Trong phần này
tôi xin giới thiệu với các bạn một số vấn đề sau đây:
1. Thế nào là
thống kê(hay nói cách khác: Thống kê là gì? Khái niệm thống kê, Định
nghĩa thống kê)?
2. Chức năng
của thống kê như thế nào?
3. Thống kê
có bao nhiêu phương pháp, đó là những phương pháp nào?
1. Thống kê
là gì?
Thống kê làmột
hệ thống các phương pháp(thu thập, tổng hợp, trình bày số liệu và
tính toáncác đặc trưngcủa đối tượng nghiên cứu)nhằm
phục vụ cho quá trìnhphân tích, dự đoán và ra quyết định.
2. Chức năng
của thống kê
Thống kê được
chia ra làm 2 lĩnh vực, đó là:thống kê mô tảvàthống
kê suy luận. Do đó, mỗi lĩnh vực có riêng một chức năng của nó, tổng hợp 2
chức năng của 2 lĩnh vực này ta sẽ được chức năng của thống kê.
-Thống
kê mô tả (Descriptive statistics): là các phương pháp liên quan đến việcthu
thập số liệu, tóm tắt, trình bày, tính toán và mô tảcác đặc trưng khác
nhauđểphản ánh một cách tổng quát đối tượng nghiên cứu.
- Thống kê
suy luận (Inferential statistics):là bao gồm các phương pháp ước lượng
các đặc trưng của tổng thể, phân tích mối liên hệ giữa các hiện tượng nghiên cứu,
dự đoán hoặc ra quyết định trên cơ sở thu thập thông tin từ kết quả quan sát mẫu.
3. Phương
pháp thống kê
Chúng ta có 4
phương pháp thống kê, đó là: Thu thập và xử lý số liệu, điều tra chọn mẫu,
nghiên cứu mối liên hệ giữa các hiện tượng và dự đoán.
Thu thập và xử
lý số liệu
Số liệu được thu
thập thường rất nhiều và hỗn độn, các dữ liệu đó chưa đáp ứng được cho quá
trình nghiên cứu. Để có hình ảnh tổng quát về tổng thể nghiên cứu, số liệu thu
thập phải được xử lý tổng hợp, trình bày, tính toán các số đo; kết quả có được
sẽ giúp khái quát được đặc trưng của tổng thể.
Nghiên cứu
các hiện tượng trong hoàn cảnh không chắc chắn
Trong thực tế,
có nhiều hiện tượng mà thông tin liên quan đến đối tượng nghiên cứu không đầy đủ
mặc dù người nghiên cứu đã có sự cố gắng. Ví dụ như nghiên cứu về nhu cầu của
thị trường về một sản phẩm ở mức độ nào, tình trạng của nền kinh tế ra sao, để
nắm được các thông tin này một cách rõ ràng quả là một điều không chắc chắn.
Điều tra chọn
mẫu
Trong một số trường
để nghiên cứu toàn bộ tất cả các quan sát của tổng thể là một điều không hiệu
quả, xét cả về tính kinh tế(chi phí, thời gian) và tính kiệp thời, hoặc không
thực hiện được.chính điều này đã đặc ra cho thống kê xây dựng các phương pháp
chỉ cần nghiên cứu một bộ phận của tổng thể mà có thể suy luận cho hiện tượng tổng
quát mà vẫn đảm bảo độ tin cậy cho phép. đó là phương pháp điều tra chọn mẫu.
Nghiên cứu mối
liên hệ giữa các hiện tượng:
Giữa các hiện tượng
thông thường có mối liên hệ với nhau. ví dụ: mối liên hệ giữa chi tiêu và thu
nhập; mối liên hệ giữa lượng vốn vay và các yếu tố tác động đến lượng vốn vay
như chi tiêu, thu nhập, trình độ học vấn; mối liên hệ tốc độ phát triển với tốc
độ phát triển của các ngành, lạm phát, tốc độ phát triển dân số... sự hiểu biết
về mối liên hệ giữa các hiện tượng rất có ý nghĩa, phục vụ cho quá trình dự
đoán
Dự đoán:
Dự đoán là công
việc cần thiết trong tất cả lĩnh vực hoạt động. trong hoạt động dự đoán người
ta có thể chỉ ra thành nhiều loại:
(1) Dự đoán dựa
vào định lượng và dựa vào định tính. Tuy nhiên, trong thống kê chúng ta chủ yếu
xem xét về mặt định lượng với mục đích cung cấp cho những nhà quản lý có cái
nhìn mang tính khoa học hơn và cụ thể hơn trước khi ra quyết định phù hợp.
(2) Dự đoán dựa
vào nội suy và dựa vào ngoại suy:
Dự đoán nội suy
là chúng ta dựa vào bản chất của hiện tượng để suy luận. Ví dụ như chúng ta xem
xét mối liên hệ giữa lượng sản phẩm sản xuất ra phụ thuộc các yếu tố đầu vào
như vốn, lao động và trình độ khoa học kỹ thuật.
Dự đoán dựa vào
ngoại suy là chúng ta chỉ quan sát sự biến động của hiện tượng trong thực tế, tổng
hợp lại thành quy luật và sử dụng quy luật này để suy luận, dự đoán sự phát triển
của hiện tượng. Ví dụ như để đánh giá kết quả hoạt động của một công ty người
ta xem xét kết quả hoạt động kinh doanh của họ qua nhiều năm.
Ngoài ra, người
ta còn có thể phân chia dự báo thống kê ra thành nhiều loại khác.
