Khi có thai thì lợn cái không động dục nữa, mang thai 112-117 ngày. Sau khi sinh con khoảng 5-6 ngày lợn mẹ đã có biểu hiện động dục nhưng khá mờ nhạt do phải tập trung sản sinh sữa và chăm sóc con non. Show Trong tự nhiên khi gần đến ngày sinh, lợn mẹ thường tách bầy, bới tìm chỗ và làm tổ để đẻ. Tổ chúng chọn thường là nơi khuất, tĩnh mịch, ấm áp, cao ráo và khá kín đáo. Sau khi tìm được nơi làm tổ, lợn mẹ sẽ tiến hành ngay việc làm tổ như sau: - Nếu là nơi đất pha cát, ít cây cối thì nó chọn phương thức đào hang hoặc hố đất để làm nơi đẻ và bảo vệ đàn con. - Những nơi khá bằng phẳng, nhiều cây bụi nó sẽ tha các loại cỏ khô hoặc nhánh cây bụi khô về đánh đống cao khoảng 1m, rồi lợn mẹ bò vào giữa đống cỏ, bới khoanh thành khoang rỗng ở giữa đống cỏ. Lợn mẹ sẽ đẻ con vào khoảng giữa đó của nhà cỏ mà nó tạo được. Lợn mẹ trở nên rất hung dữ sau đẻ đẻ bảo vệ đàn con của mình. Nó tấn công bất kỳ vật gì, điều gì xâm phạm đến tổ và đàn con của nó kể cả sự thăm viếng của lợn đực hoặc sự vô tình xâm phạm của các con lợn khác từng cùng bầy. Theo bản năng tự vệ, lợn con có thể đứng lên ngay sau khi đẻ nhưng chân và móng yếu nên nhất thiết nền nơi lợn mẹ đẻ là nền đất và có cỏ để gây lực ma sát cho lợn con đứng được khi vừa chào đời. Lợn rừng cái đẻ ít con nhưng chúng có tập tính tự làm tổ, nuôi và dạy con rất khéo. Lợn mẹ thường cho đàn con đi theo để học tập cách dũi đất, tìm kiếm rất nhiều loại thức ăn (lợn rừng vốn là loài ăn tạp) và cách tránh kẻ thù. Mỗi núm vú mà lợn con nào tìm được khi lọt lòng mẹ thì trong suốt thời gian sơ sinh nó chỉ sử dụng và độc chiếm núm vú ấy của mình. Những con lợn con nào yếu quá, không chen tìm núm vú cho mình hoặc số con thừa nhiều hơn số núm vú của lợn mẹ thì số lợn con thừa ấy sẽ nhanh chóng chết yểu do đói và kiệt sức. Lợn mẹ còn có khả năng nhận ra con mình rất tốt nên nếu có lợn con lạc đàn vào sẽ nhanh chóng bị cắn chết, kể cả lợn mẹ đó có thừa vú. Mẹ con lợn rừng ở trong nhà cỏ đó khoảng 4 tháng cho đến khi lợn con khỏe mạnh thì lợn mẹ sẽ dắt con vào nhập đàn, sinh sống theo bầy bình thường. Nắm bắt các tập tính này, khi nuôi lợn nái cần tạo môi trường yên tĩnh, không thay đổi người chăm sóc, kể cả các dụng cụ chăm sóc.
(Nguồn: Bốn mươi nhăm câu hỏi đáp chăn nuôi lợn rừng / Đào Lệ Hằng . - H. : Hà Nội, 2010. - 145tr. ; 19cm. Đăng ký cá biệt: VB20102972, VB20082715, VB20082748) Heo rừng giai đoạn mang thai và nuôi con cần 1 chế độ nuôi dưỡng theo đúng quy trình khoa học kỹ thuật. Nếu không tuân thủ có thể dẫn đến các thiệt hại lớn về hiệu quả kinh tế trong quá trình chăn nuôi. Với kinh nghiệm hơn 8 năm triển khai mô hình nuôi lợn rừng cho hiệu quả kinh tế cao. Trang trại lợn rừng NTC tạm biên soạn tài liệu hướng dẫn về “Kỹ thuật chăm sóc lợn rừng nái mang thai và nuôi con“ nhằm giúp cho các hộ chăn nuôi có thêm nhiều kiến thức trong công tác chăn nuôi lợn rừng.Video hướng dẫn kỹ thuật nuôi lợn rừng >>> Tham khảo thêm: Dự án làm giàu từ chăn nuôi lợn rừng
Khu nuôi heo rừng sinh sản của trang trại lợn rừng NTC tại Đông Anh 1. Giai đoạn lợn nái sinh sản chửa kỳ 1 (02 tháng đầu)(*) Mức ăn – Cám trộn (cám ngô, cám mì): 0,8kg/ngày. – Cám công nghiệp 967: 0,4kg/ngày. – Rau xanh (rau muống, rau khoai lang, cỏ voi, …): cho ăn thoải mái. (*) Chế độ cho ăn – Thức ăn tinh: 3 bữa/ngày + Sáng (7h-8h): 0,3 kg cám trộn + 0,2kg cám công nghiệp 967. + Trưa (12h-13h): 0,25 kg cám trộn + 0,1kg cám công nghiệp 967. + Chiều (17h-18h): 0,25 kg cám trộn + 0,1kg cám công nghiệp 967. – Thức ăn thô xanh: 2 bữa/ngày + Sáng (10h): ăn thoải mái. + Chiều (15h – 16h): ăn thoải mái. 2. Giai đoạn lợn nái sinh sản chửa kỳ 2 (từ tháng thứ 3 đến lợn đẻ)(*) Mức ăn: – Cám trộn (cám ngô, cám mì): 0,9kg/ngày. – Cám công nghiệp 967: 0,4kg/ngày. – Rau xanh (rau muống, rau khoai lang, cỏ voi, …): cho ăn thoải mái. (*) Chế độ cho ăn: – Thức ăn tinh: 3 bữa/ngày + Sáng (7h-8h): 0,3 kg cám trộn + 0,2kg cám công nghiệp 967. + Trưa (12h-13h): 0,3 kg cám trộn + 0,1kg cám công nghiệp 967. + Chiều (17h-18h): 0,3 kg cám trộn + 0,1kg cám công nghiệp 967. – Thức ăn thô xanh: 2 bữa/ngày + Sáng (10h): ăn thoải mái. + Chiều (15h – 16h): ăn thoải mái. – Trước khi lợn đẻ từ 1 đến 2 ngày giảm 50% thức ăn tinh bột và cám công nghiệp và giảm 50% rau xanh.
Bảng 1: Tiêu chuẩn thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh cho lợn rừng nái mang thai (*) Lưu ý: – Tùy vào nguyên liệu thực có tại địa phương người chăn nuôi có thể thay thế bằng các sản phẩm nguyên liệu khác (cám mì có thể thay bằng cám gạo, bột ngô có thể thay bằng bột sắn). – Trong giai đoạn mang thai tuyệt đối không được sử dụng các loại rau sau: rau ngót, đu đủ, cây chuối, bã bia vì sẽ làm xảy thai. – Thức ăn đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng, không bị ôi thiu, mốc. – Mức ăn trong ngày của lợn nái chửa còn phụ thuộc vào thể trạng của lợn nái. Lợn nái gầy phải cho ăn tăng, lợn nái quá béo phải giảm thức ăn đã phối trộn nhưng phải tăng thức ăn thô xanh. – Mùa đông khi nhiệt độ trong chuồng nuôi <150C lợn nái cần được ăn tăng thêm (0,2-0,3kg/ngày) để bù vào phần năng lượng mất đi do phải chống lạnh. >>> Tham khảo thêm: Các loại thức ăn cho lợn rừng 3. Chuẩn bị lợn nái đẻ và hộ lý lợn nái đẻ– Thời gian mang thai: lợn rừng mang thai 112-117 ngày, trung bình 114 ngày giống như lợn nhà. – Đặc điểm lợn nái sắp đẻ: + Những ngày gần đẻ, lợn nái chửa bụng căng to, vú căng ra 2 bên, có hiện tượng sụt mông. Trước khi đẻ lợn đi lại nhiều, đào ổ, đái dắt, âm hộ tiết dịch nhờn và nở to, vú có thể có sữa đầu. + Lợn thường đẻ về chiều tối và đêm. + Cần chuẩn bị đầy đủ mọi dụng cụ thú y để can thiệp khi cần thiết. – Những biểu hiện của lợn đẻ khó: + Lợn nái co chân rặn nhiều. + Nước ối ra mà con không ra. + Quá 1 tiếng mà vẫn chưa đẻ con tiếp theo. + Lợn mẹ rặn đẻ yếu. – Những biện pháp xử lý khi lợn đẻ khó: + Không vội vàng sử dụng ngay thuốc kích đẻ Oxytocin. + Lợn mẹ chưa vỡ ối, cổ tử cung chưa mở, tuyệt đối không được tiêm Oxytocin. + Kiểm tra ngôi thai: chụm thẳng 5 đầu ngón tay, nhẹ nhàng đưa vào qua âm đạo theo nhịp rặn đẻ của con mẹ. Dùng các đầu ngón tay lần tìm lợn con để xác định thai thuận ngôi hay không (chú ý phải cắt ngắn móng tay, rửa tay bằng xà phòng, sau đó xoa nhẹ lên tay 1 ít vadơlin hoặc dầu ăn). + Nếu là thai không thuận ngôi thì phải chỉnh theo hướng thai thuận rồi mới từ từ lôi ra theo nhịp rặn đẻ của lơn mẹ. + Nếu là thai to thì lúc đó mới tiêm thuốc Oxytocin và thuốc trợ lực cho lợn nái (liều sử dụng theo chỉ dẫn của nhà sản xuất). + Nên mời cán bộ thú y trợ giúp khi xác định là lợn nái đẻ khó. – Chuồng lợn đẻ: + Trước khi đưa lợn đẻ vào cần vệ sinh sát trùng, tiêu độc chuồng. Để trống chuồng 7-10 ngày sau mới đưa lợn vào. + Dùng rơm rạ, cỏ khô, cành cây vứt vào trong chuồng, lợn mẹ sẽ tìm cách tha về và tự tạo lên ổ đẻ. + Luôn giữ cho chuồng lợn khô ráo, sạch sẽ, tránh ẩm ướt. Nếu trên nền chuồng có phân và nước tiểu thì sử dụng mùn cưa rải lên trên rồi quét dọn hót sạch đem đốt. Giữ khô chuồng ta sử dụng Safeguard (bột lăn, bột làm ấm, bột làm khô) rải đều xuống nền chuồng. (*) Chú ý: + Tuyệt đối không được rửa chuồng trong 1 tháng đầu khi đẻ. + Chỉ sử dụng mùn cưa ở giai đoạn lợn đẻ (bình thường luôn phải giữ sàn chuồng sạch sẽ, khô ráo). + Trời mưa lấy bạt che chắn cửa chuồng lại để tránh gió lùa, mưa hắt vào chuồng. + Dải bột lăn xuống nền chuồng nhẹ nhàng, nếu có lợn con thì phải bắt ra bên ngoài sau khi rải xong mới bắt lợn con vào tránh cho bột xông lên mũi lợn con. – Chuẩn bị cho lợn con sơ sinh: + Vật liệu lót ổ úm: rơm, cỏ khô cần được cắt ngắn…yêu cầu phải mềm, khô, sạch và không vụn nát. + Dụng cụ sưởi ấm: bóng đèn điện, trấu để sưởi ấm cho lợn con khi nhiệt độ môi trường dưới 350C. + Nhiệt độ thích hợp cho lợn con sơ sinh trong 3 ngày đầu là 32-350C, sau đó giảm dần ở mức 25-270C từ ngày thứ 8 đến khi cai sữa. – Xông chuồng: chuẩn bị lá xả, lá bưởi, bồ kết, rơm. Lúc lợn đẻ đốt lửa cho khói xông vào chuồng.
Chuồng úm lợn con sơ sinh (*) Chú ý: – Tránh để khói quá nhiều xông vào chuồng dễ làm cho lợn bị ngạt. – Không cho người lạ vào thăm chuồng lợn đẻ để tránh gây sợ hãi cho lợn mẹ. – Khi lợn con đẻ ra phải móc nhớt, lau sạch ở miệng, mũi, màng trên người lợn con không được bóc. – Không cho lợn mẹ ăn nhau thai vì khi lợn mẹ ăn nhau thai dễ dẫn đến bị tiêu chảy. – Cắt rốn cho lợn con: + Vuốt ngược máu ở rốn lợn con vào trong bụng, sử dụng dây đã sát trùng để buộc rốn cho lợn con, chỗ buộc cách cuống rốn khoảng 2cm. Sau 30 phút mới được cắt rốn. Dùng kéo đã sát trùng bằng cồn iot để để cắt rốn cho lợn con, vị trí cắt cách chỗ buộc khoảng 1cm. Nhúng rốn đã cắt vào cồn iot để phòng chống nhiễm trùng. + Lưu ý: không bấm nanh cho lợn con. – Xử lý lợn đẻ bọc và bị ngạt: + Lợn đẻ bọc phải xé bọc ngay và lấy sạch dịch ở mũi, tránh cho lợn con bị ngạt. + Lợn con bị ngạt thì cần thổi hơi vào mồm. + Nếu lợn con chưa tỉnh thì ngâm lợn trong nước ấm 30-350C trong thời gian 5-10 phút rồi hô hấp nhân tạo. + Với lợn con vừa được sinh, nếu phải can thiệp trong quá trình đẻ ta nên dùng tay vuốt lại cuống rốn từ ngoài vào trong bụng để máu ở cuống rốn trở lại vào cơ thể lợn con. Sau đó cho lợn con bú sữa đầu. >>> Xem thêm: Kỹ thuật nuôi dưỡng lợn rừng con 4. Chăm sóc nuôi dưỡng lợn nái nuôi con– 3 ngày đầu kể từ ngày lợn đẻ cho lợn ăn cháo nấu, trong đó có 50% gạo + 50 % bột ngô + đu đủ xanh. + Ngày đầu: 0,3 kg/ngày/3 bữa, nấu cháo loãng. + Ngày thứ hai: 0,5 kg/ngày/3 bữa. + Ngày thứ ba: 0,8 kg/ngày/3 bữa. + Ngày thứ 4: Cho ăn bình thường như trước khi đẻ. (*) Mức ăn: – Cám trộn (cám ngô, cám mì): 0,9kg/ngày. – Cám công nghiệp 967: 0,4kg/ngày. – Rau xanh (rau muống, rau khoai lang, cỏ voi, …): 2 – 3 kg/ngày.
(*) Chế độ cho ăn: – Thức ăn tinh: 3 bữa/ngày + Sáng (7h-8h): 0,3 kg cám trộn + 0,2kg cám công nghiệp 967. + Trưa (12h-13h): 0,3 kg cám trộn + 0,1kg cám công nghiệp 967. + Chiều (17h-18h): 0,3 kg cám trộn + 0,1kg cám công nghiệp 967. – Thức ăn thô xanh: 2 bữa/ngày + Sáng (10h): 1 – 1,5 kg/ngày. + Chiều (15h – 16h): 1 – 1,5 kg/ngày.
Bảng 2: Tiêu chuẩn thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh cho lợn rừng nái nuôi con (*) Lưu ý: – Khẩu phần ăn cho lợn nái đẻ phụ thuộc vào số lượng lợn con theo mẹ và thể trạng của lợn nái. Nếu lợn mẹ đẻ nhiều con thì có thể tăng thêm khẩu phần ăn so với tiêu chuẩn 1 ít. – Cho lợn mẹ ăn lá rau ngót với nước sạch trong ngày đầu mới đẻ. – Các loại rau xanh cho lợn mẹ ăn phải được rửa sạch sẽ. Hiện trang trại lợn rừng NTC đang triển khai mô hình hợp tác nuôi lợn rừng với các hộ dân trên cả nước với các chính sách hỗ trợ sau: |
