Theo ThS.BS. Nguyễn Trung Nguyên – Phụ trách Trung tâm Chống độc, bệnh viện Bạch Mai: hiện đang là thời điểm cuối hè, đầu thu – mùa sinh sản của ong nên ngày nào Trung tâm cũng tiếp nhận bệnh nhân bị ong đốt nhập viện. Tại thời điểm hiện tại, có 4 bệnh nhân đang được điều trị tại Trung tâm, trong đó có 2 trường hợp nặng.  Ths.BS Nguyễn Trung Nguyên thăm khám bệnh nhân bị ong đốt đang điều trị tại TT Chống độc Suy đa tạng do bị ong vò vẽ tấn công Bệnh nhân N.T.H (47 tuổi, ở Kim Bảng, Hà Nam) đã điều trị tại Trung tâm Chống độc gần 1 tháng, tuy nhiên anh vẫn nhớ như in cái giây phút anh bị cả đàn ong vò vẽ lao vào tấn công. Đó là ngày 2/8, trong lúc anh đi phát nương (gần chùa bà Đanh) thì vô tình động vào tổ ong khiến chúng bung ra và lao vào anh. Anh càng chạy thì càng bị chúng bu vào đốt. Kết quả anh bị đàn ong vò vẽ đốt khoảng hơn 50 nốt trên khắp cơ thể (30 nốt vào vùng đầu và 20 nốt vào lưng, tay, vai). 15 phút sau khi bị ong đốt, người anh nóng bừng, khó chịu, choáng váng. Anh được một người bạn chở về nhà và lấy đá chườm nhưng không đỡ. Sau đó, anh được người nhà đưa đến bệnh viện đa khoa tỉnh Hà Nam rồi chuyển lên Trung tâm Chống độc, bệnh viện Bạch Mai ngày 03/8. TS.BS. Nguyễn Tiến Dũng – Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai xác nhận ngày 03/8, Trung tâm có tiếp nhận bệnh nhân N.T.H được chuyển đến từ BVĐK tỉnh Hà Nam trong tình trạng suy thận cấp, vô niệu hoàn toàn, vỡ hồng cầu và rối loạn đông máu do bị ong vò vẽ đốt nhiều nốt. Bệnh nhân được điều trị tích cực, truyền dịch, lọc máu, sử dụng thuốc lợi tiểu. Sau gần 1 tháng điều trị tích cực, hiện tình trạng của bệnh nhân đã tiến triển tốt song vẫn còn phải dùng thuốc lợi tiểu và theo dõi tình trạng suy thận cấp. Vết ong đốt trên tay bệnh nhân Một trường hợp khác cũng bị biến chứng suy đa tạng do ong đốt nhiều nốt đang được điều trị tại Trung tâm chống độc là một bệnh nhân nam 23 tuổi, ở Phú Lương, Thái Nguyên. Theo lời kể của chị Lại Thị Lan (mẹ bệnh nhân), chiều 19/8 khi em đang lấy củi trong rừng thì bị đàn ong vò vẽ tấn công, tổng số khoảng 70 nốt trên khắp cơ thể, tập trung vào đầu, hai cánh tay, bả vai, lưng….Ngay sau đó bệnh nhân được đưa đến bệnh viện đa khoa tỉnh va chuyển đến Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai. Cánh xử trí khi bị ong đốt Theo các chuyên gia chống độc, nếu bị ong đốt nhiều nốt hoặc bị đốt ở các vị trí như đầu, mặt, cổ: bị dị ứng với nọc ong, bị sốc hoặc bị nhiễm độc… có thể nguy hiểm đến tính mạng. Vì vậy bên cạnh việc phòng ngừa chúng ta cần biết cách xử trí đúng cách khi bị ong đốt để xử lý kịp thời những dấu hiệu nguy hiểm. Các bước xử trí khi bị ong đốt như sau: - Nhanh chóng ra khỏi khu vực có ong. - Lấy vòi chích của ong ra bằng cách khều nhẹ hoặc dùng nhíp lấy ra vì hầu hết sau khi đốt, ong đều để lại vòi chích và túi nọc ở vết đốt trên da. Tránh nặn ép bằng tay vì có thể làm nọc độc lan ra. - Rửa sạch vùng da bị đốt bằng xà phòng và nước ấm. Bôi dung dịch sát trùng như Povidine 10% hoặc cồn 70 độ lên vết đốt mỗi ngày 2 lần. - Uống nhiều nước để loại thải độc tố. - Chườm lạnh lên vết đốt để giảm đau và giảm sưng. - Sau khi xử trí như trên người bị ong đốt cần được chăm sóc và theo dõi cẩn thận và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế để kiểm tra lại. Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đang điều trị cho 2 trường hợp bị ong đốt rất nặng: Một bệnh nhân nữ (90 tuổi) bị ong vò vẽ đốt 126 nốt và một bệnh nhân nam (61 tuổi) bị ong khoái đốt gần 300 nốt. Trường hợp thứ nhất là bệnh nhân L.T.H (90 tuổi, ở Ý Yên, Nam Định). Theo lời kể của người nhà, trưa ngày 2/9, bà ra vườn chặt cây chuối và bị đàn ong vò vẽ đốt nhiều nốt trên toàn thân, gia đình đã đưa bà vào Bệnh viện Quân y 5, được chẩn đoán: Phản vệ độ 2 do ong đốt/biến chứng suy đa tạng. Bệnh nhân diễn biến nặng, được chuyển đến Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai vào đêm 2/9 trong tình trạng nguy kịch: tổn thương cơ vân, tổn thương gan, rối loạn đông máu, giảm tiểu cầu, suy thận, suy tim. Bệnh nhân được điều trị tích cực bao gồm các biện pháp hồi sức, lọc máu và giải độc. Qua 3 ngày điều trị hồi sức tích cực, và chăm sóc đặc biệt, bệnh nhân đang dần hồi phục và tiến triển tốt. Trường hợp thứ 2 là bệnh nhân N.T.N (61 tuổi, ở Đông Anh, Hà Nội). Ngày 29/8, trong lúc đang đi bộ ở sân thì ông bị một bầy ong khoái tấn công, đàn ong lên tới vài nghìn con và người nhà phải dùng bình xịt muỗi thì mới giải cứu cho ông thoát khỏi đàn ong. Tuy nhiên ông đã bị ong đốt gần 300 nốt và đã được gia đình đưa đến bệnh viện trong tình trạng nhiễm độc đang xảy ra ồ ạt: hồng cầu bị vỡ, cơ và mắt bị tổn thương. May mắn, do được đưa đến viện sớm và điều trị tích cực bằng các biện pháp thay huyết tương, lọc máu liên tục, thở máy… nên sau 1 tuần điều trị, hiện ông đã qua giai đoạn nguy kịch và đang dần hồi phục. Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc cho biết, ở Việt Nam, đặc biệt ở phía bắc, số lượng bệnh nhân bị ong đốt phải nhập viện tăng mạnh vào mùa thu với nhiều loại ong có chứa độc tố như ong vò vẽ, ong khoái, ong bắp cày… Đáng chú ý là người dân khi lao động hay tiếp xúc trong môi trường tự nhiên thì không để ý khiến bị ong đốt với số lượng lớn, rất dễ bị nhiễm độc. Nọc độc của ong gây hại đến tất cả các cơ quan trong cơ thể, cần điều trị sớm, tích cực ngay tại y tế cơ sở. Các trường hợp diễn biến nặng cần được chuyển lên tuyến trên để can thiệp kịp thời. Bác sĩ Nguyên khuyến cáo, biện pháp điều trị rất đơn giản là ngay tại cộng đồng, sau khi bị ong đốt thì người dân nên uống đủ nước, đặc biệt là các loại nước có chất khoáng, chất muối, nước canh, orezol và khẩn trương đưa tới y tế cơ sở. Biện pháp điều trị quan trọng tại cơ sở là cần nhanh chóng bù đủ dịch, đủ nước cho bệnh nhân. Những trường hợp nặng hơn cần đánh giá, kiểm tra, theo dõi kỹ, lọc máu, thay huyết tương sớm nếu cần. Việc bù muối, bù nước cho nạn nhân ngay sau khi bị ong đốt rất quan trọng. Điều trị tích cực ngay tại tuyến trước bằng cách truyền đủ dịch và cho bài niệu tích cực là yếu tố sống còn để cứu sống bệnh nhân, hạn chế khỏi các tổn thương nguy hiểm đến tính mạng. Các bước xử trí khi bị ong đốt - Đưa nạn nhân ra khỏi khu vực có ong một cách nhanh nhất có thể. - Nhanh chóng lấy vòi chích của ong ra khỏi cơ thể người bị nạn, có thể khều nhẹ hoặc dùng nhíp kẹp. Tuy nhiên, cần tránh việc nặn ép bằng tay vì hành động này có thể khiến nọc độc ngày càng lan rộng. - Tiếp đó nên giúp người bệnh rửa sạch vùng da bị đốt bằng xà phòng, nước ấm. Sau đó, bôi dung dịch sát trùng cồn 70 độ lên vết đốt. - Có thể chườm lạnh lên vết đốt. Đây là cách giúp bệnh nhân giảm đau và giảm sưng hiệu quả. - Bên cạnh đó, người bệnh phải uống thật nhiều nước. Khi uống nhiều nước, nọc độc của ong sẽ được bài tiết qua nước tiểu, từ đó, giúp nạn nhân giảm nguy cơ suy đa tạng. - Sau khi tiến hành những bước sơ cứu trên, nạn nhân cần được chăm sóc và theo dõi sát sao. Đưa nạn nhân đến các cơ sở y tế càng sớm càng tốt khi: - Bị ong đốt nhiều nốt và ở nhiều vị trí, đặc biệt là ở các vùng quan trọng như mặt, đầu, cổ,... - Xác định loài ong đã đốt nạn nhân để ước tính khả năng gây độc. Một số loài ong như ong rừng, ong vò vẽ hay ong bắp cày,… thường có nọc độc mạnh, rất nguy hiểm. - Trường hợp người bị đốt có các triệu chứng đau nhiều, mệt mỏi, thậm chí khó thở, phù mặt, đi tiểu có máu,… cần nhanh chóng đưa nạn nhân đi khám. |
