Lễ hội ngày tết của đông sơn thanh hóa

Cứ vào dịp lễ đầu xuân (mùng 6 âm lịch), hàng nghìn người dân từ khắp nơi đổ về phiên chợ Chuộng cổ truyền tại xã Đông Hoàng, huyện Đông Sơn, Thanh Hoá để được “choảng nhau” bằng cà chua, trứng thối… cầu may mắn.

Lễ hội ngày tết của đông sơn thanh hóa
Một số hình ảnh ghi lại tại chợ Chuộng “choảng nhau” ở Thanh Hoá.

“Choảng nhau” để cầu may

Người xưa có câu “Chết bỏ con, bỏ cháu, sống không ai bỏ mùng 6 chợ Chuộng” nên kể từ lúc tờ mờ sáng, hàng nghìn người từ khắp nơi đã đổ về chợ Chuộng để được “choảng nhau” cầu may. Tương truyền, chợ Chuộng có lịch sử hơn 800 năm, từ thời Nghĩa quân Lam Sơn chống giặc Minh xâm lược. Lúc bây giờ, một vị tướng của Lê Lợi khi dẫn quân qua thôn Giang, xã Đông Hoàng (huyện Đông Sơn) thì bị địch phát hiện, bao vây. Nhân dân trong vùng cùng nghĩa quân Lam Sơn nghĩ ra mưu kế cho binh sĩ đóng giả dân thường tổ chức họp chợ bên bãi sông (nay là chợ Chuộng) để đánh lừa quân giặc. Khi giặc đuổi đến nơi, nghĩ đây chỉ là một phiên chợ quê bình thường nên không phòng bị. Thừa lúc này, nghĩa quân ta bất ngờ tấn công tiêu diệt, giặc không kịp trở tay. Để tưởng nhớ vị tướng tài ba đã có công dẹp giặc cứu nước, đến hẹn lại lên, cứ vào mùng 6 tết âm lịch hàng năm, người dân khắp vùng lại gác mọi việc đổ về chợ Chuộng để được “choảng nhau”, để được sống lại hào khí của nghĩa quân năm xưa.

Không khí tại chợ Chuộng mỗi lúc một náo nức, dòng người vẫn không ngừng đổ về đây. Hơn nghìn mét vuông đất bên dòng sông Hoàng gần như đã chật kín, những hàng hoá là “vũ khí” đặc trưng không thể thiếu phục vụ cho các “thượng đế” “choảng nhau” như cà chua, trứng gà, táo, quýt… bày la liệt. Một hộ dân bán hàng tại đây cho biết: Ngoài việc kiếm được một khoản thu nhập kha khá từ việc bán hàng (trứng gà, cà chua…) thì chuyện mở hàng và bán hàng ngày này tại chợ còn có ý nghĩa biểu trưng hết sức quan trọng, là may mắn đầu xuân cả năm buôn bán thành công, con cháu phúc hoà”.

Xuất phát từ những quan niệm trên, phiên chợ đặc biệt này năm nào cũng thu hút được đông đảo người dân xa gần tới dự. Người dân nơi đây cũng như du khách xa gần quan niệm, năm nào mà phiên chợ càng đông, càng “choảng nhau” nhiều thì năm đó mùa màng càng tươi tốt, người dân mạnh giàu, lộc phúc càng nhiều… Vì vậy, chợ đã trở thành một món ăn tinh thần không thể thiếu dịp đầu năm của con dân Thanh Hoá. Chị Nguyễn Thị Hạnh (đến từ xã Trường Sơn, huyện Nông Cống) người ướt nhẫy bởi cà chua và trứng thối vì bị bạn ném nhưng vẫn tươi cười hồ hởi: “Dù đường xa nhưng năm nào bạn bè tôi cũng chờ trực đến ngày này để được tham dự phiên chợ. Đến chợ và “choảng nhau” trước hết giúp chúng tôi vui vẻ, tình bạn được gắn kết và quan trọng hơn là được “xoã” hết mình, tiêu tan đi những muộn phiền trong cuộc sống”.

Nhiều cảnh tượng ý nghĩa từ các gia đình khi bố mẹ, con cái, thậm chí ông bà có tuổi, cũng ra vui đùa ném cà chua vào nhau để cầu may, vui xuân hết mình. Không ít cảnh tượng oái ăm cười ra nước mắt diễn ra khi những cô gái xinh đẹp thường bị các nhóm nam thanh niên săn lùng “choảng” cà chua, trứng thối vào người, vừa đau, vừa khóc. Bởi vậy, những bạn trẻ đến với chợ “choảng nhau” này không dại gì chọn cho mình phương án đi một mình đơn lẻ mà chủ yếu đi cùng các bạn nam, đi đông để được bảo vệ, để “choảng nhau” với bạn của mình cầu may…

Lễ hội ngày tết của đông sơn thanh hóa

Cho đến “choảng nhau” thật!

Đến chợ Chuộng, có người quan niệm đến để “choảng nhau” cầu may, giải xui, gặp gỡ giải quyết những ân oán thường nhật trong cuộc sống; đôi khi lại là nơi hẹn hò, gặp gỡ của những đồi trai gái tuổi cập kê, là nơi các cụ gặp nhau chia nhau một miếng trầu, một lời chúc… Tuy nhiên, do tính chất và quy mô thu hút được đông đảo các thành phần, người dân ở khắp nơi đổ về tham dự mà không ít năm hội chợ Chuộng “choảng nhau” cầu may đã trở thành những vụ xô xát, “choảng nhau” thật giữa các cá nhân, các nhóm người (chủ yếu là thanh niên) gây mất trật tự, làm mất đi ý nghĩa thiêng liêng của phiên chợ truyền thống.

Anh Nguyễn Văn Trường (35 tuổi, xã Đông Hoàng, Đông Sơn) cho biết: Từ thuở nhỏ anh đã được mẹ dẫn đi chợ Chuộng. Trong trí nhớ của anh, chợ Chuộng năm nào cũng đông vui, nhộn nhịp nhưng hầu như năm nào cũng xảy ra ít nhất một vài vụ xô xát, gây thương tích. Nguyên nhân thì vô kể, có khi là mâu thuẫn giữa các nhóm thanh niên xã này với xã khác, có khi có người say rượu văng lời thô tục, rồi chuyện trêu đùa các bạn gái đã có người yêu, trong khi đó lực lượng bảo vệ, đảm bảo an ninh của địa phương thì có hạn, không kiểm soát hết được tình hình…

Lễ hội ngày tết của đông sơn thanh hóa

Không đâu xa, phiên chợ Chuộng năm 2013 đã xảy ra một vụ đánh nhau giữa hai nhóm thanh niên ở xã Dân Quyền (huyện Triệu Sơn). Hai nhóm thanh niên này đã truy đuổi, xô xát nhau ngay giữa chợ làm náo loạn phiên chợ, người dân hoang mang… Tuy nhiên, cũng có nhiều người cho rằng: Đến với chợ Chuộng là phải có những trận “choảng nhau” như vậy, càng “choảng nhau” to thì năm đó dân làng càng gặp may, mùa màng bội thu.

Để chợ Chuộng đẹp hơn trong con mắt của người dân, của du khách…. bước sang năm 2016, với mục tiêu đảm bảo an ninh, trật tự và giữ gìn nét văn hoá truyền thống của chợ, chính quyền xã Đông Hoàng đã phối hợp với lực lượng chức năng huyện Đông Sơn ra quân kiểm soát tình hình, đảm bảo an ninh. Nhờ đó, lễ hội chợ Chuộng năm nay diễn ra vui vẻ, thể hiện được đúng tính chất của chợ Chuộng “choảng nhau” bằng cà chua, trứng thối để cầu may chứ không phải “choảng nhau” đổ máu.