Những kiểu so sánh độc đáo năm 2024

Tổng hợp các câu so sánh trong văn miêu tả dành cho học sinh Tiểu học. Các câu văn dưới đây rèn kỹ năng viết cho học sinh trong các bài viết Tập làm văn trên lớp.

Câu văn có hình ảnh so sánh là gì?

So sánh là đối chiếu các sự vật, hiện tượng này với sự vật, hiện tượng kia có nét tương đồng nhằm làm cho sự vật, hiện tượng được miêu tả tăng sức gợi hình, gợi cảm.

Ví dụ: Cánh đồng quê em rất rộng đàn cò bay mỏi cánh mới thấy bờ. Nhìn từ xa, cánh đồng trông như là một tấm thảm xanh khổng lồ với những làn sóng lúa nhấp nhô đang đuổi nhau.

Trong câu văn thứ nhất, độ rộng của cánh đồng được miêu tả với "đàn cò bay bỏi cánh mới thấy bờ". Dù không xuất hiện những từ ngữ dùng so sánh, người đọc vẫn hình dung được độ rộng cánh đồng. Đến câu thứ hai, cánh đồng được so sánh với "một tấm thảm xanh khổng lồ"... đã tạo ra cho người đọc một sự liên tưởng thật thú vị. Tấm thảm khổng lồ ấy đã biến thành mặt biển mênh mông với những con sóng lúa.

Trong văn tả cảnh, phép so sánh góp phần tạo nên hình ảnh sống động, gợi hình, gợi cảm, tạo ra cách nói mới mẻ, làm cho cách diễn đạt trow nên phong phú uyển chuyển, tăng sức biểu cảm cho lời nói nghệ thuật.

So sánh là một trong những biện pháp tu từ vô cùng đơn giản nhưng lại góp phần làm cho những tác phẩm văn học, những bài làm văn trở nên vô cùng cảm xúc và lôi cuốn. Khi các em học sinh sử dụng thành thạo được biện pháp này, bài văn của em sẽ màu sắc hơn và sinh động hơn. Dưới đây là những kiến thức cơ bản và bài tập về so sánh mà HOCMAI muốn gửi gắm tới các em.

  • Khái niệm

    Biện pháp tu từ so sánh được dùng để đối chiếu hai sự vật, sự việc có nét tương đồng với nhau để giúp cho sự biểu đạt tăng tính gợi hình hoặc gợi cảm.

    Ví dụ: “Trẻ em như búp trên cành. Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngon.”

    Ở đây, hình ảnh “trẻ em” và “búp trên cành” được so sánh với nhau. Hai hình ảnh này đều có nét tương đồng, đó là đều non nớt, mỏng manh và cần được che chở.

    • Cấu tạo phép so sánh

      Thông thường, một phép so sánh sẽ bao gồm 4 yếu tố, đó là:

      – Vế A : Sự vật được so sánh.

      – Phương diện so sánh (đặc điểm so sánh hoặc bộ phận so sánh)

      – Từ so sánh.

      – Vế B : Sự vật so sánh.

      (Trong một vài trường hợp, dấu 2 chấm có thể thay thế cho từ so sánh)

      Để xem thêm chi tiết về định nghĩa, các em hãy truy cập vào đường link này nhé: So sánh là gì?

      Bài tập vận dụng biện pháp so sánh

      Bài 1: Tìm những hình ảnh so sánh trong đoạn thơ sau:

      “Anh đội viên mơ màng.

      Như nằm trong giấc mộng.

      Bóng bác cao lồng lộng.

      Ấm hơn ngọn lửa hồng.”

      Hướng dẫn giải:

      Có 2 hình ảnh so sánh được sử dụng trong đoạn thơ trên.

      Hình ảnh so sánh thứ nhất là phép so sánh ngang bằng “anh đội viên” và “nằm trong giấc mộng”, gợi lên cảm giác mơ màng như đang ngủ của anh đội viên.

      Hình ảnh so sánh thứ hai là phép so sánh hơn kém “bóng bác cao lồng lộng” và “ngọn lửa hồng”, ý chỉ Bác như ngọn lửa tinh thần ấm áp, sưởi ấm cho đồng bào ta.

      Bài 2: Đọc câu ca dao sau và trả lời câu hỏi:

      “Nhớ ai bổi hổi bồi hồi

      Như đứng đống lửa như ngồi đống than.”

      1. a) Từ bổi hổi bồi hồi là loại từ gì và có ý nghĩa như thế nào
      2. c) Phân tích cái hay của câu ca dao do phép so sánh đem lại.

      Hướng dẫn giải

      a,b) Loại từ: Từ láy (Mang sắc thái cao độ)

      Trạng thái những cảm xúc cứ tiếp tục dâng lên trong lòng người, mãi không nguôi.

      1. c) Bằng cách đưa ra hình ảnh cụ thể, những cảm xúc trừu tượng đã giúp cho người đọc hiểu rõ hơn tâm tư của tác giả. Phép so sánh đó như là một cách làm phóng đại hóa nỗi lòng, cảm xúc nóng rực như đống than, đống lửa.

      Bài 3: Tìm các phép so sánh trong đoạn thơ sau và phân tích tác dụng:

      “Ta đi tới, trên đường ta bước tiếp

      Rắn như thép, vững như đồng

      Đội ngũ tơ trùng trùng điệp điệp

      Cao như núi, dài như sông

      Chí ta lớn như biển Đông trước mặt”

      Hướng dẫn giải

      Ở đây, các em học sinh cần chú ý đến cách mà tác giả đưa ra hàng loạt các phép so sánh, những sự vật đó như thế nào? Cụ thể hay trừu tượng? Và qua đó gửi gắm thông điệp gì?

      Bài 4: Biện pháp tu từ so sánh trong câu ca dao sau có tác dụng gì?

      “Công cha như núi Thái Sơn

      Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.”

      Gợi ý:

      Phép so sánh ở câu trên để nói đến công lao dưỡng dục to lớn của cha mẹ là vô bờ bến. Mỗi em học sinh cần phải biết quý trọng, yêu thương và hiếu thảo với bố mẹ mình hơn nhé.

      Bài 5: Phép so sánh sau đây có gì đặc biệt:

      “Mẹ già như chuối ba hương

      Như xôi nếp một, như đường mía lau.”

      Hướng dẫn giải

      Điệu đặc biệt ở đây có tới 3 Sự vật so sánh “chuối ba hương”, “xôi nếp một”, “đường mía lau”. Ý chỉ công lao, nghĩa tình của mẹ được thể hiện trong rất nhiều mặt của đời sống.

      Bài 6: Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi:

      “Chú bé loắt choắt

      Cái xắc xinh xinh

      Cái chân thoăn thoắt

      Cái đầu nghênh nghênh

      Ca lô đội lệch

      Mồm huýt sáo vang

      Như con chim chích

      Nhảy trên đường vàng…”

      1. a) Trong đoạn thơ trên sử dụng phép so sánh nào?
      2. b) Phép so sánh ấy có gì độc đáo?

      Hướng dẫn giải

      1. Trong đoạn trên, có sử dụng biện pháp tu từ so sánh ngang bằng, so sánh giữa “chú bé” với “chim chích”.