Câu hỏi: Thành phần tham gia vào cấu trúc màng sinh chất của tế bào là:
A. Photpholipit và protein
B. Glixerol và axit béo
C. Steroit và axit béo
D. Axit béo và Saccarozo
Lời giải:
Đáp án: A. Photpholipit và protein
Cùng Top lời giải tìm hiểu những kiến thức về Màng sinh chất tế bào nhé :
1. Vị trí, vai trò màng sinh chất
- Màng sinh chấtlà ranh giới ngăn cách tế bào và môi trường. Trong tế bào, màng sinh chất phân vùng hoạt động tạo nên các bào quan
-Màng sinh chất kiểm soat dòng vật chất vận chuyển đi vào hoặc đi ra của tế bào, là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi chất
2. Cấu trúc của màng sinh chất
Năm 1972,Singơ(Singer) và Nicolson (Nicolson) đã đưa ra mô hình cấu tạo màng sinh chất được gọi là mô hình khảm động. Theo mô hình này, màng sinh chất có cấu tạo gồm 2 thành phần chính là phôtpholipit và prôtêin. Ngoài ra, ở các tế bào động vật và người, màng sinh chất còn có nhiều phân tử colestêron làm tăng độ ổn định của màng sinh chất. Các prôtêin của màng tế bào có tác dụng như những kênh vận chuyển các chất ra vào tế bào cũng như các thụ thể tiếp nhận các thông tin từ bên ngoài. Có thể nói, màng sinh chất như bộ mặt của tế bào và các thành phần của màng sinh chất như prôtêin, glicôlipit và glicôprôtêin làm nhiệm vụ như các giác quan (thụ thể), cửa ngõ (kênh) và những dấu chuẩn nhận biết đặc trưng cho từng loại tế bào (hình 10.2).
3. Thành phần của màng sinh chất
Thành phần chính của màng sinh chất gồm: Phospholipid kép; Protein, Hydratcarbon
Lớp phospholipid kép:
- Là nền tảng cơ bản của màng sinh chất
-Có cấu trúc khá bền vững với pH môi trường, nước, lực cơ học khác nhau
-Thành phần gồm: Phospholipd; cholesterol
-Phospholipid: có tính lưỡng cực
+ cấu tạo: hai mạch hydrocarbon dài quay về một phía, kị nước; Nhóm phosphat quay về một phía ưa nước( phân cực)
+ Phân tử có sự sắp xếp: đầu ưa nước quay ra và đầu kị nước quay vào tạo thành cấu trúc màng kép
cholesterol
-Cholesterol được sắp xếp xen kẽ vào trong cấu trúc của phospholipid, có chức năng cố định lớp phospholipid
-Các phân tử phospholipid kép có cấu trúc giống nhau, nhưng thành phần cấu tạo hóa học có thể khác nhau tạo nên tính chất đặc trưng của loại màng đó: độ dày, độ nhớt, độ linh hoạt của từng màng
Protein
-Các loại màng khác nhau chứa các loại protein khác nhau
-Chức năng của protein trên màng sinh chất đa dạng: kênh dẫn truyền phân tử, enzym,thụ thể, tham gia liên kết tế bào,..
-Tùy từng vị trí của protein trên màng tế bào chia ra: protein xuyên màng, bám màng, neo màng, mỗi loại có chức năng, nhiệm vụ khác nhau
Hydratcarbon
-Thường nằm ở mặt ngoài của màng, ít có trong các bào quan
-Có thể liên kết với lipid, protein tạo glycoprotein
-Chức năng đa dạng: tham gia liên kết phân từ, màng;kháng nguyênbề mặt,…
Mảng lipid
-Là nơi tập trung nhiều làm lượng protein, hydratcarbon
-Có đường kính khoảng 50nm, có cấu trúc bền vững
-Giàu cholesterol
-Chức năng: thụ thể thu nhận tín hiệu từ bên ngoài vào tế bào.
4. Chức năng của màng sinh chất
Với thành phần cấu tạo chủ yếu là phôtpholipit và prôtêin nên màng sinh chất có các chức năng chính sau đây :
- Trao đổi chất với môi trường một cách có chọn lọc : Lớp phôtpholipit chỉ cho những phân tử nhỏ tan trong dầu mỡ (không phân cực) đi qua. Các chất phân cực và tích điện đều phải đi qua những kênh prôtêin thích hợp mới ra vào được tế bào. Với đặc tính chi cho một số chất nhất định ra vào tế bào nên người ta thường nói càng sinh chất có tính bán thấm.
- Màng sinh chất còn có các prôtêin thụ thể thu nhận thông tin cho tế bào. Tế bào là một hệ mở luôn thu nhận các thông tin lí hoá học từ bên ngoài và đưa ra vững đáp ứng thích hợp trước sự thay đổi của điều kiện ngoại cảnh. Ví dụ, màng sinh chất của tế bào thần kinh ở người có các thụ thể nhận tín hiệu là các chất dẫn truyền xung thần kinh từ tế bào phía trước giải phóng ra, nhờ vậy xung thần kinh được truyền từ tế bào thần kinh này sang tế bào thần kinh khác.
- Màng sinh chất có các “dấu chuẩn" là glicôprôtêin đặc trưng cho từng loại tế bào. Nhờ vậy, các tế bào của cùng một cơ thể có thể nhận biết nhau và nhận biết các tế bào “lạ” (tế bào của cơ thể khác).
Câu hỏi: Cấu tạo và chức năng của màng sinh chất
Lời giải:
Cấu trúc của màng sinh chất: Màng sinh chất được cấu tạo từ hai thành phần chính là phôtpho và lipit. Ngoài ra, ở các tế bào động vật và người màng sinh chất còn được bổ sung thêm nhiều phân tử colestêron có tác dụng làm tăng độ ổn định của màng sinh chất. Các prôtêin của màng tế bào có tác dụng như những kênh vận chuyển các chất ra vào tế bào cũng như các thụ thể tiếp nhận các thông tin từ bên ngoài. Màng sinh chất có thể coi như bộ mặt của tế bào và các thành phần như prôtêin, lipôprôtêin và glicôprôtêin làm nhiệm vụ như các giác quan (thụ thể), cửa ngõ và những dấu chuẩn nhận biết đặc trưng cho từng loại tế bào.
Chức năng của màng sinh chất:
+ Trao đổi chất với môi trường một cách có chọn lọc: Lớp phôtpholipit chi cho những phân tử nhỏ tan trong dầu mỡ (không phân cực) đi qua. Các chất phân cực và tích điện đều phải đi qua những kênh prôtêin thích hợp mới ra và vào được tế bào. Với đặc tính chỉ cho một số chất nhất định ra vào tế bào bên ngoài, ta thường nói màng sinh chất cho tính bán thấm.
- Màng sinh chất còn có các protein thụ thể thu nhận thông tin cho tế bào. Tế bào là một hệ mở nên nó luôn phải thu nhận các thông tin lí hóa học từ bên ngoài và phải trả lời được những kích thích của điều kiện ngoại cảnh.
- Màng sinh chất có các “dấu chuẩn” là glicôprôtêin đặc trưng cho từng loại tế bào. Nhờ vậy, mà các tế bào của cùng một cơ thể có thể nhận biết ra nhau và nhận biết được các tế bào “lạ” (tế bào của cơ thể khác).
Cùng Top lời giải tìm hiểu thêm về màng sinh chất nhé!
1. Màng sinh chất là gì?
Màng tế bào (hay ở sinh vật nhân thực còn được gọi là màng sinh chất) là một màng sinh học phân cách môi trường bên trong của các tế bào với môi trường bên ngoài của chúng. Màng tế bào có thể cho phép các ion, các phân tử hữu cơ thấm qua một cách có chọn lọc và kiểm soát sự di chuyển của các chất ra và vào tế bào. Chức năng cơ bản của màng tế bào là bảo vệ tế bào khỏi môi trường xung quanh.
Màng tế bào tạo thành bao gồm màng lipid kép được gắn kết với các protein. Màng tế bào có liên quan đến các quá trình của tế bào như là sự liên kết tế bào, độ dẫn ion và tiếp nhận tín hiệu tế bào; ngoài ra còn đóng vai trò như là một bề mặt để kết nối một số cấu trúc ngoại bào gồm thành tế bào, glycocalyx và khung xương nội bào. Màng tế bào có thể được tái tạo nhân tạo (có ở tế bào nhân tạo).
Ở tế bào thực vật, bên ngoài màng sinh chất còn có lớp màng xenlulô cứng tạo ra tính cứng chắc tương đối cho cơ thể thực vật.
2. Đặc điểm của màng sinh chất
a. Tính linh hoạt
Màng sinh chất không phải là loại màng cứng nhắc mà có độ linh hoạt cao, có thể xoay, dịch, ghép hai loại màng với nhau. Tính chất của màng do cấu trúc, cấu tạo màng tạo nên
- Lớp phospholipid kép
+ Nếu mạch hydrocarbon đó no, mạch carbon không phân nhánh thì lớp phospholipid dạng lỏng
+ Nếu hai mạch hydrocarbon không no, mạch carbon phân nhánh, uốn cong, khoảng cách giữa các phân tử phospholipid xa, cấu trúc lớp lỏng lẻo, màng ở trạng thái lỏng
+ Tính linh hoạt của màng phụ thuộc vào cấu trúc của lớp phospholipid
+ Số lượng cholesterol cũng ảnh hưởng đến tính linh hoạt của màng, Số lượng càng nhiều màng càng cứng, độ linh hoạt kém.
- Protein
+ Protein được phân bố trên màng khá ổn định nhưng khi có tác động đẩy thì protein có thể chuyển động quay di chuyển với tốc độ tương đối lớn, khi đó màng trở nên linh hoạt hơn
b. Tính thấm chọn lọc của tế bào:
Có 2 đặc tính về cấu trúc:
+ Các phân tử vô cực , kị nước hòa tan trong lipit qua màng dễ dàng hơn các chất hữu cực ưa nước.
+ Các protein xuyên màng cho phép sự di chuyển qua màng các chất kích thích nước khác nhau, theo những hướng và tốc độ khác nhau.
c. Tính không cân xứng của màng sinh học:
+ Tính không cân xứng của màng sinh học.
+ Tính không cân xứng của màng sinh chất.