Kiểm định trung bình tổng thể là gì

Trong phần này, chúng ta sẽ kiểm tra xem trung bình điểm toán của học sinh nữ và nam có khác nhau không, nam hay nữ học giỏi toán hơn ?

Phát biểu giả thuyết thống kê: 

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
 trong đó 
Kiểm định trung bình tổng thể là gì
  lần lượt là trung bình điểm toán cho tổng thể nữ và nam.

Bước 1:  Trên thanh công cụ, chọn Analyze > Compare Means > Independent-Sample T Test...

Kiểm định trung bình tổng thể là gì

Bước 2: Đưa biến T1 vào ô Test Variable(s), và đưa biến GT vào ô Grouping Variable, điều chỉnh độ tin cậy trong phần Options

Kiểm định trung bình tổng thể là gì

Bước 3: Nhấn nút Define Groups. Vì biến GT ta ghi nhận hai giá trị là F cho nữ và M cho nam, nên để phân biệt hai tổng thể nam và nữ ta sẽ nhập vào ô Group 1 là F Group 2 là M (ta cũng có thể đặt Group 1 là M và Group 2 là F). Sau đó bấm Continue.

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
Cuối cùng bấm Ok, và kết quả như sau:

Kiểm định trung bình tổng thể là gì

Giá trị p-value cho cả hai trường hợp phương sai hai tổng thể bằng nhau và không bằng nhau đều là 0.15 < 0.05, nên ta sẽ bác bỏ giả thiết 

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
 tại mức ý nghĩa 5%

Bây giờ ta kiểm định giả thuyết 

Kiểm định trung bình tổng thể là gì

SPSS không hỗ trợ kiểm định giả thuyết 1 phía, nhưng chúng ta vẫn có tra bảng để tìm giá trị t tới hạn và so sánh với giá trị t để xem chúng ta sẽ chấp nhận hay bác bỏ giả thuyết nào.

* Trường hợp phương sai bằng nhau: df=98

Ta có giá trị tới hạn 

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
=1.660551 > t = 1.451 nên ta bác bỏ giả thuyết 
Kiểm định trung bình tổng thể là gì
 tại mức ý nghĩa 5%. 

(Giá trị tới hạn được tính bằng lệnh  qt(df=98,0.95) trong phần mềm R, hoặc dùng bảng tra)

*Trường hợp phương sai khác nhau: df= 97.105

Ta có giá trị tới hạn 

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
=1.660697 > t = 1.450 nên ta bác bỏ giả thuyết 
Kiểm định trung bình tổng thể là gì
 tại mức ý nghĩa 5%. 

(Giá trị tới hạn được tính bằng lệnh qt(df=97.105,0.95) trong phần mềm R, hoặc dùng bảng tra với độ tin cậy 97)

Kiểm định giả thuyết 

Kiểm định trung bình tổng thể là gì

* Trường hợp phương sai bằng nhau: df=98

Ta có giá trị tới hạn -

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
=-1.660551 < t = 1.451 nên ta chấp nhận giả thuyết 
Kiểm định trung bình tổng thể là gì
 tại mức ý nghĩa 5%. 

(Giá trị tới hạn được tính bằng lệnh  qt(df=98,0.95) trong phần mềm R, hoặc dùng bảng tra)

*Trường hợp phương sai khác nhaudf= 97.105

Ta có giá trị tới hạn -

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
=-1.660697 < t = 1.450 nên ta chấp nhận giả thuyết 
Kiểm định trung bình tổng thể là gì
 tại mức ý nghĩa 5%. 

(Giá trị tới hạn được tính bằng lệnh qt(df=97.105,0.95)trong phần mềm R, hoặc dùng bảng tra với độ tin cậy 97)

Trong phần này ta sẽ dùng SPSS để kiểm định giả thiết trung bình cho một tổng thể.

Giả sử, người ta cho rằng trung bình điểm Toán của học sinh là 5. Ta sẽ kiểm tra xem khẳng định này có phù hợp với mức ý nghĩa là 5% hay không?

Phát biểu giả thuyết thống kê  

Kiểm định trung bình tổng thể là gì

Bước 1: Trên thanh công cụ chọn Analyze > Compare Means >  One Sample T Test..

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
Bước 2: Sau khi cửa sổ One-Sample T Test hiện lên, ta đưa biến T1 vào ô Test Variable(s) và điền vào ô Test Value giá trị 5
Kiểm định trung bình tổng thể là gì

Bước 3:
Bấm vào nút Options để nhập vào độ tin cậy là 95, sau đó bấm Continue để trở về cửa sổ trước và bấm OK để nhận kết quả

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
Kết quả

Kiểm định trung bình tổng thể là gì

Trong bảng One-Sample Statistic, ta có trung bình biến T1 là 5.946 và độ lệch chuẩn là 1.60838

Trong bảng One-Sample Test, giả thiết không là "Test Value = 5", biến T1 có 100 quan sát nên độ tự do trong cột df=100-1=99, giá trị t có được từ

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
, giá trị p-value (Sig. (2-tailed)) cho kiểm định hai phía (2-tailed) này là 0.000 < 5% nên ta sẽ bác bỏ giả thuyết 
Kiểm định trung bình tổng thể là gì
 tại mức ý nghĩa 5%. Khoảng tin cậy cho độ chênh lệch giữa trung bình tổng thể của T1 và 5 là [0.626871 ; 1,265129], điều đó cho chúng ta biết rằng trung bình điểm Toán của học sinh lớn hơn 5.

Bây giờ ta sẽ kiểm định giả thiết như sau 

Kiểm định trung bình tổng thể là gì

SPSS không hỗ trợ kiểm định giả thiết 1 phía (one-tailed), nhưng ta vẫn có thể dùng giá trị t có được từ kiểm định trên để so sánh với giá trị t tới hạn 

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
 ( phân vị t mức 0.95 độ tự do 99), dùng bảng để tra ta có 
Kiểm định trung bình tổng thể là gì
=1.660391. Vì t=5.882 > 
Kiểm định trung bình tổng thể là gì
 nên ta bác bỏ giả thiết 
Kiểm định trung bình tổng thể là gì
 ở mức ý nghĩa 5% và chấp nhận giả thiết 
Kiểm định trung bình tổng thể là gì

Kiểm định giả thiết 

Kiểm định trung bình tổng thể là gì

Bước 1: Trên thanh công cụ chọn Analyze > Compare Means >  One Sample T Test..

Bước 2: Sau khi cửa sổ One-Sample T Test hiện lên, ta đưa biến T1 vào ô Test Variable(s) và điền vào ô Test Value giá trị 6

Kiểm định trung bình tổng thể là gì

Bước 3: Bấm vào nút Options để nhập vào độ tin cậy là 95, sau đó bấm Continue để trở về cửa sổ trước và bấm OK để nhận kết quả

Kết quả

Kiểm định trung bình tổng thể là gì

Kết quả cho giá trị p-value=0.738 > 5%, vậy ta chưa đủ cơ sở để bác bỏ giả thuyết

Kiểm định trung bình tổng thể là gì
 tại mức ý nghĩa 5% và kết luận trung bình điểm Toán của học sinh là 6