của chúng tôi trong vòng 12 tháng vừa qua đã tăng hơn gấp đôi, tính trong số lượng người dùng có hoạt động.”

Giá trị lâu dài về báo chí chất lượng

Tuy đã gỡ bỏ bức tường phí, nhưng Liu không loại trừ khả năng SCMP có thể giới thiệu lại một số hình thức đăng ký theo dõi có thu phí trong tương lai, khi sự hiện diện toàn cầu của tờ báo được thiết lập.

“Về cơ bản, tôi tin rằng cần phải trả tiền để có một ngành công nghiệp tin tức chất lượng, một sản phẩm tin tức chất lượng. Người tiêu dùng nên trả tiền để tiếp cận loại hình báo chí có chất lượng cao hơn, giàu tính tư duy hơn và khách quan hơn. Vì việc tạo ra giá trị đó là rất tốn kém so với việc không có giá trị gì,” Gary Liu, Giám đốc điều hành SCMP.

“Tôi cũng tin rằng quảng cáo kỹ thuật số là không đủ để duy trì bền vững ngành công nghiệp xuất bản tin tức. Vì thế một sản phẩm miễn phí chỉ kiếm tiền qua quảng cáo là không bền vững. Điều đó sẽ dẫn đến kết luận: đăng ký theo dõi có thu phí là một bộ phận quan trọng của ngành công nghiệp tin tức trong dài hạn,” Liu cho biết.

Chiến lược chuyển đổi sang kỹ thuật số của SCMP xoay quanh ba trụ cột, được Liu tóm tắt một cách cô đọng: “Đầu tiên là có một niềm tin chắc chắn về việc chúng tôi là ai, mục đích của chúng tôi là gì. Thứ hai là xây dựng những sản phẩm mới – những nội dung chính xác, với cách thể hiện đúng đắn, và kênh phân phối phù hợp. Thứ ba là tung ra và quảng bá những sản phẩm này ở các thị trường mới,” ông nói, đề cập đến Mỹ và Đông Nam Á như các thị trường trọng điểm cần khai phá trong ngắn hạn.

Nắm lấy toàn bộ một bước đà có một không hai

Để đạt được các mục tiêu này, Liu tin rằng hiện đang có một khoảng thời gian ngắn mang cơ hội mà các nhà xuất bản tin tức không được phép bỏ lỡ.

“Chúng ta đang ở trong một khoảnh khắc mà, bỗng nhiên, cả ba điều đã hợp nhất lại,” ông nói.

“Chúng ta đang có những lãnh đạo cao cấp ở khắp các hãng tin tức lớn, những người hiểu về thế giới kỹ thuật số, có niềm tin rõ ràng vào nó và không còn mắc kẹt trong những di sản và sự trì trệ của quá khứ,” ông nói thêm. “Điều này khá là mới mẻ.”

“Chúng ta cũng có những nền tảng đã nhận ra rằng họ có trách nhiệm giải trình,” ông cho biết. “Facebook đang là nền tảng công khai nhất về điều đó. Chúng ta cũng biết rằng Google hiểu rằng họ có trách nhiệm giải trình, và họ đang âm thầm tỏ ra rất năng nổ với công việc đó.”

Chúng ta có những độc giả tìm kiếm thứ báo chí chất lượng cao, nói lên sự thật khách quan mà họ đang bắt đầu sẵn lòng trả phí để đọc (Gary Liu)

Yếu tố thứ ba là độc giả và người tiêu dùng của chúng ta,” Liu nhận định. Họ đang nhận ra rằng cách tiêu thụ của họ đang khiến họ bị che mắt. Chúng ta có những độc giả tìm kiếm thứ báo chí chất lượng cao, nói lên sự thật khách quan mà họ đang bắt đầu sẵn lòng trả phí để đọc…”

Trong bối cảnh này, Liu thực sự tin rằng các lãnh đạo giới truyền thông tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương cần đối thoại và hợp tác với nhau để phát triển một sự thấu hiểu chung về cách vận hành của thế giới kỹ thuật số và cách điều hành một tổ chức tin tức trong thế giới kỹ thuật số mới đó.

“Tôi muốn chúng ta có một thỏa thuận tập thể về ý nghĩa của sự thay đổi về hành vi người tiêu dùng và hành vi nền tảng hiện nay với ngành công nghiệp của chúng ta,” Liu cho hay.

“Nếu chúng ta lùi bước và để những thành phần khác [các nền tảng] quyết định điều gì phải làm thay chúng ta, như vậy chẳng khác gì lặp lại những sai lầm của quá khứ. Chúng ta phải tham gia và tận dụng lợi thế của thời đại này,” ông nhận định./.

Thu phí từ độc giả là con đường phát triển bền vững của báo chí